Sony
ソニー株式会社

Sony logosu
Slogan	"Be Moved"
Tip	Halka açık şirket (TYO: 6758)
Endüstri	Tüketici elektroniği
Kuruluş	1946
Genel merkezi	Minato, Tokyo, Tokyo , Japonya
Önemli kişiler	Kazuo Hirai (CEO),[1] Ryoji Chubachi (Başkan Yardımcısı), Nobuyuki Oneda (CFO)
Ürün	Tüketici elektroniği & Uzmanlaşmış elektronik gereçler, İletişim gereçleri, Yarı iletken Elektronik gereç ve parçaları, Batarya, Kimya sektörü, Sinema & televizyon programları, Müzik ve Video oyunları.
Gelir	137 Milyar US$ (2011)[2]
Net gelir	34 Milyar US$ (2011)[3]
Çalışan sayısı	114,400 (2019)[4]
Web sitesi	sony.com

Sony (Japonca: ソニー株式会社, Sonī Kabushiki-Kaisha), Japonya kökenli çokuluslu şirketler topluluğu. Topluluğun ana şirketi, Tokyo'nun Minato semtinde yerleşik olan Sony Corporation'dır. Sony, dünyanın en büyük tüketici elektroniği ve profesyonel elektronik üreticilerinden biridir. Ayrıca dünyanın en büyük oyun konsolu üreticisi, dünyanın ikinci en büyük video oyun yayıncısı ve en kapsamlı medya şirketlerinden biridir.

Görüntü sensörü pazarında %50 pazar payına sahip Sony, yarı iletken üretiminde dünyada önde gelen 20 şirket arasındadır. 2015 rakamlarına göre dünyanın en büyük beşinci televizyon üreticisidir.

Sony Corporation, Sony Group'un (ソニー・グループ, Sonī Gurūpu) holding şirketidir. Grup; Sony Electronics, Sony Semiconductor Solutions, Sony Pictures, Sony Music, Sony Interactive Entertainment ve Sony Financial Holdings başta olmak üzere birçok şirketten oluşur.

Şirketin sloganı "Be Moved"dur.^[5] Adı Latince "ses" demek olan "sonus" kelimesinden gelmektedir.^[6]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1945 yılında II. Dünya Savaşı'ndan sonra Masaru Ibuka, bombardıman sonrasında harabeye dönüşen Tokyo'da tamir dükkânı açmıştı. Ertesi yıl iş ortağı Akio Morita ile birlikte Tokyo Tsushin Kogyo Kabushiki Gaisya (東京通信工業株式会社; kısaca: Tōtsūkō 東通工),^[7] adlı şirketi kurdular. Bu şirket Type-G adlı Japonya'nın ilk kaset çalarını yaptı.

1950'li yılların başında Ibuka Amerika'ya gitti ve orada Bell Labs'in icadı olan transistörü duydu.^[7] Bell Labs'i transistörün lisansını alıp kendi şirketinde kullanma konusunda ikna etti. Birçok Amerikan şirketi transistörü askeri amaçlı kullanmayı düşünürken Ibuka bu icadı iletişim için kullanmayı düşündü. Transistörü ilk defa Texas Instruments adlı şirket kullansa da Ibuka bu icadı ilk defa ticari açıdan başarılı kıldı.

1955 yılı Ağustos ayında Tokyo Tsushin Kogyo, Sony TR-55'i piyasaya sürdü.Bu ürün Japonya'nın ilk transistörlü radyosuydu.^[8] Aynı yılın Aralık ayında ise Sony TR-72 piyasaya sürüldü ve bu ürün hem yurt içinde hem de yurt dışında büyük ilgi gördü. Bu ürün birçok özelliği sayesinde 60'lı yılların en popüler radyosu oldu.

Mayıs 1956 yılında şirket TR-6'yı piyasaya sürdü. Taşınabilir tüplü bu yeni radyo, yenilikçi bir tasarım ve daha iyi bir ses kalitesi ile piyasaya sürüldü. TR-6 reklamında Sony, çizgi film^{[kaynak belirtilmeli]} karakteri "Atchan" (アッちゃん)'ı kullandı. Atchan karakteri Fuyuhiko Okabe çizmiştir. Bu karakter şu anda Sony Boy olarak bilinmektedir. Bu karakter reklamda TR-6'yı kulağına tutuyordu. 60'lı yılların ortasına kadar Sony reklamlarında bu karakteri kullandı.^[7] 1957 yılında TR-65 modelini piyasaya sürdü. Bu radyo o zamanların en küçük transistörlü radyosuydu. Bu olay dünya çapında ticari bir başarıydı.^[7] Arizona Üniversitesi profesörü Michael Brian Schiffer bir sözünde şöyle demişti: "Sony ilk radyo değildir ama transistörlü radyoların en başarılısıdır. TR-63 1957 yılında Amerika'da marketlere girdi ve burada yeni bir endüstri başlattı. Bu endüstrinin ismi tüketici mikroelektroniğidir. "1950'li yılların ortasında Amerikalı gençler transistörlü radyoya büyük bir ilgi gösterdi. Satışlar 1955'te 100.000 iken 1968 sonunda 5.000.000'a ulaştı.

2006 yılında Sony'nin ana merkez binası Shinagawa'dan Minato'ya taşındı.^[9][10]

İsmin kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Tokyo Tsushin marketlerde kendini temsil edecek akılda kalıcı bir isim ararken TKK kısaltmasını kullanmayı düşündü fakat Tokyo Kyuko adlı demiryolu şirketi TKK olarak bilindiği için bu ismi kullanamadı.^[7] Sony ara sıra "Totsuko" ismini Japonya'da kullandı ama Morita bu ismin Amerikalı müşteriler için telaffuzunun zor olduğunu keşfetti.^{[kaynak belirtilmeli]} Daha sonra "Tokyo Teletech" ismini kullanmaya başladı ama Morita bu "Teletech" ismini bir Amerikan şirketinin kullandığını gördü.^[11] Daha sonra iki kelimenin karışımı olan "Sony" kelimesi marka olarak seçildi. Bu kelime Latince "ses" anlamına gelen "sonus" kelimesi ve 1950'li yıllarda Amerikalıların birbirlerine seslenmek için kullandığı popüler bir kelime olan "Sonny"'nin bir karışımıdır. Şirketin ilk ürünü 1955'te çıkmıştı fakat şirket Sony ismini Ocak 1958'de kullanmaya başladı.^[12] Morita hiçbir dilde bulunmayan bir kelime aradığı için şirketin ismini Sony olarak değiştirdi. (Başka dillerde de Sony kelimesi var diyen bir şeker üreticisine bu ismi kullandığı için ceza verildi.^[7])

Değişim döneminde Japon bir şirketin Kanji alfabesi yerine Romen alfabesini kullanması alışılmamış bir durumdu. Bu adın telaffuzu da çok zordu ama bu isim değişimi şirketin lehine oldu. TKK ana bankası zamanında, Mitsui Bankası, bu isim konusunda güçlü duygulara sahipti. Onlar isim konusunda Sony Elektronik Endüstrisi ya da Sony Teleteknoloji için ısrar etti ama Akio Morita bu isimleri istemedi. En sonunda Ibuka ve Mitsui Bankası'nın başkanı onay verdi ve isim Sony olarak değiştirildi.^[7]

2 Temmuz'da Sony Çin Temsilciliği'nden yapılan açıklamaya göre şirket 60 yıl sonra ismini değiştiriyor. 2021 yılında değişikliğin gerçekleşmesi beklenirken şirketin yeni ismi; "Sony Corporation" yerine Sony Group olarak değiştirilecek.^[13]

Sony ürünleri, teknolojileri ve özel biçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Sony, tarihi boyunca kaydetme, saklama ve ev ürünleri konusunda yeni teknolojiler çıkartmada önde gelen bir şirket olmuştur. Var olan teknolojiyi kullanma yerine kendi teknolojisini oluşturmaya çalışmıştır. Bunların en ünlülerinden biri videotape formatıdır. JVC'nin VHS formatına karşı Betamax formatını üretmiştir.

Daha sonra VHS sistemi eleştiriler alınca VCRs kullanılmaya başlandı ve Sony bu formata kendini adapte etti. Betamax formatını geliştirerek Betacam'ı üretti. Betacam hala film ve televizyon endüstrisinde kullanılmaktadır.
1968 yılında Sony Trinitron markasıyla tüplü televizyon ve daha sonra bilgisayar monitörü üretti. Trinitron'un üretimi hala Pakistan, Bangladeş, Hindistan ve Çin'de devam etmektedir. Sony 2007 ilkbaharında ABD'de Trinitron markalı televizyonların üretimini durdurdu. Trinitron markalı bilgisayar monitörlerinin üretimine ise 2005 yılında son verdi.
1975 yılında Betamax videokaset kayıt formatını piyasaya sürdü.1979 yılında dünyanın ilk taşınabilir müzik çaları olan Walkman'i üretmeye başladı.
1982 yılında Betacam videotape ile CD formatını piyasaya sürdü ve 90 mm mikro disketlerin üretimine başladı. 1983 yılında MSX adında ev bilgisayar sistemini piyasaya sürdü ve bütün dünyaya CD ile birlikte tanıtıldı. 1984 yılında ise Discman'i piyasaya sürdü. Bu ürün Walkman ve CD'nin birleşiminden oluşmuştu. 1985 yılında ise Handycam ve Video8 formatını üretti. Video8 ve daha sonra çıkan Hi8 formatı tüm dünyada ünlü oldu. 1987 yılında 4 mm DAT formatını piyasaya sürerek dijital ses kasetine yeni bir standart getirdi.

Tüketiciye yönelik kayıt ürünlerinden sonra Sony ticari amaçları kayıt ürünleri üretimine başladı. 1986 yılında Write-Onca Optical Disc (WD)'i piyasaya sürdü. Bu ürün tek yazılımlık optik diskti.1988 yılında 125 MB'lık Magneto-optical disc'i piyasaya sürdü.^[14] 1990'lı yılların başlarında yüksek kaliteli optik ürünlerin üretimine başladı. Bunlar MMCD ve SD'dir. MMCD Philips'in ortaklığıyla, SD ise Toshiba'nın ortaklığıyla geliştirilmiştir. Daha sonra MMCD formatı ortadan kalktı ve şirketler SD formatını kabul etti.MMCD formatı geliştirilerek EFMPlus ortaya çıktı ve bu formatın adı DVD olarak 1997 yılında piyasaya çıktı.
1993 yılında Sony Minidisc'i tanıttı. Bu tanıtımdan sonra MP3'e rakip olan ATRAC tanıtıldı. 2004'e kadar Sony Walkman MP3'ü desteklemiyordu. Müzik çalabilmesi için bazı özel programlarla MP3'ün ATRAC veya Atrac3 formatlarına çevrilmesi gerekiyordu. Ayrıca Sony Dolby Digital'e rakip olarak Sony Dynamic Digital Sound'u çıkarttı. Bu sistem 8 kanallı, Dolby Digital'in sistemi ise 6 kanallıydı. DTS ve Dolby Digital SDDS'yi gölgede bırakınca SDDS tiyatrolarda, Dolby Digital ise sinemalarda standart hale geldi. Sony hiçbir zaman SDDS'yi ev sinema sistemi olarak geliştirmedi.
1998 yılında Memory Stick hafıza kartını piyasaya sürdü ve Sony kendi MP3 çalar ve kameralarında bu ürünü kullanmaya başladı. Daha sonra bu formatı Memory Stick Duo ve Memory Stick Micro olarak geliştirdi.
1998 yılında Philips ortaklığıyla S/PDIF (Sony/Philips Digital Interface) adında yüksek kaliteli dijital ses iletimi oluşturdu. 1999 yılında Örnekleme frekansı 2,8224 MHz olan S/PDIF ve Optical dijital aktarım ile sinyal aktarımı olmayan ancak Firewire 1394 ile dijital sinyal aktarımı olan yeni ses bir ses kodlaması (SACD) piyasaya sürdü. DSD kodlamayı kullanan SACD direkt olarak Master kayıtlardan oluşmakta idi. Bu sistem daha sonra DVD-Audio ile mücadele etti. Bu ürün çok talep almadı. genellikle kullanıcılar CD'yi tercih etti.

1994 yılında Sony Playstation'u piyasaya sürdü. 2000 yılında PS2 ve 2006 yılında PS3 ile büyük başarı yakaladı. PS2 en başarılı oyun konsolu oldu ve 140 milyon adet sattı. Daha sonra 2005 yılında Sony Playstation Portable ile taşınabilir oyun konsolu dünyasına da el attı. Universal Media Disc optik medya formatini PSP ile kullanılması için geliştirdi. Sony bu formatı film dünyasında da kullanmayı düşünürken bazı stüdyolar bu formatı desteklemeyi bıraktı ve bu proje gerçekleşemedi.
2004 yılında Sony MiniDvd formatına karşı Hi-MD formatını piyasaya sürdü. Bu diskler 1 GB'a kadar kayıt imkânı sağlıyordu ve bilgisayardan kayıt imkânı sağlıyordu. (Eski sürümü olan NetMD'de bu özellik yoktu.) HiMD CD kalitesinde ses kaydı ve PCM görüntü kayıt özellikleriyle birlikte tanıtıldı.
Sony Blu-ray disklerin tanıtımında çok önemli rol oynamıştır. İlk Blu-ray player Sony BDP-S1, $999.95 fiyat etiketiyle Aralık 2006'da piyasaya çıktı.2007 sonunda Motion Picture bu formata destek verdi, Universal,Paramount ve Dreamworks ise bu formatı desteklemedi.^[15][16][17] Blu-ray'in popülaritesi artmaya devam etti. 19 Şubat 2008'de Toshiba HD DVD formatını desteklemeyi bıraktığını açıkladı.
10 Eylül 2007'de Rolly'yi çıkarttı ve müzik çalar sistemlerine yeni bir anlayış getirdi. Bu MP3 çalar robot şeklinde, üzerinde kulakçıklarla müziğe göre dans edip şekil değiştiren yumurta şekilli bir robottu. Robota müzikler Bluetooth ile yüklenebiliyordu. 29 Eylül 2007'de Japonya'da piyasaya çıktı. Daha sonra ise 1 GB hafızalı köpek robot Aibo ve insan şekilli robot Qrio geliştirildi.^[18]

Sony'nin getirdiği yenilikleri kısaca özetlemek gerekirse:

• Umatic (~1968)
• Betamax (1975)
• Betacam (1981)
• Compact Disc (1982)
• 3.5 inch Floppy Disk (1982)
• Video8 (1985)
• DAT (1987)
• Hi8 (1988)
• Minidisc (~1990)
• Digital Betacam (~1990)
• miniDV (1992)
• FULL HD 1920X1080 Sony HDW-F900 (1997)
• Memory Stick (1998)
• Digital8 (1999)
• PSP Universal Media Disc (~2003)
• HDV (~2004)
• Blu-ray Disc (2006)

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

22 Haziran 2005'te Nobuyuki Idei Sony'den istifa etti. Nobuyuki'nin yerine CEO olarak Howard Stringer getirildi. Bu olayla birlikte ilk defa elektronik üreten Japon bir şirketin başına Japon olmayan bir kişi getirilmiş oldu.

Birleşmeler, devralmalar ve ortak girişimler[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1987 yılında CBS'i devraldı.1991 yılında adı Sony Music Entertainment olarak değiştirildi.
• 1989 yılında Coca-Cola Company'den Colombia Pictures Entertainment'ı devraldı. Daha sonra adı Sony Pictures Entertainment olarak değiştirildi.
• 1993 yılında Psygnosis Limited'ı devraldı.Bu şirket bilgisayar oyunu üretiyordu. Daha sonra bu şirketin müdürü Sony Computer Entertainment Europe'a müdür olarak atandı.^[19]
• 1995 yılında Sony/ATV Music Publishing LLC şirketi için Michael Jackson ile yarı yarıya ortak oldu.
• 1997 yılında Toyota ile yarı yarıya ortak olarak ST Liquid Crystal Display Corporation'ı satın aldı.
• 1997 yılında Sony ve Panavision ilk HDV 1920X1080 kameralarını tanıttı. (Sony HDW-F900) Ayrıca firmanın %40 hissesine sahip.
• 2001 yılında Ericsson ile ortak olarak Sony Ericsson'u kurdu.
• 2002 yılında Aiwa Corporation'ı satın aldı.
• 2004 yılında S-LCD Corporation'nın %50 hissesini Samsung'a sattı.
• 2005 yılında MGM'yi devraldı.
• 2006 yılında Sony NEC Optiarc Inc'i %55 hisseyle satın aldı.
• 2006 yılında Sony/ATV Music Publishing'deki Michael Jackson'ın %50 hissesini devraldı.
• 2006 yılında Konica Minolta'yı devraldı.
• 2006 yılında Grouper Networks'ü devraldı.
• 2006 yılında Field Emission Technologies Inc'i devraldı.
• 2007 yılında Qreatic Design Inc'i Qimonda AG ile birlikte kurdu.
• 2007 yılında Moversa GmbH'yi NXP Semiconductors ortaklığıyla kurdu.
• 2008 yılında Gracenote, Inc'i 260 milyon dolara devraldı.
• 2012 yılında Sony, Ericsson'un hisselerini devraldı.^[20][21]
• 2008 yılında Bertelsmann AG'yi Sony BMG Entertainment devraldı.^[22][23]
• 2016 yılında Sony Altair'i 212 milyon dolara satın aldı.^[24]

Üretim üssü[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 mali yılında elektronik üretimin yarısını Japon şirketler gerçekleştirdi. Japonya'daki üretimin %65'i ihraç edilmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Sponsorlukları[değiştir | kaynağı değiştir]

UEFA Şampiyonlar Ligi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden ' hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikihaber'de haberler
	Vikikaynak'ta belgeler