Rayonizm, Işıncılık ya da Rayizm^[1] (Rusça: Лучизм, Luçizm), 1910-14 yılları arasında Rusya'da gelişen bir soyut sanat tarzıdır.

Akım hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

Mihayil Larionov ve Nataliya Gonçarova, rayonizmi, Marinetti'nin Moskova'daki turnesinde fütürizm üzerine verdiği dersleri dinlemelerinin üzerine geliştirdiler. 1909'da İtalya'da başlayan fütürizm akımı; hızı, teknolojiyi ve moderniteyi esin kaynağı alarak erken 20. yy yaşamının dinamik karakterini resmetti. Söz konusu ders turnesinden kısa süre sonra Rus fütürizmi ve kübo-fütürizm doğdu. Gonçarova, rayonist resimlerine epey erken, 1909'da başlamıştı. 1912'de Gonçarova ve Larionov Rayonist Manifesto'yu yazdı ve 1913'te yayımladı.^[2]

Rayonistler, soyutluğun ötesinde, uzay ve zamanın dışında uçan bir sanatın ve halkla sanatçı arasındaki engelleri yıkmanın arayışındaydı. Akımın adı, yansıtılan ışık çizgilerini temsil eden zıt renklerdeki ışınların ("ray" İngilizce ve Fransızcada, "Luç" Rusçada "ışın" demektir.) dinamik kullanımından - "çeşitli nesnelerden yansıyan ışınların kesişiminden" gelmektedir.

1913 Hedef Sergisi'nde tarzlarını halka sundular. Yazılarında Rayonizmi "hayat gibi, basitçe Rayonist algı ve resim oluşturmanın başlangıç noktaları olan geçmişteki bütün mevcut sanat tarz ve biçimlerini doğal bir şekilde kapsar," sözleriyle tanımladılar.

Larionov ve Gonçarova bunları da yazdı:

"Geliştirdiğimiz Rayonist resim tarzı, çeşitli nesnelerden yansıyan ışınların kesişiminden ve sanatçının istediği gibi seçtiği biçimlerden elde edilen uzaysal biçimleri ifade eder. Işın, yüzeyde mukaveten renkli bir çizgi olarak resmedilir. Resim severler için kıymetli olan şey, rayonist resimde azami ifadesini bulur. Hayatta gördüğümüz nesneler burada hiçbir rol oynamaz ama resmin kendisinin özü olan şey - rengin, doygunluğunun, renkli kütlelerin ilişkisinin, derinliğin, dokunun kombinasyonu- en iyi burada gösterilebilir.

"Nesne, resimlerde şu veya bu aracın kullanımı sonucunda geleneksel şekillerde resmedilirken biz gözümüzle nesneyi algılamayız; aslında nesneyi nesne olarak da algılamayız. Bir ışık kaynağından gelen ışınların toplamını algılarız; bunlar da nesneden yansıyarak görüş alanımıza girer.

"Sonuç olarak, gerçekten gördüğümüz şeyi resmetmek istersek nesneden yansıyan ışınların toplamını resmetmeliyiz. Ama nesneden yansıyan ışınların toplam yekününü algışlamak için onları mahsus seçmeliyiz - çünkü nesnenin ışınlarının algılanmasıyla beraber, yakındaki diğer nesnelerden yansıyarak görüş alanımıza giren yansıma ışınları da vardır. Şimdi, nesneyi olduğu gibi resmetmek istiyorsak, diğer nesnelerin bu yansıma ışınlarını da resmetmeliyiz ki gerçekten gördüğümüzü resmedelim.

"Şimdi, nesnelerin kendileri yerine onların ışınlarının toplamıyla ilgilenirsek, bir resmi şu şekilde inşa edebiliriz:

"A nesnesinnden gelen ışınların toplamı B nesnesininkilerle kesişir; aralarındaki boşlukta belli bir biçim belirir, bu da sanatçının iradesince soyutlanır...

"Resmin sembolik yüzeyine nesnenin kendisinden daha yakın olan nesnenin kendisinin değil ondan gelen ışınların toplamının algısıdır. Bu, kavurucu çöl havasında beliren ve uzak şehirleri, gölleri ve vahaları (somut durumlarda) gösteren serapla neredeyse aynı şeydir. Rayonizm, resmin yüzeyiyle doğa arasındaki engelleri siler.

Rayonistler, resim yapmanın yanı sıra tiyatro setleri de tasarladılar ve kitap ilüstrasyonları da ürettiler.

Kısa ömürlü olmakla beraber Rayonizm, Rus soyut sanatının gelişiminde önemli bir adımdı. Larionov'un deyimiyle, eski "gerçekçi" düzen sanat toplumu üzerinde "baskı kuruyorken" o, "sanatın gerçek hissini" yansıtıyordu.

Electronik müzik grubu "The Rayonists", adını bu akımdan almıştır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Kediler (Rayonist perspektif. Pembe, Siyah ve Sarı), Nataliya Gonçarova, 1913
• 
  Boğa Başı, Mihail Larionov, 1913
• 
  Cam, Mihail Larionov, 1912
• 
  Noktürn, Mihail Larionov, 1914
• 
  Rayonist Sosis ve Uskumru, Mihail Larionov, 1912

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Işın izleme

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Larionov's "Rayonnist Composition"". Northwestern University. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2018. 
• "Rayonism". University of Kansas. 26 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2018. 
• The Bullfinch Guide to Art. Birleşik Krallık: Bloomsbury Publishing Plc. 1996. ISBN 0-8212-2137-X. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Rayonizm ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Tate Museum - Rayonism26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Rayonists and Futurists: A Manifesto27 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Natalia Goncharova, 1913