Yer bilimleri

Yer bilimleri, Dünya'nın ve atmosferinin fiziksel ve kimyasal yapısıyla uğraşan bir bilim dalı olup, Dünya gezegenine ait bütün doğa bilimi alanlarını kapsar. Yer bilimleri gezegen biliminin bir dalı olarak düşünülebilir ancak tarihi daha eskiye dayanır. Yer bilimleri, her biri kendi içinde daha özelleşmiş alanlara ayrılabilen dört ana çalışma alanından oluşur; bunlar sırasıyla litosfer, hidrosfer, atmosfer ve biyosferdir.

Yer bilimlerine hem indirgemeci hem de bütüncül yaklaşımlar bulunmaktadır. Yer bilimleri aynı zamanda Dünya ve Dünya'ya komşu gökcisimlerinin incelenmesidir. Yer bilimcilerin bir kısmı enerji ve maden kaynaklarının yerlerini tespit etmek için üzerinde çalıştıkları gezegen hakkındaki bilgilerini kullanırken, bir kısmı da beşeri faaliyetlerin Dünya'nın çevresine olan etkilerini araştırır ve gezegenimizi korumak için yöntemler tasarlar. Bazısı da volkanlar, depremler ve kasırgalar gibi doğa olayları hakkındaki bilgilerini kullanarak insanların bu tehlikeli doğa olaylarına karşı savunmasız kalmaması için yerleşim ve topluluk planlarının oluşturulmasına katkıda bulunur.

Yer bilimleri, jeoloji, litosfer ve büyük ölçekli Dünya iç yapısının yanı sıra atmosfer, hidrosfer ve biyosferin incelenmesini kapsayabilir. Yer bilimciler Dünya'nın nasıl işlediği ve evrimleştiği hakkında nicel bir anlayış oluşturmak için genellikle jeoloji, kronoloji, fizik, kimya, coğrafya, biyoloji ve matematik bilimlerini kullanır. Örneğin, meteorologlar hava durumunu inceler ve tehlikeli fırtınaları araştırırlar. Hidrologlar suyu inceler ve gözlemleri sonucunda sel uyarısında bulunurlar. Sismologlar depremleri inceler ve nerede gerçekleşeceğini anlamaya çalışırlar. Jeologlar kayaları inceler ve faydalı minerallerin bulunmasına yardımcı olurlar. Yer bilimciler çoğunlukla sahada çalıştıkları için dağlara tırmanmak, deniz dibini araştırmak, mağaralar boyunca sürünmek, bataklıklarda bata çıka yürümek genellikle işlerinin birer parçasıdır. Ölçümler yapar ve numune (bunlara taşlar ve nehir suyu örnek verilebilir) toplarlar ve bulgularını çizelge ve haritalara kaydederler.

Dünya'nın küreleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğanın zaman çizelgesi

−13 —

–

−12 —

–

−11 —

–

−10 —

–

−9 —

–

−8 —

–

−7 —

–

−6 —

–

−5 —

–

−4 —

–

−3 —

–

−2 —

–

−1 —

–

0 —

Karanlık Çağlar

Reiyonizasyon

Maddenin hakimiyet
dönemi

İvmelenerek genişleme

←

←

←

←

←

←

←

←

NGC 188 yıldız kümesi

←

Alpha Centauri

←

Dünya / Güneş Sistemi

←

←

←

←

←

←

İlk hayvanlar / bitkiler

←

Kambriyen patlaması

←

İlk memeliler

←

İlk insansılar / insanlar

Y
a
ş
a
m

(milyar yıl önce)

Yer bilimleri genellikle dört küre olduğunu var sayar. Bunlar litosfer, hidrosfer, atmosfer ve biyosferdir.^[1] Her biri sırasıyla taşlar, su, hava ve yaşama karşılık gelmektedir. Bazıları tarafından hidrosferin ayrı bir bölümü olarak kriyosfer (buzlara karşılık gelir) ile aktif ve karışık bir küre olan pedosfer (toprağa karşılık gelir) bu dört ana küreye dahil edilmektedir.

Yer bilimi bölümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Atmosfer

Biyosfer

Hidrosfer

Hidroloji
- Hidrojeoloji
Limnoloji (tatlı su bilimi)
Okyanus bilimi (deniz bilimi)
- Kimyasal okyanus bilimi
- Fiziksel okyanus bilimi
- Biyolojik okyanus bilimi (deniz biyolojisi)
- Jeolojik okyanus bilimi (deniz jeolojisi)
  - Paleoşinografi

Litosfer (jeosfer)

Jeoloji
- Ekonomik jeoloji
- Jeoloji mühendisliği
- Çevre jeolojisi
- Tarihsel jeoloji
  - Kuaterner jeoloji
- Astrojeoloji ve gezegen coğrafyası
- Sedimantoloji
- Stratigrafi
- Yapısal jeoloji
Coğrafya
- Beşeri coğrafya
- Fiziki coğrafya
Jeokimya
Jeomorfoloji
Jeofizik
- Jeokronoloji
- Jeodinamik (ayrıca bakınız: Tektonik)
- Jeomanyetizma
- Gravimetri (aynı zamanda jeodezinin bir parçasıdır)
- Sismoloji
Buzul bilimi
Hidrojeoloji
Mineroloji
- Kristalografi
- Gemoloji
Petroloji
- Petrofizik
Mağara bilimi
Volkanoloji

Pedosfer

Sistemler

Diğerleri

Coğrafya

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ Earth's Spheres 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ©1997-2000. Wheeling Jesuit University/NASA Classroom of the Future. Retrieved November 11, 2007.

Genel

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Allaby M., 2008. Dictionary of Earth Sciences, Oxford University Press, 978-0-19-921194-4
Korvin G., 1998. Fractal Models in the Earth Sciences, Elsvier, 978-0-444-88907-2
"Earth's Energy Budget". Oklahoma Climatological Survey. 1996-2004. 17 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2007.
Miller, George A.; Christiane Fellbaum; and Randee Tengi; and Pamela Wakefield; and Rajesh Poddar; and Helen Langone; Benjamin Haskell (2006). "WordNet Search 3.0". WordNet a lexical database for the English language. Princeton, NJ: Princeton University/Cognitive Science Laboratory. 1 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2007.
"NOAA National Ocean Service Education: Geodesy". National Oceanic and Atmospheric Administration. 8 Mart 2005. 8 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2007.
Reed, Christina (2008). Earth Science: Decade by Decade. New York, NY: Facts on File. ISBN 978-0-8160-5533-3.
Tarbuck E. J., Lutgens F. K., and Tasa D., 2002. Earth Science, Prentice Hall, 978-0-13-035390-0

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Earth Science Picture of the Day 4 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi sponsorluğunda yapılan bir Universities Space Research Association hizmetidir.
Geoethics in Planetary and Space Exploration 16 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Geology Buzz: Earth Science 4 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[wheeling-1] Earth's Spheres 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ©1997-2000. Wheeling Jesuit University/NASA Classroom of the Future. Retrieved November 11, 2007.

[1]

g t d Çevre bilimi
Ana alanlar	Atmosfer bilimi Biyojeokimya Ekoloji Çevre kimyası Çevresel toprak bilimi Limnoloji Okyanus bilimi Su bilimi Yer bilimleri
İlgili alanlar	Biyoloji Çevre çalışmaları Çevre ekonomisi Çevre mühendisliği Çevre sağlığı epidemiyoloji Çevre tasarımı Çevre toksikolojisi Ekolojik ekonomi Fizik Jeodezi Kent ekolojisi Kimya yeşil Sistemler ekolojisi Sürdürülebilirlik bilimi
Uygulamalar	Atık su arıtımı Atık yönetimi Islah Kirlilik kontrolü Çevre teknolojisi Doğal kaynak yönetimi Enerji tasarrufu Geri dönüşüm Kent metabolizması Su temizleme Toplu ulaşım teşviği Yenilenebilir enerji Yol ekolojisi
Listeler	Unvanlar Yayınlar Araştırma kurumları
Ayrıca bakınız	İnsanın çevre üzerindeki etkisi Sürdürülebilirlik
Kategori (bilim insanları) · Medya · Vikiproje

g t d Dünya
Kıtalar	Afrika Antarktika Asya Avrupa Avustralya Güney Amerika Kuzey Amerika	Dünya
Okyanuslar	Arktik Okyanusu Atlas Okyanusu Büyük Okyanus Güney Okyanusu Hint Okyanusu
Coğrafyası ve jeolojisi	Dünya'nın enleri Dünya'nın yaşı Gelecek Jeofizik Jeoloji Jeolojik kayıt Jeolojik tarih zaman cetveli Levha tektoniği Manyetik alan Yapı Yerçekimi Yer bilimleri Yerküre tarihi
Atmosfer	Dünya atmosferi Hava durumu İklim İklim değişikliği
Çevre	Biyom Biyosfer Doğa Ekoloji Ekosistem İnsanın çevre üzerindeki etkisi Yaşamın evrimsel tarihi zaman çizelgesi
Kartografya	Dijital haritalandırma Dünya haritası Sanal yerküre Uydu görüntüleri
Kültür ve toplum	Etimoloji Dünya ekonomisi Dünya Günü Dünya toplumu Kültürde dünya İnsanlık tarihi Ülkeler Zaman dilimi
Gezegen bilimi	Ay Dünya'nın iddia edilen uyduları Dünya'nın konumu Dünya'nın yörüngesi Güneş Sistemi Güneş Sistemi'nin oluşumu ve evrimi Güneş Sistemi yörüngesindeki karasal gezegenlerin jeolojisi Kordylewski bulutu Tutulum
Kategori

Yer bilimleri nedir?, Yer bilimleri anlamı nedir?, Yer bilimleri ne demektir?