Neptünyum

Neptünyum, ₉₃Np
Görünüş	gümüşî
Kütle numarası	[237]
Periyodik tablodaki yeri
	Uranyum ← Neptünyum → Plütonyum
Atom numarası (Z)	93
Grup	n/a
Periyot	7. periyot
Blok	f bloku
Elektron dizilimi	[Rn] 5f4 6d1 7s2
Kabuk başına elektron	2, 8, 18, 32, 22, 19, 2
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)	katı
Erime noktası	912±3 K (639±3 °C, 1182±5 °F)
Kaynama noktası	4447 K (4174 °C; 7545,2 °F)
Yoğunluk (SSB'de)	20,45 g/L
Erime entalpisi	3,20 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi	336 kJ/mol
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları	+2, +3, +4, +5, +6, +7 (amfoter oksit)
Elektronegatiflik	Pauling ölçeği: 1,36
İyonlaşma enerjileri	1.: 604,5 kJ/mol ; ;
Atom yarıçapı	Deneysel: 155 pm
Kovalent yarıçapı	190±1 pm
	Bir spektrum aralığındaki renk çizgileriElementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Doğal oluşum	Bozunma sonucu
Isı iletkenliği	(300 K) 6,3 W/(m·K)
Elektrik direnci	(22 °C) 1,220 Ω·m
CAS Numarası	7439-99-8
Ana izotopları
EY	235U
β-	236Pu
α	232Pa

Neptünyum (Np), uranyumun nötronlarla bombardımanından yapay olarak elde edilen, atom numarası 93, atom ağırlığı 239 olan, radyoaktif bir element.^[2]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

93 atom numaralı Neptünyum, transuranyum ailesi olarak bilinen elementlerden birisi olup yapay olarak elde edilebilen radyoaktif bir elementtir. Ek olarak, bulunan ilk transuranyum elementidir. Neptünyumun 239 kütle numaralı izotopu, 1940 yılında Edwin M. McMillan ve P. H. Abelson tarafından Berkeley Laboratuvarında uranyumun siklotrondan üretilen nötronlarla bombardıman edilmesiyle elde edilmiştir.

Doğadaki varlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun bir süre neptünyumun doğada bulunmadığına inanılmış, fakat son yapılan araştırmalarda, nötronların neden olduğu transmutasyon (dönüşüm) reaksiyonları nedeniyle, uranyum madenlerinde eser miktarda oluştuğu anlaşılmıştır. Ancak, bunun herhangi bir maden değeri olmadığından, Dünya'da neptünyum madenciliği diye bir olgu da bulunmamaktadır.

Üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

Neptünyumu yüksek miktarlarda elde edebilmenin tek yolu, nükleer reaktörlerde veya hızlandırıcılarda uranyumun nötronlarla bombardımanıdır. Bunun sonucunda oluşan neptünyum, bombardıman edilen veya reaktörlerde yakıt olarak kullanılan uranyumun yeniden işlenmesi ile elde edilebilir. Bu yöntem de ileri düzeyde nükleer teknoloji gerektirmektedir.

Nükleer teknoloji alanında ileri seviyedeki ülkeler daha çok araştırma amaçlı (nötron detektörleri gibi) kullanım için neptünyumu yapay olarak üretmektedir. Üretilen ilk transuranyum elementidir. Amerikalı iki fizikçi Edwin M. McMillan ve Phillip H.Abelson ilk kez neptünyum izotop Np-239'u uranyum nötronlarıyla bombardıman ederek biçimlendirdiler (1940). Neptünyumun çeşitli izotopları vardır. En bilineni Np-237'dir. Yarı ömrü 2140000 yıldır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Np(II), (III) and (IV) have been observed, see Dutkiewicz, Michał S.; Apostolidis, Christos; Walter, Olaf; Arnold, Polly L (2017). "Reduction chemistry of neptunium cyclopentadienide complexes: from structure to understanding". Chem. Sci. 8 (4): 2553–2561. doi:10.1039/C7SC00034K. PMC 5431675 $2. PMID 28553487.
^ Stwertka, Albert (2018). A guide to the elements (4. bas.). New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190682347.

[Dutkiewicz2017-1] Np(II), (III) and (IV) have been observed, see Dutkiewicz, Michał S.; Apostolidis, Christos; Walter, Olaf; Arnold, Polly L (2017). "Reduction chemistry of neptunium cyclopentadienide complexes: from structure to understanding". Chem. Sci. 8 (4): 2553–2561. doi:10.1039/C7SC00034K. PMC 5431675 $2. PMID 28553487.

[Elementler-2] Stwertka, Albert (2018). A guide to the elements (4. bas.). New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190682347.

[1]

[2]

g t d Neptünyum bileşikleri
Np(III)	NpF₃ NpCl₃ NpBr₃ NpI₃
Np(IV)	NpF₄ NpCl₄ NpBr₄ NpO₂ Np(C₈H₈)₂
Np(V)	NpF₅
Np(VI)	NpF₆

Neptünyum nedir?, Neptünyum anlamı nedir?, Neptünyum ne demektir?