Orman yangını

Orman yangını, doğal ya da insani sebeplerden ortaya çıkan yangınların ormanları kısmen veya tamamen yakmasıdır. Yıldırım düşmesi, yanardağ patlaması ve yüksek sıcaklık gibi doğal sebeplerle çıkan yangınlar ile sigara, tarımsal ürünler nedenli çıkan insan kaynaklı yangınlar vardır. Ormanların yanması ekolojik olarak birçok zarara sebep olur, iklim değişikliği ve kuraklık bunun başlıca sonuçlarındandır.

Önlemler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ormanları yangınlara karşı korumak için yapmamız gerekenlerden bazıları ;

Ormanlara cam ve cam kırıkları atılmamalıdır. (Cam, güneş ışığını odaklayabilir. Odaklanan ışık tutuşma yoluyla çimenlerin alevlenmesine ve dolayısıyla yangının oluşmasına neden olabilir.)
Mangal külleri söndürülmeden dökülmemelidir. Çünkü çimenlerin tutuşarak yangın çıkarma olasılığı vardır.
Halk görevli kişiler ve çevre örgütleri tarafından bilinçlendirilmeli, bu konuda seminerler ve konferanslar düzenlenmelidir.
Ormanda ateş yakmamalıyız, yakmak zorundaysak çimensiz bir alanda ateşin etrafına taş koyarak yakmalıyız.

İhmal, dikkatsizlik ve doğal nedenler nedeniyle çıkan orman yangınlarının sebepleri sıralaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Ormanda güvenlik tedbiri almadan ateş yakmak.
Yakılan ateşi söndürmeden bırakmak. Özellikle mangal için yakılan ateşin söndürülmeden bırakılması.
Sönmemiş sigara izmariti ve kibriti yere atmak.
Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen otları veya tarla anızını yakmak.
Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşmak.
Cam ve cam kırıklarını ormanda bırakmak, güneş ışığının camdan yansıyarak otları yakması.
Çocukların orman içinde ateşle oynamaları.
Eğlence veya gösteri için ormanda ateşle bir şeyler yapılması, ateş yakılması.
Tepelik yerlere servi benzeri uzun ağaçlar dikilmesi, bunun sonucunda ağacın yıldırımı çekerek yanması, yangının sıçrayarak yayılması.
Havaya atılan kurşunlu silahlardan meydana gelir.
Aşırı sıcaklar ve iklim değişikliğinin etkileri

Kasıtlı çıkarılan orman yangınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için çıkarılan yangınlar.
Yabani hayvanları uzaklaştırmak.
Gelir elde etmek.
Tarla büyütmek veya tarla alanı açmak için ormanı yakmak veya ormanı bu sebeple yakınca yangının kontrolden çıkması.

Söndürme[değiştir | kaynağı değiştir]

Orman yangını söndürme, orman yangınının meydana geldiği alanda mevcut olan teknolojilere bağlıdır. Daha az gelişmiş ülkelerde kullanılan teknikler, kum atmak veya ateşi sopalarla veya palmiye yapraklarıyla dövmek kadar basit olabilir.^[1] Daha gelişmiş ülkelerde, artan teknolojik kapasite nedeniyle bastırma yöntemleri değişir. Gümüş iyodür kar yağışını teşvik etmek için kullanılabilir,^[2] yangın geciktiriciler ve su insansız hava aracı'ları, uçaklar ve helikopterler ile yangınların üzerine atılabilir.^[3]^[4] Yangının tamamen bastırılması artık bir beklenti değil, ancak orman yangınlarının çoğu genellikle kontrolden çıkmadan önce söndürülür. Her yıl 10,000 yeni orman yangınının %99'undan fazlası kontrol altına alınsa da aşırı hava koşullarında kaçan orman yangınlarını, hava koşullarında bir değişiklik olmadan bastırmak zordur. Kanada ve ABD'deki orman yangınları yılda ortalama 54.500 kilometrekare (13.000.000 akre) alanı yakar.^[5]^[6] Her şeyden önce, orman yangınlarıyla mücadele ölümcül olabilir. Bir orman yangınının yanan cephesi de beklenmedik bir şekilde yön değiştirebilir ve yangın aralarına sıçrayabilir. Yoğun ısı ve duman, yangınları özellikle tehlikeli hale getirebilecek şekilde yönelim bozukluğuna ve yangının yönünün algılanmasına neden olabilir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Montana'daki 1949 Mann Gulch yangını sırasında, on üç dumancı iletişim bağlantılarını kaybettiklerinde şaşırdılar, yangın tarafından ele geçirildiler ve öldüler.^[7] Avustralya'da Şubat 2009 Victoria orman yangınları’nda , en az 173 kişi öldü ve orman yangını tarafından yutulduğunda 2,029'dan fazla ev ve 3,500 yapı kaybedildi.^[8]

Orman yangını bastırma maliyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaliforniya'da ABD Orman Servisi, orman yangınlarının %98'ini bastırmak için yılda yaklaşık 200 milyon dolar ve ilk müdahalede sönmeyen ve büyüyen yangınların diğer %2'sini bastırmak için 1 milyar dolara kadar harcar.^[9] Maliyetler, her yangın mevsiminin şiddetine bağlı olarak yıldan yıla çılgınca değişirken, Amerika Birleşik Devletleri'nde yerel, eyalet, federal ve kabile kurumları, orman yangınlarını bastırmak için toplu olarak yılda on milyarlarca dolar harcar.

Vahşi alan yangını söndürme güvenliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Vahşi alan itfaiyecileri, ısı stresi, yorgunluk, duman, toz , yanıklar, kesikleri ve kazıklar, hayvan ısırıkları ve hatta rabdomiyoliz dahil olmak üzere çeşitli yaşamı tehdit eden tehlikelerle ve ayrıca aşağıdakiler gibi diğer yaralanma riskleriyle karşı karşıyadır. .^[10]^[11] 2000-2016 yılları arasında 350'den fazla vahşi arazi itfaiyecisi görev başında öldü.^[12]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Temmuz 2007 de çekilmiş Balkanlardaki yangına ait uydu fotoğrafı
Bir orman yangını esnasında alevlerden sakınmak için nehre girmiş olan geyikler.
Orman yangının yayılmasını engellemek için yapılmış karşıateş koridoru

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Karki, 16
^ "China Makes Snow to Extinguish Forest Fire". FOXNews.com. 18 Mayıs 2006. 13 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
^ Ambrosia, Vincent G. (2003). "Disaster Management Applications – Fire" (PDF). NASA-Ames Research Center. 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2009.
^ Plucinski, et al., 6
^ "Fighting fire in the forest". CBS News. 17 Haziran 2009. 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2009.
^ "Climate of 2008 Wildfire Season Summary". National Climatic Data Center. 11 Aralık 2008. 23 October 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 January 2009.
^ Rothermel, Richard C. (May 1993). "General Technical Report INT-GTR-299 – Mann Gulch Fire: A Race That Couldn't Be Won". United States Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Research Station. 13 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 June 2009.
^ "Victorian Bushfires". Parliament of New South Wales. New South Wales Government. 13 Mart 2009. 27 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010.
^ "Region 5 – Land & Resource Management". www.fs.usda.gov. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016.
^ Campbell, Corey; Liz Dalsey. "Wildland Fire Fighting Safety and Health". NIOSH Science Blog. National Institute of Occupational Safety and Health. 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
^ "Wildland Fire Fighting: Hot Tips to Stay Safe and Healthy" (PDF). National Institute for Occupational Safety and Health. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2014.
^ "CDC – Fighting Wildfires – NIOSH Workplace Safety and Health Topic". www.cdc.gov (İngilizce). National Institute for Occupational Safety and Health. 31 Mayıs 2018. 25 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2018. Between 2000–2016, based on data compiled in the NIOSH Wildland Fire Fighter On-Duty Death Surveillance System from three data sources, over 350 on-duty WFF fatalities occurred.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Karki, 16

[2] "China Makes Snow to Extinguish Forest Fire". FOXNews.com. 18 Mayıs 2006. 13 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.

[3] Ambrosia, Vincent G. (2003). "Disaster Management Applications – Fire" (PDF). NASA-Ames Research Center. 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2009.

[4] Plucinski, et al., 6

[5] "Fighting fire in the forest". CBS News. 17 Haziran 2009. 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2009.

[6] "Climate of 2008 Wildfire Season Summary". National Climatic Data Center. 11 Aralık 2008. 23 October 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 January 2009.

[7] Rothermel, Richard C. (May 1993). "General Technical Report INT-GTR-299 – Mann Gulch Fire: A Race That Couldn't Be Won". United States Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Research Station. 13 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 June 2009.

[homeslost-8] "Victorian Bushfires". Parliament of New South Wales. New South Wales Government. 13 Mart 2009. 27 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010.

[9] "Region 5 – Land & Resource Management". www.fs.usda.gov. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016.

[niosh-blog-10] Campbell, Corey; Liz Dalsey. "Wildland Fire Fighting Safety and Health". NIOSH Science Blog. National Institute of Occupational Safety and Health. 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.

[Hot_Tips_from_NIOSH-11] "Wildland Fire Fighting: Hot Tips to Stay Safe and Healthy" (PDF). National Institute for Occupational Safety and Health. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2014.

[NIOSH_Wildland_Firefighting_default_page-12] "CDC – Fighting Wildfires – NIOSH Workplace Safety and Health Topic". www.cdc.gov (İngilizce). National Institute for Occupational Safety and Health. 31 Mayıs 2018. 25 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2018. Between 2000–2016, based on data compiled in the NIOSH Wildland Fire Fighter On-Duty Death Surveillance System from three data sources, over 350 on-duty WFF fatalities occurred.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Orman yangını nedir?, Orman yangını anlamı nedir?, Orman yangını ne demektir?