Ortanca

Ortanca
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Plantae;
Şube:	Magnoliophyta;
Sınıf:	Magnoliopsida;
Takım:	Cornales;
Familya:	Hydrangeaceae;
Cins:	Hydrangea;
Tür:	H. macrophylla; Thunb.

Anayurdu Japonya olan ortanca (Hydrangea macrophylla),^[1] 70-75 cinsiyle Asya ve Amerika'nın yerel bitkisi olup, gösterişli çiçekleri nedeniyle Dünyanın birçok yerinde yaygın olarak yetiştirilen, 1-3 metre arası boylanabilen, kışın yapraklarını döken, çalı gövdeli bir süs bitkisidir. En büyük tür çeşitliliği doğu Asya'da özellikle Kore, Çin ve Japonya'dadır.

Yaprakları karşılıklıdır, basit oval-sivri, 7–20 cm uzunluğunda, iri dişli kenarları vardır. Çiçekleri toprağa pH bağlı olarak pembe, beyaz veya mavi olur. Asitli topraklarda çiçekler mavi, alkali topraklarda ise pembe olur. Nötr topraklarda bitkiler mor renkte olacaktır. Beyaz çiçekli çeşitler, toprağın pH alkali veya asit olmasına bakılmaksızın renk değiştirmez.[1].

Yaşam döngüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Ortanca çiçekleri ilkbahar başından sonbahara kadar çıkar; en sık gövdelerin uçlarındaki çiçek başlarında demet veya salkım şeklinde büyürler. Çiçek başlarında ya küçük gösterişsiz ya da çok büyük gösterişli çiçekler çıkar. Bu gösterişli çiçekler halka şeklinde veya küçük çiçeklerin dışına doğru uzanırlar. Yabani doğadaki bitkilerin gösterişli çiçekleri azdır veya hiç yoktur ancak ekilip yetiştirilenler büyük çiçeklerin çoğuna sahip olacak şekilde seçilir.

Ortancalarda yaygın yetiştirilen "büyük yapraklı ortanca"yı kapsayan demet stili çiçek salkımına sahip iki çiçek düzenlemesi vardır. Paspas başına benzediği için adı paspas başı ortancalarının ponponlara benzeyen büyük yuvarlak çiçek başları vardır. Buna karşılık, dantelbaş ortancaların, gösterişli çanak yaprakları olan büyük çiçeklerin çevresinde halkalanmış küçük çiçekleri, yuvarlak ve düz çiçek başları olur.

Ortanca çiçekleri kesildiğinde kolayca kurur ve yaprakları geniş yüzey alanı nedeniyle çabucak solar. Solan ortancayı tekrar canlandırmak için önce sapı kaynar suya batırılıp su alması sağlanır. Sonra yapraklara da su kazandırmak için yapraklar oda sıcaklığında suya daldırılır.^[2]

Yetiştirilmesi ve kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hydrangea macrophylla uzun yıllardır Japonya'da bir süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir ve son 150 yılda da dünyanın ılıman iklime sahip diğer bölgelerinde de yaygın olarak yetiştirilmektedir.

Bahçede kullanılmak üzere çiçek renklerine göre değişen 600'den fazla kültivar seçilmiştir. Bahçıvanlar genellikle bitkinin etrafındaki asit seviyesini değiştirmek için kireç veya alüminyum sülfat ekleyerek çiçek rengini kontrol edebilirler. Bu çiçekler ayrıca Na₂CO₃ dikkatlice toprağa döküldüğünde gökkuşağı renginde olabilir.

Ortancalar kısmi gölgede, güneşte gevşek, zengin, nemli ama iyi drenajlı toprakları severler.

Dayanıklılık: USDA Bölgeleri 6-10. Çoğaltılması: çelikleri kesilerek çoğaltılır.

Dantel başlı ortanca[değiştir | kaynağı değiştir]

Dantel başlı Hydrangea macrophyllanın düz tepeli çiçek salkımı özellikle çekicidir. Ortancalar sıcak aylarda güzel yapraklar oluşturur. Bitki önceki yılın büyümesine göre çiçek açtığından, kışları ılıman geçen bölgelerde çiçeklenme en iyisidir. Bitki çok ılıman kış bölgelerinde her zaman yeşil kalabilir. Sert kışlarda çiçek tomurcukları öldüğü için en kuzeydeki bölgedeki "ortanca" yapraklı bir çalıdır.^[3]

Dağılım ve habitat[değiştir | kaynağı değiştir]

Hydrangea macrophyllanın anavatanı Doğu Asya'dır. Ming ve Qing hanedanları döneminde inşa edilen birçok klasik Çin bahçesinde yetiştirilir. Honshu'dan güneye doğru Japonya'daki dağların yanı sıra deniz kenarındaki doğal ortamlarından da olduğu belirtilir.^[4] Bu tür Çin, Kore, Sibirya, Yeni Zelanda ve Amerika'da doğallaştırılmıştır.^[5] Azorlar ve Madeira takımadalarındaki istilacı bir türdür.^[6]

Renkler ve toprak asitliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Hydrangea macrophylla çiçekleri mavi, kırmızı, pembe, açık mor veya koyu mor olabilir. Rengi toprak pH'ı'ndan etkilenir.^[7]^[8] Asitli bir toprak (pH 7'nin altında) genellikle maviye yakın çiçek rengi verirken alkali toprak (pH 7'nin üzerinde) çiçekleri daha pembe yapar. Bu, Alüminyum iyonlarının hiperbirikimli bitkiler tarafından alınabilmesi durumunda çiçek pigmentindeki renk değişikliğinden kaynaklanır.

Peyzaj[değiştir | kaynağı değiştir]

Hydrangea macrophylla 'nın çiçek açtığı iklimlerde, karışık bir çalı sınırına veya bir çiçek tarhının arkasına yerleştirin. Zengin yaprakları ve büyük boyutu, onu beyaz veya açık renkli çiçekler, hatta uzun ömürlü ve yıllık bitkiler için harika bir arka plan yapar. Sıcak iklimlerde H. macrophylla, gölgeli alanlara ve ormanlık bahçelere erken yaz rengi serpiştirmek için iyidir.

Çok çiçek açması için en az budama önerilir. Çiçekler kolayca havayla kurutulur ve uzun ömürlüdür.

Hydrangea macrophylla yetiştirilmesi özellikle zor bir bitki olarak görülmese de çiçek açmayabilir. Bunun nedeni, çiçek tomurcuklarının soğuk kışın zarar görmesi, yeterince güneş ışığı almaması, çok fazla azotlu gübre veya yılın yanlış zamanında budama yapılması olabilir.

H. macrophylla yaz sonunda çiçek tomurcukları oluşturur. Sonuçta, yaz sonu, sonbahar veya kış aylarında budama yapmak çıkacak çiçekleri yok edebilir.^[9]

Kimya[değiştir | kaynağı değiştir]

Phyllodulcin, hidrangenol ve bunların 8-O-glikozitleri ve thunberginol A ve F, H. macrophylla 'da bulunabilir.^[10] Thunberginol B,^[11] dihidroizokumarinler thunberginol C, D ve E, dihidroizokumarin glikozitler thunberginol G 3'-O-glikozit ve (-)-hidrangenol 4'-O-glukozit^[12] ve dört kaempferol ve kersetin oligoglikozit^[13] H. macrophylla var. thunbergii'nin işlenmiş yaprakları olan Hydrangeae Dulcis Folium 'da bulunabilir.

Yapraklar ayrıca stilbenoid hidrangeik asit içerir.^[14]

H. macrophylla 'deki kırmızı, leylak rengi, mor, menekşe ve mavi gibi çeşitli renkler, metalloantosiyanin'ler denilen metal iyonları ile kompleksler oluşturan basit bir antosiyanin olan delfinidin 3-glikozitten (myrtilin) geliştirilir.^[15]^[16]

H. macrophylla'nın köklerinde lunularik asit, lunularin, 3,4'-dihidroksistilben ve lunularik asidin bir glikozidi bulunmuştur.^[17]

Hidrajin, kumarin umbelliferon için başka bir isimdir ve bitkinin olası zehirliliğinden sorumlu olabilir.

Olası kullanımlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ama-cha, Hydrangea macrophylla var. thunbergii 'nin fermente edilmiş yapraklarından yapılan bir Japon ortanca çayıdır.

Hydrangeae Dulcis Folium, H. macrophylla var. thunbergii 'nin fermente edilmiş ve kurutulmuş yapraklarından yapılan bir ilaçtır ve olası antialerjik ve antimikrobiyal özellikleri vardır.^[18]

Aynı zamanda in vitro ve in vivo olarak D-galaktozamin kaynaklı karaciğer hasarını baskılayarak hepatoprotektif aktiviteye sahiptir.^[19]

Hydrangea macrophylla, Tazmanya İtfaiye Teşkilatı'nın bina koruma bölgesinde büyümeye uygun olduğunu gösteren az yanıcılığı olan bitkiler listesine dahil edilmiştir.^[20]

Hydrangea macrophylla 'nın yaprak özütleri, antimalarial aktiviteli yeni kimyasal bileşiklerin olası bir kaynağı olarak araştırılmaktadır.^[21]^[22]

Yapraklardan elde edilen ortanca asit, laboratuvar hayvanlarında kan şekeri, trigliserit ve serbest yağ asidi düzeylerini önemli ölçüde düşürdüğü için olası bir anti-diyabetik ilaç olarak araştırılmaktadır.^[14]

Kültür ırkları[değiştir | kaynağı değiştir]

İki ana tip H. macrophylla çeşitleri "mophead" (tr: paspaskafa) ve "lacecap" (tr: dantelşapka) olarak adlandırılır.^[23]

Bazı popüler ortanca kültivarları şunlardır (agm olarak işaretlenenler, Royal Horticultural Society'nin (tr: Kraliyet Bahçıvanlık Derneği) Bahçe Liyakat Ödülü'nü kazandı.):^[24]

'All Summer Beauty (tr:Tüm Yaz Güzeli)'; soğuğa dayanıklı, çiçekli paspas kafa
'Alpengluhen'; koyu kırmızı renkli paspas kafa
'Altona' agm;^[25] büyük gül kırmızısı çiçekleri olan küçük bitki
'Ami Pasquier' agm;^[26] çiçekli, şarap pembesinden maviye kadar değişen renklerde paspas kafa
'Ayesha';^[27] kümeler halinde küçük, çanak gibi, leylak benzeri çiçekler
'Bailmer' (Endless Summer olarak pazarlanır) sürekli çiçek açan, pembeden maviye paspas kafa
'Beauté Vendômoise'; dev beyazımsı pembe dantel şapkalı
'Blaumeise' agm;^[28] İsviçre'de-yetiştirilmiş "Teller" mavi dantel şapka
'Blue Bonnet'; dayanıklı, mavi paspas kafa
'Blue Wave'; sağlam açık pembe ila açık mavi dantel şapka
'Blushing Bride'; soğuğa dayanıklı, sürekli çiçek açan beyaz paspas baş
'Cocktail'; yumurtamsı, tırtıklı çanak yaprakları ile gür çalı
'Europa' agm;^[29] küçük, derin pembe paspas kafa
'Forever Pink'; pembe paspas kafa
'Générale Vicomtesse de Vibraye' agm;^[30] küçük, soğuğa dayanıklı, Fransız kökenli pembeden maviye paspas kafa
'Hamburg'; koyu renkli pembeden maviye paspas kafa
'Harlequin'; picoteed pembe ila mor paspas kafa
'Lady in Red';^[31] gül kırmızısı büyük dantel şapkalı çiçekler
'Lanarth White' agm;^[32] beyaz dantel şapkalı
'Lilacina'; soğuğa ve hastalığa dayanıklı pembeden maviye lacivert renklidir
'Love You Kiss' agm;^[33] kırmızı kenarlı beyaz çiçekler, dantel şapka
'Madame Emile Mouillère' agm;^[34] 18 m (59 ft)'ye kadar büyüyen küçük çalı, beyaz çiçekleri
'Marechal Foch';eski moda pembeden maviye paspas kafa
'Mariesii Grandiflora';^[35] mavi veya pembe ve beyaz dantel şapka
'Mariesii Lilacina' agm;^[36] leylak rengi pembe veya mavi dantel şapka
'Mariesii Perfecta';^[37] mavi veya mavi ve pembe, dantel şapka
'Masja';^[38] gür ve küçük, koyu pembe ila pembe paspas kafası
'Möwe';^[39] gül kırmızısı ve krem dantel şapkalı
'Nigra';^[40] pembe veya mavi paspas baş, siyah saplı
'Nikko Blue'; popüler, soğuğa dayanıklı pembeden maviye paspas kafa
'Pia'; cüce pembeden morumsu maviye paspas kafa
'Penny Mac'; soğuğa dayanıklı, pembeden maviye paspas kafa
'Rotschwantz’ agm;^[41] koyu kırmızı ve beyaz dantel şapka
'Soeur Therese'; dayanıklı, sağlam beyaz paspas kafa
'Taube'; Swiss-bred "Teller", pembeden maviye dantel şapka
'Tokyo Delight' agm;^[42] leylak rengi pembe ve beyaz dantel şapka
'Twist-N-Shout'; sürekli çiçek açan, dayanıklı pembeden maviye dantel şapka
'Veitchii' agm;^[43] mavi ve beyaz dantel şapka
'Westfalen' agm;^[44] küçük, kızıl-mor paspas başı
'Zorro’ agm;^[45] agmparlak mavi dantel şapka

'Beaute Vendomoise' (kocaman ortanca)
'Big Smile' macrophylla x serrata hybrid (ortanca)
'Blue Bonnet'
'Blue Wave'
'Bluebird'
'Endless Summer' (İngilizce: perpetual bloomer)(= sürekli kızaran ortanca ?)
'Forever Pink'
'Lilicana'
'Nikko Blue' (İngilizce: perpetual bloomer)(= sürekli kızaran ortanca ?)
'Pia' (cüce ortanca)
'Red Star' (pH göre: çok koyu mavi veya kırmızı renkli ortanca)
'Sister Theresa'
'Taube' (çok sevmiş bir İsviçre ortanca)
'Veitchii'

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

'Taube' dantel başlık
H. m. alüminyum sülfat çözeltisinin 'mavileştirici' etkilerini sergileyen 'Nikko Blue' yaprakları
'Gakuajisai' dantel başlık
'Tokyo Delight' dantel başlık
H. m. 'Tokyo Delight' Kurumuş çiçeklerin başları kış sonuna kadar sürer
'Red Ace'
'Pia'
'Ayesha'
'Beauté Vendomoise'
'Bunspecht'
'Geoffrey Chadbund'
'Harlequin'
'La Marne'
'Mariesii'
'Merveille'
'Satinette'
'Zaunkoenig'
'Ortanca çiçeği'
Tomurcuk ve yapraklar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Sunset Western Garden Book, 1995:606–607
^ Kyle (13 Eylül 2018). "Scentales | Florist Best Kept Secret: How to Save Wilting Hydrangeas". Scentales Florist (İngilizce). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.
^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007.
^ Ohwi, Jisaburo; Meyer, Frederick G.; Walker, Egbert H. (1965). Flora of Japan. Smithsonian Institution. ss. 511.
^ Wiersema, John H.; León, Blanca (2016). World Economic Plants: A Standard Reference, Second Edition (İngilizce). CRC Press. s. 357. ISBN 9781466576810.
^ "Hydrangea macrophylla". flora.on. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
^ Wade, Gary L. (August 2017). Growing Bigleaf Hydrangea. University of Georgia. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
^ "Hydrangea Questions and Answers". The United States National Arboretum. United States Department of Agriculture. 28 Eylül 2005. 16 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Growing Bigleaf Hydrangea | UGA Cooperative Extension". extension.uga.edu (İngilizce). 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2018.
^ Matsuda, H.; Shimoda, H.; Yamahara, J.; Yoshikawa, M. (1999). "Effects of Phyllodulcin, Hydrangenol, and their 8-O-Glucosides, and Thunberginols A and F from Hydrangea macrophylla SERINGE var. thunbergii MAKINO on Passive Cutaneous Anaphylaxis Reaction in Rats" (pdf). Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 22 (8): 870-872. doi:10.1248/bpb.22.870 . PMID 10480329. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
^ Matsuda, H; Wang, Q; Matsuhira, K; Nakamura, S; Yuan, D; Yoshikawa, M (2008). "Inhibitory effects of thunberginols A and B isolated from Hydrangeae Dulcis Folium on mRNA expression of cytokines and on activation of activator protein-1 in RBL-2H3 cells". Phytomedicine. 15 (3). ss. 177-84. doi:10.1016/j.phymed.2007.09.010. PMID 17950587.
^ Yoshikawa, M; Uchida, E; Chatani, N; Kobayashi, H; Naitoh, Y; Okuno, Y; Matsuda, H; Yamahara, J; Murakami, N (1992). "Thunberginols C, D, and E, new antiallergic and antimicrobial dihydroisocoumarins, and thunberginol G 3'-O-glucoside and (−)-hydrangenol 4'-O-glucoside, new dihydroisocoumarin glycosides, from Hydrangeae Dulcis Folium". Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 40 (12). ss. 3352-4. doi:10.1248/cpb.40.3352 . PMID 1363465.
^ Murakami, N; Mostaqul, HM; Tamura, S; Itagaki, S; Horii, T; Kobayashi, M (2001). "New anti-malarial flavonol glycoside from Hydrangeae Dulcis Folium" (PDF). Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters. 11 (18): 2445-7. doi:10.1016/s0960-894x(01)00467-x. PMID 11549443. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ ^a ^b Zhang, Hailong; Matsuda, Hisashi; Yamashita, Chihiro; Nakamura, Seikou; Yoshikawa, Masayuki (2009). "Hydrangeic acid from the processed leaves of Hydrangea macrophylla var. thunbergii as a new type of anti-diabetic compound". European Journal of Pharmacology. 606 (1–3): 255-61. doi:10.1016/j.ejphar.2009.01.005. PMID 19374876.
^ Hayashi, K.; Abe, Y. (1953). "Studien über Anthocyane. XXIII. Papierchromatographische Übersicht der Anthocyane im Pflanzenreich". Miscellaneous Reports of the Research Institute for Natural Resources. 29: 1-8.
^ Yoshida K, Mori M, Kondo T (2009). "Blue flower color development by anthocyanins: from chemical structure to cell physiology". Natural Product Reports. 26 (7): 884-915. doi:10.1039/b800165k. PMID 19554240.
^ Gorham, John (1977). "Lunularic acid and related compounds in liverworts, algae and Hydrangea". Phytochemistry. 16 (2): 249-253. doi:10.1016/S0031-9422(00)86795-3.
^ Yoshikawa, M; Matsuda, H; Shimoda, H; Shimada, H; Harada, E; Naitoh, Y; Miki, A; Yamahara, J; Murakami, N (1996). "Development of bioactive functions in Hydrangeae Dulcis Folium. V. On the antiallergic and antimicrobial principles of Hydrangeae Dulcis Folium. (2). Thunberginols C, D, and E, thunberginol G 3'-O-glucoside, (−)-hydrangenol 4'-o-glucoside, and (+)-hydrangenol 4'-O-glucoside". Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 44 (8): 1440-7. doi:10.1248/cpb.44.1440. PMID 8795265. Geçersiz |doi-access=free (yardım)
^ Nakagiri R, Hashizume E, Kayahashi S, Sakai Y, Kamiya T (December 2003). "Suppression by Hydrangeae Dulcis Folium of D-galactosamine-induced liver injury in vitro and in vivo". Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry. 67 (12): 2641-3. doi:10.1271/bbb.67.2641. PMID 14730144.
^ Chladil and Sheridan, Mark and Jennifer. "Fire retardant garden plants for the urban fringe and rural areas" (PDF). www.fire.tas.gov.au. Tasmanian Fire Research Fund. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2024.
^ Kamei K.; Matsuoka H.; Furuhata S.I.; Fujisaki R.I.; Kawakami T.; Mogi S.; Yoshihara H.; Aoki N.; Ishii A. (2000). "Anti-malarial activity of leaf-extract of Hydrangea macrophylla, a common Japanese plant". Acta Medica Okayama. 54 (5): 227-232. PMID 11061572.
^ Yarnell E, Abascal K (Oct 2004). "Botanical treatment and prevention of malaria: Part 2 - Selected botanicals". Alternative and Complementary Therapies. 10 (5): 277-84. doi:10.1089/act.2004.10.277.
^ Types of Hydrangeas 20 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Plant Addicts. Accessed 7/3/2018
^ "AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. s. 51. 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Altona'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Ami Pasquier'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plants - Hydrangea macrophylla 'Ayesha'". 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.
^ "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Blaumeiser'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Europa'". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2013.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Générale Vicomtesse de Vibraye'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ "RHS Plant - Hydrangea macrophylla 'Lady in Red'". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Lanarth White'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Love You Kiss'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Madame Emile Mouillère'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Mariesii Grandiflora'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Mariesii Lilacina'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Mariesii Perfecta'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plant - Hydrangea macrophylla 'Masja'". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Möwe'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Nigra'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2013.
^ "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Rotschwantz'". 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Tokyo Delight'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Veitchii'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Westfalen'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
^ "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Zorro'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

http://www.hydrangeashydrangeas.com/ 4 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.floridata.com/ref/h/hydran_m.cfm 13 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
https://web.archive.org/web/20071013011010/http://hgic.clemson.edu/factsheets/HGIC1067.htm
Hydrangea Thoughts I

[1] Sunset Western Garden Book, 1995:606–607

[2] Kyle (13 Eylül 2018). "Scentales | Florist Best Kept Secret: How to Save Wilting Hydrangeas". Scentales Florist (İngilizce). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 13 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007.

[:0-4] Ohwi, Jisaburo; Meyer, Frederick G.; Walker, Egbert H. (1965). Flora of Japan. Smithsonian Institution. ss. 511.

[5] Wiersema, John H.; León, Blanca (2016). World Economic Plants: A Standard Reference, Second Edition (İngilizce). CRC Press. s. 357. ISBN 9781466576810.

[6] "Hydrangea macrophylla". flora.on. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.

[7] Wade, Gary L. (August 2017). Growing Bigleaf Hydrangea. University of Georgia. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.

[8] "Hydrangea Questions and Answers". The United States National Arboretum. United States Department of Agriculture. 28 Eylül 2005. 16 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[9] "Growing Bigleaf Hydrangea | UGA Cooperative Extension". extension.uga.edu (İngilizce). 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2018.

[10] Matsuda, H.; Shimoda, H.; Yamahara, J.; Yoshikawa, M. (1999). "Effects of Phyllodulcin, Hydrangenol, and their 8-O-Glucosides, and Thunberginols A and F from Hydrangea macrophylla SERINGE var. thunbergii MAKINO on Passive Cutaneous Anaphylaxis Reaction in Rats" (pdf). Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 22 (8): 870-872. doi:10.1248/bpb.22.870 . PMID 10480329. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.

[11] Matsuda, H; Wang, Q; Matsuhira, K; Nakamura, S; Yuan, D; Yoshikawa, M (2008). "Inhibitory effects of thunberginols A and B isolated from Hydrangeae Dulcis Folium on mRNA expression of cytokines and on activation of activator protein-1 in RBL-2H3 cells". Phytomedicine. 15 (3). ss. 177-84. doi:10.1016/j.phymed.2007.09.010. PMID 17950587.

[12] Yoshikawa, M; Uchida, E; Chatani, N; Kobayashi, H; Naitoh, Y; Okuno, Y; Matsuda, H; Yamahara, J; Murakami, N (1992). "Thunberginols C, D, and E, new antiallergic and antimicrobial dihydroisocoumarins, and thunberginol G 3'-O-glucoside and (−)-hydrangenol 4'-O-glucoside, new dihydroisocoumarin glycosides, from Hydrangeae Dulcis Folium". Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 40 (12). ss. 3352-4. doi:10.1248/cpb.40.3352 . PMID 1363465.

[13] Murakami, N; Mostaqul, HM; Tamura, S; Itagaki, S; Horii, T; Kobayashi, M (2001). "New anti-malarial flavonol glycoside from Hydrangeae Dulcis Folium" (PDF). Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters. 11 (18): 2445-7. doi:10.1016/s0960-894x(01)00467-x. PMID 11549443. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[Zhang_et_al._2009-14] Zhang, Hailong; Matsuda, Hisashi; Yamashita, Chihiro; Nakamura, Seikou; Yoshikawa, Masayuki (2009). "Hydrangeic acid from the processed leaves of Hydrangea macrophylla var. thunbergii as a new type of anti-diabetic compound". European Journal of Pharmacology. 606 (1–3): 255-61. doi:10.1016/j.ejphar.2009.01.005. PMID 19374876.

[15] Hayashi, K.; Abe, Y. (1953). "Studien über Anthocyane. XXIII. Papierchromatographische Übersicht der Anthocyane im Pflanzenreich". Miscellaneous Reports of the Research Institute for Natural Resources. 29: 1-8.

[16] Yoshida K, Mori M, Kondo T (2009). "Blue flower color development by anthocyanins: from chemical structure to cell physiology". Natural Product Reports. 26 (7): 884-915. doi:10.1039/b800165k. PMID 19554240.

[17] Gorham, John (1977). "Lunularic acid and related compounds in liverworts, algae and Hydrangea". Phytochemistry. 16 (2): 249-253. doi:10.1016/S0031-9422(00)86795-3.

[18] Yoshikawa, M; Matsuda, H; Shimoda, H; Shimada, H; Harada, E; Naitoh, Y; Miki, A; Yamahara, J; Murakami, N (1996). "Development of bioactive functions in Hydrangeae Dulcis Folium. V. On the antiallergic and antimicrobial principles of Hydrangeae Dulcis Folium. (2). Thunberginols C, D, and E, thunberginol G 3'-O-glucoside, (−)-hydrangenol 4'-o-glucoside, and (+)-hydrangenol 4'-O-glucoside". Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 44 (8): 1440-7. doi:10.1248/cpb.44.1440. PMID 8795265. Geçersiz |doi-access=free (yardım)

[19] Nakagiri R, Hashizume E, Kayahashi S, Sakai Y, Kamiya T (December 2003). "Suppression by Hydrangeae Dulcis Folium of D-galactosamine-induced liver injury in vitro and in vivo". Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry. 67 (12): 2641-3. doi:10.1271/bbb.67.2641. PMID 14730144.

[20] Chladil and Sheridan, Mark and Jennifer. "Fire retardant garden plants for the urban fringe and rural areas" (PDF). www.fire.tas.gov.au. Tasmanian Fire Research Fund. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2024.

[21] Kamei K.; Matsuoka H.; Furuhata S.I.; Fujisaki R.I.; Kawakami T.; Mogi S.; Yoshihara H.; Aoki N.; Ishii A. (2000). "Anti-malarial activity of leaf-extract of Hydrangea macrophylla, a common Japanese plant". Acta Medica Okayama. 54 (5): 227-232. PMID 11061572.

[22] Yarnell E, Abascal K (Oct 2004). "Botanical treatment and prevention of malaria: Part 2 - Selected botanicals". Alternative and Complementary Therapies. 10 (5): 277-84. doi:10.1089/act.2004.10.277.

[23] Types of Hydrangeas 20 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Plant Addicts. Accessed 7/3/2018

[24] "AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. s. 51. 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.

[25] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Altona'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[26] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Ami Pasquier'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[27] "RHS Plants - Hydrangea macrophylla 'Ayesha'". 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.

[28] "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Blaumeiser'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.

[29] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Europa'". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2013.

[30] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Générale Vicomtesse de Vibraye'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[31] "RHS Plant - Hydrangea macrophylla 'Lady in Red'". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.

[32] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Lanarth White'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[33] "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Love You Kiss'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.

[34] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Madame Emile Mouillère'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[35] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Mariesii Grandiflora'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[36] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Mariesii Lilacina'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[37] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Mariesii Perfecta'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[38] "RHS Plant - Hydrangea macrophylla 'Masja'". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.

[39] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Möwe'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.

[40] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Nigra'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2013.

[41] "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Rotschwantz'". 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.

[42] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Tokyo Delight'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[43] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Veitchii'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[44] "RHS Plant Selector - Hydrangea macrophylla 'Westfalen'". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.

[45] "RHS Plantfinder - Hydrangea macrophylla 'Zorro'". 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

Ortanca İsminin Parmak Alfabesiyle Yazılışı