William Brooke Joyce (24 Nisan 1906 – 3 Ocak 1946), Lord Haw-Haw lakaplı, İkinci Dünya Savaşı sırasında faşist bir politikacı ve Nazi propaganda yayıncısıydı. 1932'den itibaren Britanya Faşistler Birliği'nin bir üyesiydi. Savaşın başında Almanya'ya kaçtı ve 1940'ta Alman vatandaşlığını aldı.

Joyce, 1945'te bir vatana ihanetten suçlu bulundu ve ölüme mahkum edildi, Temyiz Mahkemesi ve Lordlar Kamarası mahkumiyetini onayladı. 3 Ocak 1946'da asılarak Birleşik Krallık'ta ihanetten idam edilen son kişi oldu.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

William Brooke Joyce, Brooklyn, New York,^[1] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Herkimer Caddesi'nde doğdu. Babası Michael Francis Joyce (9 Aralık 1866 - 19 Şubat 1941), Ballinrobe, County Mayo'daki bir çiftçi ailesinden gelen İrlandalı bir Katolikti ve 25 Ekim 1894'te ABD vatandaşlığı almıştı. Annesi, Shaw ve Crompton, Lancashire, İngiltere, Birleşik Krallık'ta doğmuş olmasına rağmen, County Roscommon ile bağlantılı, Anglikan Anglo-İrlandalı bir tıp doktorları ailesinden olan Gertrude Emily Brooke (1878-1944) idi.

Britanya Faşistler Birliği[değiştir | kaynağı değiştir]

1932'de Joyce, Sir Oswald Mosley yönetimindeki Britanya Faşistler Birliği'ne katıldı ve hızlı bir şekilde önde gelen bir konuşmacı haline geldi ve hitabet gücünden dolayı övüldü. Gazeteci ve romancı Cecil Roberts, Joyce'un yaptığı bir konuşmayı şöyle anlattı:

Zayıf ve solgun görünen bu adam tarafından elektriklenmeden dakikalar önce konuşmuyordu... dinamik gücü çok ürkütücü, çok aşağılayıcı, çok iğneleyici.^[2]

1934'te Joyce, Wilfred Risdon'ın yerine Britanya Faşistler Birliği'nin Propaganda Direktörü olarak terfi etti ve daha sonra başkan yardımcısı olarak atandı. Joyce, yetenekli bir konuşmacı olmasının yanı sıra, vahşi bir kavgacı olarak ün kazandı. Şiddetli retoriği ve anti-faşist unsurlarla fiziksel olarak yüzleşmeye istekliliği, Britanya Faşistler Birliği'nin siyasi olarak daha da marjinalleştirilmesinde küçük bir rol oynamadı. Britanya Faşistler Birliği'nin adını 1936'da "Britanya Faşistler ve Nasyonal Sosyalistler Birliği" olarak değiştirmede etkili oldu ve 1937'de London County Council seçimlerinde parti adayı oldu. 1936'da Joyce, bir radyo ve elektrik dükkanına sahip olduğu Whitstable'da bir yıl yaşadı.^[3][4]

Almanya'ya kaçışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 1939'un sonlarında, İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasından kısa bir süre önce Joyce ve eşi Margaret Almanya'ya kaçtı. Joyce, İngiliz yetkililerin onu Savunma Yönetmeliği 18B uyarınca gözaltına almayı planladıkları konusunda bilgilendirilmişti. Ağır bir soğuk algınlığı geçirmesine ve sesini neredeyse kaybetmesine rağmen, hemen Alman radyosunun İngilizce servisinde radyo duyuruları ve senaryo yazımı için işe alındı. Joyce, Wolf Mittler'ın yerini aldı.

Joyce ayrıca, birçoğu İngiltere içinden yasadışı yayın yapıyormuş gibi davranan birkaç kara propaganda istasyonu işleten Alman Büro Concordia örgütü için yayın yaptı ve senaryolar yazdı.^[5] Senaryoları yazmadaki rolü zamanla arttı ve Alman radyosu onun halka açık kişiliğinden yararlandı. Başlangıçta anonim bir yayıncı olan Joyce, sonunda gerçek adını dinleyicilerine açıkladı. Zaman zaman "William Joyce, Lord Haw-Haw olarak da bilinir" olarak duyurulacaktı.^[6]

Etkisinin zirvesinde, 1940'ta, Joyce'un Birleşik Krallık'ta tahmini altı milyon düzenli ve 18 milyon ara sıra dinleyicisi vardı.^[7] Yayınları hep "Almanya arıyor, Almanya arıyor, Almanya arıyor" sözleriyle başlıyordu. Bu yayınlar İngiliz halkını teslim olmaya çağırdı ve alaycı ve de tehditkar ses tonlarıyla tanındı.

Reich Güvenlik Ana Ofisi, Joyce'u 1941-42 kışında SS üyeleri için Berlin Üniversitesi'nde "İngiliz faşizmi ve İngiliz dünya imparatorluğuna ilişkin akut sorular" konusunda konferanslar vermekle görevlendirdi.^[8]

Joyce son yayınını 30 Nisan 1945'te Berlin Savaşı sırasında kaydetti.^[9] Gevşek ve duyulabilir bir şekilde sarhoş olarak,^[10] İngiltere'yi savaşı Almanya'yı kuşatmanın ötesinde takip ettiği için azarladı ve defalarca Sovyetler Birliği'nin "tehdidi" konusunda uyardı. Son bir meydan okuyarak "Heil Hitler ve veda" ile konuşmasını sonlandırdı.^[11] Apen stüdyolarında bir kayıt bulunmasına rağmen, bu son programın gerçekten aktarılıp aktarılmadığı konusunda çelişkili açıklamalar bulunmaktadır.^[12] Ertesi gün, Radyo Hamburg İngiliz kuvvetleri tarafından ele geçirildi.^[13]

Yayıncılığın yanı sıra, Joyce'un görevleri arasında, Waffen-SS'nin İngiliz Özgür Kolordusu'na dahil etmeye çalıştığı İngiliz savaş esirleri arasında dağıtım için propaganda yazmak da vardı. Alman Propaganda Bakanlığı tarafından desteklenen ve Yahudi egemenliğindeki kapitalist Britanya'nın kötülüklerini Nazi Almanya'sının sözde harikalarıyla olumsuz bir şekilde karşılaştıran İngiltere Üzerine Alacakaranlık adlı bir kitap yazdı. Adolf Hitler, Joyce ile hiç tanışmamış olmasına rağmen, yayınları için Joyce'a Savaş Liyakat Haçı (Birinci ve İkinci Sınıf) verdi.

Yakalanması ve yargılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

28 Mayıs 1945'te Joyce, Üçüncü Reich'ın son başkenti olan Danimarka ile Almanya sınırına yakın Flensburg'da İngiliz kuvvetleri tarafından yakalandı. Yakacak odun toplamaktan dinlenirken darmadağınık bir kişiyi fark eden istihbarat askerleri - aralarında savaştan önce Almanya'dan ayrılan Yahudi bir Alman olan Geoffrey Perry (doğum adı Horst Pinschewer)- onunla Fransızca ve İngilizce konuşmaya başladı ve sonunda sesini tanıdı. Kendisine William Joyce olup olmadığı sorulduktan sonra, elini cebine attı (aslında sahte pasaportuna uzandı); silahlı olduğunu zanneden Geoffrey Perry, onu kalçasından vurdu ve dört yerinden yaralandı.^[14]

İki istihbarat görevlisi Joyce'u bir sınır karakoluna götürdü ve İngiliz askeri polisine teslim etti. Daha sonra Londra'ya götürüldü ve Old Bailey'de üç kez vatana ihanetten yargılandı.

Rebecca West'in The Anlam of Treason adlı kitabında belirttiği gibi, Joyce'un duruşmasında ağzından çıkan ilk sözler "suçsuz" oldu.^[15]

İngiliz pasaportu geçerliyken Almanya'dan yayın yapmaya başladığını gösteren tek kanıt, bir Londra polis müfettişinin ifadesiydi. Onu savaştan önce İngiliz Faşistler Birliği'nin aktif bir üyesiyken sorguya çeken ve savaşın ilk haftalarında bir propaganda yayınında sesini tanıdığını iddia eden Joyce'un daha önce 1930'larda saldırı ve ayaklanma amaçlı toplanma suçlarından mahkumiyeti vardı.

ABD'deki soruşturmalar, davasında sunulan kanıtlara göre, Joyce'un hiçbir zaman bir İngiliz uyruğu olmadığı ortaya çıktı^[16] ve yargı yetkisi eksikliği nedeniyle beraat ettirilmesi gerektiği görüldü; kendisine ait olmayan bir ülkeye ihanet etmekten mahkum edilemezdi. Duruşma yargıcı Yargıç Tucker, jüriye Joyce'u birinci ve ikinci suçlamalardan beraat ettirmesi talimatını verdi. Bununla birlikte, Başsavcı Sir Hartley Shawcross, Joyce'un vatandaşlığını yanlış beyan etmesine rağmen, Joyce'un bir İngiliz pasaportuna sahip olmasının, Almanya'daki İngiliz diplomatik korumasının süresi dolana kadar kendisine hak verdiğini ve bu nedenle Kral'a bağlılık borçlu olduğunu başarıyla savundu. o sırada Almanlar için çalışmaya başladı.

Tarihçi A. J. P. Taylor, İngiliz Tarihi 1914-1945 adlı kitabında, "Teknik olarak Joyce, pasaport başvurusu sırasında yanlış beyanda bulunduğu için asıldı, bunun olağan cezası küçük bir para cezasıdır."^[17]

Temyiz[değiştir | kaynağı değiştir]

Joyce'un mahkumiyeti Temyiz Mahkemesi tarafından 1 Kasım 1945'te ve Lordlar Kamarası'ndan Lordlar Jowitt L.C., Macmillan, Wright, Simonds ve Porter tarafından (Porter karşı çıkmasına rağmen) 13 Aralık 1945'te onaylandı.^[18][19]

Joyce temyizde, pasaporta sahip olmanın kendisine Kraliyetin korumasına hak vermediğini ve bu nedenle ülkeyi terk ettikten sonra bağlılık görevini sürdürmediğini savundu, ancak Lordlar Kamarası bu argümanı reddetti. Joyce ayrıca, yabancı bir ülkede işlenen suçlar için bir yabancıyı yargılamak için mahkemenin yanlış bir şekilde yargı yetkisine sahip olduğunu savundu. Bu argüman da, bir devletin böyle bir yargı yetkisini kendi güvenliğinin çıkarları doğrultusunda kullanabileceği temelinde reddedildi.

Joyce'un biyografisini yazan Nigel Farndale, 2000 ile 2005 yılları arasında ilk kez kamuoyuna açıklanan belgelere dayanarak Joyce'un MI5 ile olan bağlantılarını açıklamamak için savcılarıyla bir anlaşma yaptığını öne sürüyor. Karşılığında, radyo dinleyicileri tarafından "Lady Haw-Haw" olarak bilinen eşi Margaret, vatana ihanetten yargılanmaktan kurtuldu.^[14][20] Savaşın sonunda Almanya'da yakalanan 32 İngiliz dönek ve yayıncıdan yalnızca 1972'de Londra'da ölen Margaret Joyce vatana ihanetle suçlanmadı.^[14]

İdamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Joyce, pişmanlık duymadan ölüme gitti. İddiaya göre şunları söyledi:

Hayatta olduğu gibi ölümde de bu son savaşa neden olan Yahudilere ve temsil ettikleri karanlığın gücüne meydan okuyorum. İngiliz halkını Sovyetler Birliği'nin ezici emperyalizmine karşı uyarıyorum. Britanya bir kez daha büyük olsun ve Batı'daki en büyük tehlike anında, sancak "yine de yendin" sözleriyle taçlandırılarak tozdan kaldırılsın. İdeallerim için ölmekten gurur duyuyorum ve nedenini bilmeden ölen Britanya oğulları için üzgünüm.^[21]

Joyce, 3 Ocak 1946'da 39 yaşında Wandsworth Hapishanesi'nde idam edildi. Birleşik Krallık'ta cinayet dışında bir suçtan asılan sondan bir önceki kişiydi. Sonuncusu, ertesi gün Pentonville Hapishanesinde ihanetten idam edilen Theodore Schurch'du.^[22] Her iki infazıda gerçekleştiren cellat Albert Pierrepoint'ti. Joyce'un darağacından düşerken başına uygulanan basınç nedeniyle yüzündeki yara yarılarak açıldı.^[23]

İdam edilen suçlular için alışılmış olduğu gibi, Joyce'un cesedi Wandsworth Hapishanesinin duvarları içindeki isimsiz bir mezara gömüldü. 1976'da kızı Heather Landalo'nun bir kampanyasının ardından cesedi, 1909'dan 1922'ye kadar ailesiyle birlikte yaşadığı Galway'e yeniden gömüldü. Dini bağlılıklarının belirsizliğine rağmen, kendisine Roma Katolik Tridentine Ayini yapıldı.^[24]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]