S60 platformu Symbian işletim sistemi kullanan akıllı telefonlarda kullanılan yazılım platformu. İlk başlarda Series 60 olarak adlandırılan platform, Kasım 2005'te S60 adını almıştır. 2001'de Nokia tarafından oluşturulan platform, ilk olarak Nokia 7650 modelinde kullanılmıştır.^[1] Platform, o zamandan beri 5 güncel sürüm yayınladı. Series 60, Kasım 2005'te S60 olarak yeniden adlandırıldı. Temel olarak, çekirdek Symbian işletim sistemine erişebilen bir kullanıcı arabirimi idi.

2008'de Symbian Vakfı, farklı Symbian platformlarının (S60, UIQ, MOAP) tüm varlıklarını konsolide etmek ve onu açık kaynak yapmak için kuruldu. S60 kod tabanına dayalı 2009 yılında, Symbian Foundation kurulmasından bu yana platformun ilk yinelemesi S60 5th Edition veya Symbian^1 olarak başlatıldı. Sonraki iterasyonlar Symbian^2 ve Symbian^3 olarak adlandırıldı.

S60 yazılımı, Java MIDP, C++, Python ve Adobe Flash uygulamalarında geliştirmeyi destekleyen akıllı telefonlar için çok satılan bir standarttır. API'sinin adı Avkon UI'dır. S60, telefon, kişisel bilgi yöneticisi (PIM) araçları ve Helix tabanlı multimedya oynatıcıları gibi bir dizi kütüphaneden ve standart uygulamalardan oluşur. Genel olarak akıllı telefonlar olarak bilinen geniş renkli ekranlı, tamamen özellikli modern telefonları çalıştırmak için tasarlandı.

S60 platformu bir takım yazılım kütüphaneleri, standard uygulamalar içermektedir. S60 platformu için uygulamalar farklı dillerde (Java MIDP, Python, C++) geliştirilebilmektedir.^[2] S60 platformu genellikle Nokia marka telefonlarda kullanılmakla birlikte; Fujitsu,^[3] Lenovo,^[4] LG Electronics,^[5] Panasonic,^[6] Samsung,^[7] Sendo,^[8] Siemens Mobile,^[9] Sony Ericsson^[10] ve Vertu^[11] markalı telefonlarda da kullanılmıştır.

Başlangıçta, S60 telefonlarının en belirgin özelliği kullanıcıların satın aldıktan sonra yeni uygulamalar yüklemelerine izin verdikleri idi. Bununla birlikte, standart bir masaüstü platformunun aksine dahili uygulamalar, satıcı tarafından nadiren hata düzeltmelerinin ötesinde güncellenir. Yeni özellikler, yalnızca genel yayınlandıktan sonra geliştirilirken telefonlara eklenir. Bir menü tuşu, dört yönlü joystick veya d-pad, sol ve sağ yumuşak tuşlar ve temiz bir tuş gibi bazı düğmeler standart hale getirilir. Sistem ayrıca varsayılan Nokia Browser tarayıcısına sahip idi.

Topluluk, üreticilere ek olarak şunları da içeriyor:

• Sasken, Elektrobit, Teleca, Digia, Mobica, Atelier.tm gibi yazılım entegrasyonu şirketleri
• Semiconductor şirketleri Texas Instruments, STMicroelectronics, Broadcom, Sony, Freescale Semiconductor, Samsung Electronics
• S60 tabanlı mobil uygulamalar ve hizmetler geliştiren ve sağlayan Vodafone ve Orange gibi operatörler
• Yazılım geliştiricileri ve bağımsız yazılım tedarikçileri (ISV'ler).

Sürümler[değiştir | kaynağı değiştir]

S60'ın dört büyük sürümü gerçekleşti: "Seri 60" (2001), "Seri 60 İkinci Baskı" (2002), "S60 3. Baskı" (2005) ve "S60 5. Baskı" (2008). Her sürümü, bazen geçiş olarak bilinen Feature Pack adlı güncellenmiş bir sürüme sahipti. Her biri farklı bir Symbian sürümünde çalışır.

Seri 60 1.nesil

• Cihazların ekran çözünürlüğü 176 × 208'e sabitlendi. Siemens SX1'in bu arada 176 × 220 oldu.
• Sürüm 0.9 orijinal ve ilk Nokia 7650 ile birlikte gönderildi.^[12]
• Sürüm 1.2 (Özellik Paketi 1 olarak pazarlanmaktadır) ilk olarak 2003 yılında Nokia 3650/3600 ile birlikte gönderilmiştir.

Seri 60 2.nesil S60v2 olarak da bilinir.

• Sürüm 2 orijinal ve ilk Nokia 6600 ile sevk edildi.^[13]
• Sürüm 2.1 (Feature Pack 1) önce Nokia 6620 ile birlikte geldi.
• Sürüm 2.6 (Feature Pack 2) önce Nokia 6630 ile birlikte geldi.
• Sürüm 2.8 (Feature Pack 3), ilk olarak Eylül 2005'te Nokia N70 ile birlikte kullanıma sunulmaya başlandı. FP3, artık Basic (176 × 208) ve Double (352 × 416) gibi çoklu çözünürlükleri destekliyor. N90, daha yüksek bir çözünürlüğü (352 × 416) destekleyen ilk Series 60 cihazıydı.

S60 3.nesil S60v3 zorunlu kod imzalama özelliğine sahip, sertleştirilmiş bir Symbian sürümünü (v9.1) kullanıyor. S60v3'te, kullanıcı, bu özelliği devre dışı bırakmadığı veya telefonun ürün yazılımını zorunlu imzalama kısıtlamalarını engelleyen üçüncü taraf kesmek yoluyla değiştirmedikçe, yalnızca kayıtlı bir geliştiriciden bir sertifikaya sahip olan programları yükleyebilir.^[14] Bu, yazılımı S60v3 ile ikili uyumlu olmayan S60 1.nesil veya 2.nesil için yazılmış yapar. Sürüm 3, ilk olarak Nokia N91 ile 2005 yılında tanıtıldı. Sürüm 3.1 (Feature Pack 1) önce Nokia N95 ile birlikte gönderildi. Sürüm 3.2 (Feature Pack 2) önce Nokia N78 ile birlikte gönderildi. 2006'da, geliştiriciler için bir "Designed for S60 Devices" logosu programı başlatıldı. Logotype, yerel Symbian veya Java uygun programlarla kullanılabilir.

S60 5.nesil Ekim 2008'de S60 5.nesil başlatıldı. Bazen Symbian ^ 1 denir. Nokia, geleneksel olarak her zaman yaptığı gibi 4 numarayı atladı (Doğu Asya tetrafobisi nedeniyle). S60 5. Sürüm, Symbian OS sürüm 9.4'te çalışır. 5. sürümün en önemli özelliği, yüksek çözünürlüklü 640 × 360 dokunmatik ekranların desteklenmesidir; 5.nesil'den önce tüm S60 cihazlarında düğmeye dayalı bir kullanıcı arayüzü vardı.^[15] S60 5.sürüm aynı zamanda standart C / C ++ API'leri içerir. Flash Lite geliştiricilere, rehber, kısa mesaj, sensörler ve cihaz yer bilgileri (GPS) gibi telefon özelliklerine erişim olanağı sağlayan S60'a özgü ActionScript uzantılarına sahip Adobe Flash Lite 3.0'ı içerir. S60 5.nesil kullanıma girmesine rağmen, 3.nesil, 5.nesil, dokunmatik ekranlar için özel olarak tasarlandığından ve sadece dokunmatik ekranlarda mevcut olduğu için yeni piyasaya sürülmeye devam etti. Sürüm 5, ilk olarak Nokia 5800 XpressMusic ile 2008'de tanıtıldı.^[16] S60 5.nesil, S60'ın son baskısıdır. Symbian OS, UIQ ve MOAP (S) ile birlikte varlıkları, Symbian Vakfı tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir işletim sistemi olan Symbian için bir temel olarak kullanılmıştır. Symbian'ın ilk baskısı olan Symbian ^ 1, Symbian OS 9.4 üzerine tabanını S60 5inci Sürümü kullanıyor.

Sürümler ve desteklenen cihazlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Birçok cihaz S60 yazılım platformunu Symbian OS ile çalıştırabilir. Nokia 7650'nin başlangıcından Symbian OS v6.1 üzerinde S60 v0.9, Symbian OS v9.4'te S60 v5.0-da çalışan en son Samsung i8910'a kadar değişen cihazlar vardır. Symbian ^3'te revize edilmiş platformun versiyonu v5.2'dir. Tabloda, S60'ın her bir sürümünü taşıdığı cihazların yanı sıra temel aldığı Symbian OS sürümü de listeleniyor. Symbian ^3'ten bu yana yeni cihazların Symbian Anna ve Symbian Belle gibi daha yeni sistemlere yükseltme kapasitesine sahip olabilir. Bu nedenle, birçok sistemde listelenen bir cihaz görebilirsiniz.

Symbian şimdi örgütsel değişim döneminde metamorf olarak bir açık kaynaklı yazılım platformu projesine doğru ilerliyor. Bir işletim sistemi olarak, Symbian OS başlangıçta hiçbir kullanıcı arabirimi (UI) sağlamadı; işletim sisteminin üstünde çalışan görsel katman idi. Bu ayrı olarak uygulanmıştır.^[21] Symbian UI'lara örnekler MOAP; Seri 60; Seri 80; Seri 90 ve UIQ. Yeni Symbian Vakfı, farklı Symbian kullanıcı arayüzlerini S60 platformuna dayanan tek bir kullanıcı arabiriminde birleştirmeyi planladı.

Symbian Anna[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Nisan 2011 tarihinde Nokia, Symbian Anna'yı Symbian ^ 3 sürümünün yazılım güncellemesi olarak ilan etti. Symbian Anna'nın önceden kurulacağı üç yeni cihaz (500, X7 ve E6) açıklandı. Symbian Anna, Symbian ^ 3 tabanlı cihazlar için de bir Yazılım Güncellemesi olarak bulundu.^[22] "Anna" ile gelen en önemli güncellemeler şunlardır:

• Ayrı görünümlü veri girişi ile portre QWERTY
• Yeni Simge Seti
• Geliştirilmiş bir kullanıcı arayüzü, arama entegreli adres alanı, daha hızlı gezinme ve sayfa yüklemesi ile yeni internet tarayıcısı.
• Ovi Haritalar güncellendi (toplu taşıma araçlarını ara, WLAN veya Nokia Ovi Suite aracılığıyla tam ülke haritalarını indir, check-in'ten Facebook, Twitter ve Oturaklı'ya check-in).
• Java Runtime 2.2, Qt Mobility 1.1 ve Qt4.7.

Symbian Belle[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Ağustos 2011 tarihinde Nokia, Symbian Belle'yi (daha sonra Nokia Belle olarak değiştirdi) Symbian Anna sürümünün yazılım güncellemesi olarak açıkladı. Symbian Belle önceden kurulacak olan üç yeni cihazın (Nokia 603 iptal edildi ve Nokia 603 ile değiştirildi) 603, 700 ve 701 numaralı telefonunu duyurdu.^[23] Symbian Belle Symbian Anna tabanlı cihazlar için de bir Yazılım Güncellemesi olarak mevcuttur. "Belle" ile gelen en önemli güncellemeler şunlardı:

• Serbest biçimli, farklı boyutta, canlı widget'lar
• Daha fazla ekran
• Geliştirilmiş durum çubuğu
• Aşağıya doğru açılan menü
• Modernleştirilmiş gezinme
• Yeni uygulamalar
• Bilgilendirici kilit ekranı
• NFC cihazları
• Görsel çoklu görev

Durdurulması[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2011'de Nokia, Windows Phone sisteminin Windows Phone 7 sürümünü Nokia'nın birincil işletim sistemi olarak kabul etmek için Microsoft ile ortaklık yaptığını açıkladı ve söz konusu Symbian gelişimi söz konusu kaldı. Nokia, Symbian ve daha yeni cihazları için en az 2016 yılına kadar destek sözü verdi, ancak Nokia 808 PureView'den sonra hiçbir yeni Symbian cihazı piyasaya çıkmayacak. 29 Nisan 2011 tarihinde Nokia, Symbian faaliyetlerini Accenture'a 3.000 çalışanla birlikte aktaracağını duyurdu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• S60 forum

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Symbian (işletim sistemi)
• Symbian^3
• Sailfish (işletim sistemi)
• Seri 80
• Seri 90
• Seri 30
• Seri 30+
• Seri 40