Tilbe Saran (d. 21 Mayıs 1961, İstanbul), Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı.

İstanbul Şehir Tiyatrosu (1989-1995) ve kurucularından olduğu Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu'nda (1995-2005), Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu'nda, Semaver Kumpanya, Tiyatro Pera, Pürtelaş Tiyatro Topluluğu gibi birçok toplulukla otuzdan fazla oyun sahneledi. Kral Lear, Vanya Dayı, Tek Kişilik Şehir, Alacaklılar, Cesaret Ana, Abelard ve Heloise gibi oyunlarda canlandırdığı roller ile çok sayıda tiyatro ödülüne değer görüldü.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

21 Mayıs 1961 tarihinde İstanbul'da doğdu. Annesi antropolog Nephan Saran, babası avukat İsmail Hakkı Saran'dır.^[1] İlköğrenimini Maçka İlkokulu'nda, ortaöğrenimini Saint Benoit Fransız Lisesi'nde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü ve İstanbul Belediye Konservatuvarı Tiyatro Bölümünden öğrenim gördü.^[2] Çetin İpekkaya, Yıldız Kenter, Mehmet Birkiye, Suat Özturna, Cüneyt Türel, Engin Uludağ ve Müjdat Gezen'in öğrencisi oldu.

İlk kez öğrenci iken Kenter Tiyatrosu'nda sahnelenen Tennessee Williams’ın Arzu Tramvayı adlı oyununda sahneye çıktı.^[1] Ardından Dormen Tiyatrosu'nda Otel Paradiso (1984) adlı oyunda ilk defa profesyonel olarak rol aldı. 1985 yılında Rüstem Batum ile evlendi ve bir süre tiyatroya ara verdi.^[3] Batum ile evliliği 1992'de boşanma ile son buldu.

1989 yılında konservatuardan mezun oldu. 1989-1995 arasında İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda oyunculuk yaptı.^[4] Kral Lear, Vanya Dayı, Tartuffe, Bezik Oynayan Kadınlar adlı oyunlarda rol aldı. Kral Lear, Vanya Dayı, Tartuffe oyunlarındaki performansı ile çeşitli ödüllere değer görüldü. Tiyatro Araştırmaları Laboratuvarı'nda Erol Keskin ve Beklan Algan'la birlikte araştırmalarda bulundu.^[4]

Şehir Tiyatroları'nda istifa ederek ayrıldıktan sonra İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'ndeki eğitimini tamamladı. 1995'te Cüneyt Türel ve Işıl Kasapoğlu ile birlikte Türkiye'de hiç sahnelenmemiş oyunları sahnelemek üzere İstanbul'da Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu'nu kurdu. Bu tiyatronun Beyoğlu'ndaki sahnesinde sahnelenen yedi oyunda başrol üstlendi. Abélard ve Héloise, Alacaklılar, Tek Kişilik Şehir, Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış oyunlarıdaki performansı ile çeşitli ödüllere değer görüldü. Bu dönemde Kenter Tiyatrosu yapımı iki oyunda da rol aldı.

2005 yılında Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu'ndan ayrıldı ve, Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu ile çalıştı. 2009-2010 yıllarında Fransa’daki "Türkiye Sezonu" çerçevesinde, Paris’te sahnelenen, Sedef Ecer’in Fransızca kaleme aldığı “Sur Le Seuil " (Eşikte) adlı oyunuda rol aldı.^[5] Oyun 17. İstanbul Tiyatro Festivali’nin konuğu olarak Türkiye’de okuma tiyatrosu şeklinde oynandı.^[6]

2011'de Ayşe Bayramoğlu'un kaleme aldığı “Düğün” adlı oyunun metninin oluşmasının sahnelenmesine kadar her aşamasında yer aldı ve yönetmenliğini üstlendi.^[7] Semaver Kumpanya yapımı Cesaret Ana ve Çocukları, Pürtelaş Tiyatro Topluğu'nun "Savaş" adlı oyunu, Tiyatro Pera'nn 2016'dan itibaren sahnelediği "Vanya, Sonya, Maşa ve Spike" adlı oyunlardaki rolleri ile çeşitli ödüllere değer görüldü.

2014 yılı Eylül ayından itibaren 3 yıl boyunca Oyuncular Sendikası Genel Sekreteri olarak görev aldı.^[8]

Çeşitli radyo, sinema ve televizyon çalışmalarının yanı sıra seslendirme ve eğitmenlik de yapmaktadır. 2006 yılından beri Kadir Has Üniversitesi Tiyatro Bölümünde eğitmenlik yapmaktadır.

Tiyatro oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

Rol aldığı bazı oyunlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Vahşet Tanrısı, Yasmina Reza, DasDas - 2019
• Martı, Anton Çehov - Tiyatro Pürtelaş - 2017
• Vanya Sonya Maşa ve Spike, Christopher Durang - Tiyatro Pera - 2016
• Savaş, Lars Noren - Tiyatro Pürtelaş - 2014
• Düğün, Tilbe Saran - Evren Ercan - Eda Çatalçam - Ayşe Bayramoğlu - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2011
• Cesaret Ana ve Çocukları, Bertolt Brecht - Semaver Kumpanya - 2008
• Koca Bir Aşk Çığlığı, Josiane Balasko - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2006
• Nathalie, Philippe Blasband - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2005
• İki Hayat Sonra, Brian Friel - Kent Oyuncuları - 2004
• Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış, Tankred Dorst - Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu - 2003
• Tek Kişilik Şehir, Behiç Ak - Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu - 2002
• Bay Knepp, Jorge Goldenberg - 2001
• Sevilmek, Bilge Karasu - Aksanat Prodüsiyon Tiyatrosu - 2000
• Molly S., Brian Friel - Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu 1999
• Alacaklılar, August Stringberg - Aksanat Prodüsiyon Tiyatrosu - 1998
• Abelard Ve Heloise, R. Duncan - Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu - 1997
• Martı, Anton Çehov - Kent Oyuncuları - 1996
• Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1995
• Vanya Dayı, Anton Çehov - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1994
• Tartuffe, Molière - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1992
• Kral Lear, William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1990
• Hangisi Karısı, Ray Cooney - Dormen Tiyatrosu - 1989

Yönettiği oyunlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Düğün, Tilbe Saran - Evren Ercan - Eda Çatalçam - Ayşe Bayramoğlu - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2011

Ödüller ve adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Lions Tiyatro Ödülleri "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu" Hangisi Karısı - Dormen Tiyatrosu - 1986
• Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri : "En İyi Kadın Oyuncu" Kral Lear - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1990
• Kültür Bakanlığı "En İyi Kadın Oyuncu" Kral Lear - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1990
• Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri: "En İyi Kadın Oyuncu" Vanya Dayı - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1991
• Kültür Bakanlığı: "En İyi Kadın Oyuncu" Tartuffe - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1993
• MGD Tiyatro Ödülleri "En İyi Kadın Oyuncu" Çalıkuşu - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1994
• Avni Dilligil Ödülleri "En İyi Kadın Oyuncu" Abelar Ve Heloise - Aksanat - 1996
• 2. Afife Tiyatro Ödülleri "En İyi Kadın Oyuncu" Alacaklılar - Aksanat - 1998
• 6. Afife Tiyatro Ödülleri "En İyi Komedi Kadın Oyuncu" - Tek Kişilik Şehir - Aksanat - 2002
• Tiyatro Dergisi "En İyi Kadın Oyuncu" Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış - Aksanat - 2003
• Ankara Sanat Kurumu "En İyi Kadın Oyuncu" Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış - Aksanat - 2003
• 4. Lions, Tiyatro Ödülleri "En İyi Kadın Oyuncu" Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış - Aksanat - 2003
• Tiyatro Dergisi "Yılın Kadın Oyuncusu" - Nathalie - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2006
• Lions Tiyatro Ödülleri "En İyi Kadın Oyuncu" - Koca Bir Aşk Çığlığı - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2008
• 14. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri "En İyi Kadın Oyuncu" Cesaret Ana ve Çocukları - Semaver Kumpanya - 2008
• 48. Antalya Altın Portakal Film Festivali "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü" Zenne
• 21. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri "Yardımcı Rolde Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu (Dram)" Çekmeceler - 2016
• XVII. Direklerarası Seyirci Ödülleri "Sürekli Mükemmeliyet" - 2017^[9]
• 22. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu (Komedi, Kara Komedi ve Müzikal)" Vanya, Sonya, Maşa ve Spike - Tiyatro Pera - 2017

Adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Abelard ve Heloise - Aksanat - 1997
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Molly S. - Aksanat - 1999
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Sevilmek - Aksanat - 2000
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Mösyö Knepp - Aksanat - 2001
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış - Aksanat - 2004
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" İki Hayat Sonra - Kent Oyuncuları - 2005
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Nathalie - Aysa Organizasyon - 2006
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Müzikal ya da Komedi Kadın Oyuncusu" Koca Bir Aşk Çığlığı - Aysa Organizasyon - 2008
• Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri "Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncusu" Zenne
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Savaş - Tiyatro Pürtelaş - 2014
• Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Savaş - Tiyatro Pürtelaş - 2014
• Afife Tiyatro Ödülleri "Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu" Martı - Tiyatro Pürtelaş - 2018
• Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri "Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncusu" Yol Ayrımı - 2018

Filmografisi^[10][değiştir | kaynağı değiştir]

Sinema Filmi[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bergen, Mehmet Binay ve Caner Alper - 2022
• Seni Buldum Ya, Reha Erdem - 2021
• Yol Ayrımı, Yavuz Turgul - 2017
• Çekmeceler, Caner Alper - Mehmet Binay - 2015
• Zenne, Caner Alper - Mehmet Binay - 2012
• Ezber, Tolga Öztorun - 2009
• Turquaze, Kadir Balcı - 2009
• Beş Vakit, Reha Erdem - 2006
• Korkuyorum Anne, Reha Erdem - 2004 (Cast Danışmanı)
• Kaç Para Kaç, Reha Erdem - 1998
• Bir Erkeğin Anatomisi, Yavuz Özkan - 1996
• Kırlangıç Fırtınası, Atilla Candemir - 1985

İnternet[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sıcak Kafa, 2022 (Emel)
• Do Not Disturb, 2023 (Anne Ses)
• Sarmaşık Zamanı, 2023 (Münevver)
• Bihter, 2023 (Arsen Hala)

Televizyon Dizisi[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yaban Çiçekleri, 2024 (Nurten Ataman)
• Çöp Adam, 2023 (Psikolog Türkan)
• Menajerimi Ara, 2020 (Sabiha)
• İstanbullu Gelin, 2017-2019 (Psikolog İdil)
• Cesur ve Güzel, 2016 (Fügen)
• Göç Zamanı, 2016 (Hanım)
• Şeref Meselesi, 2014-2015 (Zeliha Kılıç)
• İntikam, 2013 (Hale Çelik)
• Umutsuz Ev Kadınları, 2011 Handan (Seslendirme)
• Yer Gök Aşk, 2010
• Beni Unutma, 2008
• Kuruntu Ailesi, 1987-1990 (Didem)
• Çalıkuşu, 1986

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• IMDb'de Tilbe Saran
• Tilbe Saran 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SinemaTürk
• Tilbe Saran 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TSA
• Tilbe Saran, Twitter
• Tilbe Saran, instagram
• Tilbe Saran 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ekşi sözlük
• Dayanışmanın 100'ü Şiir, Tilbe Saran 19 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.