Samoa

Samoa
*Malo Sa'oloto Tuto'atasi o Samoa* (Samoaca)
*Independent State of Samoa* (İng.)
Samoa Bağımsız Devleti
Samoa Malo Sa'oloto Tuto'atasi o Samoa (Samoaca) ; Independent State of Samoa (İng.); Samoa Bağımsız Devleti
	Bayrak Arma
	Slogan; Fa'avae i le Atua Samoa
	Millî marş; The Banner of Freedom
Başkent; ve en büyük şehir	Apia; 13°35′G 172°20′D / 13.583°G 172.333°D
Resmî dil(ler)	Samoaca
Etnik gruplar	Samoalı
Resmî din	Hristiyanlık
Hükûmet	Parlamenter cumhuriyet
• O le Ao o le Malo
• O le Ao o le Malo	II. Va'aletoa Sualauvi
• Başbakan	Naomi Mata'afa
• İlan etti
• İlan etti	1 Ocak 1962
• Su (%)	0,3
Nüfus
• 2020 sayımı	202.506 (176.)
• Yoğunluk	70/km2
GSYİH (SAGP)	2020 tahminî
• Toplam	1,125 milyar $ (178.)
• Kişi başına	5.547 $ (129..)
GSYİH (nominal)	2020 tahminî
• Toplam	829 milyon $ (184.)
• Kişi başına	4.084 $ (105.)
İGE (2019)	0.715; yüksek · 111.
Para birimi	Tala (WST)
Zaman dilimi	UTC+13 (UTC+13.00)
• Yaz (YSU)	UTC+14 (UTC+14.00)
Trafik akışı	sol
Telefon kodu	685
İnternet alan adı	.ws

Samoa ya da resmî adı ile Bağımsız Samoa Devleti, Güney Büyük Okyanus'unda, Polinezya'da bulunan, adalar topluluğundan oluşan bir ülkedir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1900-1914 arasında Alman Samoası, 1914-1997 arasında da Batı Samoa adını almıştır. Birleşmiş Milletler tarafından ancak 1976'da Samoa olarak tanınmıştır.

4000 yıl önce, Güneybatı Asya'dan gelen göçmenlerce kurulan ilk yerleşim yerleri, 1700'lerde Avrupalı sömürgeciler tarafından keşfedilmiş, ancak 1830'lardaki İngiliz işgaline kadar geleneksel yapısını korumuştur. Fakat bu yapıların hepsi kaçak olup konar göçerdir.

Samoa devletinin bulunduğu Samoa Adaları zaman dilimine göre Amerika'dan sonra yeni yıla girmektedir. 7 Eylül 2009'da trafik sola geçmiştir.

Ülke ticarette yaşadıkları zorluklar nedeniyle uluslararası tarih değiştirme çizgisinin öteki yanına geçmeye karar verdi. Bu sebeple dünya üzerinde güneşi en son gören ülkelerden Samoa’daki 186 bin kişi, 29 Aralık 2011 Perşembe gecesi uykuya yatıp 31 Aralık 2011 Cumartesi sabahında uyandı. Samoa Başbakanı Tuilaepa Sailele Malielegaoi, kararın Yeni Zelanda, Avustralya ve Asya ile ticari ilişkilerde saat farkından ötürü yaşanan aksamaların en aza indirilmesi amacıyla verildiğini açıkladı. Malielegaoi, ülkelerinde yaşanmayacak 30 Aralık Cuma günü için çalışanların ücretlerinin yine de ödeneceğini, diğer yandan turistlerden ise bu günün parasının alınmayacağını açıkladı. Ülke, 119 yıl önce Amerikalı tüccarların girişimi ile tarih değiştirme çizgisinde taraf değiştirmişti. O zamandan beri Avustralya’nın 21, Yeni Zelanda’nın 23 saat gerisinde olan Samoa bu değişiklik ile Avustralya’nın 3, Yeni Zelanda’nın 1 saat ilerisinde olacak.

Coğrafî verileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum: Okyanusya, Güney Pasifik Okyanusunda adalar grubu.
Coğrafî konumu: 13 35 Güney enlemi, 172 20 Batı boylamı
Haritadaki konumu: Okyanusya
Yüzölçümü: 2,944 km²
Sınırları: 0 km
Sahil şeridi: 403 km
İklimi: tropikal
Arazi yapısı: Volkanik özellikli, kayalıklı, iç kısımlarda dağlar yer alır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m
En yüksek noktası: Mauga Silisili 1,857 m
Doğal kaynakları: Ormanlar, balıklar, hidro enerji
Arazi kullanımı:
- tarıma uygun topraklar: %21.13
- Daimi ekinler: %24.3
- Diğer: %54.57 (2005)
Doğal afetler: Tufanlar, volkanlar

Nüfus bilgileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfus: 176,908 (Temmuz 2006 verileri)
Nüfus artış oranı: %-0.2 (2006 verileri)
Mülteci oranı: -11.76 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 26.85 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
Ortalama hayat süresi:
- Toplam nüfus: 71 yıl
- Erkeklerde: 68.2 yıl
- Kadınlarda: 73.94 yıl (2006 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 2.94 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
Ulus: Samoalı
Nüfusun etnik dağılımı: Samoalı %92.6, Avrupalı %7.4
Din: Hristiyan %99.7
Diller: Samoaca, İngilizce
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
Toplam nüfusta: %99.7
- Erkekler: %99.6
- Kadınlar: %99.7 (2003 verileri)

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin resmî tam adı: Samoa Bağımsız Devleti
Kısa şekli: Samoa
Eski adı: Batı Samoa
Yönetim biçimi: Anayasal monarşi
Başkent: Apia
İdari bölümler: 11 bölge; A'ana, Aiga-i-le-Tai, Atua, Fa'asaleleaga, Gaga'emauga, Gagaifomauga, Palauli, Satupa'itea, Tuamasaga, Va'a-o-Fonoti, Vaisigano
Bağımsızlık günü: 1 Ocak 1962
Millî bayram: Bağımsızlık günü, 1 Haziran (1962)
Anayasa: 1 Ocak 1962

Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ACP (Afrika - Karayip - Pasifik Ülkeleri), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), C, ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-77, IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederasyonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), Sparteca, SPC (Güney Pasifik Komisyonu), SPF, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik göstergeler[değiştir | kaynağı değiştir]

GSYİH: Satın alma Gücü paritesi - 1 milyar $ (2002 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %5.5 (2005 verileri)
GSYİH - sektörel büyüme:
- tarım: %11.4
- endüstri: %58.4
- hizmet: %30.2 (2004 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3.3 (2005 verileri)
İş gücü: 90,000 (2000 verileri)
Endüstri: Gıda maddeleri, yapı malzemeleri, otomobil parçaları
Endüstrinin büyüme oranı: %10 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 108 milyon kWh (2004)
Elektrik tüketimi: 100.5 milyon kWh (2004)
Elektrik ihracatı: 0 kWh (2004)
Elektrik ithalatı: 0 kWh (2004)
Tarım ürünleri: Hindistan cevizi, muz, patates, kakao,
İhracat: 94 milyon $ (2004)
İhracat ürünleri: Hindistan cevizi yağı ve kreması, kurutulmuş Hindistan cevizi, balık, bira
İhracat ortakları: Avustralya %75.9, Amerikan Samoa %13.6, ABD %6.5 (2005 verileri)
İthalat: $285 milyon (2004)
İthalat ürünleri: Makine ve parça, endüstriyel gereçler, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Yeni Zelanda %31, Avustralya %22.6, ABD %13.5, Japonya %7.5, Fiji %6, Çin %4.6 (2005)
Dış borç tutarı: 177 milyon $ (1998 verileri)
Para birimi: Tala
Para birimi kodu: WST
Mali yıl: Takvim yılı

İletişim bilgileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kullanılan telefon hatları: 13,300 (2003)
Telefon kodu: 685
Radyo yayın istasyonları: AM 2, FM 4, kısa dalga 0 (2004)
Radyolar: 178,000 (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 2 (2002)
Televizyonlar: 11,000 (1997)
Internet kısaltması: .ws
Internet servis sağlayıcıları: 2 (2000)
Internet kullanıcıları: 6,000 (2004)

Ulaşım ve taşımacılık[değiştir | kaynağı değiştir]

Demiryolları: 0 km
Karayolları: 2,337 km (2004)
Su yolları: yok
Limanları: Apia, Asau, Mulifanua, Salelologa
Hava alanları: 4 (2006 verileri)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Population & Demography Indicator Summary". Samoa Bureau of Statistics. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2018.
^ ^a ^b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

İNSAN HAKLARININ İKTİDARDA OLDUĞU ÜLKE, Batı Samoa / NAZIM ALPMAN11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[census-1] "Population & Demography Indicator Summary". Samoa Bureau of Statistics. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2018.

[auto-2] "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.

[UNHDR-3] Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.

[1]

[2]

[3]

g t d Okyanusya'daki bölge ve ülkeler
Bağımlı topraklar italiklerle yazılmışlardır.
Avustralasya	Avustralya • Christmas Adası • Cocos Adaları • Norfolk Adası • Yeni Zelanda
Melanezya	Endonezya (Maluku Adaları) • Fiji • Papua Yeni Gine • Solomon Adaları • Vanuatu • Yeni Kaledonya
Mikronezya	Guam • Kiribati • Kuzey Mariana Adaları • Marshall Adaları • Mikronezya Federal Devletleri • Nauru • Palau
Polinezya	Amerikan Samoası • Cook Adaları • Fransız Polinezyası • Niue • Pitcairn Adaları • Samoa • Tokelau • Tonga • Tuvalu • Wallis ve Futuna

g t d Trafik Akışının Sol Olduğu Ülkeler
Avrupa	Ağrotur ve Dikelya Guernsey Birleşik Krallık İrlanda ² Malta ² Man Adası Jersey
Amerika	Anguilla Antigua ve Barbuda Bahamalar Barbados Bermuda Britanya Virjin Adaları Cayman Adaları Dominika Falkland Adaları Grenada Guyana Jamaika Montserrat Saint Kitts ve Nevis Saint Lucia Saint Vincent ve Grenadinler Surinam Trinidad ve Tobago Turks ve Caicos Adaları Virjin Adaları
Asya	Bangladeş Bhutan Brunei Endonezya Hong Kong Hindistan Japonya Kıbrıs Cumhuriyeti¹ ² Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti¹ ³ Makao Malezya Maldivler Nepal Pakistan Singapur Sri Lanka Tayland
Afrika	Botsvana Esvatini Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları Kenya Lesotho Malavi Mauritius Namibya Saint Helena Seyşeller Tanzanya Uganda Zambiya Zimbabve
Okyanusya	Avustralya Doğu Timor Fiji Kiribati Nauru Niue Papua Yeni Gine Pitcairn Adaları Samoa Solomon Adaları Tonga Tuvalu Yeni Zelanda
Bağımlı ülkeler italik yazılmıştır. ¹Tamamı Asya'da olmasına rağmen kültürel özellikleri Avrupa'ya benzediğinden Avrupa Birliği'ne üyedir. ²Avrupa Birliği'ne üye. ³Sınırlı tanınmış olan devlet.

Samoa nedir?, Samoa anlamı nedir?, Samoa ne demektir?