Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı
Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı
	Bayrak Arma
	Üye ülkeler; Gözlemci ülkeler;
Yönetim merkezi	Ankara, Türkiye
Resmî dil(ler)	Türkçe (resmî dil); Rusça, İngilizce (iş dili);
Tür	Uluslararası kuruluş
Üyeler	Üyeler (6) Azerbaycan; Kırgızistan; Kazakistan; Özbekistan; Türkiye; Türkmenistan; Gözlemciler (8) Altay Cumhuriyeti; Başkurdistan; Gagavuzya; Kuzey Kıbrıs; Tataristan; Tuva Cumhuriyeti; Hakasya; Yakutistan;
Liderler
• Genel Sekreter
• Genel Sekreter	Sultan Raev
Kuruluşu	12 Temmuz 1993
	Resmî site; turksoy.org

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk dil ailesine ait dilleri konuşan Türk nüfusuna sahip ülkeler ve topluluklar arası uluslararası kültür örgütüdür. Eski adı "Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi"'dir.

TÜRKSOY'un mevcut genel sekreteri, Türk Devletleri Teşkilatı Eski Genel Sekreter Yardımcısı Sultan Raev'dir.^[1]^[2] TÜRKSOY'un genel merkezi Ankara, Türkiye'de bulunur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı'nın hizmet binası.

Örgüt, kökenini Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan kültür bakanlarının ortak bir kültür çerçevesinde iş birliği bağlılıklarını ilan ettikleri Bakü ve İstanbul'da 1992 yılı boyunca gerçekleşen toplantılardan almaktadır. Daha sonra 12 Temmuz 1993 tarihinde Almatı'da imzalanan anlaşma ile TÜRKSOY kurulmuştur.

1996'da, TÜRKSOY ile UNESCO arasında karşılıklı istişareler ve karşılıklı temsil içeren resmî iş birliği kuruldu.^[3]

TÜRKSOY'un, 3 Ekim 2009 tarihinde kurulan Türk Cumhuriyetler arasında jeopolitik bir örgüt olan Türk Keneşi'ne entegre edileceği açıklandı.

Üye ve gözlemci ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

2022 yılı itibarıyla Türksoy'un altı kurucu ve 8 gözlemci üyesi bulunmaktadır.^[4]

Üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Member state	Resmi dil(ler)	Katılma tarihi	Alan (km²)	Demografi
Azerbaycan^[5]	Azerbaycan dili^[5]	1993^[5]	86,600^[5]	%91 Azerbaycanlılar, %3 Lezgiler, %2 Ruslar, %1,5 Ermeniler ve diğerleri^[5]
Kazakistan^[6]	Kazakça, Rusça^[6]	1993^[6]	2,724,900^[6]	%64 Kazaklar, %24 Ruslar ve diğerleri^[6]
Kırgızistan^[7]	Kırgızca, Rusça^[7]	1993^[7]	199,951^[7]	%73 Kırgızlar, %15 Özbekler, %6 Ruslar ve diğerleri^[7]
Türkiye^[8]	Türkçe^[8]	1993^[8]	783,562^[8]	—
Türkmenistan^[9]	Türkmence^[9]	1993^[9]	488,100^[9]	%85 Türkmenler, %5 Özbekler, %4 Ruslar ve diğerleri^[9]
Özbekistan^[10]	Özbekçe^[10]	1993^[10]	448,924^[10]	%80 Özbekler, %5 Ruslar, %5 Tacikler ve diğerleri^[10]

Gözlemciler[değiştir | kaynağı değiştir]

Member state	Resmi dil(ler)	Katılma tarihi	Alan (km²)	Demografi
Başkurdistan (Rusya Federasyonu)^[11]	Başkurtça, Rusça^[11]	1993^[11]	143,600^[11]	%29 Başkurtça, %36 Ruslar, %24 Tatarlar ve diğerleri^[11]
Kuzey Kıbrıs (De facto)^[12]	Türkçe^[12]	1993^[12]	3,335^[12]	%98 Türkler, %0,5 Yunanlar ve diğerleri^[12]
Tataristan (Rusya Federasyonu)^[13]	Tatarca, Rusça^[13]	1993^[13]	67,836^[13]	%52 Tatarlar, %39 Ruslar ve diğerleri^[13]
Hakasya (Rusya Federasyonu)^[14]	Hakasça, Rusça^[14]	1996^[14]	143,600^[14]	%13 Hakaslar, %79 Ruslar ve diğerleri^[14]
Tuva Cumhuriyeti (Rusya Federasyonu)^[15]	Tuvaca, Rusça^[15]	1996^[15]	170,500^[15]	%64 Tuvalar, %32 Ruslar ve diğerleri^[15]
Gagavuzya (Moldova)^[16]	Gagavuzca, Rumence, Rusça^[16]	1999^[16]	1,832^[16]	%82 Gagavuzlar, %7,8 Moldovalılar, %4,9 Bulgarlar ve diğerleri^[16]
Altay Cumhuriyeti (Rusya Federasyonu)^[17]	Altayca, Rusça^[17]	2003^[17]	206,168^[17]	%31 Altaylılar, %61,4 Ruslar, Kazaklas ve diğerleri^[17]
Yakutistan (Rusya Federasyonu)^[18]	Yakutça, Rusça^[18]	2003^[18]	3,062,100^[18]	%40 Yakutlar, %40 Ruslar, Tatarlar ve diğerleri^[18]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Kırgızistan hükümeti TÜRKSOY Genel Sekreterliğine seçilen Rayev'in biyografisini paylaştı". Haberler. 31 Mart 2022. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
^ "Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy: TÜRKSOY Türk dünyasının ortak aklı ve sözcüsü konumuna geldi". www.aa.com.tr. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
^ UNESCO Web Site (1996). "Relations with the Joint Administration of the Turkic Culture and Arts (TÜRKSOY), and Draft Agreement between that Organization and UNESCO" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.
^ "Members". Turksoy.org. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Azerbaijan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Kazakhstan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Kyrgyz Republic". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d "Republic of Turkiye". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Turkmenistan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Uzbekistan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Bashkortostan (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Turkish Republic of Northern Cyprus". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Tatarstan (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Khakassia (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Tuva Republic (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Gagauzia (Moldova)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Altai (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Republic of Sakha (Yakutia, RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

TÜRKSOY resmi sitesi 31 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Kırgızistan hükümeti TÜRKSOY Genel Sekreterliğine seçilen Rayev'in biyografisini paylaştı". Haberler. 31 Mart 2022. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.

[2] "Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy: TÜRKSOY Türk dünyasının ortak aklı ve sözcüsü konumuna geldi". www.aa.com.tr. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.

[UNESCO-3] UNESCO Web Site (1996). "Relations with the Joint Administration of the Turkic Culture and Arts (TÜRKSOY), and Draft Agreement between that Organization and UNESCO" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.

[Members-4] "Members". Turksoy.org. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Azerbaijan-5] "Republic of Azerbaijan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Kazakhstan-6] "Republic of Kazakhstan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Kyrgyz_Republic-7] "Kyrgyz Republic". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Turkiye-8] "Republic of Turkiye". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Turkmenistan-9] "Turkmenistan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Uzbekistan-10] "Republic of Uzbekistan". Turksoy.org. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Bashkortostan_(RF)-11] "Republic of Bashkortostan (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus-12] "Turkish Republic of Northern Cyprus". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Tatarstan_(RF)-13] "Republic of Tatarstan (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Khakassia_(RF)-14] "Republic of Khakassia (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Tuva_Republic_(RF)-15] "Tuva Republic (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Gagauzia_(Moldova)-16] "Gagauzia (Moldova)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Altai_(RF)-17] "Republic of Altai (RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Republic_of_Sakha_(Yakutia,_RF)-18] "Republic of Sakha (Yakutia, RF)". Turksoy.org. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı nedir?, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı anlamı nedir?, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı ne demektir?