Arap Alevileri

Arap Aleviliği
Nusayrilik
النصيرية/Al Nusayrīyah
	; Doğancı (II. Dünya Savaşı sırasında Baniyas).
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Suriye	Yaklaşık 1.500.000 - 2.000.000
Türkiye	1.000.000
Lübnan	100.000
İsrail	Yaklaşık 10.000 (Ghajar köyü, Golan Tepeleri)
Arjantin	5.000
Diller
	Arapça, Türkçe
Din
	Ghulat Şîʿa - Nusayrî inancı; Kitap: Kur'an,

Arap Alevileri^[4] Şii inancının bir kolu olarak kabul edilirler.^[5] veya Nusayriler (Arapça: نصيرية) Aleviler, Oniki İmamcı okulun ilk İmamı olarak kabul edilen Ali'ye (Ali ibn Abi Talib) saygı duyarlar. Grubun 9. yüzyılda İbn Nusayr tarafından kurulduğuna inanılmaktadır. İbn Nusayr, onuncu Oniki İmam Ali el-Hadi'nin ve on birinci Oniki İmam Hasan el-Askeri'nin bir öğrencisiydi. Bu nedenle Alevilere Nusayri de denilmektedir. Başka bir isim olan Ensari'nin "Nusayri"nin yanlış tercümesi olduğuna inanılıyor. Nusayriler, Sami kökenli topluluklardandır. Günümüzde Arap Alevileri, Hatay, Adana, Mersin, Lazkiye, Tartus gibi kıyı illerde yaşamaktadırlar.

Mehrdad Izady'nin anketlerin sonuçlarına göre, Nusayriler, Suriye nüfusunun yüzde 17,2 temsil ettiğini, 2010 yılında 11,8 yüzde artışla^[6] ve önemli bir azınlık olarak Hatay'ın ait Türkiye ve Kuzey Lübnan civarında bulunduklarını saptamıştır. Bugün Golan tepelerinde yine Nusayri yerleşimlerini görmekteyiz. Arap Alevileri, Suriye kıyılarında ve kıyıya yakın kasabalarda Sünniler, Hıristiyanlar ve İsmaililerin de yaşadığı baskın bir dini grubu oluşturmaktadır. Arap Alevileri, Türkiyede'ki Aleviler ile isim benzerliğinden dolayı karıştırılmaktadır. Arap Alevileri, Nusayri veya El-Alaviyyun olarak hitap edilmektedirler^[7]^[8]^[9]^[10].

Nusayriler kendilerini ayrı bir etnik-dini grup olarak tanımlarlar. Kur'an başlıca kutsal kitap ve metinlerden biri olarak kabul edilir. Bu metinlerin yorumlanması Galiyye ve Bâtinîlik yolu ile sağlanmaktadır. Alevi teolojisi ve ritüelleri, ana inanç Şii İslam'dan birkaç önemli hususlarda ayrılmaktadır. Arap Alevileri ritüellerinde işlenmemiş üzüm suyu içilmektedir^[11]; Diğer Müslümanlar alkolden uzak dururken, Aleviler sosyal olarak ılımlı bir yaklaşımla alkol kullanmaktadırlar. Son olarak, reenkarnasyon inanışı da bu kültürün kadimliğini gözler önüne sermektedir^[12].

Arap Alevileri, tarihsel olarak inançlarını yabancılardan ve inisiye olmayan Alevilerden gizli tutmuşlar, bu yüzden onlar hakkında söylentiler ortaya çıkmıştır. İnançlarına ilişkin Arap medyasında basın açıklamaları partizan olma eğilimini ortaya koymuştur (olumlu ya da olumsuz). Bununla birlikte, 2000'lerin başından beri, Alevi dinine ilişkin Batılı araştırmalar önemli ilerlemeler kaydetti. Alevi inancının özünde, tek Tanrı'nın üç yönünü içeren ilahi bir üçleme vardır. Tıpkı ilk zamanlarda (Nasuralılar) Hristiyan inancında olduğu gibi. Bu yönler veya yayılımlar, tarih boyunca insan biçiminde döngüsel olarak ortaya çıkmaktadır^[13].

Suriye'de, Fransız Mandası'nın kurulmasıyla Nusayri tarihinde bir dönüm noktası oldu. Fransızlar, Suriyeli sivilleri süresiz olarak silahlı kuvvetlerine alma yetkisi verdi ve bir Nusayri Devleti de dahil olmak üzere azınlıklar için özel alanlar yarattı. Nusayri Devleti daha sonra dağıtıldı, ancak Arap Alevileri, Suriye Silahlı Kuvvetlerinin önemli bir parçası olmaya devam etti.

Etnik Köken[değiştir | kaynağı değiştir]

Arap Alevileri, on birinci İmam Hasan el-Askeri (873) ve öğrencisi İbn Nusayr'ın (868) takipçilerinin soyundan geldiklerini görmekteyiz.^[14]. Daha da geriye gidecek olursak 19. ve 20. yüzyıllarda, bazı Batılı bilim adamları Nusayrilerin, Aramiler, Kenanlılar, Hititler^[15]^[16] ve Mardaitler^[17] gibi eski Orta Doğu halklarının soyundan geldiğine inanıyorlardı. Birçok önde gelen Alevi şehyleri de M.Ö. 13. yüzyılda Sincarlı 'dan geldiklerini iddia etmektedirler^[15]. M.Ö 13. yüzyılda Sami kökenli Aramilerin, Hurri ve Hititerin yaşadığı Hatay, Adana, Lazkiye ve Mersin çevresine yerleştiğini görüyoruz. Alevi din adamlarının savlarını doğrular niteliktedir^[18].

Antik dönemde ise; Plinius'un ''Doğa Tarihi'' eserinin V. Kitabında şunları dile getirmektedir:

''Şimdi Suriye'nin iç kısmından söz etmeliyiz. Coele Suriye'de Marsyas nehri tarafından Nazerini Tetrarşisinden ayrılan Apamea kasabası vardır.''

— Yaşlı Plinius ,

"Nazerini" adı verilen küçük bir dağ silsilesinin günümüzde de An-Nusayrileri Dağları olarak kabul edilmektedir. Günümüzde de olduğu gibi bu dağlar civarında yaşayanlar Nazerani (Nasrani) yani Ansari - An Nusayriler yaşamaktadır. Bununla birlikte, bazı bilim adamları Nazerini ve Nasuralılar arasında bağlantı kurmaktan kaçınsalarda "Nazerini"'nin Sami dil ailesine mesnub olduğu unutulmamalıdır. ''Nasrani veya Nusayr'' Sami kökenli kelime olup üç harfli kök olan , n-S-R 'dan gelir. Anlam olarak Nasır veya Nazzara (Ansar) ilginçtir ki Doğu Aramice ve Arapça'da "Koruyucu, Bekçi, Gözcü " anlamını taşımaktadır. Tartışmalı olsa da Massignon'un Nusayrilerin, Nazaretliler olduğunu iddia etmesi yadsınacak gibi değildir^[19]. Nitekim Nasuralıların, Nusayriler ile aynı coğrafyada aynı kökende olması ve nedense günümüzde varlıklarının olmaması şüphe uyandırıcıdır. Nassura-Nusayri ilişkisi önümüzdeki akademik araştırmalarda ön plana çıkacak ve muhtemel aralarındaki sır perdesi çözülecektir.

Nüfus ve dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya genelinde yaşayan Arap Alevileri; Suriye (1.500.000 - 2.000.000), Lübnan (100.000) ve Türkiye'dedir (1.000.000). Ancak Dünya'nın farklı bölgelerinde, özellikle Almanya, Fransa, Yunanistan, ABD, Kanada, Meksika, Arjantin, Panama, Brezilya, Irak, Kuveyt, Ürdün, Sudan, Mısır, İran, Azerbaycan, Rusya, Yeni Zelanda ve Avustralya'da da Nusayrîler yaşamaktadır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Türkiye'deki Arap Alevileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Çukurova bölgesinde yaşayan Nusayriler, Sünni nüfus tarafından Fellah ve Arabuşağı olarak adlandırılmış ve ötekileştirilmişlerdir. Arap kökenlerini gizlemek adına 1930'larda Türk yetkililer Eti Türkleri ("Hitit Türkleri") siyasi lakabını kullanmıştır. Bu terim modası geçmiş olmasına karşın, bazı Türk köktenciler tarafından günümüzde bir örtmece olarak kullanılmaktadır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Nusayriler, Türkiye'de Hatay’dan, Adana ovasına kadar yerleşimlerinin olduğu bilinmektedir. 1939'da Aleviler, Hatay ilinin nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ını oluşturuyordu. Fransız coğrafyacı Fabrice Balanche'a göre Türkiye Arap Alevileri ile Suriye Alevileri arasındaki ilişkilerin bağı sınırlı olmuştur. Türkleştirme politikası ve Suriye-Türkiye sınırının onlarca yıldır kapanmasıyla bu ilişkilerin sınırlandığını görmekteyiz.^[20]

Türkiye'deki Arap Aleviler geleneksel olarak Suriye Arap Alevileri ile aynı Levanten Arapça lehçesini konuşurlar. Arapça, kırsal topluluklarda ve Samandağ'da ve Arsuz'da korunmuştur. Adana ve Hatay illerinde gençler kendi ana dillerini konuşamayacak durumdadırlar. Arap Alevilerin konuştuğu Türkçe vurgular ve konuşmalarıyla ayırt edilebilmektedirler. Arap alfabesinin bilinirliği önemli oranda az olduğu gözükmektedir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Aleviler kayda değer bir sosyal hareketlilik sergilemektedir . 1960'lara kadar Antakya civarındaki Sünni ağalara (toprak sahiplerine) bağlıydılar ve yoksuldular. Aleviler, ulaşım ve ticaret sektörlerinde öne çıkmış ve büyük, profesyonel bir orta sınıf olarak ortaya çıkmıştır.^[21]^[22]

Arap Alevisi Ünlüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Saleh al-Ali
Zaki al-Arsuzi
Jamal Suliman (Yönetmen)
Wafa Sultan
Badawi al-Jabal (Şair)
Adunis (Şair)
Barış Atay (Siyasetçi-Tiyatrocu)
Haluk Levent (Müzisyen)
Beşar Esad (Suriye Devlet Başkanı)
Hafız Esad (Suriye Devlet Başkanı)
Zulema Yoma
Uğur Şahin (BioNTech Kurucusu)
Hasan Şaş (Futbolcu)
Gökhan Zan (Futbolcu)
Selçuk İnan (Futbolcu)
İsmail Köybaşı (Futbolcu)
Gökhan Güney (Oyuncu)
Hamdi Alkan (Oyuncu)
Atiye (Şarkıcı)
Enver Aysever (Gazeteci)

Dil[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana dilleri Arapça'dır. Suriye'deki Gebel ve Ensari'ye bağlı Süryânî/Lübnan lehçelerini konuşurlar. Yaşlı kuşak, günümüzde Arapça konuşmaktadır.^[23]

Türkiye'de ise 1939'da Hatay'ın katılmasından sonra doğmuş olan kuşakça Türkçe konuşulmaktadır. Bugün Arapça ile Türkçe’nin bir karışımı konuşulur. Yaşlı nüfusun bir bölümü yaşadıkları bölgenin bir zamanlar Fransız hakimiyetinde olmasından dolayı Fransızca da bilmektedir.^[24]

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

İmamiye-i Gâl’îyye'den olan Nusayr’îyye tarikâtının asıl kurucusu, Irak'ta Kûfe ile Vâsit^[25] arasında bir yerde bulunan Canbelâ Köyü doğumlu, Hasan el-Askerî ile yakın ilişkileri bulunan okumuş bir ailenin mensubu, "Şeyh Bayrak" nâmıyla ün salan ve Nusayr’îyye Tarikâtı'nın ulûsu olarak addedilen, yaklaşık olarak 957/968 yılları arasında Halep'te vefât eden "Ebû Abd-Allâh el-Huseyin ibn Hemdân’ûl-Canbûlânî El-Hasîbî"^[26] (Arapça: الحسين بن حمدان الخصيبي) adındaki zâttır. Bu Tarikâtın bâtıni i'tikadı, Şeyh Bayrak'ın Antakya köylüklerindeki hâlife ve mürîdlerinden olan "Muhammed bin liyy’ûl Cillî" ile "Meymûn bin Kâasım’ıt Tabarânî" tarafından çevreye yayılmıştır. (Nusayr’îyye Tarikâtı şeceresi ^[27].) Ayrıca, "Muhammed ibn-i Cündeb" ve "Muhammed’ûl Cennân’îl Cünbûlânî" adındaki kişiler de Nusayr’îyye Tarikâtı bâtıni-i'tikadının neşriyâtına büyük ölçüde katkıda bulunmuşlardır.^[26]

Nusayr’îyye Tarikâtı[değiştir | kaynağı değiştir]

Adını On birinci İmâm Hasan El Askeri'nin öğrencisi Ebû Şu'ayb Muhammad ibn Nusayr'dan alan, Câferiyye Şiîliği ile Anadolu Alevîliği'nden inanç yönüden ayrılarak, İsmâilîyye, Dürzîlik, Hristiyanlık ve Suriye'deki diğer inançları da içeren ve Kitâb el-Mecmû adındaki duâ kitabını dînî eğilimlerinin ana kaynağı olarak kabul eden Ehl-i Beyt inancı.^[28]

Nusayrî i'tikadı[değiştir | kaynağı değiştir]

Günümüzde, Nusayr’îyye Tarikâtı'nın müntesiplerinin büyük çoğunluğunu Nusayrîler'in oluşturmasına rağmen, Nusayrîler'in tamamının kesin olarak bu oluşum üyelerinden olduklarını söylemek olanaksızdır. Nusayrî nüfus içerisinde değişmik mezheplerden olan kişilere de sıklıkla bulmak olanaklıdır.

Tarikâtın özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İnancın kurucusu Ebû Şu'ayb Muhammad ibn Nusayr (Muhammed bin Nusayrul Abdiyy'in Numayrî)'dir. Ancak Nusayrîliği sistemleştirip yayan kişi olarak Hamdam büyük saygı görür. Nusayrîlerin kutsal kitabı Kur'an-ı Kerîm'dir. Nusayrîler kendilerini Alevi olarak kabullenirler. Aleviler de Nusayrîleri kendilerinden tanırlar. Ancak Anadolu Alevîliği ile Nusayrîlik farklıdır. Haydarî ve Klâzî olarak iki gruba ayrılırlar. Klâzîler Türkiye'deki topluluğun % 30'unu oluştururlar ve daha tutucudurlar. Suriye'de ise Klâzîler çoğunluktadır. Suriye yönetimindeki Esad ailesinin de mensubu olduğu Nusayrîler, Suriye'de toplam nüfusun % 14'ünü oluştururlar.^[29]

Kitabu'l-Mecmu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitabu'l-Mecmu, bilinenin aksine Hamdan El-Hasibi tarafından değil Adanalı Süleyman Efendi tarafından 19. Yüzyılda yazılan kitaptır. Her ne kadar Nusayrîler'in kutsal kitabı olarak gösterilse de bilinenin aksine böyle bir şey yoktur. Adanalı Süleyman Efendi İmam olmak istemiş, o dönemdeki kıdemli Nusayrîler buna karşı çıkmıştır. Çünkü Nusayrîlik'te imam olmak için ''imam Soyundan'' olunması gerekmektedir. Buna karşı çıkan Adanalı Süleyman Efendi, Nusayrîliği terk ederek bu kitabı yazmıştır. Daha sonra Hristiyan olan Adanalı Süleyman Efendi, bir tandır kazası sonucunda yanarak ölmüştür. Kitab-ul Mecmu ise Nusayrîler'in kutsal kitabı olarak gösterilmiştir. Aksine Nusayrîlik'te tek kutsal kitap Kur'an’dır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Nusayri Devleti[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransız mandası altında 1920'de Nusayri Devleti (Fransızca: Le territoire autonome des Alaouites) kurulmuş ve 5 Aralık 1936'da Suriye'ye ilhak edilmiştir.

Nusayr’îyye'nin Şiîlik mezhepleri arasındaki konumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Haşim bin ʿAbd Menâf

Haşimoğulları

ʿAbd el-Muttalib bin Haşim

Amine bint Vehb

ʿAbd Allâh bin ʿAbd el-Muttalib

Ebû Tâlib

Ez-Zûbeyr

Hamza

`Abbâs‘binʿAbd‘el’Muttalib

Hatice bint Hüveylid

Muhammed

ʿAbd Allâh bin `Abbâs

Fatıma

Ali

Havlet bint Câ'fer

`Alî bin ʿAbd Allâh

Selman-ı Farisî

Hasan bin Ali

Hüseyin Seyyid eş-Şühedâ

Muhammed bin Hanefiyye

Abbâsîler

Muhammed "el-İmâm" bin `Alî bin el-`Abbâs

Hasan bin Zeyyîd

Zeyyîd bin Hasan

Hasan el-Mû'tenâ

Zeynelâbidîn

Keysanilik

Bû'Müslim’îyye

Mazdekçilik

Taberistan Alavîleri

Hasan bin Zeyd

ʿAbd Allâh el-Kâmil

Muhammed el-Bakır

Zeyd bin Ali eş-Şehid

Sinbâd

Neo’Mazdekçilik

İbrahim bin ʿAbd Allâh

Muhammed bin ʿAbd Allâh (Muhammed bin Abdullah el-Mehdi)

İdris bin ʿAbd Allâh
İdrîsîler (Zeyd’îyye)

İmamet

Zeydilik

El-Mukanna’îyye

Hurremiyye
(Babek Hûrremî)

Yahya bin ʿAbd Allâh

Zû'n-Nûn el-Mısrî

Câ’bir bin Hayyân^[30]

Câʿfer es-Sadık^[31]

Hasan bin Zeyd'ül-Alevi

Kızılbaş

Gnostisizm

Beyazid-i Bestami

ʿAbd`Allâh‘el’Eftâh‘bin’Câʿfer‘i’Sâdık

İsmail bin Ca‘fer es-Sâdık

Musa el-Kâzım

Çepniler

Tahtacılar

Fethîlik (Eftâh’îyye)

Vâfî Ahmed (ʿAbd Allâh bin Muhammed bin İsmâ‘il) el-Vâfî

Muhammed‘bin’İsmâ‘il‘eş’Şâkir (Yediciler)

Ali er-Rızâ

Taberistan Zeydî-Alavîler Emîrliği

Melamilik

Muhammed bin ʿAbd Allâh el-Eftâh

Takî Muhammed (ʿAhmed bin ʿAbd Allâh bin Muhammed) et-Tâkî

İsmaililik (İsmâ‘il’îyye/Yedicilik)

Muhammed el-Cevâd

Tavvûsîlik (Tavvûs’îyye/Altıcılık)

Bâtınîlik (Bâtınî İsmâ‘il’îyye)

Ezoterizm

Tasavvuf

Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allâh) ez-Zeki

Kufeli Hamdân Kârmat (Karmatîyye/Yediciler)

Ali el-Hâdî

Vâkıfîlik (Vâkıf’îyye)

Mitraizm

Sâbiîlik

Mehdi (Fatımi)

Ebû-Saʿid Hasan bin Behrâm Cennâbî (Bahreyn)

Hasan el-Askerî

Muhammed‘bin’Ali‘en’Nakî

Muhammedîlik (Muhammed’îyye)

Muhammed ed-Derezî

Fâtımî Devleti

Karmatîlik (Yediciler/elʿBakl’îyye)

Muhammed el-Mehdi

FazlʿAllâh Esterâbâdî (Hurûfilik)

Muhammad bin Nusayr

Dürzîlik

Mustalilik

Nizarîlik

On İki İmam

Hurûfilik

Nusayrilik

Mecîd’îyye/Hâfız’îyye

Tâyyîb’îyye

Türkistan Aleviliği

Kabbalah

Sünnî Buhra

DavudîʿBuhra’1094

Alamut Kalesi
(Sabbahiyye)

Muhammed Kebir Arizî

Mahmud Pâsikhânî

Câʿferî Buhra (1426)

Patanî Buhra (1538)

SüleymanîʿBuhra’1591

Alavî Buhra (1625)

Tâcü’l-rifîn Ebu’l Vefâ Vefâîlik (Vefâ’îyye)

Nûktâvîlik (Hurûfilik)

Hebtiahs Buhra (1754)

Etbeî’MelekʿBuhra’1840

İleri Davudî Buhra (1977)

Tac’ed-Dîn Geylânî Halvet’îyye/Zahid’îyye

Ebu’l Bekâ Baba İlyas Bâbâîlik (Bâbâ’îyye)

Seyyid Nesîmî (Hurûf’îyye)

Yusuf Hemedanî Melâmet’îyye/Kalender’îyye

Ûveys bin mir-î Karenî (Üveys’îyye)

İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)

Safî’ûd-Dîn İshak Safev’îyye

Baba İshak İshak’îyye

Dedebabalık (Bektaş’îyye)

Ahmed Yesevî Yesevilik / Melâmet’îyye

Hallâc-ı Mansûr
(En-el Hak)

Cûneyd El-Bağdâdî

Sadr’ed-Dîn Mûsa / Hoca lâ’ed-Dîn li

Hâmid’ûd-Dîn-i Veli / Hacı Bayram-ı Veli

Ahmed er-Rifâi

Kutb’ûd-Dîn Haydar Kalenderilik / Yesevilik

Muhy’ûd-Dîn-i rabî
(Sufi metafiziği)

Abdülkâdir Geylânî (Kadir’îyye)

Şeyh İbrahim Cûneyd / Haydar

Bayram’îyye/Celvet’îyye Azîz Mahmûd Hüdâyî

Rıfâ’îyye

Hacı Bektaş-ı Veli Haydarîlik / Ekberîlik

Sadr’ed-Dîn Konevî (Ekber’îyye)

Yefâ’î / Şah Ni'metullah-i Veli

Sultân Ali Mirza Safevî Devleti / I. İsmail

Sarı Saltık Dede (Saltuk’îyye)

Galip Hasan Kuşçuoğlu

Ahî Evran / Ahilik

Kızılbaş

İsnâ‘aşer’îyye

Galibi Tarikatı

Burhan’ed-Dîn Hâlil’ûllâh

Alevilik

Kürt Alevîliği

Bektaşilik

Nûrbakş’îyye

Câʿfer’îyye

Yâresânîler

Êzidîler

li’îyye

Harabât’îyye

Usûlî

Ahbârî

Pir Sultan Abdal

Celâl’îyye

Afşarlar

Luviler

Kabalizm

Kul Himmet

Kaçar Hanedanı

Işık Alevîliği

Şeyhilik

Babilik

Velâyet-i Fakih yâ Hükûmet-i İslamî

Ezelî Bâbîler

Bahâîlik

İran

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşlı adam (20.yüzyıl başlarında Lazkiye'de)
Bayram günlerinde çocuklar (Birinci Dünya Savaşı döneminde,
Kadınlar (20.yüzyıl başlarında, Suriye)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008.
^ Cassel, Matthew. "Syria strife tests Turkish Alawites". 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2018.
^ "CIA - The World Factbook - Syria". 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008.
^ Bağı, Resul (Bahar 2015). "TÜRKİYE'DE YAŞAYAN ARAP ALEVİLERİ (NUSAYRİLER)'İN ETNİK VE MÜZİKAL KİMLİĞİ". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (53). ss. 48-61. Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.
^ Cosman, Madeleine Pelner (2008). Handbook to life in the medieval world. Linda Gale Jones. New York: Facts On File. ISBN 1-4381-0907-5. OCLC 1061403313.
^ "Izadyi Michael. ''Syria: Ethnic Shift, 2010-2018''". 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021.
^ Zhigulskaya, Daria V. (2020). "Alevis vs Alawites in Turkey (based on field studies in Turkey)". Asia and Africa today (3): 26. doi:10.31857/s032150750008730-5. ISSN 0321-5075.
^ Aringberg-Laanatza, Marianne. “Alevis in Turkey–Alawites in Syria: Similarities and Differences.” In Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives. Edited by Tord Olsson, Elisabeth Özdalga, and Catharina Raudvere, 181–199. Richmond, UK: Curzon, 1998.
^ "Erdogan, Iran, Syrian Alawites, and Turkish Alevis". The Weekly Standard. 29 March 2012. Retrieved 6 July 2012.
^ Gisela Procházka-Eisl; Stephan Procházka (2010). The Plain of Saints and Prophets: The Nusayri-Alawi Community of Cilicia (Southern Turkey) and Its Sacred Places. Otto Harrassowitz Verlag. p. 20. ISBN 978-3-447-06178-0.
^ Michael Knight (10 December 2009). Journey to the End of Islam. Soft Skull Press. p. 128. ISBN 978-1-59376-552-1.
^ Abdel Bari Atwan (2015). Islamic State: The Digital Caliphate. Saqi. p. 58. ISBN 978-0-86356-101-6.
^ Kreinath, Jens (Kasım 2015). "Yaron Friedman The Nuṣayrī-ʿAlawīs: An Introduction to the Religion, History and Identity of the Leading Minority in SyriaThe Nuṣayrī-ʿAlawīs: An Introduction to the Religion, History and Identity of the Leading Minority in Syria. By Yaron Friedman. Islamic History and Civilization, vol. 77. Leiden: Brill, 2010. Pp. xxii+325. $182.00". History of Religions. 55 (2): 225-229. doi:10.1086/683070. ISSN 0018-2710.
^ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Nosairis" . Encyclopædia Britannica. 19 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 821.
^ ^a ^b Samuel Lyde (1860). The Asian Mystery Illustrated in the History, Religion, and Present State of the Ansaireeh Or Nusairis of Syria. Longman, Green, Longman, and Roberts. p. 49
^ Journal of the Royal Anthropological Institute (London, 1911), p.241.
^ Mordechai Nisan (1 January 2002). Minorities in the Middle East: A History of Struggle and Self-Expression, 2d ed. McFarland. pp. 114–15. ISBN 978-0-7864-5133-3.
^ Bloch, Yigal, Anadolu'da Aramiler ve Yeni Assur-Arami İlişkileri, Asurlular, Yapı Kredi Yayınları, 2018. s.300-323
^ Massignon, “Esquisse d'une bibliographie Nusayrîe”, 641- 649
^ Balanche, Fabrice. "The Alawi Community and the Syria Crisis". Middle East Institute. Retrieved 17 April 2021.
^ Fellahlar'ın Sosyolojisi, Dr. Cahit Aslan, Adana, 2005
^ Arap Aleviliği: Nusayrilik, Ömer Uluçay, Adana, 1999
^ Andrews, 1992: 215
^ Andrews, 1992: 216
^ "Encyclopædia Iranica, ḴAṢIBI". 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.
^ ^a ^b Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.
^ Süleyman Efendi, El-Bâkûret’ûs Süleyman’îyye, Sahife 14-15, Beyrut, 1873.
^ Büyükkara, Prof. Dr. Mehmet Ali: "İslam Mezhepleri Tarihi" sayfa 156. Anadolu Üniversitesi Yayınları Eskişehir, Eylül 2010 ISBN 978-975-06-0738-7
^ Önder, Ali Tayyar, Türkiye'nin Etnik Yapısı, sf.303
^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Andrews, Alford Peter, Türkiye'de Etnik Gruplar, (Çev. Mustafa Küpüşoğlu), 1. basım, Ant Yayınları, İstanbul, 1999.
Sertel, Ergin, Dinî ve Etnik Kimlikleriyle Nusayrîler, 1. baskı, Ütopya Yayınevi, Ankara, 2005.

[the_tharwa_project-1] "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008.

[2] Cassel, Matthew. "Syria strife tests Turkish Alawites". 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2018.

[3] "CIA - The World Factbook - Syria". 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008.

[4] Bağı, Resul (Bahar 2015). "TÜRKİYE'DE YAŞAYAN ARAP ALEVİLERİ (NUSAYRİLER)'İN ETNİK VE MÜZİKAL KİMLİĞİ". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (53). ss. 48-61. Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.

[5] Cosman, Madeleine Pelner (2008). Handbook to life in the medieval world. Linda Gale Jones. New York: Facts On File. ISBN 1-4381-0907-5. OCLC 1061403313.

[6] "Izadyi Michael. ''Syria: Ethnic Shift, 2010-2018''". 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021.

[7] Zhigulskaya, Daria V. (2020). "Alevis vs Alawites in Turkey (based on field studies in Turkey)". Asia and Africa today (3): 26. doi:10.31857/s032150750008730-5. ISSN 0321-5075.

[8] Aringberg-Laanatza, Marianne. “Alevis in Turkey–Alawites in Syria: Similarities and Differences.” In Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives. Edited by Tord Olsson, Elisabeth Özdalga, and Catharina Raudvere, 181–199. Richmond, UK: Curzon, 1998.

[9] "Erdogan, Iran, Syrian Alawites, and Turkish Alevis". The Weekly Standard. 29 March 2012. Retrieved 6 July 2012.

[10] Gisela Procházka-Eisl; Stephan Procházka (2010). The Plain of Saints and Prophets: The Nusayri-Alawi Community of Cilicia (Southern Turkey) and Its Sacred Places. Otto Harrassowitz Verlag. p. 20. ISBN 978-3-447-06178-0.

[11] Michael Knight (10 December 2009). Journey to the End of Islam. Soft Skull Press. p. 128. ISBN 978-1-59376-552-1.

[12] Abdel Bari Atwan (2015). Islamic State: The Digital Caliphate. Saqi. p. 58. ISBN 978-0-86356-101-6.

[13] Kreinath, Jens (Kasım 2015). "Yaron Friedman The Nuṣayrī-ʿAlawīs: An Introduction to the Religion, History and Identity of the Leading Minority in SyriaThe Nuṣayrī-ʿAlawīs: An Introduction to the Religion, History and Identity of the Leading Minority in Syria. By Yaron Friedman. Islamic History and Civilization, vol. 77. Leiden: Brill, 2010. Pp. xxii+325. $182.00". History of Religions. 55 (2): 225-229. doi:10.1086/683070. ISSN 0018-2710.

[14] Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Nosairis" . Encyclopædia Britannica. 19 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 821.

[Samuel_Lyde_1860_p._49-15] Samuel Lyde (1860). The Asian Mystery Illustrated in the History, Religion, and Present State of the Ansaireeh Or Nusairis of Syria. Longman, Green, Longman, and Roberts. p. 49

[16] Journal of the Royal Anthropological Institute (London, 1911), p.241.

[17] Mordechai Nisan (1 January 2002). Minorities in the Middle East: A History of Struggle and Self-Expression, 2d ed. McFarland. pp. 114–15. ISBN 978-0-7864-5133-3.

[18] Bloch, Yigal, Anadolu'da Aramiler ve Yeni Assur-Arami İlişkileri, Asurlular, Yapı Kredi Yayınları, 2018. s.300-323

[19] Massignon, “Esquisse d'une bibliographie Nusayrîe”, 641- 649

[20] Balanche, Fabrice. "The Alawi Community and the Syria Crisis". Middle East Institute. Retrieved 17 April 2021.

[21] Fellahlar'ın Sosyolojisi, Dr. Cahit Aslan, Adana, 2005

[22] Arap Aleviliği: Nusayrilik, Ömer Uluçay, Adana, 1999

[23] Andrews, 1992: 215

[24] Andrews, 1992: 216

[25] "Encyclopædia Iranica, ḴAṢIBI". 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.

[Bayrak-26] Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.

[Meymûn-27] Süleyman Efendi, El-Bâkûret’ûs Süleyman’îyye, Sahife 14-15, Beyrut, 1873.

[ref196-28] Büyükkara, Prof. Dr. Mehmet Ali: "İslam Mezhepleri Tarihi" sayfa 156. Anadolu Üniversitesi Yayınları Eskişehir, Eylül 2010 ISBN 978-975-06-0738-7

[ref800-29] Önder, Ali Tayyar, Türkiye'nin Etnik Yapısı, sf.303

[30] Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)

[31] Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

Nusayriler nedir?, Nusayriler anlamı nedir?, Nusayriler ne demektir?