Siyaset bilimi

Siyaset bilimi, politika bilimi ya da politoloji, siyasi teorileri ve siyasi teorilerin pratiklerini inceleyen, siyasi sistemler ve siyasi davranışlar alanıyla ilgilenen bir sosyal bilim alanıdır.

Siyaset biliminin alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset bilimi geçmişte dar anlamda devlet ve iktidar kavramları üzerine araştırmalar yapmaktayken günümüzde, siyasi kararların tahlili, sosyal grupların karar ve etki ilişkilerindeki rolü, siyasi katılma, toplumsal yapı ve iktidar ilişkisi, devletin kökeni, siyasi değişme ve gelişme gibi konuları da incelemektedir.

Siyaset bilimi, karşılaştırmalı siyaset, siyasi ekonomi, uluslararası ilişkiler, siyaset teorisi, kamu yönetimi, kamu politikası ve siyasal metodoloji dahil olmak üzere çok sayıda alt alanı kapsar. Ayrıca, ekonomi, hukuk, sosyoloji, tarih, felsefe, beşeri coğrafya, gazetecilik, siyasal antropoloji ve sosyal politika alanlarıyla da ilgilidir ve bunlardan yararlanır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

"siyaset bilimi" terimi sosyal bilimlerin ayrı bir alanı olarak geç kavramlaşmış bir alan olsa da siyasal iktidarı ve tarih üzerindeki etkilerini analiz etmek için Antik Çağ'dan beri var olan bir olgudur. Bununla birlikte "siyaset bilimi" konuları, siyaset felsefesi içinde incelenmiştir. Modern disiplinin içinde ahlakî felsefe, siyasi ekonomi, siyasi teoloji, tarih, olması gerekenlerin normatif olarak belirlenmesi ile ideal devletin özelliklerinin ve işlevlerinin tümdengelimiyle uğraşan diğer alanlar olmak üzere bir dizi öncüleri bulunmaktadır.

Metodoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset bilimi metodolojik olarak çeşitlidir ve psikoloji, sosyal araştırma ve bilişsel sinirbilimden kaynaklanan birçok yöntemi benimser. Yaklaşımlar pozitivizm, yorumculuk [en], rasyonel seçim teorisi, davranışçılık, yapısalcılık, postyapısalcılık, felsefi gerçekçilik, tarihsel kurumsallık [en] ve çoğulculuğu içerir. Siyaset bilimi, sosyal bilimlerden biri olarak, araştırmalarında ihtiyaç duyduğu yöntem ve teknikleri kullanır: Tarihsel belgeler ve resmi kayıtlar gibi birincil kaynaklar, bilimsel dergi makaleleri, araştırma anketleri, istatistiksel analiz, vaka çalışmaları, deneysel araştırma ve model oluşturma gibi ikincil kaynaklardan yararlanılır.

Siyaset bilimi, esasen siyasetin herhangi bir yönüyle insan davranışı üzerine bir çalışma olduğu için, kontrollü ortamlarda gözlemlerin yeniden üretilmesi veya kopyalanması çoğu zaman zordur, ancak yine de deneysel yöntemler giderek yaygınlaşmaktadır.^[1] Amerikan Siyaset Bilimi Derneği eski başkanı Abbott Lawrence Lowell, "Deney yapmanın olanaksızlığı ile sınırlıyız. Politika deneysel bir bilim değil, gözlemsel bir bilimdir." diyerek bu zorluğa atıfta bulunmuştur.^[2] Bu nedenle siyaset bilimcileri, kalıpları belirlemek, genellemeler yapmak ve siyaset kuramları oluşturmak için tarihsel olarak siyasal seçkinleri, kurumları, birey ve grup davranışlarını gözlemlemişlerdir.

Uluslararası ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası alanda faaliyet gösteren aktörler arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Uluslararası ilişkiler bir bilim olarak 1919'da, Galler'in Aberystwyth kentinde doğmakla birlikte ilk yıllarında Britanya'da gelişmiştir. Bu dönemde disipline hakim ekol, idealizmdir. Savaş sonrası ağırlık merkezi ABD'ye kaymış, hakim paradigma da realizm olmuştur. 1960'lardaki davranışsalcı devrimden etkilenen disiplin daha sonraları pek çok altdala ayrılmıştır. Günümüzde postmodern yaklaşım tarzının benimsenmesiyle uluslararası ilişkiler farklı bir boyut kazanmış, devletler politika üretirken bireysel açılımlara yer vermeye başlamıştır. Liberalizm ve neo-realizmden sonra konstrüktivizm, postyapısalcılık ve bağımlılık çalışmaları en önemli ekolleri ortaya çıkarmıştır. Ayrıca Neo-Gramscian okulunda uluslararası ilişkiler kritik bir bakış açısıyla incelenmektedir.

Krizlerin öngörülmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasal geçişler teorisinin^[3] analiz ve krizleri tahmin etme yöntemleri,^[2] siyaset biliminin önemli bir bölümünü oluşturur.^[4] Kritik geçişleri tahmin etmek için çeşitli genel kriz göstergeleri ve yöntemler önerilmiştir.^[5] Bunlar arasında, kriz beklentisi için krizin istatistiksel bir göstergesi, eş zamanlı varyans artışı ve korelasyonlar önerilmiştir ve çeşitli alanlarda başarılı bir şekilde kullanılabilmektedir.^[6] Siyasi krizlerin erken teşhisi için uygulanabilirliği, 2014 Ukrayna ekonomik ve siyasi krizinden önceki uzun süren stres döneminin analizi ile kanıtlanmıştır. Kriz öncesi yıllarda Ukrayna toplumundaki 19 adet büyük halk korkusu arasındaki toplam korelasyonda (yaklaşık %64 oranında) ve ayrıca istatistiksel dağılımında (%29 oranında) eşzamanlı bir artış oldu.^[7] Bazı büyük devrimlerin paylaştığı bir özellik, tahmin edilememeleri olmakla birlikte, krizlerin ve devrimlerin kaçınılmazlığının görünmesi teorisi de geliştirildi.^[8]

Yakın dönemdeki gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset biliminin matematikleştirilmesi olarak adlandırılan yönteme tepki olarak 2000 yılında doğan Perestroyka Hareketi [en], siyaset biliminde çoklu metodoloji ve yaklaşımlarla çalışılması gerektiğini ve disiplinin dışındaki alanlarla daha uyumlu olunmasını savunarak öne çıktılar.^[9]

Bazı evrimsel psikoloji teorileri, insanların siyasetle uğraşmak için oldukça gelişmiş bir dizi psikolojik mekanizma geliştirdiğini iddia ettiler. Bununla birlikte, bu mekanizmalar, günümüz dünyasındaki büyük siyasi yapıları değil, aile ortamı gibi küçük grup siyasetiyle ilgilenmek için gelişti. Bunun, mevcut siyasetin birçok önemli özelliğini ve sistematik bilişsel önyargıları açıkladığı ileri sürülmektedir.^[10]

Çalışma alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili İngilizce yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Adcock, Robert. Modern Political Science: Anglo-American Exchanges Since 1880. (Princeton University Press, 2007.) online 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Adcock, Robert. Liberalism and the Emergence of American Political Science: A Transatlantic Tale 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Oxford University Press, 2014)
Almond, Gabriel A. Ventures in Political Science: Narratives and Reflections 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Rienner, 2002)
Almond, Gabriel A., ed. A Discipline Divided: Schools and Sects in Political Science (1989) excerpt and text search 15 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Baer, Michael A., Malcolm E. Jewell and Lee Sigelman, eds. Political Science in America: Oral Histories of a Discipline (University Press of Kentucky 1991) online 9 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Crick, Bernard. The American Science of Politics. (1960)
Easton, David, John G. Gunnell, and Luigi Graziano, editors. The Development of Political Science: A Comparative Survey. (Routledge, 1991). online 26 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Easton, David, John G. Gunnell, and Michael B. Stein, editors. Regime and Discipline: Democracy and the Development of Political Science 19 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (University of Michigan Press, 1995).
Eulau, Heinz. The Behavioral Persuasion in Politics (1963)
Farr, James and Raymond Seidelman. Discipline and History: Political Science in the United States 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (University of Michigan Press, 1992).
Garson, George David. Group Theories of Politics. Beverly Hills, Calif.: Sage Publications, 1978.
Goodin, Robert E. ed. The Oxford Handbook of Political Science (2010) excerpt and text search 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; a one volume version of 10 vol. Oxford Handbooks of Political Science listing
Goodin, R. E.; Klingemann, Hans-Dieter,eds. A New Handbook of Political Science. (Oxford University Press, 1996)
Gunnell, John G. Imagining the American Polity: Political Science and the Discourse of Democracy (Penn State University Press, 2004).
Karl, Barry Dean. Charles E. Merriam and the study of politics (1974) the standard scholarly biography
Klingemann, Hans-Dieter, ed. The State of Political Science in Western Europe. (Opladen: Barbara Budrich Publishers, 2007). Long essays on each country excerpt and text search 15 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Klosko, George, ed. Oxford Handbook of the History of Political Philosophy (2012)
Lipset, Seymour Martin, ed. Politics and the Social Sciences (Oxford U. P., 1969)
Marenco, André. "The Three Achilles' Heels of Brazilian Political Science." Brazilian Political Science Review 8.3 (2014): 3-38. online
Monroe, Kristen Renwick, ed. Perestroika!: The Raucus Rebellion in Political Science. (Yale University Press, 2005)
Ryan, Alan. On Politics, a new history of political philosophy (2 vol 2012), 1152pp, Herodotus to the present
Seidelman, Raymond and Harpham, Edward J. Disenchanted Realists: Political Science and the American Crisis, 1884-1984. Albany, N.Y.: State University of New York Press, 1985.
Utter, Glenn H. and Lockhart, Charles. American Political Scientists: A Dictionary. (2nd ed. Greenwood Press, 2002). summary of the work of 193 scholars online 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
The Evolution of Political Science5 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Kasım 2006). APSR Centennial Volume of American Political Science Review. Apsanet.org. 4 Şubat 2009.

Konuyla ilgili Türkçe kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ahmet Taner Kışlalı. Siyaset bilimi. Anadolu Üniversitesiv 1993. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Orhan Türkdoğan (1978). Türk Tarihinin Sosyolojisi: Toplum yapısı ve sınıfsal gelişim, 1. cilt. Hasret Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Andrew Heywood (2015). Siyasetin Temel Kavramları. Evrensel. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Thomas Hobbes (2019). Leviathan veya bir din ve dünya devletinin içeriği, biçimi ve kudreti. Yapi Kredi Yayinları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Niccolò Machiavelli. Prens. Can Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
John Locke (2004). Hükümet Üzerine İncelemeler. Babil. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Montesquieu (2011). Kanunların Ruhu. Hiperlink Eğitim İletişim Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Jean-Jacques Rousseau (2015). Toplum Sözleşmesi. Tutku Yayinevi. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Jean-Jacques Rousseau (1986). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. Say. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Jean Baudrillard (2010). Tüketim Toplumu. Ayrıntı. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Pierre Rosanvallon (1996). Refah Devletinin Krizi. Dost Kitabevi.
Francis Fukuyama (2005). Devlet İnşası: 21. yüzyılda dünya düzeni ve yönetişim. Remzi Kitabevi. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
George Orwell (2014). 1984. Can Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
George Orwell (2014). Hayvan Çiftliği. Can Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Thomas More (2018). Ütopya. Salon Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Aldous Huxley (2019). Cesur Yeni Dünya. Ithaki Yayınları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Platon (2016). Devlet. Kitapzamani. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Aristoteles (2014). Politika. Remzi Kitabevi. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Cicero. Devlet Üzerine.
Yusuf Has Hacib (2012). Kutadgu Bilig. Ikinci Adam Yayinları. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Nizâmülmülk (2018). Siyasetname. Antik Kitap. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
Fârâbî. İdeal Devlet.
Fârâbî. Mutluluğun Kazanılması.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Druckman, James; Green, Donald; Kuklinski, James; Lupia, Arthur, (Ed.) (2011). Cambridge Handbook of Experimental Political Science (İngilizce). New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-52117-455-8.
^ ^a ^b Lowell, A. Lawrence (1910). "The Physiology of Politics". American Political Science Review (İngilizce). 4 (1): 15. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ Acemoglu, D.; Robinson, J.A. (1 Eylül 2001). "A theory of political transitions". American Economic Review (İngilizce) (938): 63. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
^ McClelland, C.A. (Mart 1977). "The Anticipation of International Crises: Prospects for Theory and Research (Special Issue on International Crisis: Progress and Prospects for Applied Forecasting and Management)". International Studies Quarterly (İngilizce). 21 (1): 15–38. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
^ Scheffer, M.; Carpenter, S.R.; Lenton, T.M.; Bascompte, J.; Brock, W.; Dakos, V.; Van De Koppel, J.; Van De Leemput, I.A.; Levin, S.A. (19 Ekim 2012). "Anticipating critical transitions". Science (İngilizce) (338(6105)): 344-348. 4 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
^ Gorban, A.N.; Smirnova, E.V.; Tyukina, T.A. (Ağustos 2010). "Correlations, risk and crisis: From physiology to finance". Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications (İngilizce). 389 (16): 3193-3217. arXiv:0905.0129 $2. Bibcode:2010PhyA..389.3193G. doi:10.1016/j.physa.2010.03.035. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
^ Rybnikov, S.R.; Rybnikova, N.A.; Portnov, B.A. (Mart 2017). "Public fears in Ukrainian society: Are crises predictable?". Psychology & Developing Societies (İngilizce). 29 (1): 98–123. doi:10.1177/0971333616689398. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
^ Kuran, T. (Nisan 1989). "Sparks and prairie fires: A theory of unanticipated political revolution". Public Choice (İngilizce). 61 (1): 41–74. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
^ Perestroika!: The Raucous Rebellion in Political Science (İngilizce). Yale University Press. 30 Eylül 2005. ISBN 978-0-300-13020-1. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ Roberts, S.C.; Petersen, Michael Bang (2011). Roberts, S. Craig (Ed.). "The evolutionary psychology of mass politics". Applied Evolutionary Psychology (İngilizce). Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199586073.001.0001. ISBN 978-0-19-958607-3.

[1] Druckman, James; Green, Donald; Kuklinski, James; Lupia, Arthur, (Ed.) (2011). Cambridge Handbook of Experimental Political Science (İngilizce). New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-52117-455-8.

[Lowell-2] Lowell, A. Lawrence (1910). "The Physiology of Politics". American Political Science Review (İngilizce). 4 (1): 15. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[3] Acemoglu, D.; Robinson, J.A. (1 Eylül 2001). "A theory of political transitions". American Economic Review (İngilizce) (938): 63. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

[4] McClelland, C.A. (Mart 1977). "The Anticipation of International Crises: Prospects for Theory and Research (Special Issue on International Crisis: Progress and Prospects for Applied Forecasting and Management)". International Studies Quarterly (İngilizce). 21 (1): 15–38. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

[5] Scheffer, M.; Carpenter, S.R.; Lenton, T.M.; Bascompte, J.; Brock, W.; Dakos, V.; Van De Koppel, J.; Van De Leemput, I.A.; Levin, S.A. (19 Ekim 2012). "Anticipating critical transitions". Science (İngilizce) (338(6105)): 344-348. 4 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

[6] Gorban, A.N.; Smirnova, E.V.; Tyukina, T.A. (Ağustos 2010). "Correlations, risk and crisis: From physiology to finance". Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications (İngilizce). 389 (16): 3193-3217. arXiv:0905.0129 $2. Bibcode:2010PhyA..389.3193G. doi:10.1016/j.physa.2010.03.035. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

[7] Rybnikov, S.R.; Rybnikova, N.A.; Portnov, B.A. (Mart 2017). "Public fears in Ukrainian society: Are crises predictable?". Psychology & Developing Societies (İngilizce). 29 (1): 98–123. doi:10.1177/0971333616689398. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

[8] Kuran, T. (Nisan 1989). "Sparks and prairie fires: A theory of unanticipated political revolution". Public Choice (İngilizce). 61 (1): 41–74. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

[9] Perestroika!: The Raucous Rebellion in Political Science (İngilizce). Yale University Press. 30 Eylül 2005. ISBN 978-0-300-13020-1. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[AEP-10] Roberts, S.C.; Petersen, Michael Bang (2011). Roberts, S. Craig (Ed.). "The evolutionary psychology of mass politics". Applied Evolutionary Psychology (İngilizce). Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199586073.001.0001. ISBN 978-0-19-958607-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Sosyal bilimler
Ana dallar	Antropoloji Arkeoloji Coğrafya Dilbilim Eğitim bilimleri Ekonomi Filoloji Hukuk İletişim bilimleri İşletme Kriminoloji Müzikoloji Nümismatik Psikoloji Siyaset bilimi Sosyoloji Tarih Uluslararası ilişkiler
Disiplinler arası	Antrozooloji Beşeri coğrafya Kültür tarihi Psikoloji felsefesi Siyasi ekoloji Siyasi ekonomi Tarih felsefesi

Siyaset bilimi nedir?, Siyaset bilimi anlamı nedir?, Siyaset bilimi ne demektir?