Reyhanlı
İlçe
Reyhanlı'nın merkezinden bir görünüm
Hatay ili siyasi haritası
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Hatay
Coğrafi bölge	Akdeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Yasin Öztürk
• Belediye başkanı	Mehmet Hacıoğlu (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	592 km²
Rakım	160 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	98,534
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	31500
İl alan kodu	0326
İl plaka kodu	31
Resmî site Belediye Kaymakamlık

Reyhanlı, Türkiye'nin Hatay iline bağlı bir ilçesidir.

Reyhanlı daha önceki tarihlerde İrtah Dinlenme yeri anlamına da gelir. Genelde birkaç Arap aşiretinin yaşadığı yer olarak bilinen İrtah adında küçük bir kasaba idi. 16. yüzyıldan itibaren yoğunlukla Rey bölgesinden göçebe olarak gelen Türkler (Türkmen aşiretleri) bu kasabaya yerleşmişlerdir. 1855 yılında Rumeli’den Kafkas ve Kıbrıs göçmenleri getirilerek kasabaya yerleştirilmiştir. Daha sonra Reyhanlı ismini alan kasaba 1918 yılında Fransızlar tarafından ele geçirilmiş, bucak statüsü ile yönetilmiştir. 8 Temmuz 1938 yılında Fransız işgalinden kurtarılıp, Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katıldığı yıl olan 1939 yılında ilçe olmuştur. Türk Edebiyatının önde gelen isimlerinden ailesi Dimetoka göçmeni olan Cemil Meriç'in çocukluğu Reyhanlı'da geçmiştir.^[1] Şarkıcı Gökhan Güney Reyhanlı'lıdır. Yemek kültürü çok zengindir.

Yenişehir gölü görülmesi gereken doğal güzelliklerdendir.

Reyhanlı ilçesi Akdeniz bölgesinde ve Hatay’ın doğusunda yer alır. Akdeniz iklimi hakimdir. Doğusunda ve güneyinde Suriye, batısında Hatay merkez ilçesi ve kuzeyinde Kumlu ilçesi bulunmaktadır. İlçeye bağlı 31 köy ve bir merkez belediyesi vardır. Ayrıca önemli bir gelir kaynağı olan Cilvegözü Sınır Kapısı da bu ilçededir.

İlçede genellikle tarıma dayalı ekonomi hakimdir. Amik Gölü'nün 1972 yılında kurutulmasının tamamlanması ile pamuk ve buğday tarım içindeki önemini arttırmıştır. Ürün çeşidinde pamuk ve hububat en büyük paya sahiptir; ilçede ayrıca büyük baş hayvancılık, süt inekçiliği, koyun ve keçi besiciliği de yapılmaktadır. İlçede sanayileşme tarım ve tarıma dayalı sanayi kollarında gelişmiştir. Çırçır ve prese fabrikaları ile iplik, un ve hidrofil pamuk fabrikaları ilçenin önemli sanayi tesisleridir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Tarihi İsa'dan önce Yontma Taş Çağı'na kadar uzanır.

Binlerce senelik geçmişin tarihi henüz saptanamayan Hurriler ve Mitanniler'in Hatay'da egemenliklerinin izleri tespit edilmiştir.

İsa'dan önce 1595'te Halep'te yapılan bir barış antlaşması sonucunda Hatay bölgesi Murşil'in ölümüne kadar Hitit Devleti'nin egemenliğine girmiştir.

Daha sonra Asurlar, Persler, Büyük İskender ve MÖ 64 yılında da bölge Roma İmparatorluğu hakimiyetine girmiştir. M.S. 14 yılları arasında Ağustos döneminde her dört yılda bir tekrar edilecek olan olimpiyat oyunları Hatay'da başlar. Daha sonra Selçuklu-Bizans ilişkileri ve savaşları sürerken doğudan gelen Türk Akıncıları bölgeye girerler. Bölge halkı Türkler'i benimser. Özellikle Hristiyan Bizans'a karşı Türk-Arap birliği bu dönemde defalarca gerçekleşir.

Selçuklu himayesinde akınların ve fetihlerin sürmesi 1067 yılında Hanoğlu Harun adlı bir Karahanlı prensinin Reyhanlı'daki Artah (Pınarbaşı) ve İmma (Yenişehir) kalelerini Bizanslılardan alması büyük yankılar uyandırır. 12.12.1084 tarihinde Antakya Süleyman Şah tarafından fethedilir ve 1085 yılında da Reyhanlı Bizanslılardan alınır. Reyhanlı'daki Artah ve İmma kaleleri stratejik önemleri nedeniyle sık sık el değiştirir.

1268 ortalarından itibaren bölgeye Memlüklüler girer. 1378 tarihinde Dulkadiroğlu Beyliği Amik Ovası'nı ele geçirir. Karışıklıklar bu dönemde de sürer. 24 Ağustos 1516 yılından itibaren Mercidabık Savaşı'ndan sonra Osmanlı'ların himayesine girmiştir. Büyük Reyhanlı Aşiretinin bulunduğu bölge aşiretleri ileri gelenlerin, Konya'da toplanarak 1690 yılında Osmanlı Devleti'ne bağlılıklarını bildirmişlerdir. 1865 yılında Derviş ve Cevdet paşaların komutasında bölgeye gelen ıslah birliğinin sonbahar da Amik Ovası'nın doğusunda Reyhaniye adıyla merkezi yerleşim birimini kurmuşlar ve Türkmen Boyları'nı mecburi iskana tabi tutmuştur.

30 Ekim 1918 günü Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasıyla Hatay'ında içinde bulunduğu Osmanlı İmparatorluğu'nun işgaline başlanmıştır. 1919 yılının Eylül ayında Hatay'da Müdafaa-i Hukuk Örgütü kurulmuştur. Tayfur Sökmen, Dedebeyzade Hakkı, Türkmenzade Ahmet'in Yüzbaşı Asım Bey yönetiminde toplanarak işgalci Fransızlar'a karşı görev bölümü yapmışlardır. Tayfur Sökmen'in Amik Ovasındaki yerel direnişçilerin başına geçerek mücadeleye devam etmiştir.

20 Ekim 1921 tarihinde Hatay konusunda Türkiye-Fransa arasında bir antlaşma imzalandı. Buna göre Hatay'da özel bir yönetim kurulacaktı. 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Anlaşması'nın imzalanması ile Suriye ve Lübnan'daki Fransa manda hakimiyeti Milletler Cemiyeti'nce kabul edildi. 9 Eylül 1936 günü işgal altında bulunan Suriye'nin egemenliği Fransa tarafından kabul edildi. Bu sırada Hatay Fransız işgaline karşı silahlı mücadeleye devam ederek kurtulmaya çalışıyordu. Türkiye ise siyasi alanda çalışmalarına devam ediyordu.

20 Mayıs 1937 tarihinde Hatay'ın uluslararası bir statüye kavuşması şimdiki Birleşmiş Milletler kararıyla oldu. Hatay adı ise İskenderun Sancağı adıyla geçiyordu. 1938 tarihinde Türk ve Fransız askerleri arasında varılan antlaşma gereğince Hatay'da asayişi sağlamak üzere 2500 er kişilik birer askeri birlik Hatay'a girdi.

8 Temmuz 1938 günü Türk askeri Albay Şükrü Kanatlı komutasında Reyhanlı'ya girdi ve tekrar Kırıkhan'a döndü. 2 Eylül 1938 günü Hatay Millet Meclisi ilk toplantısını yaptı, devletin adı Hatay olarak kabul edildi ve devletin başına Tayfur Sökmen getirildi. 25 Ekim 1938 günü Kırıkhan'a bağlı bir nahiye olan Reyhaniye ilçe oldu. 23 Haziran 1939 tarihinde Ankara'da yapılan Hatay antlaşmasıyla Türk - Fransız görüşmeleri sonucunda Hatay Türkiye Cumhuriyeti'ne bırakıldı. 7 Temmuz 1939 tarihli ve TBMM'nin 3711 sayılı yasası ile Hatay il, Reyhaniye ise Reyhanlı adıyla ilçe oldu.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarım[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı bir tarım ilçesidir. Tarım üretimi Türkiye ortalamasına göre yüksektir. Burada makinalı tarım yapılmaktadır. 310.000 dekarlık ekilen arazinin 200.000 dekarı sulanabilmektedir. Tarım ilaçlaması bir kısım sıvı gübreleme, tarım tipi uçaklarla yapılır. Tarım ürünlerinin bir kısma özel sektör tarafından alınmaktadır. İlçe sınırları içerisinde birçok sebzede üretilmektedir. Ürünlerin büyük bir kısmı başka şehirlere oradan da dış ülkelere (Ortadoğu-Rusya-Ortaasya ülkelerine) pazarlanmaktadır. İlçe merkezinde resmi ve özel tarım kuruluşları vardır. Tarım üretimi teknik elemanlarca daha iyi üretim için sürekli denetlenmektedir.

Ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa'nın Ortadoğu kapısı olan Cilvegözü sınır kapısı Reyhanlı ilçesi sınırları içerisindedir. E-5 karayolu (Europe-5) buradan geçer. Avrupa ülkelerinden gelerek Ortadoğu ve Afrika'ya gidecek kara nakli araçları Reyhanlı Cilvegözü sınır kapısından geçerler. Cilvegözü sınır kapısının Reyhanlı ekonomisine çok ciddi katkısı vardır. Reyhanlı'da haftanın belirli günlerinde ilçe pazarı kurulmaktadır. Tarım üreticilerinin bir kısmı ürünlerini burada pazarladıkları gibi, pazarcılığı meslek edinenlerde bu işi yaparak ihtiyaç duyulan ürünleri başka yerlerden getirerek burada satarlar. Vatandaşın çoğu haftalık ihtiyacını buradan karşılar. 1993 yılında Reyhanlı Borsasında çalışmalar sürmüştür. Ticaret ve Sanayi odasının kayıtlarına göre ilçeden birçok mal ihraç edilmiştir.

Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı'da sanayi tarıma dayalı yapılmaktadır. Reyhanlı'da üretilen pamuk için çırçır ve prese fabrikaları kurulmuştur. Bu fabrikalardan çoğu özel sektörün bir kısmı ise devletin malıdır. Bu fabrikalarda çırçırlanan pamuk çekirdeğinden ayrılır. Elyafı, balya halinde başka şehirlerdeki iplik fabrikalarına satılır. Çıkan çekirdeğin bir kısmı hayvan yemi bir kısmı ise yağ fabrikalarına satılır. İhtiyaç kadarı da tohum olarak ayrılır. Buğdayın bir kısmı ise özel sektör tarafından satın alınır. diğer bir kısmı ise Reyhanlı dışından gelen tüccarlara satılır un fabrikalarında kullanılır. köylerde ise köylüler un için buğday mevsiminde buğday alır, yıkar, öğütür ve bahçelerinin tandırlarında ekmek yaparlar. Öğütme işi değirmenlerde yapılır. Su ile çalışan değirmenlerin yerini şimdi elektrikle çalışanlar almıştır. Ayrıca şehirde küçük sanayi sitesi vardır. Yetersiz kaldığından siteye yakın dükkânlarda da faaliyet sürdürülmektedir. Sanayi sitesinde iş alanından çok çeşitli dükkânlar vardır ayrıca her türü otomobilin özel servis atölyeleri mevcuttur.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Hatay Havalimanı ile yerleşime ulaşım sağlanabilinmektedir. Havaalanından Reyhanlı'ya ve Reyhanlı'dan havaalanına servis ve ulaşım hizmeti vardır.

Reyhanlı, etrafındaki ilçeler ile komşu illere düzenli kara yolları ile bağlanmıştır. Yolların bir kısmının etrafı ağaçlıktır. Köy yollarının genelinin yolu asfaltlıdır. Ulaşılamayan köy yoktur. Yollar yaz kış ulaşıma açıktır Reyhanlı'dan her gün Ankara, İstanbul, İskenderun, Adana, Mersin gibi büyük merkezlere son model otobüslerle ulaşmak mümkündür. İlçeler arasında ise minibüs, taksi dolmuş seferleri sıkça yapılmaktadır. Gaziantep'e ise her gün minibüsle gidilebilir. Seferler karşılıklı yapılmaktadır. Hatay il merkezi Antakya'dan ise Türkiye'nin her tarafına doğrudan seferler olduğu gibi Suriye, Ürdün, S. Arabistan, Yemen gibi Ortadoğu ülkelerine ve İstanbul bağlantılı Rusya, Romanya, Bulgaristan başta olmak üzere bütün Avrupa'ya otobüsle ulaşmak mümkündür. En yakın hava alanı Hatay Havalimanıdır (57 km). En yakın deniz yolu İskenderun limanı (80 km), Cilvegözü gümrüğü (8 km) dir. Suriye-Halep şehri (55 km), İstanbul 1200 km, deniz (67 km) Çevlik plajıdır.

Kültürel ve tarihi miras[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı-Kırıkhan karayolu üzerinde Kumlu ilçesinde bulunmaktadır. Yörenin en büyük kaplıcası olup birçok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. Şu an Reyhanlı Hamamat kaplıcaları kapatılmıştır.

Reyhanlı Hamamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı ilçesine 20 km uzaklıktadır. Türkiye-Suriye sınır kapısına çok yakınında bulunan kaplıcada yaklaşık 5 kaynakta su çıkmaktadır. İçme olarak da kullanılabilen kaplıca suyu çeşitli romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.

İmma[değiştir | kaynağı değiştir]

Antakya-Cilvegözü yolu üzerinde Reyhanlı yakınında şimdi piknik yeri olarak kullanılan antik dönem yerleşim yeri vardır.

Cüdeyde[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu höyükte yapılan kazılarda MÖ 4500 – M.S. 600 yılları arasını kapsayan 17 tabaka (kültür katı) bulunmuştur.

Yenişehir[değiştir | kaynağı değiştir]

Yenişehir Gölü civarında, Roma döneminde “İmma” adıyla anılan bir yerleşim yeri vardı. Şimdi piknik yerleri ve çay bahçeleri ile ünlüdür.

Kızlar Sarayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Cilvegözü'nde tampon bölgede kalmıştır.

Atçana[değiştir | kaynağı değiştir]

Reyhanlı – Antakya yolunda müzeye bağlı bir ören yeridir. MÖ 18. yüzyıla ait Yarim – Lim, MÖ 15. yüzyıla ait Nigme – Pa sarayları ile bir tapınağın kalıntıları bulunmaktadır. Bulunan eserler Hatay Arkeoloji Müzesi'nde ve kaçırılan eserler British Museum’da sergilenmektedir.

Tainat[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Hitit sarayı ile tapınak ortaya çıkarılan Tainat'ta çıkarılan eserler de Hatay Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2013 Reyhanlı'da bombalama

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Reyhanlı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• T.C. Reyhanlı Kaymakamlığı5 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• T.C. Reyhanlı Belediyesi2 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.