Türkiye cumhurbaşkanı

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı;
	Cumhurbaşkanlığı arması
	Cumhurbaşkanlığı forsu
	Görevdeki; Recep Tayyip Erdoğan; 28 Ağustos 2014 tarihinden beri
	Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı
Unvan	Cumhurbaşkanı (resmî); Sayın (gayriresmî); Ekselans (resmî, diplomatik);
Statü	Devlet başkanı; Hükûmet başkanı
Üyelik	Kabine; Millî Güvenlik Kurulu
Resmî ikamet	Çankaya Köşkü; (1923-2014); Cumhurbaşkanlığı Sarayı; (2014–günümüz)
Atayan	Doğrudan halk oyu
Atadığı	Cumhurbaşkanı yardımcısı; Bakanlar; Genelkurmay başkanı; Kara, deniz ve hava kuvvetleri komutanları; Jandarma genel komutanı ve Sahil güvenlik komutanı; Yargıtay cumhuriyet başsavcısı; Devlet Denetleme Kurulu başkanı; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanı; Üniversite rektörleri;
Görev süresi	5 yıl (en fazla 2 dönem)
Önceli	Osmanlı İmparatorluğu Padişahı
Oluşum	29 Ekim 1923 (100 yıl önce)
Açılışı yapan	Mustafa Kemal Atatürk
Vekil	Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı; (1923-1961, 1982-2018); Cumhuriyet Senatosu Başkanı; (1961-1980); Cumhurbaşkanı yardımcısı; (2018-günümüz)
Maaş	183.000₺ aylık (2024)
Bağlılık	Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
Websitesi	tccb.gov.tr

Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet ve hükûmet başkanıdır.^[2] Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını, Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın uygulanmasını ve devlet kurumlarının uyum içinde çalışmasını temin eder.^[3] Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 104. maddesinde düzenlenmiştir.

Cumhurbaşkanı, ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi adına, meclisin manevi varlığının ayrılmaz bir parçası olan başkomutanlığı temsil etmektedir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığı görevi, olası bir savaş hâlinde cumhurbaşkanı adına genelkurmay başkanı tarafından yerine getirilir.

28 Ağustos 2014 tarihinde göreve başlayan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin 12. ve şu anki cumhurbaşkanıdır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk

Cumhurbaşkanlığı makamı, 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla kuruldu. Aynı gün yapılan oylamada Mustafa Kemal Atatürk oy birliğiyle ilk cumhurbaşkanı seçildi. Bu tarihten 10 Ağustos 2014 tarihine kadar, Kenan Evren dışındaki tüm cumhurbaşkanları Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçildi.

Eski cumhurbaşkanları içerisinden Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü ve Celâl Bayar "partili cumhurbaşkanı" olarak görev yapmışlardır. Atatürk ve İnönü hem Cumhuriyet Halk Partisi başkanı hem de cumhurbaşkanı olarak görevi sürdürmüş, Celâl Bayar ise cumhurbaşkanlığı görevi başladığında Demokrat Parti genel başkanlığından istifa etmiş ama cumhurbaşkanlığı sırasında parti üyesi olmayı sürdürmüştür. Tarafsız ve partisiz cumhurbaşkanlığını savunan Türkiye'deki ilk parti, Mustafa Kemal Paşa'nın hem CHP genel başkanı hem de cumhurbaşkanı olmasına karşı çıkan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'dır.^[4]^[5]

1960 darbesi sonrası yapılan 1961 Anayasası ile cumhurbaşkanı olan kişinin, üyesi olduğu parti ile olan ilişiğinin kesilmesine karar verildi ve partisiz cumhurbaşkanlığı dönemi başladı.^[6] 1980 darbesinin ardından devlet başkanı ve Millî Güvenlik Konseyi başkanı sıfatlarıyla ülkeyi yönetmekte olan Evren, 1982 Anayasası'nın birinci geçici maddesi gereği anayasanın halk oylamasıyla kabul edildiği 7 Kasım 1982 tarihinde Cumhurbaşkanlığına getirildi.

2007 anayasa değişikliği referandumuyla cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine karar verildi,^[7] bu değişikliğin ardından yapılan 10 Ağustos 2014 tarihli ilk seçimlerde Recep Tayyip Erdoğan halk tarafından cumhurbaşkanı seçildi.^[8] Devletin başı olan cumhurbaşkanı, 2017 anayasa değişikliği referandumundan sonra 2018 yılından beri aynı zamanda hükûmetin de başıdır.

29 Ekim 2014 itibarıyla cumhurbaşkanının resmî konutu Atatürk Orman Çiftliği'nde bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'dır. Daha önce bu amaçla 1923'ten beri Çankaya Köşkü kullanılmaktaydı.

Şartlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanı olmak için gerekli şartlar, Anayasanın 101. maddesinde düzenlenmiştir.^[9] Bu şartlar şunlardır:

40 yaşını doldurmuş olmak,
Yükseköğrenim mezunu olmak,
Milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip bir Türk vatandaşı olmak.

Bir kişi en az yirmi milletvekili ile oluşan siyasi parti grupları, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı tek başına ya da birlikte hesaplandığında yüzde beşi geçen siyasi partiler veya yüz bin seçmen tarafından Cumhurbaşkanlığına aday gösterilebilir.^[3]

Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır ve bir kişi en fazla iki kez seçilebilir.^[3] Cumhurbaşkanının ikinci döneminde meclisin seçimleri yenilemesine karar vermesi halinde cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.

Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.

Seçim[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin esaslar Anayasa'nın 101. maddesinde^[10] ve Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu'nda^[11] aşağıda yazıldığı şeklide düzenlenmiştir:

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilir.

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır.

Oylamalara tek adayla gidilmesi hâlinde, oylama referandum şeklinde yapılır. Geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması hâlinde seçim yenilenir ve kesin sonuçların ilânından sonra gelen kırkbeşinci günü takip eden ilk Pazar günü sadece cumhurbaşkanı seçimi yapılır.

Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıl veya daha az süre kalması hâlinde, cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimiyle birlikte yapılır.

Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıldan fazla süre kalması hâlinde, cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen kırkbeş gün içindeki son Pazar günü yapılır. Bu şekilde seçilen cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmaz.

Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam eder.

Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmediğine dair karar verilmesi hâlinde, cumhurbaşkanı seçimi bir yıl geriye bırakılır. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.

Ant içmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasanın 103. maddesine göre cumhurbaşkanı, görevine başlarken Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde aşağıdaki şekilde ant içer:^[3]

“	Cumhurbaşkanı sıfatıyla, devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, Atatürk ilke ve inkılaplarına ve laik cumhuriyet ilkesine bağlı kalacağıma; milletin huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerinden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma; Türkiye Cumhuriyeti'nin şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma büyük Türk Milleti ve tarih huzurunda, namusum ve şerefim üzerine and içerim.	„

Görev ve yetkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasanın 104. maddesine göre, cumhurbaşkanının görev ve yetkileri şunlardır:

Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapmak,
Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj vermek,
Kanunları yayımlamak,
Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri göndermek,
Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açmak,
Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atamak ve görevlerine son vermek,
Üst kademe kamu yöneticilerini atamak, görevlerine son vermek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlemek,
Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti'nin temsilcilerini göndermek ve Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek,
Milletlerarası antlaşmaları onaylamak ve yayımlamak,
Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunmak,
Millî güvenlik politikalarını belirlemek ve gerekli tedbirleri almak,
Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanlığını temsil etmek ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kullanılmasına karar vermek,
Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak,
Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler ve Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen ve kanunda açıkça düzenlenen konular haricinde, kanunlara aykırı olmamak şartıyla yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarmak,
Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak.^[3]

Sorumluluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Cezai sorumluluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 105. maddesinde düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanı hakkında, işlediği iddia edilen suç hakkında soruşturma açılıp açılmaması Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından karara bağlanır. Eğer soruşturma açılması gerekiyorsa bu soruşturma, Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesince yürütülür. Cumhurbaşkanı cezai sorumluluğu şartları şunlardır:

- Meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunca soruşturma açılması

- Meclis üye tam sayısının 3/5'inin gizli oyu

Buradan iki ihtimal vardır. İlki soruşturmanın reddi, diğeri soruşturmanın kabulüdür. Kabul söz konusu olduğunda on beş kişilik soruşturma komisyonu kurulur. Komisyon kurulduğunda rapor oylaması yapılır. Bu aşamadan sonra Meclis'teki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verecekleri üyelerden oluşan komisyon, soruşturmayı yürütür ve raporunu Genel Kurulda görüşülmek üzere Meclis Başkanlığına sunar. Üye tam sayısının üçte ikisinin oyuyla Cumhurbaşkanının Yüce Divana gönderilmesine karar verilebilir.

Eğer Yüce Divana sevk edilirse cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesi'nde yargılanmak durumundadır. Yargılama sonucunda mahkumiyet kararı verilirse cumhurbaşkanının bu görevde kalıp kalmayacağı hükmolunan karara göre değişiklik gösterir. Eğer milletvekilliğini engelleyecek bir mahkumiyet kararı verilirse bu görev son bulur. Ancak seçilme engeli oluşturmayacak bir karar verilmişse cumhurbaşkanlığı devam eder.

Cumhurbaşkanının bir suç işlediği iddiasıyla meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun önergesiyle soruşturma açılması istenebilir ve beşte üçünün oyuyla soruşturma açılabilir. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz. Cumhurbaşkanı soruşturulmaya başladığı andan itibaren Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin yenilenmesini gerçekleştiremez.^[12]

Cumhurbaşkanının hukuki sorumluluğuna gelirsek bu da iki şekilde mümkündür. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen cumhurbaşkanının görevi sona erer. Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten sonra da bu hüküm uygulanır.^[3]

Hukuki sorumluluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanının kişisel eylemlerinden dolayı hukuki sorumluluğu tamdır. Özel hukuk alanında cumhurbaşkanı bir borç altına girmişse herkes gibi ifa etmekle yükümlüdür. Aksi halde birtakım yaptırıma ve tazminata hükmedilir.

Cumhurbaşkanının diğer hukuki sorumluluğu göreviyle ilgili işlemlerinden ötürüdür. Ancak bu sorumluluk İdare Hukukunda görülen "İdarenin kusur sorumluluğu"dur. Böyle bir dava da ancak idari yargıda açılır.^[13]

Cumhurbaşkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanlığına vekâlet[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasanın 106. maddesi ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi göre, cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması durumlarında, görevine dönmesine kadar; ölüm, çekilme ya da başka bir nedenle Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması durumunda da yenisi seçilinceye kadar, en yaşlı cumhurbaşkanı yardımcısı, Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve yetkilerini kullanır.^[14]

2017 anayasa değişikliği öncesinde, Cumhurbaşkanlığına TBMM Başkanı vekâlet etmekteydi.

Cumhurbaşkanlığı teşkilat yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bakanlıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkanlıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet Arşivleri Başkanlığı
Devlet Denetleme Kurulu
Diyanet İşleri Başkanlığı
İdari İşler Başkanlığı
İklim Değişikliği Başkanlığı
İletişim Başkanlığı
Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı
Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı
Sağlık Endüstrileri Başkanlığı
Savunma Sanayii Başkanlığı
Strateji ve Bütçe Başkanlığı
Türkiye Varlık Fonu
Yazılım ve Donanım Endüstrileri Başkanlığı^[15]

Kurullar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerel Yönetim Politikaları Kurulu
Gıda, Tarım, Orman ve Hayvancılık Kurulu
Sağlık ve Sosyal Politikalar Kurulu
Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu
Hukuk Politikaları Kurulu
Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu
Ekonomi Politikaları Kurulu
Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu
Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu
Yüksek İstişare Kurulu

Ofisler[değiştir | kaynağı değiştir]

Görev süreleri Cumhurbaşkanı'nın görev süresiyle sınırlı olan kamu yöneticileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Üç Sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 6 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dördüncü maddesi uyarınca, mevcut Cumhurbaşkanının görev süresi sona erdiğinde birçok kamu kurum ve kuruluşlarında görevli yöneticilerin görevi de sona erer. Ancak bu kişiler, yerlerine atama yapılıncaya kadar görevlerine devam ederler. Görev süreleri sona erenler yeniden atanabilir. Bu kişilerin görev süreleri atandıkları tarihte görevde bulunan Cumhurbaşkanının görev süresini geçemez.

Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı, başkan yardımcıları, MİT Başkanlığı başkanları
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı, başkan yardımcıları
Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, genel sekreter yardımcıları
Diyanet İşleri Başkanı
Bakan Yardımcıları
Savunma Sanayii Başkanı, başkan yardımcıları
Sayıştay Başsavcısı
TRT Genel Müdürü, Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyeleri
Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanı
Rektörler
Valiler
Büyükelçiler, Daimi Temsilciler/Delegeler
Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Başkanı, Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyeleri
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı
Gelir İdaresi Başkanı, Başkan Yardımcıları
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı, başkan yardımcıları, SGK rehberlik ve teftiş başkanı
Devlet Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri
Cumhurbaşkanlığı ofis başkanları
Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kurul başkanları, başkan yardımcıları
Özelleştirme İdaresi Başkanı
Düzenleyici ve Denetleyici kurumlar başkan ve üyeleri
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Başkan ve üyeleri
İç Denetim Koordinasyon Kurulu üyeleri
Yunus Emre Vakfı Mütevelli Heyet üyeleri
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkan ve üyeleri
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanı
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Başkanı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanı, başkan yardımcıları, genel müdürleri
Akaryakıt İkmal ve NATO Pol Tesisleri İşletme Başkanı
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı
Bakanlıkların teftiş kurulu, rehberlik ve teftiş, rehberlik ve denetim, denetim hizmetleri başkanları ile diğer kurul başkanları
Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı
Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı
Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanı
Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı
Türkiye Tıbbi Cihaz ve İlaç Kurumu Başkanı
Bölge Kalkınma İdaresi Başkanları
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanı
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı
Türkiye Su Enstitüsü Başkanı
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanı
Vergi Denetim Kurulu Başkanı
Türk Akreditasyon Kurumu Genel Sekreteri
Helal Akreditasyon Kurumu yönetim kurulu başkanı, genel sekreteri
Özelleştirme İdaresi Başkanı, başkan yardımcıları
Strateji Geliştirme Başkanları
İller Bankası Genel Müdürü
Basın İlan Kurumu Genel Müdürü
Adli Tıp Kurumu Başkanı
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Merkezi Başkanı
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar gereği kurulan üniversitelerin mütevelli heyeti, yönetim ve denetim kurulu başkan ve üyeleri
Türkiye Uzay Ajansı Başkanı
Türkiye Adalet Akademisi Başkanı
Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı
Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu Başkanı, başkan yardımcıları
Din İşleri Yüksek Kurulu üyeleri
Diyanet İşleri Başkanlığı başkan yardımcıları, rehberlik ve teftiş başkanı
Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı
Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu Başkanı

Cumhurbaşkanlığı forsu ve arması[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanlığı Forsu

Cumhurbaşkanlığı Arması

Cumhurbaşkanlığı arması ortasında sekiz uzun, sekiz kısa ışını bulunan sarı bir güneş ve onu çevreleyen on altı sarı yıldızdan oluşur.^[16] Cumhurbaşkanlığı forsu ise Türk bayrağının sol üst köşesine Cumhurbaşkanlığı armasının işlenmiş hâlidir.

Fors, cumhurbaşkanının ikametgâhında ve ziyareti süresince bulunduğu yerde bayrak direğine çekilir; gece gündüz çekili kalır. Makam odasında çalışma masasının sol gerisine konur. İçinde bulunduğu arabanın sol önünde, tepesinde ay yıldız bulunan kromajlı direğe çekilir. Cumhurbaşkanlığı forsunun nasıl kullanılmaya başlanıldığına ilişkin resmî bir kayıt yoktur. Ancak 1922 tarihli bir fotoğrafta, Atatürk'ün İzmir'e giderken kullandığı otomobiline bugünkü forsa benzer bir flamanın takıldığı görülmektedir. Bu flama şu an Anıtkabir'deki Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi'nde sergilenmektedir.^[17]

Fors ve armadaki güneşin sonsuzluğu ve bu özelliği ile Türkiye Cumhuriyeti'ni, on altı yıldızın ise tarihteki bağımsız on altı büyük Türk devletini simgelediği kabul edilir. İlk kez 1969 yılında, Harita Yüzbaşı Akif Özbek'in Türkiye Cumhurbaşkanlığı Forsu ve Taşıdığı Anlam adlı kitabında ortaya atılan bu görüş ilerleyen yıllarda armanın resmî anlamı olarak benimsenmiştir. Başka bir görüşe göreyse on altı yıldızdan dokuzu Orta Asya Türklerinin sancaklarında kullandığı dokuz tuğu, kalan yedi yıldızsa Anadolu Türklerinin sancaklarında kullandıkları 7 tuğu temsil etmektedir.^[17]

Armadaki on altı yıldızın simgelediği kabul edilen Türk devletleri şunlardır:

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Erdoğan'ın 2024 maaşı enflasyonun üzerinde zamlandı". T24. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2023.
^ 2017 anayasa değişikliği referandumu ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçiminden itibaren
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. T.C. Resmî Gazete, 17863 Mükerrer, 9 Kasım 1982". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
^ "Atatürk Döneminde Kurulan ve TBMM'NDE Temsil Edilen Siyasi Fırkalar ve Siyasi Olaylar" (PDF). nevsehir.edu.tr. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2023.
^ "Türk Siyasal Hayatının Vakitsiz Doğan Çocuğu: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası". academia.edu. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
^ 5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. T.C. Resmî Gazete, 26554, 6 Mayıs 2007
^ "Türkiye'nin 12. Cumhurbaşkanı Erdoğan". BBC Türkçe. 11 Ağustos 2014. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
^ "Görev ve Yetkiler". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
^ Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu. Anayasa Hukuku. Seçkin Yayınları. Eylül 2018. ss. 216-217. ISBN 978-975-02-5078-1.
^ Cumhurbaşkanının Hukuki Sorumluluğu. Anayasa Hukuku. Ekin Yayınları. ss. 210-211. ISBN 978-605-327-709-5.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
^ Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. "Arma". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
^ ^a ^b Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. "Fors". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.

[1] "Erdoğan'ın 2024 maaşı enflasyonun üzerinde zamlandı". T24. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2023.

[2] 2017 anayasa değişikliği referandumu ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçiminden itibaren

[:0-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. T.C. Resmî Gazete, 17863 Mükerrer, 9 Kasım 1982". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.

[4] "Atatürk Döneminde Kurulan ve TBMM'NDE Temsil Edilen Siyasi Fırkalar ve Siyasi Olaylar" (PDF). nevsehir.edu.tr. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2023.

[5] "Türk Siyasal Hayatının Vakitsiz Doğan Çocuğu: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası". academia.edu. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.

[7] 5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. T.C. Resmî Gazete, 26554, 6 Mayıs 2007

[8] "Türkiye'nin 12. Cumhurbaşkanı Erdoğan". BBC Türkçe. 11 Ağustos 2014. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.

[9] "Görev ve Yetkiler". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.

[10] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.

[11] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.

[12] Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu. Anayasa Hukuku. Seçkin Yayınları. Eylül 2018. ss. 216-217. ISBN 978-975-02-5078-1.

[13] Cumhurbaşkanının Hukuki Sorumluluğu. Anayasa Hukuku. Ekin Yayınları. ss. 210-211. ISBN 978-605-327-709-5.

[14] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.

[15] "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.

[16] Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. "Arma". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.

[:1-17] Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. "Fors". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d Türkiye'deki bakanlıklar
Cumhurbaşkanı (liste) Cumhurbaşkanı yardımcısı Kabine
Mevcut	Adalet Bakanlığı (liste) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (liste) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (liste) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (liste) Dışişleri Bakanlığı (liste) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (liste) Gençlik ve Spor Bakanlığı (liste) Hazine ve Maliye Bakanlığı (liste) İçişleri Bakanlığı (liste) Kültür ve Turizm Bakanlığı (liste) Millî Eğitim Bakanlığı (liste) Millî Savunma Bakanlığı (liste) Sağlık Bakanlığı (liste) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (liste) Tarım ve Orman Bakanlığı (liste) Ticaret Bakanlığı (liste) Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (liste)
Eski	Avrupa Birliği Bakanlığı Bahriye Vekaleti Başbakanlık (liste) Başbakan Yardımcılığı (liste) Devlet Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti Gümrük ve Tekel Bakanlığı İmar ve İskan Bakanlığı İşletmeler Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Koordinasyon Bakanlığı Köyişleri Bakanlığı Şeriyye ve Evkaf Vekaleti Yerel Yönetim Bakanlığı

Türkiye Cumhurbaşkanı nedir?, Türkiye Cumhurbaşkanı anlamı nedir?, Türkiye Cumhurbaşkanı ne demektir?