PETKİM

Petkim Petrokimya Holding A.Ş.
Tip	Anonim şirket
Menkul değer sembolü	BİST: PETKM
Endüstri	Petrokimya
Kuruluş	3 Nisan 1965 (59 yıl önce)
Kurucu	TPAO
Genel merkezi	Aliağa, İzmir, Türkiye
Önemli kişiler	Süleyman Gasimov (Yönetim Kurulu Başkanı); Anar Mammadov (Genel Müdür);
Ürün	Etilen, Bütan, Benzen, Polipropilen, Alçak yoğunluklu polietilen, PVC, Klor alkali, Vinil klorür, Akrilonitril, Toluen
Gelir	28,7 Milyar ₺ (2021)
Net gelir	5,4 Milyar ₺ (2021)
Öz sermaye	2,5 Milyar ₺ (2021)
Alt kuruluş(lar)	PETLİM Limancılık; ; PETKİM SK;
Sahibi	SOCAR (%51); ; Halka Açık (%49);
Çalışan sayısı	2.377 (Aralık 2021)
Web sitesi	petkim.com.tr

PETKİM, Türkiye Petrolleri tarafından 1965 yılında İzmir'de kurulan ve 2008'de özelleştirilerek SOCAR'a devredilen petrokimya şirketi. Etilen, benzen, polipropilen gibi petrokimya türevlerini üretmektedir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kısa adı Petkim olan PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.'nin kuruluşu; 1962 yılında 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı sürecinde benimsenen Türkiye’de sanayinin kurulması düşüncesinin 3 Nisan 1965 yılında TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) öncülüğünde gerçekleştirilmesi geçmişine dayanmaktadır.

Petkim ilk yatırım faaliyetlerine İzmit, Yarımca’daki Kauçuk ve daha sonra da Etilen, Polietilen, Klor Alkali, VCM ve PVC tesislerinde başladı.

Aliağa tesislerinin kurulmasından sonra, 1971 yılında Çanakkale'de plastik işleme fabrikası açılarak üretime başladı. Türkiye'de otomotiv sanayiinin gelişmesine paralel olarak 1976 yılı Ağustos ayında Petlas Lastik Sanayi A.Ş. kurularak yerli otomobil lastiği üretimine başlandı. 1984 yılında İzmir, Aliağa'daki işletmelerinin yapımını bitiren Petkim Aliağa Tesisleri işletmeye açıldı. 1985 yılında ALPET A.Ş. ve YARPET A.Ş. adıyla Petkim'e bağlı ortaklık haline getirilen Aliağa ve Yarımca işletmeleri 1986 yılında özelleştirme kapsamına alınıp, 1989 yılında TOKİ’ye bağlandı. Aliağa, 1993 yılında Petkim'in merkezi haline getirildi. Giderek çalışma alanını genişleten Petkim, yeni ürünlerle piyasaya girmesiyle birlikte TS - EN - ISO 9002 kalite belgesi almaya hak kazandı.

Giderek büyüyen Petkim Yarımca Kompleksi, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun kararıyla 60 milyon ABD doları karşılığı Tüpraş’a devredildi. Bu süreçte Petkim'in birçok alandaki üretimleri kapasite artırımına giderken, kuruluş artık kendi elektriğini kendi üretir hale geldi.

2001 yılında Petkim arıtma tesislerinde oluşan arıtma çamurları dahil, Türkiye'nin 81 ilinden toplanan çeşitli atıkların işlendiği sıvı ve katı atık giderme tesislerinin inşaatı montajı, 2002 yılında da tamamı bitirildi. 2003 yılında Çanakkale Plastik İşleme Fabrikası sökülerek Aliağa'ya taşındı. Aynı yıl sıvı ve katı atık yakma denemelerine başlandı. 2005 yılında son onbeş yılın en büyük ihracat sınırlarını aşan Petkim, 2006 yılında Buhar Üretim Ünitesi'nde fuel-oil’den doğal gaza dönüşüm çalışmalarına başladı. Yine 2006 yılında kurum, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standart and Poor’s ve Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumunun birlikte yaptığı araştırmaya göre Türkiye’nin en şeffaf 5 şirketi arasında yer aldı. 30.05.2008 tarihinde özelleştirilmesi tamamlanan şirkette hâlen %10 oranında kamu hissesi bulunmaktadır. Bu hisseyi SOCAR TURKEY 168 milyon 500 bin dolar bedelle satın almıştır.

Şirket[değiştir | kaynağı değiştir]

Petkim, 50'yi aşan petrokimyasal ürün yelpazesiyle bugün Türk sanayisinde en önemli hammadde üreticilerinden biri durumundadır. Petkim'in ürettiği hammaddelerden plastikler ve sentetik kauçuklar; inşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj sektörlerinin önemli girdileridir. Sentetik elyaflar ise tekstil sektöründe kullanılmaktadır. Ayrıca, ilaç, boya, deterjan, kozmetik gibi birçok sanayi için girdi üretilmektedir.

Petkim'de Mart 2009 itibarıyla 2400 personel çalışmaktadır.

Net satışlar	2.178.559
İhracat (milyon $)	358
Üretim değeri	1.985.124
Yatırımlar	72.493
Amortismanlar	97.060
Kıdem tazminatı fonu	101.136
Vergi öncesi	73.861
Net Kar (Zarar)	73.861
Çıkarılmış sermaye	204.750
Finansal Borçlar	28.047
Toplam aktifler	1.945.724
Personel sayısı	2400
Brüt döviz artırımı (milyon $)	1.658
Ulusal ekonomiye katkı	453.779

Önemli kilometre taşları ve gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

1965 - 1970[değiştir | kaynağı değiştir]

• Petkim Petrokimya A.Ş. 250 milyon TL sermaye ile kuruldu. • Petkim'in ilk yatırım faaliyetlerine İzmit-Yarımca'da başlandı. • Yarımca Kompleksi’nin Etilen, Polietilen, Klor Alkali, VCM ve PVC fabrikalarının yapımı tamamlandı ve deneme işletmesine alındı. • Aliağa bölgesinde ikinci bir petrokimya kompleksi kurulmasına karar verildi.

1971 - 1975[değiştir | kaynağı değiştir]

• Çanakkale Plastik İşleme Fabrikası devreye alındı. • Yarımca Kompleksi’nde DDB fabrikası tamamlanarak işletmeye alındı. • Petkim'in sermayesi 1,5 milyar TL'ye çıkarıldı. • Yarımca Kompleksi’nde Etilen ve Polietilen fabrikaları tevsi edildi. • Karbon Siyahı, Sentetik Kauçuklar, Stiren, Polistiren fabrikaları devreye alındı.

1976 - 1983[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yarımca Kompleksi’nde VCM ve PVC fabrikaları tevsi edildi ve Kaprolaktam üniteleri işletmeye alındı. • Yurdumuzda otomotiv sanayinde oluşan hızlı gelişmeler sonucu 19.08.1976 tarihinde Petkim'in öncülüğünde, Petlas Lastik Sanayi A.Ş. kuruldu. • Şirketimizin sermayesi sırasıyla 8, 40, 100 milyar TL'ye çıkarıldı. • Aliağa Kompleksi’nin yardımcı işletmeleri ve ortak tesisleri tamamlandı.

1984 - 1989[değiştir | kaynağı değiştir]

• Aliağa Kompleksi Fabrikaları işletmeye alındı. • Aliağa ve Yarımca Müesseseleri Alpet A.Ş. ve Yarpet A.Ş. adı altında bağlı ortaklık haline getirildi. • 28.05.1986 tarihinde, 3291 sayılı kanun çerçevesinde özelleştirme kapsamına alındı.

1990 - 1995[değiştir | kaynağı değiştir]

• Şirket sermayesi 1990 yılında 2 trilyon TL'ye, 1991 yılında 3 trilyon TL'ye çıkarıldı. • Petkim'in bağlı ortaklıkları olan Alpet ve Yarpet, 31.08.1990 tarihli bilançoları esas alınarak bütün aktif ve pasifleri ile Petkim tarafından devralındı. • Merkez Teşkilatı, Aliağa Kompleksi ile birleşti. Yarımca Kompleksi ise, Yarımca Kompleks Başkanlığı’na dönüştürüldü. • Aliağa Kompleksi’nde 1993 yılında AYPE, YYPE, PP ve ACN fabrikalarında; Yarımca Kompleksi’nde 1995 yılında PVC, PS, KS, SBR, CBR ve BDX fabrikalarında yapılan tevsi ve rehabilitasyon çalışmaları sonucu kapasiteler artırıldı.

1996 - 1999[değiştir | kaynağı değiştir]

• TS-EN-ISO 9002 Kalite Güvence Belgesi alındı. • Şirketimiz, “Esas Sermaye Sistemi”nden “Kayıtlı Sermaye Sistemi”ne geçti. Sermayesi, Yeniden Değerleme Değer Artış Fonu’ndan karşılanmak suretiyle 114 trilyon TL artırılarak 117 trilyon TL'ye yükseltildi.

2000 - 2004[değiştir | kaynağı değiştir]

• Klor Alkali fabrikasında klor üretiminin civalı cell'ler yerine membranlı cell’lerde yapılmasını ve klor üretim kapasitesinin 100.000 ton/yıl'a artırılmasını amaçlayan tesis bitirilerek işletmeye alındı. • Elektrik Üretim ünitesinde 20 MW'lık kondenserli 2. türbin 2001 yılı içinde devreye alındı. • Şirketimizin sermayesi 117.000 milyar TL'den 204.750 milyar TL'ye yükseltildi. • Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun (ÖYK) kararı ile Yarımca Kompleksi Tüpraş’a devredildi. • YYPE fabrikası 2. tevsi çalışmaları 2001 yılında bitirilerek üretim kapasitesi 66.000 ton/yıl'dan 96.000 ton/yıl'a çıkarıldı. • Yılda 10.000 üretim artışı sağlayan PVC fabrikası 17. reaktör ilavesi 2001 yılı içinde tamamlandı. • Çanakkale Plastik İşleme Fabrikası kapatılarak malzemelerin Aliağa Kompleksi’ne transferi tamamlandı. • 2002 yılında inşaat ve montajı tamamlanan Sıvı-Katı Atık Yakma Tesisi 2003 yılında devreye alındı. • Petkim kuru yük iskelesi üçüncü şahısların kullanımına açıldı.

2005 - 2007[değiştir | kaynağı değiştir]

• PETKİM yatırımları kapsamında 2004 yılında başlamış olan Etilen, AYPE ve PP fabrikaları tevsi çalışmaları 2005 yılında tamamlandı. Etilen fabrikası kapasitesi 400.000 ton/yıl'dan 520.000 ton/yıl'a, AYPE fabrikası kapasitesi 190.000 ton/yıl'dan 310.000 ton/yıl'a, PP fabrikası kapasitesi 80.000 ton/yıl'dan 144.000 ton/yıl'a çıkarıldı. Son 18 yılın en yüksek yatırım tutarı gerçekleştirildi. • Aromatikler Fabrikasında p-x kapasitesi 100.000 ton/yıl'dan 136.000 ton/yıl'a, benzen kapasitesi 123.000 ton/yıl'dan 134.000 ton/yıl'a çıkarıldı. • Standart & Poor's ve Sabancı Üniversitesi’nin birlikte yaptıkları şeffaflık ve ifşa araştırmasında 2006 yılında Petkim “En Şeffaf İlk Beş Kuruluş” içinde gösterildi. • 2007 yılında Buhar Üretim Elektrik Üretim ünitelerinde 90 Milyon ABD $ harcanarak gerçekleştirilen yatırımla; 57 MW'lık Gaz Türbini devreye alındı. Buhar kazanlarında fuel-oil yanı sıra çevre dostu doğal gaz kullanımına geçilerek yakıt esnekliği sağlanmış oldu. • Mart 2007 tarihi itibarıyla, Petkim dışından atık alınarak bertaraf edilmeye başlandı. • Torba Üretim'de FFS rulo film üreten co-extruder ünitesi 2007 yılında devreye alındı. Kademeli olarak bütün katı ürünlerde ventilli torba yerine FFS torba ambalajına geçildi. • PETKİM'in sermayesindeki %51 oranındaki kamu hissesinin, blok satış yöntemi ile özelleştirilmesine ilişkin ihale sürecinde, 05 Temmuz 2007 tarihinde kamuya açık olarak yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda ikinci en yüksek teklifi veren SOCAR-Turcas Ortak Girişim Grubu'na satılması, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 22 /11/2007 tarih ve 2007/63 sayılı kararı ile onaylandı.

2008 - 2009[değiştir | kaynağı değiştir]

• PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.'nin sermayesindeki %51 oranındaki kamu hissesinin blok olarak, ihalede SOCAR& Turcas Ortak Girişim Grubu'na 2,04 milyar ABD Dolarına satılması işlemi resmen tamamlandı. PETKİM hisselerinin SOCAR& Turcas Ortak Girişim Grubu tarafından kurulan SOCAR&Turcas Petrokimya A.Ş.'ye devrine yönelik sözleşme 30.05.2008 tarihinde imzalandı. • PETKİM'in mülkiyetinde bulunan 1.300 dönüm alan, hammadde rafinerisi kurulması için STAR Rafineri A.Ş.'ye tahsis edildi. • Tesiste hammadde esnekliği yaratacak şekilde teknoloji yenilenmesi gerçekleştirilerek önemli derecede hammadde verimliliği yaratıldı. Nafta ile birlikte LPG krak edilmeye başlandı. • Şirketimizin lojistik olarak büyüme planları çerçevesinde Petkim limanı fizibilite ve detaylı terminal planlaması çalışması başlatıldı. •TSE tarafından gerçekleştirilen Entegre Yönetim Sistemi Belgelendirme Denetimi sonucunda; ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi yenilendi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi ve TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi alındı.

2010[değiştir | kaynağı değiştir]

• Petkim gönüllülük ilkesine dayanan “Uluslararası Karbon Saydamlık Projesi”ne dahil oldu ve proje kapsamında politikalarını oluşturarak ilan etti. •STAR Rafineri A.Ş Petkim sahasında yapacağı 10 milyon ton kapasiteli rafineri yatırımı için 23 Haziran 2010'da lisans aldı. •Liman Faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması amacıyla Petkim Limancılık Ticaret A.Ş Kasım 2010 tarihinde kuruldu. •ERP ( Kurumsal Kaynak Planlaması ) projesine 1 Ekim 2010 tarihi itibarıyla geçiş yapılarak tüm süreçler ERP üzerinden takip edilmeye başlandı. •Jurong International ile Petkim Yarimada’sında bir “Value Park” kurma master plan çalışması başlatıldı. Çalışmanın ilk fazı 2010 yılı sonunda tamamlandı. •Petkim’in sermayesi bedelsiz artırılarak 204.750.000 TL’den 1.000.000.000 TL'ye çıkarıldı •Petkim’in Rüzgâr Enerji Santrali kurmak amacıyla EPDK’ya yaptığı lisans başvurusu 15.12.2010 tarih ve 2922-16 sayılı EPDK kararı ile uygun bulundu.

2011[değiştir | kaynağı değiştir]

• STAR Rafinerisi temel atma töreni gerçekleştirildi. • AYPE-T Fabrikasında kapasite artış yatırımı yapıldı. Fabrikanın kapasitesi %20 artırıldı, fabrikanın resmî açılış töreni yapıldı. • Heydar Aliyev Meslek Lisesi temel atma töreni yapıldı. • Tüm fabrikalarda planlı bakım duruşu yapıldı. • Jurong-International-Singapur firmasından danışmanlık hizmeti alınarak Petkim Yarımadası Master Plan çalışmalarının 1. Fazı tamamlandı. • Aromatikler Fabrikasında Fırın rehabilitasyonu yapılarak enerji verimlilik yatırımı gerçekleştirildi. • Hava Azot ve Oksijen fabrikası Fransız firması olan Air liquide firmasına devredildi. • Petkim Yarımca arazisi ihale ile satıldı. • XLPE, PET ve BDX Yeni fabrikaların yatırım kararı verildi ve anlaşmaları imzalandı. • Etilen Fabrikasının kapasite artış anlaşması imzalandı. • Şirketin ortaklık yapısı değişti. Turcas ortaklık yapısından ayrılarak Petkim’in %51 hissesi bir SOCAR şirketi olan SOCAR Turkey Enerji A.Ş.’ye geçti.

Üretim etkinlikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Petkim; üretim konularının hemen hepsinde %100'e yakın kapasite ile üretim gerçekleştirmekte olup; kendi elektriğini üretmekten, liman yükleme boşaltma işlemlerine kadar birçok alanda kendi kendine yeterliliğini sağlamaya çalışmakta, ayrıca dışarıya da iş yapabilmektedir. Petrol ürünlerinin daha değerli ürünlere dönüştürüldüğü Petrokimya Sanayi A.Ş., katma değeri yüksek, geniş bir ürün yelpazesine sahiptir.

Fabrikalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Etilen fabrikası
AYPE fabrikası
AYPE - T fabrikası
YYPE fabrikası
Polipropilen fabrikası
ACN fabrikası
Etilen glikol fabrikası
Aromatikler fabrikası
PTA fabrikası
PA fabrikası
KA fabrikası
VCM fabrikası
PVC fabrikası
Torba üretim ünitesi
Masterbatch ünitesi

Yardımcı işletme üniteleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Güzelhisar barajı
Su ön arıtma
Demineralize su ünitesi
Atık su arıtma
Katı ve sıvı atık yakma
Buhar üretim ünitesi
Elektrik üretim dağıtım
Hava azot
Liman faaliyetleri

Satışlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Petkim bünyesinde 2007 yılında 1.006 bin ton yurt içi, 787 ton ihraç kayıtlı ve 364 bin ton direkt ihracat olmak üzere toplam 1.371 bin ton ürün satılmıştır. Vergisiz olarak, iç satıştan 1.716 milyon YTL, ihraç kayıtlı satıştan 1.374 bin YTL ve doğrudan ihracattan 461 milyon YTL olmak üzere toplam 2.179 milyon YTL gelir elde edilmiştir.

Genel bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Petkim, kalite kontrol ve teknik servis çalışmalarını kendi iç işleyişi çerçevesinde gerçekleştirmekte, Avrupa Birliği yönetmelikleri ve FDA ölçütlerine uygun çalışmalar yaparak ar-ge etkinliklerini uygulamada aktif tutmaktadır. Petrokimya Sanayii A.Ş. sağlık biriminde 3 adet tam gün kadrolu, 2 adet sözleşmeyle çalışan hekim, 1 odyolog, 3 biyolog ve 10 sağlık personeli görev yapmaktadır. 3 adet donanımlı nakil ambulansı bulunmaktadır. Kuruluşun 2007 yılı bilançosu 1.838.952.760 YTL olarak belirlenmiştir. Petkim'in çeşitli araçlar ve donanımla da desteklenen kendi arama kurtarma ekibi bulunmaktadır.

Ortaklar ve payları[değiştir | kaynağı değiştir]

STEAŞ %51,00
Halka Açık %49,00

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Yönetim Kurulu". petkim.com.tr. Petkim. 12 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ "Üst Yönetim". petkim.com.tr. Petkim. 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ "31 Aralık 2021 Tarihi İtibarıyla ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu". kap.org.tr. Kamuyu Aydınlatma Platformu. 31 Aralık 2021. s. 3. 11 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ "31 Aralık 2021 Tarihi İtibarıyla ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu". kap.org.tr. Kamuyu Aydınlatma Platformu. 31 Aralık 2021. s. 9. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] "Yönetim Kurulu". petkim.com.tr. Petkim. 12 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.

[2] "Üst Yönetim". petkim.com.tr. Petkim. 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.

[3] "31 Aralık 2021 Tarihi İtibarıyla ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu". kap.org.tr. Kamuyu Aydınlatma Platformu. 31 Aralık 2021. s. 3. 11 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.

[4] "31 Aralık 2021 Tarihi İtibarıyla ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu". kap.org.tr. Kamuyu Aydınlatma Platformu. 31 Aralık 2021. s. 9. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

PETKİM nedir?, PETKİM anlamı nedir?, PETKİM ne demektir?