Prusya

Prusya
*Preußen* (Almanca)
Prusya Preußen (Almanca)
1525-1947
	Bayrak (1803–1892) Arma
	Slogan; Gott mit uns (Almanca); "Tanrı bizimle"
	1870 yılında Prusya (mavi), Kuzey Almanya Konfederasyonu'nu yöneten devlet olarak.
Başkent	Königsberg, daha sonra Berlin
Yaygın dil(ler)	Almanca (resmi)
Hükûmet	Monarşi
Dük1
• 1525–1568
• 1525–1568	I. Albert (ilk)
• 1688–1701	III. Frederick (son)
Başbakan1, 2
• 1918–1920
• 1918–1920	Paul Hirsch (ilk)
• 1933–1945	Hermann Göring (son)
Tarihçe
• Kuruluşu
• Kuruluşu	1525
• Brandenburg ile birlik	27 Ağustos 1618
• Prusya Krallığı	18 Ocak 1701
• Bağımsız Prusya Devleti	9 Kasım 1918
• Feshedilme (de facto)	30 Ocak 1934
• Dağılışı	1947
Yüzölçümü
• Toplam	297007 km2
Nüfus
• 1816
• 1816	10,349,000
• 1939	41,915,040
	1 Devletin başında olan kişiler ilk ve son olarak numaralandırılmıştır. Daha fazla bilgi için Prusya hakkında İngilizce Vikipedi'de bilgi mevcuttur.; 2 Ministerpräsident rütbesi 1792'de Prusya bir krallıkken getirildi ve Başbakan'lar devletin başındaki kişilerdir.

Prusya (Almanca: Preußen), tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Baltık Denizi kıyısında bir bölge olan Prusya başlangıçta, Brandenburg Dükalığı olarak Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun bir parçasıydı ve başkenti Königsberg (Kaliningrad) idi. İspanya Veraset Savaşı (1701-1713) sırasında İngiltere, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Hollanda; Portekiz ve Savoya Dükalığı ittifakında savaşa katılmıştır. İttifakın Fransa karşısında zafer kazanmasıyla imzalanan Utrecht Barışı'yla Brandenburg Dükalığına krallık statüsü tanınmıştır. Bu tarihten sonra Prusya Krallığı olarak bilinecektir, başkenti ise Berlin olacaktır.

1806 yılında krallık, Napolyon Bonapart önderliğindeki Fransız ordusuna yenilince topraklarının büyük bir kısmını kaybeder ve Fransa ile ittifak kurmak zorunda kalır. Napolyon'un 1812'deki Rusya seferinde başarısız olup büyük güç kaybetmesini fırsat bilen Prusya, Fransa'yla olan ittifakını bozar ve koalisyon güçleriyle birlikte 1813 Leipzig ve 1815 Waterloo savaşlarında Fransızları mağlup ederler. 1815'teki Viyana Kongresi'nde Prusya, sınırlarını batıdaki Saar nehrinden doğudaki Neman nehrine kadar genişletir. Ancak krallık toprakları hâlâ ikiye bölünmüş durumdadır. Çünkü Hannover, Braunschweig, Hamburg ve Bremen gibi bağımsız prenslikler ve şehir devletleri ülkeyi coğrafi olarak ikiye bölmektedir.

1867 yılında Prusya kralı I. Wilhelm, Otto von Bismarck'ı başbakanlığa atadı. Bismarck, Danimarka, Avusturya ve Fransa'ya açtığı savaşlarla Alman bölgelerini bir bayrak altında topladı ve Alman İmparatorluğu'nu kurdu. Bu birleşmedeki anahtar unsur Otto von Bismarck'tır. Kendisi (Almanca) Blut und Eisen politik düşüncesiyle birlikte bu birleşimi sağlamıştır. Bu sayede Prusya kralı I. Wilhelm de artık Almanya'nın Kayzer Wilhelm'i oldu. Bu tarihten sonra Prusya Alman İmparatorluğu'nun en büyük parçası olarak kaldı. 1934 yılında Naziler Prusya tanımını tamamen ortadan kaldırdılar.

II. Dünya Savaşı sonrasında Prusya toprakları Polonya ile Rusya arasında paylaşıldı. Günümüzde Litvanya ile Polonya arasında kalan Rusya'ya ait Kaliningrad şehri eskiden Königsberg adıyla Doğu Prusya'nın başkenti idi. Prusya, Avusturya ile birlikte "Alman düalizminin" (Alman ikiliğinin) temeli olarak bilinir.

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

1871 yılında Prusya'nın nüfusu 24.69 milyon olarak ölçüldü-ki bu Alman İmparatorluğunun nüfusunun %60'ıydı-.^[2] 1910 yılında nüfus 40.17 milyona yükseldi (Alman İmparatorluğunun nüfusunun %62'si). 1914'te Prusya 354,490 km² alana sahipti. Mayıs 1939'da Prusya 297,007 km² alana ve 41,915,040 kişilik nüfusa sahipti.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Population of Germany". tacitus.nu. 28 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Büsch, Otto; Ilja Mieck; Wolfgang Neugebauer (1992). Otto Büsch (Ed.). Handbuch der preussischen Geschichte (Almanca). 2. Berlin: de Gruyter. s. 42. ISBN 978-3-11-008322-4.

[pop_estimates-1] "Population of Germany". tacitus.nu. 28 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Handbuch-2] Büsch, Otto; Ilja Mieck; Wolfgang Neugebauer (1992). Otto Büsch (Ed.). Handbuch der preussischen Geschichte (Almanca). 2. Berlin: de Gruyter. s. 42. ISBN 978-3-11-008322-4.

[1]

[2]

g t d Prusya hükümdarları
Soyağacı
Prusya Dükalığı (1525–1701)	Albrecht Albrecht Friedrich Johann Sigismund¹ Georg Wilhelm¹ Friedrich Wilhelm¹ I. Friedrich¹
Prusya Krallığı (1701–1918)	I. Friedrich¹ I. Friedrich Wilhelm¹ II. Friedrich¹ II. Friedrich Wilhelm¹ III. Friedrich Wilhelm¹ IV. Friedrich Wilhelm I. Wilhelm² III. Friedrich² II. Wilhelm²
¹aynı zamanda Brandenburg Elektörü; ²aynı zamanda Alman İmparatoru

Prusya nedir?, Prusya anlamı nedir?, Prusya ne demektir?