Suç

Kriminoloji ve penoloji
Teoriler
	Suçun nedenleri
	Anomi
	Diferansiyel ilişkilendirme teorisi
	Sapma
	Etiketleme teorisi
	Psikopati
	Rasyonel seçim teorisi
	Sosyal kontrol teorisi
	Sosyal disorganizasyon teorisi
	Sosyal öğrenme kuramı
	Gerilme teorisi
	Altkültür teorisi
	Kırık camlar teorisi
	Sembolik etkileşimcilik · Mağdur bilimi
Suç türleri
	Mavi yakalı suç · Kurumsal suç
	Çocuk suçluluğu
	Organize suç
	Siyasi suç · Kamu düzenine aykırılık
	Devlet suçu · Devlet-kurumsal suç
	Beyaz yakalı suç · Kurbansız suç
Penoloji
	Caydırıcılık · Cezaevi
	Cezaevi reformu
	Mahkûmlara yönelik kötü muamele
	Mahkûm hakları · Rehabilitasyon
	Yeniden suç işleme eğilimi
	Cezalandırıcı adalet · Faydacılık
	Bu kutu: görüntüle; tartış; değiştir;

Suç, kanunlar tarafından yanlış veya zararlı olduğu için ceza tehdidiyle yasaklanan ve bazı durumlarda cezalandırılabilen davranıştır. Genel olarak suç, saptanan ve saptanamayan suçlar olarak ikiye ayrılır. Saptanamayan suçların gerçekleşip gerçekleşmedikleri belirsiz olduğu veya kanıtlanamadıkları için cezalandırılmaları söz konusu değildir. Ceza hukukunda suça göre para cezası, tutuklama, hapis, hatta ölüm cezası verilebilir.

Her suç adli mercîlere yansımaz, bu yüzden kanunî suç ve gerçek suç oranları arasında hep fark vardır.^[1] Örneğin sokaktaki iki kişinin birbirine hakaret etmesi kanunen suçtur, ancak ilgili kişilerin aralarındaki arkadaşlık bağı, şakalaşma vb. çeşitli saiklerle bunu ihbar etmemesi,^[2] bir kişinin çevrede kimse yokken vandallık yapıp kayıplara karışması veya tacize uğrayan şahsın korktuğu için şikâyette bulunmaması suçun karanlıkta kalmasına sebep olur.^[2]

Gerçek suçluluk ile bilinen suçluluk miktarları arasında bu farka "suçta karanlık alan" adı verilir.^[3] Ayrıca, hiçbir ülkedeki suç istatistikleri o ülkedeki gerçek suç dağılımını vermez; daha az suç işlenen bir ülkedeki ihbar sayısı, daha çok suç işlenen bir ülkedeki ihbar sayısından daha yüksek olabileceği gibi bu, daha az suç işlenen ülkenin gerçekte daha fazla suç işlenen ülkeden daha fazla suç işleniyormuş gibi görünmesine sebebiyet verebilir.^[1]^[4]

Hukuki süreç[değiştir | kaynağı değiştir]

Hukuki anlamda suç, bir toplumdaki hukuki kurumlar tarafından ceza veya güvenlik tedbiri yaptırımına bağlanmış fiildir. Suçu işleyen kişiye suçlu veya fail denir.

Hukukî anlamda bir kimsenin suçlu kabul edilebilmesi için suçun o kimse tarafından işlendiğinin hukukî süreçler sonucunda ispatlanması gerekir. Suçlu olabileceği düşünülen kişi "şüpheli", bir suçlama ile mahkemeye sevk edilen kişi "sanık" sıfatını taşır. Çoğunlukla ağır suçlar için yargıç kararı ile tutukevine alınan kişiye "tutuklu", yargılama süreci sonunda suçlu olduğu hükmüne varılarak cezalandırılan kimseye ise "hükümlü" (mahkûm) denir.

Suçun Unsurları[değiştir | kaynağı değiştir]

A. Maddi Unsur: Gözlemlenebilen bir davranıştır. Hareket ve Sonuç kısımlarından oluşur.

1. Hareket: Kişinin yaptığı iradi davranış şeklidir. (Sonuç hariç) Suçun başlangıç ve gelişme kısmıdır.

a) İcra (İcrai hareket): Kanunun yasakladığı bir hareketin doğrudan, aktif bir eylemle yapılması suretiyle işlenen suçlardır. Ör: Malın çalınması, adam öldürme…

b) İhmal (İhmali hareket): Belli bir davranışı yapmamaktır. “Savsama” da denir. Dolaylı bir biçimde suçu işlemektir. Gözlemlenebilen bir davranıştır. Ör: Gerekli önlemi almama nedeniyle inşaat kazasında işçinin ölmesi. İhmal cezayı ortadan kaldırmaz ama hafifletir. Yapmama davranış bilerek veya bilmeyerek olabilir. Ör: Hemşire yapması gereken iğneyi bilerek veya bilmeyerek yapmamışsa.

2. Sonuç: Suçun tamamlanmasıdır. Aynı zamanda amacına ulaşıp ulaşmadığının bir ölçüsüdür. Örneğin ateş etti ama vuramadı, vurdu ama ölmedi…

B. Manevi Unsur: Suçlunun niyeti anlaşılmaya çalışılır. Ama bunun için yine somut delillerden hareket edilir. Örneğin, itiraflar, tanıkların ifadeleri gibi. Yorum yoluyla niyet çözümlenemez. Örneğin; sabıkalı bir hırsız için şüphe artsa da, maddi bulgu yoksa kesin o yapmıştır denilemez.

a) Kasıt: Bir suçun bilerek ve isteyerek, sonuçları hesaba katılarak işlenmesidir. Kişinin niyeti suçun işlenmesi yönündedir. (Kasıt = Bilme + İsteme)

- Bilme unsuru: Suçun kurucu unsurlarının fail tarafından bilinmesidir.

- İsteme unsuru: Suçun kalıbında meydana gelen fiili ve sonucu istemektir.

Suçu işleyen kişinin yaptığı davranışın Ceza Kanunu’na göre suç olup olmadığını bilip bilmemesi önemli değildir. Yaptığı davranışın karşı tarafa zarar vereceğini bilmesi ve bunu anlayacak zihinsel yetiye sahip olması yeterlidir. Zaten Türk Hukukunun her alanında geçerli olan bir ilkeye göre “Kanunu bilmemek mazeret değildir.”

Doğrudan Kasıt: Failin gerçekleşmesini istediği sonuçlara yönelmiştir. Sonuç, failin istemiş olduğu sınırlar içinde kalmışsa doğrudan kast söz konusudur. Amacı zehirlemekti ve zehirledi.

Taammüd: Bilme ve istemeye ek olarak planlama, tasarlama, araç temini söz konusudur. Ayrıca soğukkanlılık veya kin vardır. Suçlununu suçu işlemedeki kararlılığını gösterir. Cezayı arttırır.

b) Taksir: Kelime anlamı kusurluluk demektir. Suçun bilmeden, istenmeden, sonuçları hesaba katılmadan işlenmesidir. Kişinin amacı suç değildir. Fakat yine de ceza ortadan kalkmaz, ama hafifler. Tedbirsizlik, dikkatsizlik, acemilik ve hukuka uymama sebebiyle, failin bilerek yaptığı bir hareketten istemediği bir sonucun meydana gelmesi taksiri ifade eder.

Bilinçsiz Taksir: Failin sonucu öngörmeden (tahmin edemeden) hareket ettiği durumdur.
Olası Kasıt (Dolaylı Kasıt / Bilinçli Taksir): Fail tarafından muhtemel olarak öngörülebilen sonuçlara ilişkin kasttır.

Sonucun gerçekleşmesini büyük bir ihtimal olarak görüyor ama başka bir sonucu düşünerek hareket ediyorsa Olası Kasıt vardır. Mesela birilerinin ölebileceğini bildiği halde şehir içinde havaya ateş etmek. Yani failin sonucu öngördüğü (tahmin edebildiği) fakat istemediği hallerde ortaya çıkar.

Teşebbüs: Teşebbüs suçun işlenmesinin denenmesidir. Hareketi sonuca götüren süreçtir. Ör: Zanlının ateş edemeden yakalanması. Buradaki suç adam öldürmeye teşebbüstür.

Açıklama: Yeni Türk Ceza Kanununda Eksik Teşebbüs ve Tam Teşebbüs farkı kaldırılmıştır. Yalnızca Eksik Teşebbüse yer verilmiştir.

- Tam Teşebbüs’te fail elinden gelen her şeyi denediği halde başarılı olamamıştır. Ör: İsabet ettirilememesi.

- Eksik Teşebbüste ise bazı şeyleri tam olarak gerçekleştiremediği için başarısız olmuştur. Ör: Tabancanın ateş almaması.

İlliyet (Nedensellik) Bağı: Hareket ile sonuç arasındaki bağlantıdır. Yasanın öngörmüş ve bu nedenle yasaklamış olduğu sonucun, failin hareketiyle oluşmuş olması gerekir. Bu bağ yoksa fail suçlanamaz. İşlenemez suçlar bu duruma örnektir.

İşlenemez Suç[değiştir | kaynağı değiştir]

Önceden mevcut fakat suçun işlenmesi sırasında failin bilmediği bir engel yüzünden sonucun meydana gelmesi imkansız ise işlenemez suç ortaya çıkar. Elverişsizlik nedeniyle suçun boşa gitmesidir. Bu suçlardan dolayı ceza verilemez.

- Hareketin elverişsizliği: Büyü ile adam öldürme iddiası. Telepati ile hakaret iddiası.

- Vasıtanın elverişsizliği: E-mail ile veya telefonla zehir yollandığı iddiası.

- Konunun elverişsizliği: Yatakta vurulan kişinin aslında saatler önce kalp krizinden öldüğünün anlaşılması. (Korkudan kalp krizi geçirseydi, işlenebilir suç olurdu.)

Suç türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Shankweiler, P. W. (1 Mayıs 1948). "Crime: Causes and Conditions. By Hans von Hentig. New York and London: McGraw-Hill Book Company, 1947. 379 pp. $3.50". Social Forces. 26 (4): 487-488. doi:10.2307/2571904. ISSN 0037-7732.
^ ^a ^b Calliess, Rolf-Dieter; Müller-Dietz, Heinz (1 Aralık 2005). "Strafvollzugsgesetz, 10. Auflage und Schwind, Hans-Dieter/Böhm, Alexander/Jehle, Jörg-Martin (Hrsg.), Strafvollzugsgesetz, 4. Auflage (Ulrich Eisenberg)". Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform. 88 (6): 473-476. doi:10.1515/mks-2005-0063. ISSN 2366-1968.
^ "Suç ve Suç Bilimi nedir?". www.kriminoloji.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2022.
^ Osman;ULUDAĞ, DOLU (2010). "SUÇ KORKUSU:NEDENLERİ, SONUÇLARI VE GÜVENLİK POLİTİKALARI İKLİŞKİSİ". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 65 (1): 57-81. doi:10.1501/sbfder_0000002154. ISSN 0378-2921.

ALACAKAPTAN, Uğur. Suçun Unsurları, Sevinç Matbaası, Ankara 1970
DÜZGÜN, Nuri-Şerafettin ELMACI, Olası Kast-Bilinçli Taksir ve Taksirle İşlenen Suçlar, Adalet Yayınevi, Ankara 2007
İÇEL, Kayıhan. Ceza Hukukunda Taksirden Doğan Sübjektif Sorumluluk, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1967
İÇEL, Kayıhan-A. Hakan EVİK, Ceza Hukuku Genel Hükümler-II, Beta Yayınevi, İstanbul 2007
KUNTER, Nurullah. Suçun Kanuni Unsurları Nazariyesi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1949
LAFAVE, Wayne R. Principles of Criminal Law, Thomson-West, St Paul-Minnesota 2003
MITSCH, Wolfgang. “Fahrlässigkeit und Straftatsystem”, Juristishe Schulung, Februar 2001
ÖNDER, Ayhan. Ceza Hukuku Genel Hükümler II-III, Beta Yayınevi, İstanbul 1992
ÖZGENÇ, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara 2013
SOKULLU-AKINCI, Füsun. “Ceza Hukukunda Kusurluluk,”Ceza Hukuku Günleri", Beta Yayınları, İstanbul 1998

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Hukuk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Sosyoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[dx.doi.org-1] Shankweiler, P. W. (1 Mayıs 1948). "Crime: Causes and Conditions. By Hans von Hentig. New York and London: McGraw-Hill Book Company, 1947. 379 pp. $3.50". Social Forces. 26 (4): 487-488. doi:10.2307/2571904. ISSN 0037-7732.

[ReferenceA-2] Calliess, Rolf-Dieter; Müller-Dietz, Heinz (1 Aralık 2005). "Strafvollzugsgesetz, 10. Auflage und Schwind, Hans-Dieter/Böhm, Alexander/Jehle, Jörg-Martin (Hrsg.), Strafvollzugsgesetz, 4. Auflage (Ulrich Eisenberg)". Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform. 88 (6): 473-476. doi:10.1515/mks-2005-0063. ISSN 2366-1968.

[3] "Suç ve Suç Bilimi nedir?". www.kriminoloji.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2022.

[4] Osman;ULUDAĞ, DOLU (2010). "SUÇ KORKUSU:NEDENLERİ, SONUÇLARI VE GÜVENLİK POLİTİKALARI İKLİŞKİSİ". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 65 (1): 57-81. doi:10.1501/sbfder_0000002154. ISSN 0378-2921.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Suç türleri
Sınıflar	Hafif suç Kabahat Ağır suç İddia edilebilir Karma Çözülememiş cinayetler
Kişiye karşı suç	Suikast Saldırı Pil İğdiş Çocuk istismarı Cezai ihmal Hakaret Aile içi şiddet Yanlış hapis Çerçeveleme Taciz Haneye tecavüz Cinayet Öldürme İnsan ticareti Gözdağı verme Kaçırma Tehditkar Kasıtsız adam öldürme (kurumsal) Kargaşa Cinayet ağır suç İhmalkar cinayet Kraliyet memuru Gizliliğin ihlali Soygun Kölelik Israrlı takip İşkence
Mülkiyete karşı	Kundaklama Silah kaçakçılığı Şantaj Rüşvet Sirkat Zimmete geçirme Gasp Yanlış iddialar Sahtecilik Dolandırıcılık Kumar Fikri mülkiyet ihlali Hırsızlık Payola Yankesicilik Çalıntı mal bulundurmak Soygun Kaçakçılık Vergi kaçırma Çalınması İzinsiz giriş Vandallık, Yaramazlık
Halka karşı	Dinden çıkma Dilenme Sansür ihlali Düello Soykırım Rehin alma Yasadışı tüketim (örneğin, uyuşturucu yasağı, alkol ve sigara içme yasağı) Çeşitli üreme Korsanlık Terörizm Gasp Savaş suçu
Devlete karşı	Lèse-majesté Vatana ihanet Casusluk Ayrılma İsyan Yıkma
Adalete karşı	Birleştirme Ofiste suiistimal Adli hata Yanlış yargılama Engelleme Yalan yere yemin Adaletin seyrini saptırmak
Hayvanlara karşı	Hayvanlara uygulanan şiddet Yaban hayatı kaçakçılığı Canavarlık
Cinselliğe karşı	Eşini aldatma İki eşlilik Çocuğun cinsel istismarı Siber taciz Zina Eşcinsellik Ensest Uygunsuz pozlama Mastürbasyon Müstehcenlik Fuhuş Tecavüz Seks ticareti Cinsel saldırı Cinsel kölelik Röntgencilik
Henüz gelişmemiş	Teşebbüs Komplo Kışkırtma Talep

g t d Uluslararası ceza hukuku
Kaynaklar	Birleşmiş Milletler Antlaşması Cenevre Sözleşmeleri İşkenceye Karşı Sözleşme Lahey Sözleşmeleri Nürnberg ilkeleri Nürnberg Sözleşmesi Roma Statüsü Soykırım Sözleşmesi Uluslararası teamül hukuku Üstün hukuk
Uluslararası hukuka karşı suçlar	İnsanlığa karşı suçlar Saldırganlık suçu Apartheid suçu Soykırım Soykırım kastı Soykırıma teşvik Korsanlık Kölelik Savaş suçu
Uluslararası mahkemeler (kuruluş sırasına göre)	Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi Sierra Leone Özel Mahkemesi Uluslararası Ceza Mahkemesi Kızıl Kmer Mahkemesi Ağır Suçlar İçin Özel Paneller (Doğu Timor) Lübnan Özel Mahkemesi Ceza Mahkemeleri için Uluslararası Kalıntı Mekanizması
Tarihi	Savaş suçları listesi Hüküm giymiş savaş suçluları listesi Leipzig savaş suçları davaları Osmanlı savaş suçlularının yargılanması 1919-1920 İstanbul yargılamaları Malta sürgünleri
İlgili kavramlar	Komuta sorumluluğu Üstün emirler Ortak suç teşebbüsü Uluslararası insancıl hukuk Uluslararası konuşma suçları Evrensel yargı

g t d Hukuk
Temel kavramlar	Adalet · Delil · Edim · Hak · Hukuk · Kamu hukuku · Karine · Norm · Özel hukuk · Sözleşme · Uluslararası hukuk · Yazılı hukuk
Hukuk dalları	Aile hukuku · Anayasa hukuku · Avrupa Birliği hukuku · Avukatlık hukuku · Askerî yargı · Bankacılık hukuku · Bilişim hukuku · Borçlar hukuku · Ceza hukuku · Çevre hukuku · Deniz hukuku · Deniz ticareti hukuku · Eğlence hukuku · Enerji hukuku · Eşya hukuku · Fikrî mülkiyet hukuku · Havacılık hukuku · İdare hukuku · İcra hukuku · İflas hukuku · İş hukuku · Mali hukuk · Medeni hukuk · Miras hukuku · Rekabet hukuku · Sağlık hukuku · Savaş hukuku · Seçim hukuku · Sigorta hukuku · Sosyal güvenlik hukuku · Spor hukuku · Şirketler hukuku · Ticaret hukuku · Tröst hukuku · Uluslararası ceza hukuku · Uluslararası insan hakları hukuku · Uluslararası kamu hukuku · Uluslararası özel hukuk · Usul hukuku (Medeni, Ceza) · Uyuşmazlık hukuku · Uzay hukuku · Vatandaşlık hukuku · Vergi hukuku · Yabancılar hukuku · Siyasi parti
Hukuki kaynaklar	Anayasa · Doktrin · İçtihat · Kanun · Kanun hükmünde kararname · Kararname · Örf ve adet
Hukuk sistemleri	Bizans hukuku · Çin hukuku · Halaha · İslam hukuku · Kara Avrupası hukuk düzeni · Kilise hukuku · Laik hukuk · Ortak hukuk · Roma hukuku · Rus hukuku · Şeriat · Sosyalist hukuk
Hukuk bilimi	Doğal hukuk · Eleştirel hukuk çalışmaları · Feminist hukuk teorisi · Hukuk etiği · Hukuk felsefesi · Hukuki gerçekçilik · Hukuki pozitivizm · Hukuk sosyolojisi · Hukuk tarihi · Hukuki şekilcilik · Hukuk ve ekonomi · Hukuki yorum · Karşılaştırmalı hukuk

g t d Ceza muhakemesi (soruşturma)
Ceza soruşturması	Arguido Tutuklama Tutuklama emri İzin arama Gözaltı Zor durum Vur ve anons et Miranda uyarısı Bahane duruş Muhtemel nedeni Makul şüphe Susma hakkı Arama ve el koyma Kişi arama Arama emri Şüpheli Terry stop
Ceza kovuşturması	Düşmanlık sistemi Kefalet Veri belgesi Ceza yargısı Ertelenmiş kovuşturma sözleşmesi Ex post facto hukuk Suçluların iadesi Büyük jüri Habeas corpus İddianame Soruşturma sistemi Takipsizlik kararı Öngörü Ön soruşturma Zaman aşımı
Masraflar ve ricalar	Alford savunması Yargılama İddianame Bilgi Nolo contendere Katı savunma Müdafaa Pazarlık ricası Hukuk soruşturması
İlgili	Suç savunmaları Ceza hukuku Kanıt Suiistimal
Kategori

Suç nedir?, Suç anlamı nedir?, Suç ne demektir?