Muğam

Azerbaycan muğam'ı
Azerbaycan muğam'ı
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
Ülke	Azerbaycan
Kaynak	00039
Tescil geçmişi
Tescil	2008 (3. oturum)

Muğam
Muğam;
Müzikal kökenleri	Orta Doğu Klasik Müziği
Kültürel kökenleri	9-10. Yüzyıl
Önemli çalgılar	tar(lute) - kemençe - tef - balaban
Alt tarzlar
	Rast, Şur, Segah, Çahargah, Şüşter, Hümayun, Beyatı-Şiraz
Karışım tarzları
	Caz-muğam,Senfonik rock muğam

Muğam, (Azerbaycan Muğamı olarak da bilinir) (Azerice: Muğam; مقام) esas Azerbaycan müziğidir. Tasnif ve âşık ile tezat oluşturur. Muğam sözü, Arapça'daki makam sözünden türemiştir. Tahminen 14. yüzyıla kadar yakın doğu ülkelerinin ortak müziği olmuş ama daha sonra ortaya çıkan siyasi-iktisadi değişikliklerden dolayı parçalara ayrılmıştır. Klasik doğu muğamı aslen 12 tür ve 6 koldan oluşmaktadır. Asli muğamlar: Uşşak, Neva, Buselik, Rast, Irak, İsfahan, Zirefkand, Büzürk, Zengüle, Rehavi, Hüseyni ve Hicaz; kolları ise, Şahnaz, Selmek, Maya, Nevruz, Kerdaniye ve Güvaşt'tan oluşmaktadır.

Muğam söyleyenlere Hanende denilir.^[1] Hanende muğam üçlüsü ile muğam söyler.

Karabağ, Şirvan ve Bakü bölgelerinde 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarından itibaren üç büyük muğam okulu mevcuttu. Özellikle Karabağ'ın Şuşa kasabası bu sanatla ünlüydü.^[2]

Voyager uzay aracına dünya müziğini temsil etmek üzere takılan Voyager Altın Plak'ta, balabanı ile çalınan Azerbaycan muğamının kısa bir seçkisi, insanlığın pek çok kültürel başarısı arasında yer aldı.^[3]^[4]

2003 yılında UNESCO, Azerbaycan Muğamını "İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtı" ilan etti. 2008 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine eklenmiştir.^[5]

Azerbaycan'da Muğam[değiştir | kaynağı değiştir]

Yakın ve Orta Doğu halklarının yüzyıllar boyu korunmuş maddi ve manevi değerleri vardır. Bunlardan en önemlisi müziktir. Azerbaycan da bu bölgeye dahildir. Muğam Azerbaycan halkının tüm kesimine hitap etmiş fakat çok ayrıntılı bir şekilde araştırılamamıştır. Azerbaycan'da 7 asıl 3 yan muğam türü vardır.

Esas Muğamlar

Vurmalı Muğamlar