Shmuel Yosef Agnon
Agnon
Doğum	17 Temmuz 1888(1888-07-17) Buchach, Ukrayna
Ölüm	17 Şubat 1970 (81 yaşında) Kudüs, İsrail
Takma ad	Shai Agnon
Meslek	Kısa öykü yazarı
Milliyet	Yahudi
Dönem	20. yüzyıl
Önemli ödülleri	Nobel Edebiyat Ödülü (1966)

Samuel Josef Agnon (İbranice שמואל יוסף עגנון Şemu'el Yozef Agnon; asıl adı Samuel Josef Czaczkes; d. 17 Temmuz 1888, Buczacz, Galiçya, Ukrayna - ö. 17 Şubat 1970, Kudüs) İsrailli kısa-hikâye yazarı. İbranice yazan ilk yazar olarak 1966 yılında Nelly Sachs'la birlikte edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görüldü. Eserlerinde başta Polonya olmak üzere Filistin'e yerleşen Doğu Yahudilerinin yaşamlarından kesitler yansıttı. Başlıca eserleri "Kovulmuşlar", "Bir gecelik misafir", "Tılsım" ve "Sözlü" kabul edilir.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Shmuel Yosef Halevi Czaczkes (daha sonra Agnon) Buczacz'da (Lehçe yazım, Buchach olarak telaffuz edilir) veya Butschatsch'ta (Almanca yazım), Polonya Galiçya'da (daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu içinde), şimdi Buchach, Ukrayna'da doğdu. Resmi olarak, İbrani takvimine göre doğum tarihi 18 Av 5648 (26 Temmuz), ancak her zaman doğum gününün Av'ın Dokuzuncusu olan Yahudilerin oruç günü olan Tisha B'Av'da olduğunu söylerdi.

Babası Shalom Mordechai Halevy, haham olarak atanmıştı, ancak kürk ticaretinde çalıştı ve Hasidimler arasında birçok bağlantısı vardı, annesinin tarafının Mitnagdim ile bağları vardı.

Okula gitmedi ve ailesi tarafından eğitim gördü. Agnon, Yahudi metinlerini incelemenin yanı sıra Haskalah'ın yazılarını da okudu ve ayrıca Almanca eğitimi aldı. Sekiz yaşında İbranice ve Yidce yazmaya başladı, 15 yaşında ilk şiirini yayınladı - Kabalist Joseph della Reina hakkında Yidiş bir şiir. Galiçya'da yayınlanan İbranice ve Yidiş dilinde şiirler ve hikâyeler yazmaya devam etti.

1908'de Osmanlı Filistin'inde Yafa'ya taşındı. Orada yayınladığı ilk öykü, aynı yıl Ha'omer dergisinde çıkan "Agunot" ("Forsaken Wives") idi. 1924'te resmi soyadı olarak benimsediği hikâyenin başlığından türetilen "Agnon" mahlasını kullandı. 1910'da "Forsaken Wives" Almancaya çevrildi. 1912'de Yosef Haim Brenner'ın ısrarı üzerine "Vehaya Ha'akov Lemishor" ("Eğriler Düz Olacak") adlı bir roman yayınladı.

1913'te Agnon, Esther Marx (1889-1973) ile tanıştığı Almanya'ya taşındı. 1920'de evlendiler ve iki çocukları oldu. Almanya'da Berlin ve Bad Homburg vor der Höhe'de (1921–24) yaşadı. Bir iş insanı ve daha sonra yayıncı olan Salman Schocken, edebi patronu oldu ve onu finansal endişelerden kurtardı. 1931'den itibaren çalışmaları Schocken Books tarafından yayınlandı ve kısa öyküleri yine Schocken ailesinin sahibi olduğu Haaretz gazetesinde düzenli olarak yayınlandı. Almanya'da kısa öyküler yazmaya devam etti ve Martin Buber ile bir Hasidik öyküler antolojisi üzerinde işbirliği yaptı. İlk kitaplarının çoğu Buber'in Jüdischer Verlag'ında (Berlin) yayınlandı. Çoğunlukla asimile olmuş, seküler Alman Yahudileri, Buber ve Franz Rosenzweig, Agnon'u meşru bir kalıntı, Yahudi kutsal kitabına aşina dindar bir adam olarak görüyorlardı. Gershom Scholem onu "Yahudilerin Yahudisi" olarak adlandırdı.

1924'te evinde çıkan bir yangın, el yazmalarını ve nadir kitap koleksiyonunu yok etti. Bu travmatik olay hikâyelerinde ara sıra ortaya çıkıyor. O yılın ilerleyen saatlerinde, Agnon Filistin'e döndü ve ailesiyle birlikte Kudüs'ün Talpiot mahallesine yerleşti. 1929'da Yahudi karşıtı ayaklanmalar sırasında kütüphanesi yeniden tahrip edildi.

1931'de Hachnasat Kalla ("The Bridal Canopy") adlı romanı eleştirmenlerden büyük beğeni toplayınca, Agnon'un İbrani edebiyatındaki yeri güvence altına alındı.[6] 1935'te, 19. yüzyılın sonunda Buchach'ta geçen bir roman olan Sippur Pashut'u ("Basit Bir Öykü") yayınladı. 20. yüzyılın başlarında Eretz Yisrael'de (İsrail) geçen bir başka roman olan Tmol Shilshom ("Sadece Dün") 1945'te çıktı.

Agnon, kişisel yaşamında katı bir vejeteryandı.

Yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

• WeHaja heAkow leMischor Roman 1912
• Das Buch von den polnischen Juden Hikâyeler 1916
• haNidach, Roman 1923
• Die Erzählung vom Toraschreiber Hikâyeler 1923
• Tale of the Goat 1925
• Hachnasat Kalla, Roman 1929/30
• The Bridal Canopy 1931
• In der Gemeinschaft der Frommen Hikâyeler 1935
• Sippur Paschut Roman 1935
• Ore'ach Nata Lalun Roman 1939
• Sefer haMa'asim Hikâyeler 1942
• The Lady and the Peddler 1943
• Tmol Schilschom Roman 1945
• Samuch Ve-Nireh 1950
• Schnei Talmidei Chachamim Schehaju beIreinu, Hikâyeler 1951
• Tehilla, Hikâyeler 1952
• Der Treueschwur Hikâyeler 1965
• Im Herzen der Meere u.a. Erzählungen Hikâyeler 1966
• Liebe und Trennung Hikâyeler 1996
• Herrn Lublins Laden Roman, 1974
• Me-Atzmi El Atzmi 1976
• Pithei Devarim 1977
• Schira, Roman 1998

Bir yazar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Bir İsraillinin biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.