Pisi Linux

Geliştirici(ler)	ANKA Takımı
İşletim sistemi ailesi	GNU/Linux
Paket yöneticisi	PiSi
Kaynak türü	Açık kaynak
Lisans	GPL 2. sürüm
Çekirdek türü	Tekdüze Çekirdek
Güncelleme yöntemi	Yuvarlanan Sürüm
Platform desteği	x64
Kullanıcı arayüzü	Öntanımlı olarak KDE arayüzü ile gelir.
Web sitesi	www.pisilinux.org
Dil sayısı	Almanca Amerika İngilizcesi Brezilya Portekizcesi Fransızca Hollandaca Hırvatça İspanyolca İsveççe İtalyanca Lehçe Macarca Rusça Türkçe Ukraynaca

Pisi Linux; PiSi paket yönetim sistemini içeren Pardus 2011 sürümünü taban alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kullanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda büyük kolaylık sağlayan ve onların başlıca masaüstü gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Anka takımı tarafından geliştirilme süreci devam eden Pisi Linux, 10 Temmuz 2015'te 1.2 sürümü yayımlandı. İçerisinde 6000'den fazla güncellenmiş paketi bulunan 1.2 sürümü sonrası ise büyük değişimler getirecek olan 2.1 sürümü ile tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu.^[1]

Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Son kullanıcı odaklı bir dağıtımdır.
• Kullanıcılarına Linux deneyimlerini, olabildiğince özgür ve çizgi arayüz kullanarak yaşamalarını sağlamayı amaçlar.
• Pardus'tan devraldığı tasarıları geliştirmeyi, yeni tasarıların gelişmesini sağlayarak özgür yazılım dünyasına katkıda bulunmayı amaçlar.
• Sunucu ya da Kurumsal sürümleri yoktur.
• Şimdilik yalnızca x64 yapısını destekler.
• 1, 2, 3 şeklinde süren bir ana sürüm ve 1.1, 1.2, 1.3 şeklinde süren ara sürüm numaralandırması kullanır.
• Güncel ve kararlı uygulamalar sunar.
• Çalışmalarını özgür Genel Ağ hizmetlerini kullanarak gerçekleştirir.
• Yalı, Kaptan, Müdür gibi kullanımı kolaylaştıran yazılım araçlarıyla birlikte gelir.
• Ana masaüstü ortamı olarak KDE'yi kullanmaktadır.
• Beta aşamasında bulunan Mate, Xfce, LXQt gibi masaüstü ortamları depodan kurulabilir.
• Windows veya Mac sürümlerinden geçişi kolay kılmak adına başlat çubuğu ve masaüstü düzeni esinlenerek hazırlanılmıştır.^[2]
• YALI, PiSi, Paket Yöneticisi gibi pek çok uygulaması Python ile yazılmıştır.

Devraldığı tasarılar[değiştir | kaynağı değiştir]

TÜBİTAK tarafından yürütülen Pardus tasarısı kapsamında ortaya çıkarılan ancak Pardus'un 2013 sürümünde Debian tabanına geçmesi ile birlikte TÜBİTAK tarafından geliştirilmesine son verilen pek çok Pardus tasarısı Pisi Linux kapsamında geliştirilmeye devam etmektedir.

ÇOMAR (Yapılandırma yöneticisi)[değiştir | kaynağı değiştir]

ÇOMAR (Açılımı: COnfiguration MAnageR), dizgenin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar kendiliğinden yapılmasını sağlayan, kullanıcılara bir yetki denetiminde bu ayarları bayağı ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sunan bir yazılımdır.

PiSi (Paket biçimi)[değiştir | kaynağı değiştir]

Pisi (Açılımı: Packages Installed Successfully as Intended), Python dilinde yazılmış bir paket yönetim sistemidir. Bağımlılıklara bakarak paket oluşturma, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. XML ile tanımlanmış ve oluşturma süreci bir Python betiği ile verilmiş kaynak paketlerden ikili paketler oluşturur ve bunları bağımlılıklarına bakarak kurup kaldırabilir. Kullanıcı dostu bir çizgelik arayüz ve kapsamlı bir komut yatacı arayüzü içerir. Avantajı güncellemelerde tüm paketi değil, sadece değişiklikleri güncelleyerek güncelleme boyutunu ciddi oranda düşürmesi ve bu sayede kullanıcılara hem süreden hem de internet kotasından tasarruf ettirmesidir. Bu avantaj diğer bazı Linux dağıtımlarında da kullanılmaya başlanmasına sebep olmuştur.

Paket yöneticisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Paket Yöneticisi, Pisi paketlerini sade bir arayüzden kolayca kurmak için kullanılabilen bir uygulamadır. Paket Yöneticisi uygulaması sayesinde paketler tek tıklama ile kolayca kurulabilir, güncellenebilir ya da kaldırılabilir. Paket Yöneticisi, her paket ile ilgili açıklama, büyüklük, sürüm gibi ayrıntılı bilgiler de verebilir. Python ile yazılmıştır.

YALI (Linux kurucusu)[değiştir | kaynağı değiştir]

YALI (Açılımı: Yet Another Linux Installer), Pisi Linux’un 2.2 sürümünde kullanmayı planladığı kurulum yazılımıdır. Kullanıcıların işletim dizgelerini hızlı ve sorunsuz olarak kurulum ortamından hedefe yerleştirir.

Kaptan[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaptan, Pisi Linux kurulumu sonrasında ilk açılışta kullanıcıyı masaüstünde karşılayan ve daha sonra masaüstünü kişiselleştirmek için kullanabilen bir ayar sihirbazıdır. Kaptan, Pisi Linux hakkında genel bilgiler verirken kullanıcının masaüstünü daha rahat kullanabilmesi için ağ bağlantıları gibi belli başlı yapılandırma seçeneklerini sunar ve aynı zamanda kullanıcının masaüstünü kişiselleştirmesine de yardımcı olur.

Müdür[değiştir | kaynağı değiştir]

Pisi Linux’un açılış süreci dizgesidir. Dizgenin daha hızlı olarak açılmasını, daha esnek ve bakımı kolay bir dağıtım durumuna gelmesini amaçlar. Müdür, İşletim sistemi çekirdeği çalışmaya başladığı andan kullanıcının karşısına giriş ekranı çıkana kadar yapılan, kütük dizgelerini bağlamak, donanımları tanıyıp sürücüleri yüklemek, belli başlı ağ ayarlarını yapmak, dizge hizmetlerini başlatmak gibi işlerle bilgisayar kapatılırken hizmetlerin durdurulması, kütük dizgelerinin güvenlice kapatılması gibi işleri yapmaktadır.^[3]

Sürümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Pisi Linux 1.2[değiştir | kaynağı değiştir]

Anka takımı tarafından geliştirilen Pisi Linux 1.2 sürümü kolay kullanımı temel alarak geliştirilmektedir. 10 Temmuz 2015'te yayınlanan 1.2 sürümü kurulum aşamaları dahil olmak üzere basit ve kolay bir kullanım sunmak için hazırlandı.

Pisi Linux 2.0[değiştir | kaynağı değiştir]

QT5 ve KDE5 geçişi Pisi Linux 2.0 ATATÜRK sürümü ile tamamlandı.^[4]

Pisi Linux 2.1[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu. Artık eskimiş olan bir gst paketleri bu sürümden çıkartıldı ve yazıcı tanıtma sorunları giderildi.^[4]

Pisi Linux 2.1.2[değiştir | kaynağı değiştir]

2x serisinin güncellenmiş halidir^[4]

Pisi Linux 2.2[değiştir | kaynağı değiştir]

2x serisinin kararlı ve güncellenmiş halidir^[4]

Pisi Linux 2.3 Minimal[değiştir | kaynağı değiştir]

2.3 Minimal serisinin güncellenmiş halidir. 2.3 Minimal serisinde masaüstü kurulumunu Yalı ile kurabilir veya gerekli sunucuları yükleyerek server olarak kullanılabilir^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Pisi Linux Ana Sayfa* Pisi Linux Ana Forum
• Pisi Linux Geliştirici Günlüğü
• 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pisi Yaşam Blogu 14 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
• Pisi Linux'un Twitter Sayfası 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pisi Linux'un Facebook Sayfası
• Pisi Linux'un Google Plus Sayfası 25 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pisi Linux'taki Anlık Değişiklikler 20 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pisi Linux'un Github Sayfası 25 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• DistroWatch'ın Pisi Linux Sayfası