Palmaḥ (İbranice: פלמ"ח‎; "hücum kıt'hası" anlamına gelen Plugot Maḥatz (İbranice: פלוגות מחץ) ifadesinin kısaltmasıdır), geçmişte Haganah'ın elit savaş birimine verilen isimdi. 15 Mayıs 1941 tarihinde kurulan Palmach, Filistin Mandası döneminde, Yahudi toplumunun (Yishuv) yeraltı ordusu olmuştur. Birim, İsrail Bağımsızlık Savaşı başladığında, 2000 erkek ve kadına, üç savaş tugayına ve yardımcı hava, deniz ve istihbarat birimlerine sahipti. İsrail ordusu kurulduktan sonra, Palmach’ın üç tugayı dağıtıldı. Bu ve siyasi bazı nedenlerden dolayı, birçok kıdemli Palmach subayı 1950 yılında istifa etti.^[1] Palmach, askeri katkılarının yanı sıra, İsrail kültürü ve değerler sistemine büyük katkılarda bulunmuştur. Üyeleri, uzun yıllar boyunca İsrail ordusu komutanlığının belkemiğini oluşturmuştur ve ayrıca, İsrail’de siyaset, edebiyat ve kültür’e önemli isimler kazandırmıştır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Palmach, Haganah baş kumandanlığı tarafından 14 Mayıs 1941 tarihinde kuruldu. Amacı Filistinli Yahudileri iki tehdide karşı korumaktı. Birincisi, Filistin’in Mihver Devletleri tarafından işgal edilmesiydi. Kuzey Afrika’da İngilizlere karşı zafer kazanırlarsa, Filistin’in işgali büyük bir olasılıkla gerçekleşecekti. İkincisi, İngiliz ordusunun Filistin’den çekilmesi durumunda, Yahudi yerleşim birimlerinin Araplar tarafından saldırıya uğrayacak olmasıydı. İzak Sadeh, Palmach’ın komutanı oldu.^[2] İlk başta grup 100 civarında erkeğe sahipti. 1941 yazının başlarında İngiliz ordusu yönetimi, Lübnan ve Suriye’deki Vichy Fransası’na karşı ortak operasyonlar yapma kararı aldı. İlk hedef, Lübnan’nın Tripoli şehrindeki petrol tesisatlarına karşı sabotaj saldırısı yapmaktı. 23 Palmach mensubu ve bir İngiliz irtibat görevlisi deniz yoluyla yola çıktı ama bir daha onlardan haber alınamadı.^[3] 8 Haziran’da Palmach ve Avusturyalı mangalar Lübnan ve Suriye’de operasyolara başladı. Bu operasyonların başarısı, İngiliz Baş Kumandanlığı’nın, Mişmar Haemek’te 300 kişilik bir sabotaj eğitim kampı başlatmasını sağladı. Palmach, ödeme almayan gönüllülerden oluştuğu için, verilen ödenek 600 kişinin ihtiyaçlarını karşılamaya yetti.^[4] Müttefiklerin İkinci El Alameyn Muharebesi’ni kazanmasının ardından İngilizler, Palmach’ın dağılmasını istedi ve bunun üzerine örgüt yeraltına çekildi.

Yeraltı[değiştir | kaynağı değiştir]

İngilizler para desteğini kesince, kibbutz birliği HaKibbutz HaMeuhad’ın başkanı İzak Tabenkin, Palmach mensuplarının kibbutzlarda çalışarak para kazanmalarını önerdi. Böylece grup kendi kendini finanse edebilecekti. Her kibbutz bir Palmach takımına ev sahipliği yapacak, yemek, barınak ve diğer kaynaklarını sağlayacaktı. Bunun karşılığında, takım, kibbutzları koruyacak ve tarımsal işler yapacaktı.^[5] Öneri Ağustos 1942’de kabul edildi. Öneriye göre, Palmach üyeleri 8 gün eğitim görecek, 14 gün çalışacak ve 7 gün tatil yapacaktı. "Hach'shara Meguyeset" הכשרה מגויסת ("Askere alınmışların eğitimi") programlarında askeri eğitim, tarımsal iş ve Siyonist eğitim vardı. Daha sonra, Siyonist gençlik hareketleri, 18-20 yaşlarında üyeler sundu. Bu üyeler tarımsal yerleşkelerin ana grubu olan gar’ine katılma fırsatını elde etti ve bu da Nahal’ın temelini oluşturdu.

Temel eğitim içinde; fiziksel idman, hafif silahlar, yakın dövüş (KAPAP), temel bahri eğitim, topografi, ilk yardım ve takım operasyonları vardı. Birçok Palmach üyesi; sabotaj, patlayıcılar, keşif, pusu ateşi, iletişim ve radyo, hafif ve orta otomatik silahlar, 2 inç ve 3 inç havan topu kullanma alanlarından biri veya birkaçıyla ilgili eğitim aldı. Ayrıca uzun askeri yürüyüşler, ağır top ve otomatik silahlar eşliğinde canlı yangın tatbikatları da yapıldı. Palmach, bölüklerine örnek olabilecek, bağımsız ve geniş görüşlü saha komutanları yetiştirmeye büyük önem verdi. Manga ve bölük komutanları yetiştirmekteydi. Ana komutanların eğitimi Palmachtaydı ve birçok Haganah komutanı, Palmach’ta eğitime gönderilirdi. Palmach komutanlarının dersleri birçok saha komutanının kaynağı oldu. Bu kişiler, daha sonra Haganah’nın belkemiği oldu ve daha sonraki yıllarda İsrail Ordusu’nu oluşturdular.

İkinci Dünya Savaşı Sonrası Operasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Lord Moyne’nın katledilmesinden sonra, yedi ay boyunca, Şimon Avidan liderliğindeki Palmach, İngilizlerle işbirliği yaparak Irgun ve Stern çetelerini yok etmeye çalıştı.^[6] Ama Palmach, 1 Ekim 1945 tarihinde, David Ben Gurion’un kararıyla, İngilizlere karşı silahlı mücadele başlatmak için muhalif grupların oluşturduğu Yahudi Direniş Hareketiyle işbirliğine girdi.^[7] 10 Ekim 1945 tarihinde, İzak Rabin’in yönettiği bir grup Atlit mahkûm evine baskında bulundu ve 208 Yahudiyi serbest bıraktı. 31 Ekim 1945 tarihinde ilk ortak operasyonları gerçekleşti ve Palmach, ikisi Hayfa’da ve biri Jaffa’da olmak üzere, üç İngiliz botunu batırdı. Ayrıca köprü ve demir yollarını hedefleyen 153 bombalı saldırı gerçekleştirdiler.^[8]

22 Şubat 1946 gecesinde, Palmach, Shefa-Amr’daki Tegart polis hisar karakoluna 90 kiloluk patlayıcıyla saldırdı. Sonrasındaki silahlı çatışmada Palmach’tan kayıplar oldu.^[9] Palmach haziran 1946’da, Filistin’i komşu ülkelere bağlayan on bir köprüden onunu havaya uçurdu. Achziv Köprüsüne yaptıkları saldırıda on dört palmach üyesi öldü.^[7][10]

İttifakları hiçbir zaman Haganah’nın tam kontrolü altında olmadı ve Irgun, King David Oteli bombalı saldırısıyla zirveye ulaşan daha ağır saldırılarda bulundu.^[11] Bu saldırı, İngilizlerin 29 Haziran 1946 tarihinde başlattığı kısıtlamalara (Kara Sebt) Irgun’un verdiği cevaptı. Kısıtlamalar ve Yahudi liderlerin King David Oteli saldırısına verdiği tepkilerden dolayı, David Ben Gurion, Palmach operasyonlarının sona ermesi çağrısında bulundu.^[12]

Misilleme baskınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

On aylık bir aradan sonra, Palmach operasyonlara devam etti. Hiç eksikliğinin yaşanmadığı tek silah, yerel olarak üretilen patlayıcılardı.^[13] 20 Mayıs 1947 tarihinde, Petah Tikvah’da öldürülen iki Yahudinin öcünü almak için, Faija’daki bir kahvehaneyi havaya uçurdular.^[14][15] Birleşmiş Milletler Filistin Paylaşım Planı sonrasında artan şiddetle birlikte, Palmach’ın misilleme operasyonlarının ölçeği arttı.

18 Aralık 1947 tarihinde, Palmach komutanı Yigal Allon’un izniyle yapılan bir operasyonda, Al Khisas’taki birçok ev havaya uçuruldu ve on iki sivil hayatını kaybetti.^[16][17] 31 Aralık 1947 tarihinde Palmach’tan 170 kişi Haifa’daki Balad Al Şeyh’e saldırdı. Bu saldırı Haifa petrol rafinerisinde öldürülen 47 Yahudiye cevaben yapıldı. Birçok ev yok edildi ve 60 köylü hayatını yitirdi.^[18][19]

Yafa civarında, Palmach birimleri Yazur ve Salama’daki evleri yok etti. 3 Ocak 1948 tarihli bir emir, “Amaç... Salama köyünün kuzey kısmına saldırmak... ölümlere sebep olmak, evleri havaya uçurmak ve yanabilecek her şeyi ateşe vermektir.^[20]” Yukarı Galilee’de Moşe Kelman’ın komutasındaki Palmach’ın üçüncü taburu, Sa’sa’ya saldırdı ve on evi havaya uçurup, 11 köylüyü öldürdü.^[21] Daha kuzeyde, bir mayın cevaben, Al-Husayniya’ya baskında bulundular. Beş evi havaya uçurup, 30 yetişkin Arabı öldürdüler.^[22][23] 4 Nisan 1948 tarihinde, Kuzey Negev’de iki zırhlı araçtaki bir Palmach ünitesini yok etti.^[24]

Bu dönemde, 35 Konvoyu olarak bilinen olayda, Palmach 18 üyesini (diğer 17 Haganah askeriyle birlikte) kaybetti. Konvoy, Kfar Etzion’daki garnizonluğu desteğe gidiyordu ve yolda yüzlerce Arap ve silahlı grupların saldırısına uğradı.^[25][26] Öldürülen Haganah ve Palmach üyelerinin cesetleri tanınamayacak hale getirilmişti.^[27]

Amaçta değişiklik[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Şubat 1948 tarihinde, Palmach, Tel Aviv kuzeyindeki Kayserya’da bir operasyon başlattı ve 30 evi yıktı. Operasyon sonunda, patlayıcı kalmadığından sadece 6 ev ayakta kalmıştı. Operasyonun amacı, evlerin İngilizler tarafından elegeçirilip, yasadışı göçmenlere karşı üs olarak kullanmasını engellemekti. İzak Rabin saldırıya karşı çıktı. Araplar tarafından işgal edilmiş olsalar da, binaların sahipleri Yahudilerdi.

Nachshon Operasyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kudüs'e giden yolu temizleme girişimlerinden sonra, Palmach birimleri Al Qastal, Qalinya, Huda köylerini yerle bir etti ve Beyt Surik, Biddu, Shu’fat, Beyt İksa, Beyt Mashir ve Şeyh Jarrah köylerinin tamamını veya bir kısmını yok etti.^[28][29] 9 nisanda, havan toplu bir Palmach birimi, Irgun’un Deir Yassin köyüne saldırısında yer aldı.^[30][31]

Mishmar Ha'amek[değiştir | kaynağı değiştir]

Arap Kurtuluş Ordusu’nun Mishmar Ha'amek’teki Haganah üssüne gerçekleştirdiği başarısız saldırıdan sonra, Haganah ve Palmach birlikleri karşı saldırıya geçti. 8 ve 14 nisan arasında, 10 köy, Palmach kontrolüne geçti ve iki hafta ikinde yok edildiler.^[32][33]

Yiftah Operasyonu ve Safad’ın Fethi[değiştir | kaynağı değiştir]

Walid Khalidi’ye göre, bu operasyonun amacı, Yigal Allon’ın komutasında, yukarı Galilee’deki Arap popülasyonunu temizlemekti.^[34] Operasyon seyir defterinin 4 Mayıs 1948 tarihli notunda, “evler havaya uçuruldu ve bütün bedevi çadırları yakıldı.”.^[35] Her saldırıda olduğu gibi Mughr Al Khayt’ta yaşayanlar, 2 Mayıs 1948 tarihinde gece boyu süren bombardımandan sonra evlerini terk etti.^[36] Yine 2 Mayısta, Moşe Kelman komutasındaki 3. Palmach taburu, Ayn Al Zeytun’a iki 8 cm’lik ve sekiz 5 cm’lik havan topları ve bir Davidka’yla saldırdı. Sonrasındaki iki günde Palmach evleri yerle bir edip, yaktı.^[37][38] Köyün ele geçirilmesinden sonra, tabur komutanı Kelman, 70 mahkûmun infaz edilmesi emrini verdi.^[39] 6 Mayıs’ta Palmach, Safad’a saldırdı. Hisarı ele geçiremeyen Palmach geri çekilmek zorunda kaldı. Savunmada olan taraf ateşkes sundu ama komutan Allon ateşkesi kabul etmedi. İkinci saldırı, 9 Mayıs’ta başladı. Önce havan topları ve Davidka’larla yaylım ateşi başladı. Boş olan Arap çeyreği, 11 Mayıs’ta ele geçirildi ve 12000 ile 15000 arasında mülteci ortaya çıktı.^[40]

Yiftah Operasyonu esnasında, Palmach 69 üyesini kaybetti.^[41]

Mayıs 1948’de Palmach’ın 2200 daimi hazır üyesi vardı.^[42][43][44] Başka bir kaynak, Kasım 1947’de Palmach’ın 3000 üyeye sahip olduğunu belirtmişti. Mayıs 1948’de, 5000 kişiden oluşan beş tabur kuruldu. 1200 üye kadındı.^[45]

Palmach birimleri, 1948 Arap-İsrail Savaşı’nda büyük bir görev aldı. Savaşın başında, Palmach birimleri Yahudi yerleşim birimlerini Arap militanlara karşı korumakla görevliydi (Guş Etzion, Kfar Darom ve Revivim yerleşim birimleri gibi). Savaşçı sayısı ve silah açısından daha zayıf durumda olmasına rağmen, Palmach askerleri, Haganah’nın hazırlanmasına kadar karşı tarafı yavaşlattı ve Yahudi halkının savaşa hazırlanmasına katkıda bulundu.

İsrail Ordusunun kurulması[değiştir | kaynağı değiştir]

Palmach’ın bağımsız olarak gerçekleştirdiği son operasyon, Altalena Olayı’yla Irgun’a karşıydı. 22 Haziran 1948 tarihinde Irgun, Tel Aviv yakınlarında demir atmış olan Altalena gemisini silahla doldurdu. Ben Gurion, Palmach’a silahların gemiye ulaşmasına izin vermemesi emrini verdi. Yigal Allon’un komutasındaki bir operasyonla gemi top atışıyla batılırıldı. Bir Palmach ve ondört Irgun üyesi öldürüldü.^[46][47] İsrail Ordusu’nun kurulmasından sonra, Palmach, ordunun üç tugayını oluşturdu; Negev Tugayı, Yiftah Tugayı ve Harel Tugayı. Yiftah ve Negev Tugayları, Negev’de Mısır Ordusu’na karşı savaştı ve daha sonra Mısır ordusunu Gazze Şeridi ve Sinai Yarımadası’na püskürttü. Yiftah Tugayı daha sonra kuzeye transfer edildi. Harel Tugayı Kudüs’e yerleştirildi. Palmach’ı İsrail Ordusu’na entegre etmek, Ben-Gurion’la bir seri güç savaşına neden oldu. 1949’da gerçekleşen Generallerin Ayaklanması’nda, Palmach’ın kıdemlı üyeleri ordudan istifa etti.

Palmach, kurtuluş savaşı ve İsrail Devleti’nin kurulmasından önceki dönemde toplam 1187 üyesini kaybetti.^[48]

Kayıplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Palmach anma sitesi, Mayıs 1941 ile Mayıs 1945 arasında, 37 Palmach üyesinin öldüğünü belirtir. 31 üye çatışma esnasında ve 6 üye İngiliz Ordusunda hizmet verirken öldürüldü. Diğer 39 Palmach üyesi, Mayıs 1945 ve Kasım 1947 arasında öldü. Yirmi bir üye operasyonlar esnasında öldü ve biri savaşırken öldü. Köprüler Gecesi’nde, 14 üye, Achziv Köprü’sünü havaya uçururken öldü. 28 Palmach üyesi, İngilizlere karşı operasyonlarda öldü.

Aralık 1947 başından, Mayıs 1948 sonu arasında, İsrail Ordusu kurulurken, 574 ölüm kaydedildi. Bunların 524'ü mücadele veya savaş esnasında öldürülmüştü, 77 si görev esnasında ya da yolları korurken, 59'u Yavusi Operasyonu esnasında, 34'ü Nabi Samuel’de, 20'si Nachson Operasyonunda, 68 i Yiftah Operasyonunda, 12 si Mishmar HaEmek’te öldü. Öldürülen 171 Palmach üyesinden, 104 ü Guş Etzion civarında, 103'ü Galilee’de ve 81 i Negev’de öldü.

Haziran 1948’den Aralık 1949’a, Palmach orduya entegre edilirken, 527 üyesi öldü. 452'si savaşırken öldü, 101'i Danny Operasyonunda, 45'i Khirbet Kurikur’da, 53'ü Yoav Operasyonunda, 44'ü Horev Operasyonunda ve 22 si İşgalciye Ölüm Operasyonunda öldü. Öldürüldükleri yerler açısından, 234'ü Negev’de, 62'si Kudüs ve çevresinde, 44'ü Latrun’da, 42’si Gazze Şeridi’nde ve 41'i kıyı şeridi ve merkezi düzlükte öldü.

Tugaylar açısından, Harel Tugayı 313 üyesini kaybetti. Ölenlerin listesindeki bir isim aynı zamanda Lehi’nin üyesiydi. Palmach anma sitesine göre, 34 kadın üyesi öldü. Bunların 17 si savaş esnasında öldü.

Ölenlerin yaklaşık 520 si Filistin’de doğdu. 117 si Tel Aviv’den 97 si Kudüs’ten ve 56 sı ise Haifa’dandı. 550 üzerindeki üyesi de Avrupa ve Rusya’da doğdu; 181 i Polonya’da, 99 u Almanya’da ve 95 i Rusya da ve 95 i Romanya’da. Ölen diğer bir 131 üyesl, Türkiye, Suriye ve Yemen gibi Arap ve Müslüman ülkelerde doğdu. Ölen 13 üye Amerika’dandı.

Yaşları açısından, 633 üye 18-22 yaşları arasında, 302 si 22-25 arasında, 138 i 26 yaş üzerindeydi ve 91 üye de 18 yaş altındaydı.

Askeri Örgüt[değiştir | kaynağı değiştir]

Palmach 1943 yılında 6 bölük ve 5-6 özel birime ayrıldı. Palmach özel birimleri:

• Ha-Machlaka Ha-Germanit: “Alman Müfrezesi” (Orta Doğu Komandoları olarak da bilinir) Orta Doğu ve Balkanlardaki Nazi altyapı tesislerine karşı gizli operasyonlar ve sabotaj operasyonları düzenledi.
• Ha-Machlaka Ha-Aravit: “Arap Müfrezesi” Yahudi yerleşimcilere karşı sürekli saldırılarda bulunan Arap militer güçlere karşı gizli operasyonlar ve casusluk girişimleri düzenledi. Bu bölük İsrail Ordusunun ve İsrail Sınır Polisi, Mista’aryim birimlerinin temelini oluşturdu.
• Palyam (Deniz Alayı): Palmach deniz güçleri, 1943 yılında kuruldu ve 4üncü tabura eklendi. Su altı yıkımlardan ve deniz aşırı aktivite birimlerinden sorumluydular. Aktivtelerinin başında Aliyah Bet gemilerine eskortluk yapmak vardı. Aliyah Bet gemileri Avrupa’dan göç eden Yahudileri taşıyan 66 gemilerdi. Bu göç akını, İngilizlerin, Yahudilerin göçmesine sınır koyan 1939 tarihli Beyaz Belge’ye rağmen gerçekleşmekteydi.
• Palavir (Hava Alayı): Yahudi pilotlardan oluşuyordu ve Palmach hava kuvvetleri Şerut Avir’le (İsrail Hava Kuvvetleri oluşmadan önceki hava kuvvetleri birimi) birleştirildi. Palavir hava araçları tedarik, keşif ve hafif saldırılar için kullanıldı.
• Sabotaj Birimleri: Daha sonra İsrail Ordusu’nda mühendislik kadrelerini oluşuran patlayıcı uzmanları.

Palmach saha komutanları (מפקדי שטח) yetiştirmeye özen gösterdi ve İsrail Ordusu’nun temelini kurdu. 1948-1949 Bağımsızlık Savaşı esnasında, Palmach, Yigal Allon liderliğinde, üç piyade alayı kurmak için genişledi:

• Yiftah, üç taburuyla Doğu Galilee’de görev yapmaktaydı (1., 3. ve daha sonra 2.)
• Harel, 26 yaşındaki İzak Rabin komutanlığında, 3 taburuyla (4., 5. ve 10.) Kudüs çevreside görev yapmaktaydı
• Negev, 4 taburuyla (2., 7., 8. ve 9.) görev yapmaktaydı.

Komuta taburu, deniz, hava ve komando kuvvetlerini yönetti. Palmach komutanının savaş narası, “Beni Takip Edin!” anlamına gelen "!אחרי" (Aharai) idi. Anlamı, komutanın ordusuna liderlik yaptığı ve onları savaşa gönderirken, arkada kalmadığıdır.

Siyaset ve Kültürde[değiştir | kaynağı değiştir]

Palmach, geniş spektrumlu, solcu ve milliyetçi bir kurumdu ve sosyalist partilerle ilişkiliydi. Üyeleri Kibbutzlarda yaşadı ve eğitimler verdi. Yigal Allon ve İzak Sadeh gibi liderlerin siyasi eğilimleri Mapam’a doğruydu. Mapam, iktidardaki Mapai partisi ve David Ben Gurion’a muhalefette olan partiydi. 1944 yılında, Filistin Yahudi toplumunun dominant siyasi partisi, Mapai büyük bir kopma yaşadı. Partiden ayrılan grup, Mapam’a dönüştü ve Stalin’in Sovyetler Birliği’ni yönetiminden ilham alıyordu. Kibbutz hareketinden büyük destek aldılar. Palmach’ın üyeleri kibbutzlardan geldiği için ve liderlerinin bir çoğu Mapam’lı olduğundan, parti Palmach’ı domine ediyordu.^[49]

1948’den sonra, yeni devletin Savunma Bakanı ve Başbakanı Ben-Gurion, Haganah ve Palmach liderleriyle bir dizi tartışmaya girdi. Ben Gurion bu süreci, askeri siyasetten uzaklaştırma girişimi olarak adlandırdı ve Palmach’ın üç tugayı dağıtıldı. 1950’de Mapamlı birçok subay istifa etti. Mapam üyesi olup Palmach’tan ayrılmayanlar yıllarca uçlarda kaldılar. Ben Gurion’un sivilleştirme olarak adlandırdığı sürecin etkisi, ordunun en kıdemli görevlilerin Mapai üyesi olması ve Ben Gurion sempatizani olmaları oldu.^[50] Terhislerden sonra, Palmachlılar yeni kibbutzlar kurdular. 1949’da kurdukları kibbutzlar arasında, Bar’am, Beit Guvrin, Nur İzak (İzak Sadeh onuruna), Palmachim, Re’im, Roş HaNikra, Yir’on kibbutzları vardı. Palmachlılar tek bir parti veya ideoloji altında toplanmadı. İsrail’in ilk yıllarında, farklı partilerde yer aldılar.

Birçok insan tarafından, Palmach jenerasyonunun temsilcisi olan Yigal Allon, hiçbir zaman millî liderlik pozisyonuna gelmedi. Sadece Eşkol’un ölümü ve Meir’in 1969 yılında atanması arasındaki dönemde birkaç gün için Başbakanlık yaptı. 1980 yılında öldü. Askeri katkılarının yanı sıra, Palmach’ın, İsrail’in “Tzabar” kültürü üzerinde büyük etkileri oldu. Palmach’ın aktiviteleri arasında, “Kumzitz” (geceleri ateşin etrafında oturmak, yemek yemek ve eğlenmek), halka açık müzik gösterileri ve yürüyüş gezileri vardı. Bu aktiviteler zamanla, oldukça kalabalıklaştı ve İsraillilerin en favori aktivitesi haline geldi.

Palmach, ayrıca birçok anekdot, fıkra, “chizbat” (genelde abartmalara dayanan kısa komik hikâyeler), şarkı, kitaplar ve hikâyelere katkıda bulundu. Palmach’lı bazı saygın kültür alanından isimler:

• Yehuda Amichai – Şair
• Dahn Ben-Amotz – Yazar ve gazeteci
• Netiva Ben-Yehuda – Gazeteci, yazar ve radyo sunucusu
• Haim Hefer – Şair ve yazar
• Haim Gouri – Şair ve yazar
• Shaike Ophir – Aktör
• Moshe Shamir – Yazar ve oyun yazarı
• Hannah Szenes (Senesh) – Şair
• Vidal Sassoon – İngiliz Kuaför

Palmach Marşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Marşın sözleri:^[51][52]

Meşhur Palmachlılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Baş kumandanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Eliyahu Golomb – Haganah ordu komutanı
• Yitzhak Sadeh – İlk Palmach ordu komutanı
• Yigal Allon – Palmach’ın ikinci ordu komutanı (1945-1948)
• Giora Shanan – Korgeneral Yardımcı Kumandan, Palmach
• David Nameri – Korgeneral Palmach
• Yohanan Ratner – Strateji Subayı
• Moshe Bar-Tikva – Eğitim Subayı
• İzak Rabin – Tugay Komutanı
• Moshe Kelman – 3. Bölük Komutanı

Özel Birimler Kumandanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Shimon Avidan – Alman birimi komutanı
• Israel Ben-Yehuda – Arap birimi komutanı
• Yigal Allon – Suriye birimi komutanı

Palmach Müzesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Palmach Müzesi, Tel Aviv’deki Haim Levanon caddesindedir. Eretz İsrail Müzesinin yakınlarındadır ve belirli kişiler ve gruplarla ilgili hikâyeler sunarak Palmach mirasını ortaya koyar. Misafirler bir grup yeni Palmach askerine katılır ve kurtuluş savaşı sonuna kadarki Palmach hikâyesini yaşarlar.^[53]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]