Yunan mitolojisinde, Pentheus Thebai kralıdır. Babası, Spartoilerin en bilgesi olan Ekhion'dur. Annesi Agave ise Thebai'nin kurucusu Kadmos ile tanrıça Harmonia'nın kızıdır. Kız kardeşi Epeiros'tu .

Karakter hakkında bilinenlerin çoğu, Euripides'in trajik oyunu Bakkhalar'daki mitin yorumundan gelir.

Mitolojik Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Pentheus'un Dionysos'a karşı direnişinin ve ardından aldığı cezanın öyküsü Euripides tarafından anlatılmaktadır. Oyuna göre Thebai kralı Kadmos, yaşlılığı nedeniyle torunu Pentheus'a tahtını bırakır. Pentheus kısa süre sonra teyzesi Semele'nin oğlu olan tanrı Dionysos'a tapınılmasını yasaklar ve Kadmeian kadınlarının ayinlerine katılmasına izin vermez. Öfkelenen Dionysos, Pentheus'un annesi Agave ile diğer teyzeleri Ino ve Autonoe'nin, Thebai'nin diğer tüm kadınlarıyla birlikte bir Bakkhos çılgınlığına sürüklenerek, şehrin yakınındaki Kithaeron Dağı'na çıkmalarına neden olur. Pentheus, Dionysos'u, sadece bir rahip olduğunu düşünerek hapseder, ancak Dionysos tanrı olduğu için hapishaneden rahatlıkla kaçar.

Dionysos, Pentheus'u kadın kılığına girerek, Pentheus'un cinsel aktiviteler görmeyi beklediği Bakkhos ayinlerini gözetlemeye dağa çıkması için kandırır. Kadmos'un çılgınlık halindeki kızları onun kendilerini ağaçta gözlemlediğini fark ederler ve çılgınlık yüzünden Pentheus'u vahşi bir hayvan sanarlar. Pentheus'a saldırıp, ağaçtan aşağı çekerler ve onu uzuvlarından parçalarlar(sparagmos olarak bilinen bir ritüelin parçasıdır). Pentheus'un gerçekten kim olduğu anlaşıldığında, şehrin diğer yetkilileri kadınları Thebai'den sürgün eder. Bazıları, Pentheus'a ilk saldıranın kendi annesi olduğunu, kolunu ve sonra kafasını kopardığını anlatır. Annesi Agave, Pentheus'un koparılan başını bir çubuğa oturtup Thebai şehrine getirir, ancak babası Kadmos'la karşılaştıktan sonra kimin kafası olduğunu anlar.

"Pentheus" adı, Dionysos ve Tiresias'ın işaret ettiği gibi, "Acıların Adamı" anlamına gelir ve "pénthos", üzüntü veya kederden, özellikle de sevilen birinin ölümünün neden olduğu kederden gelir. Adı, onun trajedisini anlatmaktadır. Pentheus öldükten sonra, yerine amcası Polydoros geçmiştir.

Önce ya da muhtemelen Pentheus öldürüldükten sonra, Pentheus'un eşi Menoeceus adında bir çocuk doğurur. Menoeceus, Kreon ve Iokaste'nın babasıdır ve Oidipus'un da büyük babasıdır.

Pentheus'un hikâyesi Ovidus tarafından Metamorfozlar(3.511-733) adlı eserinde de anlatılır. Ovidus''un versiyonu, çeşitli anlatılarla Euripides'in anlatılarından farklıdır. Ovidus'un Metamorfozlar'ında Kral Pentheus, kör kâhin Tiresias tarafından Bakkhos'u (Dionysos) karşılaması için uyarılır, yoksa "Kanınız dökülecek ve ormanları, anneniz ve kız kardeşlerini kirletecektir. " der. Pentheus, Tiresias'ı görevden alır ve uyarılarını görmezden gelir. Thebai "akıl hastalığı ve yeni tanrının hezeyanına" yenik düşerken, Pentheus krallığının düşüşünden yakınır ve Bakkhos'un tutuklanmasını talep eder. Muhafızları, Bakkhos yerine Maeonia'lı Acoetes'i tutuklar. Acoetes, Bakkhos'un tanrılığını onaylayan ve gemisinin mürettebatının tanrıyı kaçırmaya çalıştıktan sonra nasıl yunuslara dönüştüklerini anlatan bir denizcidir.

Acoetes'in yalan söylediğine ikna olan Pentheus, onu hapse atmaya çalışır, ancak gardiyanlar Acoetes'i zincirlemeye çalıştığında zincirler düşer. Öfkeyle, Pentheus Bakkhos'u tutuklamak için koşar. Ormanın içinden doğruca bir Bacchanalia Festivalinin yapıldığı yere hücum eder. Çılgına dönen festival katılımcıları, Pentheus'un bir yaban domuzu olduğunu sanarlar ve ona saldırırlar. Pentehus'u ilk mızraklayan annesi olur ve sonra bir grup katılımcı, çıplak elleriyle Pentheus'un etini parçalar.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Euripides, Euripides'in Trajedileri, TA Buckley tarafından çevrilmiştir. Baka. Londra. Henry G. Bohn. 1850. Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyonu. 5 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Euripides, Euripidis Fabulae. cilt 3 . Gilbert Murray. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1913. Yunanca metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 5 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
• Cadmus. 
• Publius Ovidius Naso, Brookes More (1859-1942) tarafından çevrilen Metamorfozlar. Boston, Cornhill Yayıncılık A.Ş. 1922. Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyonu. 7 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Publius Ovidius Naso, Metamorfozlar. Hugo Magnus. Gotha (Almanya). Friedr. Andr. Perthes. 1892. Latince metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Wikimedia Commons'ta Pentheus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur