Yuşa

Yûşa veya Yeşu (İbranice: יְהוֹשֻׁעַ, romanize: Yehoşua; Yunanca: Ἰησοῦς; Latince: Jæsus; Arapça: يوشع), Tanah'a göre Musa'nın ölümünden sonra İsrailoğullarının lideriydi. Hikâyesi Çıkış, Sayılar ve Yuşa Kitabı'nda (ya da Yeşu Kitabı) anlatılır. Tora'da adının Efraim kabilesinden Nun oğlu Hoşea olduğu ve Musa'nın ona Yûşa olarak hitap ettiği yazılıdır.^[1] İsrailoğulları Mısır'dan çıkmadan evvel Mısır'da doğdu.

Musa tarafından Kenan topraklarını araştırmak üzere gönderilen on iki casustan biriydi.^[2] Musa'nın ölümünden sonra Kenan topraklarını fethedip toprakları on iki kabile arasında bölüştürdü. Bu anlatılanların hangi yıllarda gerçekleştiği akademik tartışmalar arasındadır. Tora kronolojisine göre Yuşa M.Ö. 1450 - M.Ö. 1370 yılları arasında veya Bronz çağının sonlarına doğru yaşamıştır fakat Yuşa kitabında 110 yaşında öldüğü anlatılır.^[3]

Şiilikte Yuşa'nın imam olduğuna inanılır.^{[kaynak belirtilmeli]}

İsim[değiştir | kaynağı değiştir]

Yuşa, İbranice Yehoşua (İbranice: יהושע)'dan gelir ve "Tanrı kurtuluştur" demektir; İbranice: ישע "kurtuluş" kökünden türemiştir.^[4]^[5] Genelde şin (İbranice: ש) harfinden evvel vav (İbranice: ו) harfi yoktur bu da kelimenin Hoşea (İbranice: הוֹשֵׁעַ) olarak okunmasına sebeptir.^[6]

Tanah'ın Yunanca tercümelerinde Yehoşua ismi "Yunanca: Ἰησοῦς" (Iēsoūs/Jesus) İsa olarak geçer.^[7]^[8]

Kenan topraklarının fethi[değiştir | kaynağı değiştir]

Musa'nın varisi Yuşa Mısır'dan çıkışta büyük rol oynadı. Musa Sina Dağı'na çıkıp On Emir'i aldığı zaman ona eşlik etti.^[9] Musa tarafından Kenan topraklarına gönderilen on iki casus'tan biriydi.^[10] Sadece o ve Kalev olumlu bilgiler verdi ve ödül olarak vadedilmiş topraklara casuslardan sadece bu ikisi girebildi.^[11]

Mısır'dan çıkışta İsrailoğullarının yaptığı ilk savaş olan Refidim'de Amalekliler'le yapılan savaşın kumandanı Yuşa bu savaştan zaferle ayrıldı.^[12]

Yuşa Kitabı'nda Musa'nın ardılı olarak kendisini seçtiği anlatılır.^[13] Kitabın ilk bölümünde Yuşa'nın Kenan'ı fethettiği dönem yazılıdır.

Aynı Kızıl Deniz'in Musa'ya açıldığı gibi Şeria nehri de ortadan ikiye ayrıldı. Nehri geçtikten sonraki ilk çatışma Eriha Savaşı'ydı. Gibon'da Yuşa Eriha'yı yıkıp batıda küçük bir kent olan Ay kentine ilerledi. Fakat Ahan Eriha'dan elde ettiği ganimeti Tanrı'ya adamayıp cebine attığı için Tanrı bütün İsrailoğullarını cezalandırdı ve Yuşa 36 kayıp vererek Ay kentindeki savaşı kaybetti. Tanrı'nın güvenini kazanmak için Ahan, ailesi ve hayvanlarıyla birlikte taşlanarak öldürüldü ve Ay kentine yapılan ikinci seferde zafere ulaşıldı.

İsrailoğulları Kudüs, Hevron, Yarmut, Lakiş ve Eglon'un Amorit krallarından oluşan ittifakla yüzleşti. Yuşa Tanrı'ya, güneşi durdurması ve ayın çıkmasını engellemesi için yakardı çünkü gün ışığında savaşı bitirecekti. Bu, İsrailoğulları için önemli bir olaydır çünkü "Ne bundan önce, ne de sonra Rab'bin bir insanın dileğini işittiği o günkü gibi bir gün olmamıştır. Çünkü Rab İsrail'den yana savaştı."^[14] Bundan sonra Yuşa birçok zafer kazanıp Kenan topraklarının çoğunu eline geçirdi.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Rabinik edebiyatta sadık, mütevazı, müstahak ve bilge bir kişi olarak resmedilen Yuşa "kocamış, yaşı hayli ilerlemişti."^[15] İhtiyarları bir araya toplayıp onlara yerel halkla birlik olmamalarını çünkü bunun halkı Tanrı'dan uzaklaştırabileceğini anlattı.^[16]^[17] Kısa bir süre sonra 110 yaşında İbrani takvimine göre 26 Nisan'da öldü ve Efraim'in Gaaş Dağı'ndaki Timnath Serah'ta gömüldü.^[18] Bu yerin bugün Kifl Hares olduğu düşünülür.

Türkiye'de ise İstanbul'un Beykoz'daki Yuşa Tepesi'ne gömüldüğüne, Üsküdar'da Aziz Mahmud Hüdai, Sarıyer'de Telli Baba ve Beşiktaş'ta Yahya Efendi ile birlikte Boğaz'ın dört manevî bekçisinden biri olduğuna inanılır.^[19]^[20]^[21]^[22]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Sayılar 13:16". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Sayılar 13:1-16". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 24:29". 7 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament Francis Brown, with S.R. Driver and C.A. Briggs, based on the lexicon of William Gesenius. Oxford: Clarendon Press. p. 221 & 446
^ "Fausset's Bible Dictionary". 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ Joshua, New Bible Dictionary, second edition. 1987. Douglas JD, Hillyer N, eds., Tyndale House Publishers, Inc., Wheaton, IL, USA ISBN 0-8423-4667-8
^ cf Numbers 13:16 LXX 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. καὶ ὲπωνὸμασεν Μωυσῆς τὸν Αὐσῆ υἱὸν Ναυῆ Ἰησοῦν (and Moses named Hosea, son of Nun, Jesus)
^ "The High Priest Jesus in Zechariah 3 LXX". 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Çıkış 32:17". 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Sayılar 13:16-17". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Sayılar 14:23-24". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Çıkış 17:8-16". 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 1:1-9". 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 10:14". 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 23:1-2". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 23:7-8". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 23:12-13". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "Yuşa 24:29-30". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
^ "BOĞAZ'IN MANEVİ BEKÇİLERİ". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
^ "Boğaz'ın dört manevi bekçisi ve İstanbul'un popüler türbeleri". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
^ "İstanbul Boğazı'nı 4 türbe koruyor!". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
^ "Boğazdaki türbelerin müthiş sırrı". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Book of Joshua at BibleGateway
Book of Joshua - Wikisource.
Easton's Bible Dictionary & Int. Standard Bible Encyclopedia 20 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Smith’s Bible Dictionary 25 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Yuşa Efraim kabilesi
Önce gelen Musa	İsrail hakimi	Sonra gelen Otniel

[1] "Sayılar 13:16". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[2] "Sayılar 13:1-16". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[3] "Yuşa 24:29". 7 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[4] A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament Francis Brown, with S.R. Driver and C.A. Briggs, based on the lexicon of William Gesenius. Oxford: Clarendon Press. p. 221 & 446

[5] "Fausset's Bible Dictionary". 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[6] Joshua, New Bible Dictionary, second edition. 1987. Douglas JD, Hillyer N, eds., Tyndale House Publishers, Inc., Wheaton, IL, USA ISBN 0-8423-4667-8

[7] Numbers 13:16 LXX 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. καὶ ὲπωνὸμασεν Μωυσῆς τὸν Αὐσῆ υἱὸν Ναυῆ Ἰησοῦν (and Moses named Hosea, son of Nun, Jesus)

[8] "The High Priest Jesus in Zechariah 3 LXX". 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[9] "Çıkış 32:17". 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[10] "Sayılar 13:16-17". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[11] "Sayılar 14:23-24". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[12] "Çıkış 17:8-16". 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[13] "Yuşa 1:1-9". 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[14] "Yuşa 10:14". 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[15] "Yuşa 23:1-2". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[16] "Yuşa 23:7-8". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[17] "Yuşa 23:12-13". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[18] "Yuşa 24:29-30". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.

[19] "BOĞAZ'IN MANEVİ BEKÇİLERİ". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.

[20] "Boğaz'ın dört manevi bekçisi ve İstanbul'un popüler türbeleri". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.

[21] "İstanbul Boğazı'nı 4 türbe koruyor!". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.

[22] "Boğazdaki türbelerin müthiş sırrı". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Yeşu nedir?, Yeşu anlamı nedir?, Yeşu ne demektir?