Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Eylül 2019)

Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır.

Stan Laurel
Doğum	Arthur Stanley Jefferson 16 Haziran 1890(1890-06-16) Ulverston, Lancashire, İngiltere
Ölüm	23 Şubat 1965 (74 yaşında) Santa Monica, Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri
Milliyet	İngiliz
Meslek	Aktör yazar komedyen şovmen yönetmen
Etkin yıllar	1906–1957
Evlilik	Lois Neilson (e. 1926; b. 1934) Virginia Ruth Rogers (e. 1935; b. 1937) (e. 1941; b. 1946) Vera Ivanova Shuvalova (e. 1938; b. 1940) Ida Kitaeva Raphael (e. 1946)
Partner(ler)	Mae Charlotte Dahlberg (1919–1925)
Çocuk(lar)	2 (Lois Laurel and Stan Robert Laurel)
İmza

Stan Laurel (doğum adı: Arthur Stanley Jefferson, 16 Haziran 1890 - 23 Şubat 1965), İngiliz komedi ikilisi Laurel ve Hardy'nin bir parçası olan aktör, yazar ve yönetmen.^[1] Partneri olan Oliver Hardy ile 107 kısa ve uzun metrajlı filmde yer aldı.^[2]

Stan Laurel 1960 yılında, "komedi sinemasındaki yaratıcı öncülüğü sebebiyle" Akademi Onur Ödülüne layık görüldü.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Stan Laurel’in babası Arthur J. Jefferson (1863-1949) ve annesi Madge Metcalfe (1860-1908) de tiyatro sanatçısıydı. Özellikle babası, genç Stan’in mesleki becerilerini geliştirmesinde faydalı oldu. Ailesi meşgul olduğu için Stan çocukluğunu büyükannesi Sarah’ın yanında geçirdi. Daha sonra aile, Stan'in Rutherglen Akademisi'nden mezun olduğu Glasgow'a taşındı. Laurel'in üç erkek ve bir kız kardeşi vardı: Gordon (1885-1938), Beatrice (1894-1978), Sidney (1899-1899) ve Edward (1900-1933).

1919'dan 1925'e kadar Stan Laurel sahne ve film partneri Mae Dahlberg ile birlikte yaşadı (sahne adı: Mae Laurel). Daha sonra beş kez evlendi, önce 1926'dan 1935'e kadar Lois Neilson ile. Bu evlilikten iki çocuk sahibi oldu; kızı Lois Jr. (1927-2017) ^[3] ve doğumundan (1930) kısa bir süre sonra ölen oğlu Robert Stanley.

1920'lerde The Lucky Dog'taki uşak da dahil olmak üzere, film komedilerinde küçük rollerde oynadı.

Oliver Hardy ile birlikte çalışmaya başladılar, 1921'de gösterime giren The Lucky Dog filmini çektiler. 1920'lerde Hal Roach Studio için ayrı ayrı çektikleri birkaç kısa film sonrasında 1926 yılında yeniden birlikte bir film çekmişler ve 1927'den itibaren ikili olarak çalışmaya başlamışlardır. Hal Roach'ın en ünlü yıldızları olmuşlardır. En popüler ve başarılı filmleri: Sons of the Desert (1933), Way Out West (1937) ve Block-Heads (1938). Kısa filmleri: Big Business (1929), Helpmates (1932) ve Akademi Ödülü kazanmış olan kısa film The Music Box (1932).

İkili 1940'ta Roach Studio'dan ayrılarak 20th Century Fox ve Metro Goldwyn Mayer için toplam sekiz düşük bütçeli komedi yapmışlardır. 1945-1950 yılları arasında hiç film yapmamışlar, son filmlerini Fransa'da 1950 ve 1951 yıllarında, perdeye veda etmeden önce yapmışlardır.

Birlikte toplam 106 filmde rol almışlardır. 40 kısa sesli filmde başrol, 32 kısa sessiz filmde başrol ve 23 filmde başrol oynamışlar, kalan 11 filmde misafir oyuncu veya yardımcı oyuncu olarak rol almışlardır.

1933 yılının sonunda, kardeşi Edward diş tedavisi esnasında kullanılan aşırı miktardaki azot oksit sebebiyle öldü.^[4] Stan'in en büyük kardeşi Gordon 1938 Ekim'inde Manchester'da 53 yaşında intihar etti.^[5]

O yıllarda Laurel geçici olarak alkole yenik düştü.

1935'te Laurel karısı Neilson'dan boşandı ve Virginia Rogers ile evlendi. Bu evlilik 1937'ye kadar sürdü. 1938'den 1940'a kadar Vera Shuvalova ile evlendi. Daha sonra ikinci kez Virginia Rogers ile evlendi. Bu evlilik 1940'tan 1946'ya kadar sürdü. Beşinci ve son evliliğini 1946'da Rus şarkıcı ve aktris Ida Kitaeva (1899-1980) ile yaptı. Bu evlilik ölümüne kadar sürdü.

Atoll K filminin çekimleri Paris stüdyolarında devam ettiği sırada Laurel'e prostat kanseri teşhisi kondu. Bu dönem Fransız pandomim sanatçısı Marcel Marceau ile tanıştı.^[6] Marceau zor günlerinde yakın arkadaşı ve destekçisi oldu.

7 Ağustos 1957’de Oliver Hardy'nin ölümü Stan için ağır bir darbeydi. Kötü sağlığı nedeniyle aile doktoru cenazeye katılmasını yasakladı. Stan Laurel ortağını sonsuzluğa uğurladıktan sonra yedi buçuk yıl daha hayatta kaldı ve 23 Şubat 1965’te, 74 yaşında hayata veda etti.

Laurel ölümünden sadece birkaç dakika önce hemşireye kayak yapmak istediğini söyledi. Hemşire bir kayakçı olduğunu bilmediğini söylediğinde Laurel; "Yapmadım ama bundan daha fazlasını yapmayı tercih ederim.” diyerek cevap verdi. Birkaç dakika sonrasında ise kız kardeşi odaya döndüğünde Laurel’i sandalyede huzur içinde uyuyakalmış gibi buldu.

26 Şubat 1965'teki cenazesine uzun zamandır arkadaşı olan Buster Keaton dahil olmak üzere birçok komedyen katıldı. Keaton, Laurel'in cenazesinde şunları söyledi: "Chaplin en komik değildi, ben en komik değildim, bu adam en komikti.”

Mezarı Hollywood Tepeleri'ndeki Forest Lawn Memorial Park Fores Mezarlığı'ndadır.

Kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Stanley Jefferson ilk tiyatro gösterisini dokuz yaşında tamamladı ve 16 yaşında Glasgow'daki Hubima Animatografisinde ilk profesyonel çıkışını yaptı. Ardından o zamanlar popüler çeşitli İngiliz tiyatrolarında, Müzik Salonları olarak da adlandırılan gösteriler izledi. Jefferson pandomim grubunda solo aktör olarak çalışırken, 1910'da Londra tiyatro yapımcısı Fred Karno tarafından imzalandı. Topluluğu Fred Karno'nun Ordusunda bir süre daha bir yıl eski, aynı zamanda orada sözleşmesi yapılan bilinmeyen Charlie Chaplin'in yerine geçti.

• 1917: Mayıs'ta Fındık * (Stan Jefferson olarak Bernstein Productions)
• 1918: Hickory Hiram ** (Nestor filmi)
• 1918: Hayvanat Bahçesi kim? ** (L-KO = Henry Lehrman)
• 1918: Phoney Fotoğraflar ** (L-KO)
• 1918: Hunlar ve Tire'ler (Mavi Kan Barmen) (Vitagraph, Yıldız: Larry Semon)
• 1918: Hapishane Gibi Yer Yok ** (Rolin = Hal Roach)
• 1918: Ayılar ve Kötü Adamlar (Vitagraph, Star: Semon)
• 1918: Sadece birlikte Rambling (Avcı gemi) (Rolin)
• 1918: Dolandırıcılık ve Çılgınlıklar (büyük / sahtekarlık ve ecstasy'de mahkûmlar) (Vitagraph, Semon ile ikilisi)
• 1918: Ey, Çılgın Olmak Çok Güzel ** (Nestor Film)
• 1919: Karınızı Seviyor Musunuz? (Rolin)
• 1919: Sağlık İçin Acele Etme (Rolin)
• 1919: Mon Hoot! ** (Rolin)
• 1922: Yumurta (Üretici, Üretici: Gilbert M. Anderson)
• 1922: Zayıf Taraf Partisi * (Birleşti, Üretici: Anderson)
• 1922: Çamur ve Kum (Amalgamated / Quality Film, Yapımcı: Anderson)
• 1922: Zararlı (Kaliteli Film, Yapımcı: Anderson)
• 1922: Karışık Kuruyemişler (Samuel Bischoff, Mayıs'ta Kuruyemiş parçaları ve yeni materyallerle Zararlılar)
• 1923: Şövalyeler Soğukken * (Kaliteli Film, Yapımcı: Anderson)
• 1923: Handy Man (Kaliteli Film, Yapımcı: Anderson)

Hal Roach :

• 1923: Garaj (Muhtemelen Gaz ve Hava ile aynı)
• 1923: Öğlen Düdük (öğle zili)
• 1923: Beyaz Kanatlar (yanlış dişçi)
• 1923: İki Pürüz Altında
• 1923: Çek ve Kürek
• 1923: Yakalar ve Manşetler
• 1923: Öldür veya iyileştir (ye veya öl)
• 1923: Gaz ve Hava
• 1923: Portakallar ve Limonlar
• 1923: Kısa Siparişler
• 1923: Kasaba Hakkında Bir Adam (gerçek bir sohbet)
• 1923: Engebeli Afrika (Afrika'da safari)
• 1923: Dondurulmuş Kalpler
• 1923: Bütün Gerçek
• 1923: Gemiyi Kurtar
• 1923: Topraklar
• 1923: Kavurucu Kumlar
• 1923: Annenin Sevinci
• 1924: Smithy (alternatif başlık: Ev Wrecker) (Smithy)
• 1924: Posta Ücreti
• 1924: Zeb vs. kırmızı biber
• 1924: Çene Altındaki Kardeşler **
• 1924: Dublin civarında
• 1924: Hee Haw'ın Rupert'i (Alternatif unvan: Lahana salatası veya Cole Slaw'in Rupert'i)
• 1924: Geniş Açık Alanlar * (Alternatif Başlık: Wild Bill Hiccup)
• 1924: kısa etekler

Joe Rock :

• 1924: Mandarin Mix-Up (Alternatif başlık: Madam Mix-up) (Çin Mahallesinde Stan)
• 1924: Tutuklandı
• 1924: Mösyö Umurunda Değil **
• 1924: Sosisli Sandviçin Batısı
• 1925: Yanlış Bir Yerde
• 1925: İkizler
• 1925: Turta gözlü
• 1925: Kar Şahin (Kardan Adam / Kardan Adam)
• 1925: Lacivert Günleri
• 1925: Sleuth ve Sahte Bayan
• 1925: Dr. Pyckle ve Bay Pryde (Dr. Pyckle ve Bay Pryde / Dr. Pyckle ve Bay Gurur)
• 1925: Yarım Adam (Alternatif başlık: Deep yok Uyku) (Yarım porsiyon)
• 1926: Dünya Ne Geliyor? (Ekstra rol, yıldız: Clyde Cook)
• 1926: Onları Gençleştir
• 1926: Ön Sayfada
• 1927: Dünyayı Görmek (ekstralar, yıldızlar: Küçük haydutlar)
• 1927: Havva'nın Aşk Mektupları
• 1928: Uzun Adamlar Evlenmeli mi? (Rolü, yıldızı: James Finlayson)

Laurel, 1961’deki hayatı için Oscar’a layık görüldü. 1963 yılında Screen Actors Guild, onu Screen Actors Guild Yaşam Başarı Ödülü ile onurlandırdı .

Şerefine, 1935'te asteroit (2865) Laurel adını aldı. Ayrıca asteroit de vardır (2866) Hardy .

• Rainer Dick: Laurel ve Hardy ve kadınlar. Önsöz: Ottfried Fischer, film edebiyatı uzman yayıncısı Landshut 2015, ISBN 978-3-943127-05-8
• Sven Hanuschek: Laurel ve Hardy. Bir revizyon. Paul Zsolnay, Viyana 2010, ISBN 978-3-552-05506-3 .
• Danny Lawrence: Stan Laurel'in yapımı. İngiliz çocukluğunun yankıları. McFarland, Jefferson NC ve arkadaşları 2011, ISBN 978-0-7864-6312-1 .
• John Connolly : Hey, en özgün Hodder & Stoughton, Londra 2017; Almanca baskısı Stan, Gottfried Röckelein tarafından çeviri, Rowohlt Verlag, Reinbek 2018, ISBN 978-3-498-00946-5

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmi Web Sitesi 10 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.