Nermin Erdentuğ
Doğum	Nermin Aygen 7 Eylül 1916(1916-09-07) Malta, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	26 Haziran 2000 (83 yaşında)
Vatandaşlık	Türkiye
Kariyeri
Dalı	Sosyal Antropoloji
Çalıştığı kurumlar	Ankara Üniversitesi

Nermin (Aygen) Erdentuğ (d. 25 Aralık 1917, Malta - ö. 26 Haziran 2000), Türk antropolog.

Türk üniversitelerinde etnoloji alanında doçent unvanını alan ilk bilim insanıdır.^[1] Türkiye'de sosyal antropolojinin tanınması ve yayılması için çaba göstermiştir.^[2]

Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (DTCF)'nin ilk mezunlarından birisi olan Nermin Erdentuğ; 1961-1980 yılları arasında DTCF Etnoloji Kürsüsü'nün başkanlığını yapmış; 1980 yılında bu kürsünün Sosyal Antropoloji ve Halk Kültürü olarak ikiye ayrılmasından sonra Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nün başkanlığını yürütmüştür. 1950'lerde Elazığ'ın Hal ve Sün köylerinda alan araştırmaları yaparak ortaya koyduğu incelemeleri önemli çalışmalarındandır.^[3]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1917 yılında Malta'da doğdu. Babası, I. Dünya Savaşı'nda, Arabistan'da görevli iken İngiliz esiri olarak Malta'ya getirilmiş bir doktordu.^[1][1]

İlkokul ve ortaokulu Çanakkale'de okuduktan sonra İstanbul'a giderek 1936'da İstanbul Kız Lisesi'nden mezun oldu. Aynı yıl Ankara'da yeni kurulan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne girdi ve Antropoloji kürsüsünde okudu. 1940 yılında bu okuldan mezun olduktan sonra aynı kurumda asistanlığa başladı ve kan grupları üzerine yaptığı teziyle fizik antropoloji dalında doktorasını 1942'de tamamladı. 1944'te aynı kürsüde doçent unvanını aldı ve böylece Türk üniversitelerinde etnoloji alanında doçent unvanını alan ilk Türk bilim insanı oldu.

1949 - 1951 yılları arasında İngiltere ve İskandinav ülkelerinde özellikle sosyal antropoloji ile ilgili çalışmalar yaptı. Türkiye'ye döndükten sonra, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Antropoloji kürsüsünde ilk defa olarak "sosyal antropoloji" ve "alan araştırması" derslerini açarak, Türkiye'de sosyal antropolojinin yeni bir bilim alanı olarak kuruluşunu başlattı.^[2]

1952-1955 yıllarında Elazığ'ın sünni olan Hal köyü ile Alevi olan Sün köyünde saha araştırması yaptı. Derlediği bilgileri "maddi hayat" "sosyal hayat" ve "doğum", "sünnet", "düğün", "ölüm" başlıkları altında gruplandıran monografik metinler ortaya koydu.^[3] Bu çalışmaları "Hal Köyü'nün Etnolojik Tetkiki" (1956) ve "Sun Köyü'nün Etnolojik Tetkii" (1959) adlı kitaplarda toplamıştır.

1956'da gittiği Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çeşitli üniversitelerde alanı ile ilgili incelemelerde bulundu, seminerler ve konferanslar verdi. 1959'da Türkiye'ye döndükten sonra Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi'nde etnoloji profesörü oldu. 1961'de bağımsız bir kürsüye dönüşen "Etnoloji Kürsüsü"ndeki ders programını, bu sefer Amerikan kültürel antropolojisinin özelliklerini ve yaklaşımlarını yansıtacak şekilde güncelleştirdi.^[1]

Çalışmalarıyla Türkiye antropolojisine yoksulluğun azaltılması, hastalık, etnik çatışma, toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi konulara odaklanan "kalkınma antropolojisi"ni kattı.^[3]

1961-1980 yılları arasında DTCF Etnoloji Kürsüsü'nün başkanlığını yürüttü. 1980 yılında bu kürsünün Sosyal Antropıloji ve Halk Kültürü olarak ikiye ayrılmasından sonra Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nün başkanlığını üstlendi.

26 Haziran 2000'de hayatını kaybetti.^[1]

Bazı eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Türk Beyinleri Üzerinde İlk Antropolojik Araştırma. Ankara: A.Ü. D.T.C.F. Yayını No:10 (Antropoloji ve Etnoloji Serisi No:22) 1941,
• Türklerin Kan Grupları ve Kan Gruplarının Antropolojik Karakterlerle İlgisi Üzerine Bir Araştırma. Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Yayını No: 50 (Antropoloji ve Etnoloji Serisi No:28), 1946
• Hal Köyü'nün Etnolojik Tetkiki. Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Yayını No: 109, 1956. (Birinci Baskı);
• Sün Köyü'nün Etnolojik Tetkiki. Ankara: A.Ü. D.T.C.F. Yayını No: 132, 1959. (Birinci Baskı);
• Ankara İli ve Köylerinde Sosyal Hizmetler ve Sosyal Antropoloji Bakımından Bir Araştırma. Ankara: S.S.Y.B., Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yayını No: 45, 1966
• Sosyal det ve Gelenekler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını No: 254, 1977
• Türkiye'de Çağdaşlaşma, Eğitim ve Kültür Münasebetleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını No: 480, 1981

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]