Supikçe Nedir?
Supikçe Nedir?, Supikçe Nerededir?, Supikçe Hakkında Bilgi?, Supikçe Analizi? Supikçe ilgili Supikçe ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz. Supikçe ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. Supikçe Ne Anlama Gelir Supikçe Anlamı Supikçe Nedir Supikçe Ne Anlam Taşır Supikçe Neye İşarettir Supikçe Tabiri Supikçe Yorumu
Supikçe Kelimesi
Lütfen Supikçe Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. Supikçe İlgili Sözlük Kelimeler Listesi Supikçe Kelimesinin Anlamı? Supikçe Ne Demek? ,Supikçe Ne Demektir? Supikçe Ne Demektir? Supikçe Analizi? , Supikçe Anlamı Nedir?,Supikçe Ne Demektir? , Supikçe Açıklaması Nedir? ,Supikçe Cevabı Nedir?,Supikçe Kelimesinin Anlamı?,Supikçe Kelimesinin Anlamı Nedir? ,Supikçe Kelimesinin Anlamı Ne demek?,Supikçe Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Supikçe Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız
Supikçe Kelimesinin Anlamı Nedir? Supikçe Kelimesinin Anlamı Ne demek? , Supikçe Kelimesinin Anlamı Ne demektir?
Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı
Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:
Söylemek, söz söylemek - Ad vermek - Bir dilde karşılığı olmak - Herhangi bir ses çıkarmak - Herhangi bir kanıya, yargıya varmak - Düşünmek - Oranlamak - Ummak, - Erişmek - Bir işe kalkışmak, yeltenmek - Saymak, kabul etmek - bir şey anlamına gelmek - öyle mi, - yani, anlaşılan - inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü
Supikçe Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır
Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı
Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. - Muşmulaya döngel de derler.
Kamer `ay` demektir. - Küt dedi, düştü. - Bu işe herkes ne der? - Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. - Bundan sonra gelir mi dersin? - Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. - Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! Supikçe - Demek gideceksin.
Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler
- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek
- dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok
Supikçe
Supikçe Nedir? Supikçe Ne demek? , Supikçe Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi
Supikçe Kelimesinin Anlamı? Supikçe Ne Demek? Supikçe Ne Demektir? ,Supikçe Analizi? Supikçe Anlamı Nedir? Supikçe Ne Demektir?, Supikçe Açıklaması Nedir? , Supikçe Cevabı Nedir? , Supikçe Kelimesinin Anlamı?
Supikçe | |
---|---|
Sugcestun, Sugtʼstun, Sugtestun, Alutiitstun | |
Ana dili olanlar | Amerika Birleşik Devletleri (Alaska) |
Konuşan sayısı | 200[1] (tarih gerekli) |
Dil ailesi | |
Yazı sistemi | Latin ve kiril |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | ypk |
ISO 639-3 | ems |
Supikçe ya da Supik dili (kendilerince Sugcestun, Sugt'stun, Sugtestun, Alutiitstun, İngilizce Alutiiq,[2] Sugpiaq,[2] Suk,[3] Supik,[2][3][4] Gulf Yupik,[3] Pacific Gulf Yupik), Güney Alaska'da Supikler tarafından konuşulan Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 3.500 kişilik Supik nüfustan 200 kadarı anadillerini konuşabiliyor.[1]
Alaska'yı Aleut Adalarından keşfe başlayan Rus kâşif, kürk tüccarı ve yerleşimciler tarafından Aleut (Rus. Алеут) adı verilen yerliler, o zamanın Rusçasında bugünkü Aleutları ve Kodiak adasındaki Yupik Eskimolarını (İng. Alutiiq) kapsıyordu. Rusçadaki Aleut adının, keşifteki Sibirya halklarından (? Çukçi) kılavuzların dilinde "sahil sakini"[5] anlamına gelen bir kelimeden çıktığı sanılıyor. Günümüzde Aleutlar için Alaska'da resmi ve akademik olarak Unangan adı tercih edilmektedir. İngilizcede "Kodiak Aleutları" (Kodiak Aleuts) adı da Ruslardan kalan yanlış adlandırmanın sonucudur. Aleut adının bir varyetesi olan Alutiiq adı ise İngilizcede, Ruslardan kalma bir yanlış adlandırmanın devamı olarak, Supikler ve Supikçe için kullanılmaktadır. Alutiiq adı Supiklerin geneli için kullanıldığı gibi, yalnızca Batı Supikleri için de daraltılmıştır ve Doğu Supikleri için Sugpiaq ya da Chugach adı tercih edilir. Kodiak Adasındaki Supikler, Ruslaşmanın en yoğun olduğu Eskimo halkıdır ve Rusların yerliler için kullandığı Aleut adından bozma Alutiiq adını ikinci bir ad olarak kendileri için kullanırlar. Doğu Supikleri (Chugach) ise Alutiiq adı yerine Sugpiaq adını kullanırlar. Bu ad Yupiklerin kendileri için kullandığı Yup'ik ya da Yugpiaq adının bir versiyonudur. Kelime olarak Suk (= Yuk 'insan') ve -pik ya da -piaq ('gerçek') yapım ekinden (postbase) kuruludur. Aynı ek, Alaska'daki tek İnuit kolundan Eskimo olan İnyupiklerin adında da (Iñupiaq < Iñuk 'insan' + -piaq 'gerçek') bulunur. Kodiak Adasındaki Supikler Unangan denilen Aleutlara Taya'uq adını verirler. Aleutlar (Unangan) da Supikleri (Alutiiq) Kanaaĝin adıyla anarlar.
Kendilerini adlandırmaları gibi dillerini adlandırma biçimleri de ilginçtir: Sugcestun ('insana benzer'), Alutiitstun ('Aleuta benzer')
Alaska'da 1980 ile 1992 yıllarında Eskimo-Aleut dilli halkların nüfusu ve anadillerini konuşabilenlerin sayısı[6]
ALASKA | etnik nüfus | anadilini konuşabilen | % | konuşabilme yaşı |
1980 | . | . | . | . |
Sibirya Yupikleri | 1.100 | 1.050 | 95 | yetişkinlerin hepsi ve çocukların çoğu |
Yupikler | 17.000 | 14.000 | 80 | yetişkinlerin tamamına yakını ve çocukların bir kısmı |
İnyupikler | 12.000 | 5.000 | 40 | yetişkinlerin çoğu 50 yaş üstü ve çocukların bir kısmı |
Supikler | 3.000 | 1.000 | 33 | yetişkinlerin çoğu 50 yaş üstü ve çocukların bir kısmı |
Aleutlar | 2.200 | 700 | 35 | yetişkinlerin çoğu 50 yaş üstü ve çocukların bir kısmı |
1992 | . | . | . | . |
Sibirya Yupikleri | 1.100 | 1.050 | 95 | yetişkinlerin hepsi ve çocukların çoğu |
Yupikler | 18.000 | 12.000 | 67 | yetişkinlerin tamamına yakını ve çocukların bir kısmı |
İnyupikler | 13.000 | 4.000 | 31 | yetişkinlerin çoğu 50 yaş üstü ve çocukların bir kısmı |
Supikler | 3.100 | 600 | 19 | yetişkinlerin çoğu 50 yaş üstü ve çocukların bir kısmı |
Aleutlar | 2.100 | 400 | 19 | yetişkinlerin çoğu 50 yaş üstü ve çocukların bir kısmı |
Batı Supikçesi (Kodiak şivesi) ile Doğu Supikçesi ay adlarının karşılaştırması
Batı (Kodiak) | Doğu | anlamı |
Cuqllirpaaq Iraluq | . | Ocak |
Nanicqaaq Iraluq | Yaʼalungia’aq | Şubat |
Kaignasqaq Iraluq | Ya’alullraaq | Mart |
Uqna’isurt’sqaaq Iraluq | Saqulegciq | Nisan |
Nikllit Iraluat | Maniit Ya’allua | Mayıs |
Naut’staat Iraluat | Iqallugciq | Haziran |
. | . | Temmuz |
Alaganat Iraluat | Uksuam Ya’allua | Ağustos |
Qakiiyat Iraluat | Alusastuam Ya’allua | Eylül |
Kakegllum Iralua | . | Ekim |
Quyawim Iralua | Kapkaanam Ya’allua | Kasım |
Qanim Iralua | . | Aralık |
Batı Supikçesi (Kodiak şivesi) ile Doğu Supikçesi sayı adlarının (nuumiraq) karşılaştırması
Batı (Kodiak) | Doğu | anlamı |
allringuq / allriluq | all’inguq (Chenega) allringuq (Nanwalek, Port Graham) |
bir, 1 |
mal’uk | atel’ek (Chenega) malruk / mall’uk (Nanwalek, Port Graham) |
iki, 2 |
pingayun | pinga’an (Chenega) pingayun (Nanwalek, Port Graham) |
üç, 3 |
staaman | staaman (Chenega, Nanwalek, Port Graham) | dört, 4 |
talliman | talliman (Chenega, Nanwalek, Port Graham) | beş, 5 |
arwilgen | arwinlen (Chenega) arwilgen (Nanwalek, Port Graham) |
altı, 6 |
mallrungin | maquungwin (Chenega) mallruungin (Nanwalek, Port Graham) |
yedi, 7 |
inglulgen | inglulen (Chenega, Nanwalek, Port Graham) | sekiz, 8 |
qulnguyan | qulnguan (Chenega, Nanwalek, Port Graham) | dokuz, 9 |
qulen | qulen (Chenega, Nanwalek, Port Graham) | on, 10 |
Supikçenin ilk örnekleri Kodiak Adasında Ruslar tarafından Kiril yazısıyla kaleme alınmıştır. Bunlar daha çok yerli halk için dua gibi kilise metinleri ve incil ağırlıklı dini yazılardır.[7]
Günümüzde Kodiak adasındaki Batı Supikçesi için 26 harflik Latin alfabesi[8] kullanılır.
A a | C c | E e | F f | G g | Gw gw | Hm hm |
Hn hn | Hng hng | I i | K k | Kw kw | L l | Ll ll |
M m | N n | Ng ng | P p | Q q | R r | R R |
S s | T t | U u | W w | Y y |
Batı Supikçesinde (Kodiak Adası) uzun ünlüler (aa, ii, uu) ile diftonglar (ai, au, ia, iu, ua, ui) da bulunur.
Supikçe, Eskimo - Aleut dillerinin tipik görünümünü sergiler:
tekil | ikil | çoğul | anlamı |
aiggaq | aiggak | aiggat | el |
alagnaq | alagnak | alagnat | meyve |
piugta | piugtek | piugtet | köpek |
iqalluk | iqalluuk | iqalluut | som balığı |
isuwim suqaa : fok midesi
Batı Supikçesine (Kodiak Adası şivesinde) örnek cümleler:
Kodiak Adasında Rus Alaskası döneminde iki dilli olan ve dilleri Ruslarca yazıya geçirilip dini okullarda öğretilen Supikler, Alaska'yı 1867 yılında Ruslardan satın alan Amerika Birleşik Devletleri döneminde üç dilli konuma düştükleri gibi dillerinin kullanımı da büyük ölçüde kısıtlandı. O dönemde Supikçe genelde çocuklarca evde kullanılırken, Rus Ortodoks ayinlerinde Rusça, Amerikan misyoner ve devlet okullarında ise yalnızca İngilizce kullanmaya zorlandılar. Bu zorlamada Amerikan döneminde dayak en etkili yöntemlerden biri idi.[9] Dayakla terbiye edilip dillerini kullanmaları kısıtlanan Supikler aşamalı olarak o zamandan günümüze dil kaybına uğradılar.
Supikçenin özellikle Kodiak Adasında konuşulan biçimi soyu tehlikedeki dillerden olup tükenmeye karşı yaşlı neslin (Supikçe: cuqlliq) kılavuzluğunda dilin yeniden kazanılmasına çalışılmaktadır.
Kodiak Adasında dilin yeniden canlandırılması girişimleri olarak, seyahat broşürlerinde ve yerel gazetelerde "hoşgeldiniz" ya da "merhaba" tarzı kalıplaşmış Supikçe cümlecikler kullanma gibi fazla bir işe yaramayan pasif girişimleri bir yana bırakırsak, Kodiak'taki halk radyosu KMXT ([1] 16 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) tarafından Haftanın Supikçe Kelimesi (Alutiiq Word of the Week) adlı program sesçe en etkili olanıdır. İnternet ortamındaki yayınlar arasında yazıca en etkilisi Supik Müzesi (Alutiiq Museum [2]) adlı sitedir.
Rus Alaskası döneminde (1784 - 1864) Ruslarla ve Rusçayla karşılaşan Supiklerin dillerinde Rusça alıntılar günümüzde de canlılığını sürdürür. Supikler, Ruslaşmanın en yoğun görüldüğü Eskimolardır.
Cainiq (< Rus. чайник) 'çaydanlık', cayuq (< Rus. чай) 'çay', caskaq (< Rus. чашка) 'fincan', kaminaq (< Rus. камин) 'soba', kelipaq (< Rus. хлеб) 'ekmek', kuskaq (< Rus. кошка) 'kedi', masla (< Rus. масло) 'tereyağı', muRuk'uuq / muluk'uuq (< Rus. молоко) 'süt', nehusiq (< Rus. ножик) 'bıçak', paltuuk (< Rus. пальто) 'palto', piRuq (< Rus. пирог) 'börek; turta', saalaq (< Rus. сало) 'yağ, içyağı', stakanaq (< Rus. стакан) 'bardak', slaapaq (< Rus. шляпа) 'şapka'.
Amerikan döneminde de İngilizceden geçen alıntılar bulunur: haatkiik (< İng. hotcake) 'krep, pankek', mastaq (< İng. mustard) 'hardal', ...
Yerli dillerden Eyakça ile Tlingitçeden de Supikçeye kelime geçmiştir.