Timurlenk (şiir)

"Timurlenk ", (orijinal adıyla Tamerlane) Edgar Allan Poe'nun, bir Türk fatihi olan Timur'un hayatının kurgusal bir anlatımını içeren şiiridir. . Şiir ilk olarak 1827 tarihli Timurlenk ve Diğer Şiirler koleksiyonunda yayınlandı. Sadece 50 nüsha basılan bu koleksiyon, yazarın gerçek adıyla değil, "Bir Bostonlı" mahlasıyla basıldı. Şiirin orijinal versiyonu 403 satırdı ancak Al Aaraaf, Tamerlane ve Minor Poems'e dahil edilmesi için 223 satıra indirildi .

Özet[değiştir | kaynağı değiştir]

Şiir, tarihsel olarak Timurlenk olarak bilinen bir Türk fatihinin hayatını anlatıyor. Şiir, hayatının tarihsel bir tasviri olmasa da, adı Timur İmparatorluğu'nu kuran 14. yüzyıl savaş ağası "Timurlenk" in Latince bir versiyonudur.

Timurlenk, iktidara ulaşmak için bir köylüye olan genç sevgisini görmezden gelir. Ölüm döşeğindeyken, "kırık bir kalbe karşılık bir krallık" yaratma kararından pişmanlık duyuyor. Köylü, şiirin orijinal versiyonunda çoğunlukla 'Ada' olarak isimlendirilir, ancak birçok gözden geçirilmiş versiyonunda bu isim kaldırılmış veya yeniden eklenmiştir.^[1] "Ada" adı, muhtemelen Poe'nun hayranlık duyduğu ünlü bir şair olan Lord Byron'ın kızı Ada Lovelace'e bir göndermedir. Aslında, "Evime ulaşıyorum - artık evim yok" cümlesi, Byron'un Don Juan çalışmasındaki bir satırı taklit ediyor.^[2]

Analiz[değiştir | kaynağı değiştir]

"Tamerlane", 14. yüzyıldan kalma tarihi bir figürün Latince adıdır .

"Timurlenk"in ana temaları bağımsızlık ve gurur^[3] kayıp ve sürgündür.^[4] Poe şiiri erken aşkı Sarah Elmira Royster'ı,^[5] öz annesi Eliza Poe'u veya üvey annesi Frances Allan'ı kaybetmesi üzerine yazmış olabilir. Şiir aynı zamanda Poe'nun üvey babası John Allan ile ilişkisini de yansıtabilir; Poe'ya benzer şekilde, Tamerlane belirsiz bir soya ait "sahte bir isim"dir.^[6] Poe'nun şiiri yazdığı zaman yalnızca 17 yaşındaydı, Poe'nun kendi kaybetme duygusu soyunu bulma ihtimalinin azalmasından ve Virginia Üniversitesindeki eğitiminden ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Belirgin bir şekilde bir gençlik şiiri olan şiir aynı zamanda Poe'nun yaşamı boyunca kullanacağı, özeleştiri eğilimi ve mükemmellik için devam eden çabaları da dahil olmak üzere çeşitli temaları içerir.

Şiir, hem tarz hem de üslup olarak Lord Byron'ın draması Manfred ve şiiri The Giaour'dan etkilenmiştir .^[7]

Poe, Timur'u 1822 Temmuz'unda Richmond, Virginia'da genç bir adam olarak duymuş olabilir. Richmond tiyatrosunda Timour the Tatar adlı bir at gösterisi sahnelendi ve Ekim ayında tekrarlandı. Bazı Poe akademisyenleri Poe'nun gösteriye katıldığını veya en azından gösteriyi duyduğunu düşünüyor.^[8]

Poe, ana karakterle kendini özdeştirmiş olabilir. "TAMERLANE"i bir takma ad olarak 1833'te Baltimore Saturday Visiter'da yayınlanan ilk şiirleri "Fanny" ve "To ——" şiirlerinde kullandı.

Yayın tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

"Tamerlane" ilk olarak Poe'nun en eski şiir koleksiyonu olan Tamerlane and Other Poems'te yayınlandı. Poe'nun önsözde bahsettiği "küçük cilt" 10 şiirden oluşuyor.^[9] Şiirin bu orijinal versiyonu 406 satır içeriyordu. 1845 tarihli bir yayında, bu sayı yalnızca iki yüz otuz dörde indi.^[3] Haziran 1827'de çıkan Tamerlane and Other Poems, kırk sayfa uzunluğundaydı ve yalnızca "Bostonlu" adını mahlasını taşıyordu.^[10]

Poe, Timurlenk ve Diğer Şiirler koleksiyonundaki ilk yayınında "Tamerlane" den bazı imalarını açıklayan son notlara yer verdi. Ayrıca, tarihsel Timurlenk hakkında çok az şey bildiğini erken dönemlerde itiraf ediyor, "ve bu kadar az şeyle bir şairin tam özgürlüğünü kazandım. Bu son notlar "Tamerlane" içeren başka hiçbir koleksiyonda görünmez.

1829'da Poe kitabını "Al Aaraaf" ile birlikte incelenmek üzere The Yankee adlı dergide eleştirmen olan John Neal'a gönderdi.^[11] Poe, Neal'ın takdirine karşılık olarak Al Aaraaf, Tamerlane ve Minör Şiirler'i kendisine adama arzusunu dile getirdi, ancak Neal bunu kabul etmedi. Poe bunun üzerine yalnızca kitaptaki "Tamerlane" i Neal'a adadı.^[12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998. p. 124. 0-8018-5730-9 ("Quinn").
^ Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. Harper Perennial, 1991. p. 41 ("Silverman").
^ ^a ^b Quinn, p. 122.
^ Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. p. 27. 0-8071-2321-8.
^ Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.
^ Silverman, p. 39.
^ Campbell, Killis. "The Origins of Poe", The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: 150.
^ Thomas, Dwight & David K. Jackson. The Poe Log: A Documentary Life of Edgar Allan Poe, 1809–1849. Boston: G. K. Hall & Co., 1987: 52. 0-7838-1401-1.
^ Silverman, p. 38–39.
^ Silverman, p. 38.
^ John Neal. Boston, Massachusetts: Twayne Publishers. 1978. s. 114. ISBN 080-5-7723-08.
^ That Wild Fellow John Neal and the American Literary Revolution. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. 1972. s. 130. ISBN 0-226-46969-7.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Tamerlane" nin orijinal 1829 versiyonu www.eapoe.org adresinde 18 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Şablon:Librivox book</img>

[1] Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998. p. 124. 0-8018-5730-9 ("Quinn").

[2] Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. Harper Perennial, 1991. p. 41 ("Silverman").

[quinn-3] Quinn, p. 122.

[Poe7-4] Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. p. 27. 0-8071-2321-8.

[5] Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.

[6] Silverman, p. 39.

[7] Campbell, Killis. "The Origins of Poe", The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: 150.

[8] Thomas, Dwight & David K. Jackson. The Poe Log: A Documentary Life of Edgar Allan Poe, 1809–1849. Boston: G. K. Hall & Co., 1987: 52. 0-7838-1401-1.

[9] Silverman, p. 38–39.

[10] Silverman, p. 38.

[11] John Neal. Boston, Massachusetts: Twayne Publishers. 1978. s. 114. ISBN 080-5-7723-08.

[12] That Wild Fellow John Neal and the American Literary Revolution. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. 1972. s. 130. ISBN 0-226-46969-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Timurlenk (şiir) nedir?, Timurlenk (şiir) anlamı nedir?, Timurlenk (şiir) ne demektir?