Nikiforos Komninos

Nikiforos Komninos; Νικηφόρος Κομνηνός
	İmparator VIII. Konstantinos (solda), Nikiforos Komninos'un (sağda) kör edilmesini emrediyor; Madrid Skilicis'ten minyatür.
Doğum	y. 970 (?)
Ölüm	1026/7 sonrası
Rütbesi	Vaspuragan Stratigos/katepano

Nikiforos Komninos (Yunanca: Νικηφόρος Κομνηνός, Nikēphoros Komnēnos; y. 970 – 1026/7 sonrası) II. Basileios (h. 976-1025) ve VIII. Konstantinos (h. 1025-1028) döneminde Bizans askeri lideriydi. Vaspuragan Ermeni bölgesinin valisi olarak görev yaptı ve 1081 ile 1185 arası Bizans İmparatorluğu'nu yöneten Komninos Hanedanı'nın bilinen ilk üyelerinden biridir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Nikiforos Komninos, Komninos Hanedanı'nın belgelenen ilk üyelerinden biridir,^[1] ancak erken yaşamı veya sonunda imparatorluk hanedanına yol açan ailenin ana koluyla bağlantısı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. Yunan bilgin Konstantinos Varzos, y. 970'de doğduğunu ve onun Komnenos Hanedanı'nın atası Manuil Erotikos Komninos'un küçük kardeşi olduğunu öne sürer, ancak her iki varsayım da doğrulanamamaktadır.^[2]^[3]

Nikiforos, tarihi kayıtlarda ilk olarak y. 1022'de, Vaspuragan Kralı Senekerim-Hovhannes'in (h. 1003-1021), Müslüman komşularının baskısına direnemeyip krallığını Bizans imparatoru II. Basileios'a büyük mülkler ve Sebasteia themasının valiliği karşılığında teslim etmesinden kısa bir süre sonra görülür.^[2]^[3]

II. Basileios başlangıçta yeni eyaleti (Grekçe: Ἀσπρακανία, Asprakania, Yunanca) Basileios Argyros'a verdi, ancak beceriksizliği nedeniyle kısa süre sonra onu yerinden almak zorunda kaldı. Protospatharios Nikiforos Komnenos, Basileios Argyros'un yerine vali (Stratigos veya katepano) olarak seçildi ve kısa sürede ülke üzerinde Bizans yönetimini uygulamayı başardı.^[3] Dönemin Ermeni tarihçi Aristakes Lastivertsi, Nikephoros'un Van Gölü'nün kuzey kıyısındaki Arzes prensliğini ele geçirdiğini ve onu kendi eyaletine dahil ettiğini kaydeder, ancak aynı şekilde dönemin Arap Hristiyan tarihçi Antakyalı Yahya'nın anlatısına göre, bu İmparator Basileios'un kendisi tarafından ustalıkla gerçekleştirilmiştir.^[3]

Nikiforos Komnenos, II. Basileios'un kardeşi ve ardılı VIII. Konstantinos yönetiminde Vaspurakan'ın Stratigos' olarak hizmet etmeye devam etti, ancak 1026'da sadakatsizlik şüphesiyle görevden alındı ve kör edildiği Konstantinopolis'e geri çağrıldı.^[3]^[4] Tarihsel kayıtlar, geri çağrılmasının arka planında iki farklı versiyon sunar: Bizanslı vakanüvis İoannis Skilicis, birliklerinden komşu Türk hükümdarlarına karşı kullanılması amaçlanan yazılı bir destek taahhüdünde ısrar ettiğini bildirir, ancak bu söz Konstantinos tarafından, kendisine kişisel olarak sadık bir güç yaratma girişimi olarak görülür.^[3]^[4]^[5] Skilicis suçlamayı temelsiz ilan edip suçu aşırı şüpheci Konstantinos'a yüklerken, Aristakes ise Nikiforos'un gerçekten de Gürcistan Kralı I. Giorgi (h. 1014-1027) ile ya kendisini imparator ilan etmeyi ya da Vaspurakan'ı bağımsız bir krallık yapmayı amaçlayan haince görüşmelerde bulunduğunu iddia eder. Kappadokia birlikleri bunu öğrendiğinde, Nikiforos'u ele geçirdiler ve onu, Konstantinopolis'e esir olarak gönderdiler; burada Konstantinos, olayı dikkatlice inceledikten ve Nikiforos'un suçuna kendini inandırdıktan sonra, ertesi yıl onu ve sekiz arkadaşını kör etti.^[3]^[4]

Bundan sonraki kaderi, ölüm tarihi ve soyundan herhangi birinin olup olmadığı bilinmemektedir.^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ ODB, "Komnenos" (A. Kazhdan), pp. 1143–1144.
^ ^a ^b Varzos 1984, s. 39.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g PmbZ, Nikephoros Komnenos (#25676).
^ ^a ^b ^c ^d Varzos 1984, s. 40.
^ Wortley 2010, ss. 350-351.

Genel

Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (Almanca). Berlin ve Boston: De Gruyter.
Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [Komninosların Soyağacı] (PDF) (Yunanca). A. Selanik: Bizans Araştırmaları Merkezi. OCLC 834784634.
Wortley, John, (Ed.) (2010). John Skylitzes: A Synopsis of Byzantine History, 811-1057 [İoannis Skilicis: Bizans Tarihinin Bir Özeti, 811-1057] (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-76705-7.

[FOOTNOTEODB"Komnenos"_(A._Kazhdan),_pp._1143–1144-1] ODB, "Komnenos" (A. Kazhdan), pp. 1143–1144.

[FOOTNOTEVarzos198439-2] Varzos 1984, s. 39.

[FOOTNOTEPmbZNikephoros_Komnenos_(#25676)-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g PmbZ, Nikephoros Komnenos (#25676).

[FOOTNOTEVarzos198440-4] Varzos 1984, s. 40.

[FOOTNOTEWortley2010350-351-5] Wortley 2010, ss. 350-351.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Bizans İmparatorluğu ve Trabzon İmparatorluğu dönemleri Komninos Hanedanı
1.Kuşak (10. yüzyıl)	Nikiforos Komninos Manuil Erotikos Komninos
2.Kuşak (11. yüzyıl)	I. İsaakios Bulgaristanlı Katerin² İoannis Komnenos Anna Dalassini²
3.Kuşak (12. yüzyıl)	Manuil Komnenos İsaakios Komnenos I. Aleksios İrini Dukena² Eudokia Komnini Nikiforos Melissenos¹ Adrianos Komnenos Nikiforos Komninos
4.Kuşak (12. yüzyıl)	Anna Komnini Nikiforos Bryennios¹ Maria Komnini Nikiforos Katakalon¹ II. İoannis Macaristanlı İrini² Andronikos Komnenos İsaakios Komnenos Theodora Komnini İoannis Komnenos Eudokia Komnini
5.Kuşak (12. yüzyıl)	Aleksios Komnenos Andronikos Komninos İsaakios Komnenos I. Manuil Sulzbachlı Bertha² Antakyalı Maria² İoannis Çelepis Komninos I. Andronikos İoannis Dukas³
6.Kuşak (12. yüzyıl)	İoannis Dukas Komninos Theodora Komnini Maria Komnini Montferratlı Renier¹ II. Aleksios Fransalı Agnes² Aleksios Komnenos Manuil Komnenos Maria Komnini Theodora Komnini III. Baudouin¹
7.Kuşak (12. yüzyıl)	Maria Komnini İsaakios Komnenos³ David Komnenos I. Aleksios
8.Kuşak (13. yüzyıl)	I. Andronikos¹ I. İoannes I. Manuil Anna Xylaloe²
9.Kuşak (13. yüzyıl)	II. Andronikos Georgios II. İoannis Theodora Komnini
10.Kuşak (13. yüzyıl)	II. Aleksios Ciacak Cakeli² Mihail
11.Kuşak (14. yüzyıl)	III. Andronikos Basileios İrini Paleologina² Anna Anakutu III. İoannis
12.Kuşak (14. yüzyıl)	II. Manuil Elena Megali Komnini Gürcü Kralı V. Bagrat¹ III. Aleksios Theodora Kantakuzini²
13.Kuşak (14. yüzyıl)	III. Manuil Anna Megali Komnini Eudokia Megali Komnini
14.Kuşak (14. yüzyıl)	IV. Aleksios
15.Kuşak (15. yüzyıl)	IV. İoannis Maria Komnini Aleksandros David Eleni Kantakuzini²
16.Kuşak (15. yüzyıl)	V. Aleksios Anna Megali Komnini Theodora Megali Komnini (Uzun Hasan'ın karısı)
Diğer Konular	Komninos Restorasyonu Aleksiad AIMA kehaneti Andronikaşvili (Notlar: ¹Damat, ²Gelin, ³Anne tarafından)

Nikiforos Komninos nedir?, Nikiforos Komninos anlamı nedir?, Nikiforos Komninos ne demektir?

Nikiforos Komninos nedir?, Nikiforos Komninos anlamı nedir?, Nikiforos Komninos ne demektir?

Nikiforos Komninos

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]