Spor Tahkim Mahkemesi
Court of Arbitration for Sport Tribunal arbitral du sport
CAS, Lozan, İsviçre'de bulunan merkez binası.
Kuruluş	1984 (1984)
Yargı	Spor mahkemesi
Yer	Lozan, İsviçre
Dil	Fransızca, İngilizce
Website	tas-cas.org
Başkan
Mevcut	John Coates

Spor Tahkim Mahkemesi, (CAS, İngilizce: Court of Arbitration for Sport - TAS, Fransızca: Tribunal arbitral du sport), spor hukuku ile ilgili anlaşmazlıkları çözmek için kurulmuş olan, uluslararası spor tahkim mahkemesi. Ana merkezi İsviçre'nin Lozan kentinde yer almakla birlikte, New York, Sidney ve Lozan'da mahkemeleri bulunmaktadır. Olimpiyatlara ev sahipliği yapan şehirlerde geçici mahkemeler kurulmaktadır.

Yargılama ve temyiz[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel olarak açıklamak gerekirse; taraflar arasında bir anlaşmazlık söz konusu olduğu zaman, taraflar arasında CAS'a başvuru konusunda bir tahkim anlaşması sağlanmışsa CAS'a gidilebilir. Olimpiyat Tüzüğü'nün 61. maddesine göre Olimpiyat Oyunları ile ilgili her türlü anlaşmazlıkta sadece CAS yetkilidir. Tüm Uluslararası Olimpik Federasyonlar en azından bazı anlaşmazlıklar açısından CAS yargılamasını tanımışlardır.^[1] 2009 yılında Uluslararası Anti-Doping Yasası'nı imzalayan devletler anlaşarak, bunların içerisine Uluslaraarası Olimpik Federasyonlar ve Ulusal Olimpiyat Komiteleri de dahildir, anti-doping yasaları ihlallerinde CAS'ın yargılama yapmasını tanıdılar.^[2][3][4]

CAS kararlarına karşı İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi'nde temyiz yoluna başvurulabilmektedir.^[2] CAS kararlarının temyizleri nadiren kabul edilmektedir, kabul edilen kararların çoğu da usûl sorunlarıyla alakalı kararlardır. (Tek istisnası "kamu düzenine aykırılık" konusundaki temyiz talepleridir.) Mart 2012'de 7 adet başarılı temyiz başvurusu gerçekleşti. Bunların altı tanesi usûle ilişkin olan temyiz talepleriydi, ancak esasa ilişkin olan CAS kararlarından bir tanesi İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi tarafından bozuldu. Bu dava Brezilyalı futbolcu Matuzalem ile ilgiliydi.^[5]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Spor ve politkanın birbirine karışmasıyla birlikte, oluşum Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) başkanı Juan Antonio Samaranch tarafından, Olimpiyatlar sırasında ortaya çıkacak olan anlaşmazlıklarla ilgilenmek için tasarlandı. IOC'nin bir parçası olarak 1984 yılında kuruldu.

1994'te CAS tarafından verilen bir karar, İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi'nde CAS'ın yargılamada tarafsız olmadığı iddiasıyla temyiz edildi. İsviçre mahkemesi kararında, CAS'ın gerçek bir tahkim mahkemesi olduğuna, ancak CAS ve IOC arasında çok yakın bir bağ bulunduğuna hükmetti.

Buna karşılık CAS, kendisini IOC'den, hem organ olarak hem de finansal olarak daha bağımsız hale getirecek reformlar gerçekleştirdi. Bu reformların neticesinde en büyük değişiklik, IOC'de yer alan ve amacı CAS'ın yönetimiyle finanse edilmesinden sorumlu olan "International Council of Arbitration for Sport" (ICAS) (Türkçe: Uluslararası Spor Tahkim Konseyi)'nin kurulmasıydı. 2004 itibarıyla CAS tarafından hakkında en çok karar verilen davalar; profesyonel futbol kulüplerinin transfer anlaşmazlıkları veya sporda performans artırıcı madde kullanımından kaynaklanan doping davalarıydı.

İçtihatları[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 Kasım ayında CAS, ilk kez biyolojik pasaport ile ilgili olarak, Claudia Pechstein isimli patencinin 2 yıl cezasıyla sonuçlanan davasında karar verdi. Mart 2011'de mahkeme 2 İtalyan bisikletçi; Franco Pellizotti and Pietro Caucchioli hakkında, kan örneklerinde yer alan kanıtlara dayalı olarak 2 yıl men cezası verdi.^[6]

Ekim 2011'de, 2012 Olimpiyat Oyunları'nı da etkileyen davada, mahkeme Olimpiyat Tüzüğü'nün bir kısmının, Uluslararası Anti-Doping Yasası'nı ihlal ettiğini deklare etti. Osaka kuralı, anti doping kuralı ihlallerinden dolayı en az 6 ay ceza alan atletlerin, cezalarının bitiminden itibaren 6 ay içerisinde Olimpiyat Oyunları'nda yarışmalarını engellemekteydi. Britanya Olimpiyat Komitesi (BOA)'nın, doping cezası alan atletlerin seçimini engellemesi üzerine, uzun süre devam eden hukuk süreci sonunda bu kararın geçersiz sayılmasıyla birlikte, CAS daha önce vermiş olduğu bu kararını tekrar onayladı.^[7] Hem IOC hem de BOA, bir sonraki Olimpiyatlar olan 2016 Olimpiyat Oyunları'nı etkileyecek olan benzer bir kuralı, bir sonraki değişiklik tasarısında yasaya ekleme çabalarıyla bu karara yanıt verdiler.

Mahkeme, oyun sahası ile ilgili içtihatlarından dönme konusunda gönülsüz davranmaktadır. Ancak resmi yetkililerin kötüniyetle davrandığının açıkça belli olduğu davalar bunlardan ayrıktır.^[8]

Mahkeme 2006 yılında, Cebelitarık Futbol Federasyonu'nun UEFA'ya katılım için yeterli başvuru şartları oluduğuna karar verdi ve UEFA'yı geçici üyeliğin teslimine zorladı. Bir sonraki UEFA kongresinde, CAS kararı hiçe sayılarak, İspanya'nın lobi faaliyetleri neticesinde ezici çoğunlukla Cebelitarık'ın üyeliği reddedildi.^[9]

2010 yılında, FIFA'nın İrlanda Cumhuriyeti Futbol Federasyonu (FAI)'nin Cumhuriyet'le kan bağına sahip olmayan Kuzey İrlandalı futbolcu seçimlerini önlemede başarısız olmasının ardından, Kuzey İrlanda Futbol Federasyonu (IFA) davasını CAS'a taşıdı.^[10] CAS, İrlanda Cumhuriyeti Futbol Federasyonu (FAI) ve FIFA lehine olacak şekilde, düzenlemeleri doğru olarak uyguladıklarına hükmetti.^[11]

29 ve 30 Ağustos 2013 tarihlerinde iki Türk kulübü; Fenerbahçe ve Beşiktaş hakkında, bu takımların şike yaptıkları gerekçesiyle, UEFA Tahkim Kurulu tarafından verilen men cezalarını onamıştır.^[12][13] Bu kararlara göre Fenerbahçe SK 2 yıl, Beşiktaş JK ise 1 yıl süreyle Avrupa kupalarına katılmaktan men edilmişledir.^[12][13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmi websitesi9 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Where do Athletes Go to Court?" Slate 1 July 2004 9 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.