Tiergarten (Almanca: Hayvanat Bahçesi) Berlin'in merkezinde yer alan Mitte ilçesinde bulunan bir semt. İçinde bulunan ve semtle aynı adı taşıyan parkıyla ünlüdür. Semt, Alman yeniden birleşmesi öncesi Batı Berlin'in bir parçasıydı. 2001 Berlin İdarî Reformundan önce Tiergarten şu anki Tiergarten Bezirkini (eskiden Tiergarten-Süd olarak anılıyordu) de içine alan ilçenin de adıydı.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihten notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha önceleri Brandenburg elektörleri için bir avlanma sahası olarak kullanılan Großer Tiergarten parkının günümüzdeki tasarımı 1830'larda peyzaj mimarı Peter Joseph Lenné tarafından yapılmıştır. 1894 yılında mimar Paul Wallot tarafından tamamlanan Reichstag binası Alman İmparatorluğu meclisi olarak hizmete açılmıştır. Haus der Kulturen der Welt binası ile Reichstag arasında kalan çim alan, 1844'te inşa edilen ve Reichstag yangını sonrası meclis binası olarak hizmet veren Krolloper opera binasının sahnesini oluşturuyordu. Krolloper daha sonra 1943 yılında II. Dünya Savaşı'nda Berlin'in bombalanması sırasında yıkıldı.

15 Ocak 1919'da sosyalist Karl Liebknecht, Freikorps askerleri tarafından park içindeki Neuer See gölü yakınlarında vuruldu. Aynı gün öldürülen Rosa Luxemburg'un cesedi ise 1 Haziran 1919'da yakınlardaki Landwehrkanal'da bulundu.

Magnus Hirschfeld tarafından kurulan ilk Institut für Sexualwissenschaft (Seks Araştırmaları Enstitüsü) günümüzde Haus der Kulturen der Welt'in bulunduğu yerin yakınlarındaki eski In den Zelten sokağında 1919 yılında açılmıştır. Enstitü 1933 yılında Naziler tarafından kapatılmıştır.

1944 sonrası parktaki ormanlık alanın çoğu yok edildi. Parktaki ağaçlar, çoğu yerle bir olan şehirde yakacak olarak kullanıldı. 1945'te Sovyetler Birliği, Brandenburg Kapısı yakınlarındaki Tiergarten'ın ana arterlerinden biri olan Straße des 17. Juni caddesi boyunca bir savaş anıtı yapmıştır.

Günümüzde Tiergarten[değiştir | kaynağı değiştir]

Civardaki evler dışında semtte birçok meclis binası ve hükûmet kurumları bulunmaktadır. Bunların dışında Alman Başbakanı'nın köşkü, Bellevue Sarayı ve çan kulesi de Tiergarten parkı içinde yer almaktadır. Zafer Sütunu (Siegessäule), Bismarck Anıtı ve Prusyalı generallerin heykelleri gibi birçok anıtı da barındırmaktadır. Bu heykellerin çoğu Naziler tarafından günümüzdeki yerlerine taşınmadan önce Reichstag binasına yüzleri dönük şekilde dikilmişti. Zafer Sütunundan başlayan ağaçlarla çevrili yaya yolu kenarında da 18. yüzyılda Prusyalı aristokratların avlanırken canlandırıldığı heykeller bulunmaktadır.

Brandenburg Kapısı ve Potsdamer Platz semtin batı ucunda, Doğu ve Batı Berlin arasındaki eski sınırda yer almaktadır. Buranın yakınlarında Berlin Filarmoni Orkestrasına ev sahipliği yapan Berliner Philharmonie binasından Neue Nationalgalerie müzesine uzanan Kulturforum yer almaktadır. Bunların arasında 1845 yılında inşa edilen neoklasik Saint Matthew Kilisesi, Gemäldegalerie müzesi ve Berlin Şehir Kütüphanesi (Staatsbibliothek) bulunmaktadır. Tiergartenstraße'deki Berliner Philharmonie yanındaki otobüs istasyonunun yerinde bulunan bir villa, Nazilerin T4 operasyonunda ötanazi için kullandıkları yerdi. Buraya günümüzde bir anıt yapılmıştır.

Park ve Landwehrkanal arasında kalan bölge Emil Fahrenkamp'ın 1932'de yapılan Shell-Haus'unun, birçok elçiliğin ve 1944'te Claus von Stauffenberg ile birlikte 20 Temmuz suikast girişimi komplocularının vurulduğu yer olan Bendlerblock'un bulunduğu yerdir. bulunduğu yerdir. Günümüzde, yapı Federal Savunma Bakanlığı'nın ikinci merkezi olarak hizmet vermektedir. Civarda Hristiyan Demokrat Birliği merkezi, Konrad Adenauer Vakfı ve Friedrich Ebert Vakfı akademileri Bauhaus Arşivi ve Französisches Gymnasium ile Canisius-Kolleg liseleri bulunmaktadır. Batı yönünde Charlottenburg sınırındaki bölge ise Berlin Zoolojik Bahçesine ev sahipliği yapmaktadır.

1996-2003 yılları arası ve 2006 yılında Zafer Sütunu ve Straße des 17. Juni'de Love parade ve 2 Temmuz 2005'te Alman Live 8 konseri düzenlenmiştir. 1987'den beri her yıl düzenlenen Berlin Maratonunun başlangıcı da buradan yapılmaktadır.

24 Temmuz 2008'de Barrack Obama, Zafer Sütunu önünde 200.000'in üzerinde insana seslenmiştir.

Großer Tiergarten[değiştir | kaynağı değiştir]

Kısaca Tiergarten olarak bilinen "Großer Tiergarten" parkı, 210 hektarlık alanıyla Berlin'in en büyük şehir parkıdır.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Tiergarten ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Tiergarten hakkında bir makale
• Tiergarten 360° Panorama 31 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.