Morella

Morella
Edgar Allan Poe
Özgün adı	Morella
Ülke	ABD
Özgün dili	İngilizce
Konu(lar)	Genç bir kadının ölümü
Tür	Korku öyküsü
Yayın tarihi	Nisan 1835

Morella, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Nisan 1835'te yayımlanan korku öyküsü.

Özet[değiştir | kaynağı değiştir]

İsmi belirsiz bir anlatıcı, bazı gizemli mistik konularda çalışmalar yapan Morella adında bir kadınla evlenir. Kadının yaptığı çeşitli deneyler sonucunda ruhu ölümsüzlüğe ulaşır ama bedeni günden güne çürümeye başlar. Kadın artık yatağa düşmüştür ancak bilgilerini eşine öğretmeyi sürdürür. Anlatıcı, kadının üzerindeki bu laneti fark edince, sonsuza dek huzura ermesi için onun ölmesini dilemeye başlar. Kadın sonunda doğum yaparken ölür ancak ruhu bebeğe geçer. Çocuk büyüdükçe annesine daha da benzemeye başlar. Anlatıcı çocuğa isim vermeyi uzun süre reddeder. On yaşına geldiğinde çocuk artık annesine korkutucu biçimde benzemektedir. Anlatıcı çocuğun üzerindeki kötücül güçleri kovmak için onu vaftiz ettirir, ancak bu işlem annesinin ruhunun yeniden ortaya çıkmasıyla sonuçlanır. Tören sırasında çocuğun ismini soran rahibe anlatıcı "Morella" cevabını verir. Küçük kız ise o anda "Buradayım!" diye haykırır ve ölür. Anlatıcı çocuğun cesedini annesinin mezarına gömmeye karar verir ancak mezarın boş olduğunu görür.

Analiz[değiştir | kaynağı değiştir]

Öyküde anlatıcının kızına Morella adını vermek istemesi, bilinçaltında küçük kızın da annesi gibi ölmesini istediğini gösterir.^[1] Morella'nın kızında yeniden doğuşu, anlatıcıdan öç almak için geri döndüğü şeklinde yorumlanabilir.^[2]

Poe öyküde, ölüm sonrasında kişisel kimliğe ne olduğunu araştırır ve kimliğin ölümle ortadan kalkmaması hâlinde vücut dışında varlığını sürdürebileceğini ve yeni vücutlarda yeniden hayata dönebileceğini öne sürer.^[3] Bu fikirlerinin ilham kaynağı, öyküde de adı geçen Friedrich Wilhelm Joseph Schelling'in düşünceleridir.^[4]

Morella isminin kaynağına dair birkaç olasılık vardır. Lope de Vega'nın bir şiirinde bahsi geçen rahibe Juliana Morell (1595–1653) ilham kaynağı olabilir.^[3] Bir tür zehir yapımında kullanılan solanum americanum otu morel adıyla bilinir.

Öykü ayrıca, kara büyü merkezlerinden biri olan^[3] Presburg'da geçer.

Ana temalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tema	Yazarın aynı temaya sahip diğer öyküleri
Ölen ya da ölmekte olan eşler	Ligeia Berenice
Ölülerin yeniden canlanması ya da ölülerle iletişim	Eleonora Usher Evi'nin Çöküşü

Yayımlanma geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Morella ilk defa Southern Literary Messenger'ın Nisan 1835 tarihli sayısında yayımlandı. Gözden geçirilmiş ikinci basım ise Kasım 1839'da Burton's Gentleman's Magazine'de yer aldı. İlk baskıda öyküye ek olarak Hymn (İlahi) başlıklı 16 dizelik bir şiir vardı ve öyküde Morella tarafından okunuyordu. İkinci baskıda çıkarılan bu şiir daha sonra A Catholic Hymn (Katolik İlahi)^[5] adıyla tek başına yayımlandı.

Uyarlamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Roger Corman'ın 1962 tarihli filmi Tales of Terror'ın bir bölümünün başlığı Morella'ydı. Filmde Vincent Price, Peter Lorre ve Basil Rathbone başrolü paylaşıyordu. Filmin diğer iki bölümün başlıkları ise Kara Kedi ve Bay Valdemar Vakasındaki Gerçekler'di.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.

^ Kennedy, J. Gerald. "Poe, 'Ligeia,' and the Problem of Dying Women"; New Essays on Poe's Major Tales içinde, editör Kenneth Silverman. Cambridge University Press, 1993. sayfa 119. ISBN 0-521-42243-4
^ Tate, Allen. "Our Cousin, Mr. Poe"; Poe: A Collection of Critical Essays içinde, editör: Robert Regan, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Inc., 1967. sayfa 39
^ ^a ^b ^c "Morella". 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2010.
^ Campbell, Killis. The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: sayfa 13.
^ Şiirin Türkçe ismi için kaynak çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Şiirleri, çeviren: Oğuz Cebeci, İthaki Yayınları, 2007. s. 66-67

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Morella, özet, analiz ve yorum (İngilizce)

[1] Kennedy, J. Gerald. "Poe, 'Ligeia,' and the Problem of Dying Women"; New Essays on Poe's Major Tales içinde, editör Kenneth Silverman. Cambridge University Press, 1993. sayfa 119. ISBN 0-521-42243-4

[2] Tate, Allen. "Our Cousin, Mr. Poe"; Poe: A Collection of Critical Essays içinde, editör: Robert Regan, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Inc., 1967. sayfa 39

[poepreplex-3] "Morella". 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2010.

[4] Campbell, Killis. The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: sayfa 13.

[5] Şiirin Türkçe ismi için kaynak çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Şiirleri, çeviren: Oğuz Cebeci, İthaki Yayınları, 2007. s. 66-67

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Edgar Allan Poe (eserleri)
Şiir	"Timurlenk" (1827) "raf" (1829) "Sone - Bilim'e" (1829) "Helen'e" (1831) "Denizdeki Kent" (1831) "Tekinsiz Saray" (1839) "Fatih Kurtçuk" (1843) "Lenore" (1843) "Eulalie" (1843) "Kuzgun" (1845) "Ulalume" (1847) "Bir Düşün İçinde Bir Düş" (1849) "Eldorado" (1849) "Çanlar" (1849) "Annabel Lee" (1849)"
Hikâye	"Metzengerstein" (1832) "Dük De L'Omelette" (1832) "Bon-Bon" (1832) "Şişede Bulunan Not" (1833) "Berenice" (1835) "Morella" (1835) "Hans Pfaall Diye Birinin Benzeri Görülmemiş Serüveni" (1835) "Ligeia" (1838) "Kötü Bir Durum" (1838) "Çan Kulesindeki Şeytan" (1839) "Bitmiş Adam" (1839) "Usher Evi'nin Çöküşü" (1839) "William Wilson" (1839) "Eiros'la Charmion'un Konuşması" (1839) "The Business Man" (1840) "Kalabalıkların Adamı" (1840) "Morgue Sokağı Cinayetleri" (1841) "Girdaba İniş" (1841) "Şeytan'la Asla Kafan Üstüne Bahse Girme" (1841) "Eleonora" (1841) "Oval Portre" (1842) "Kızıl Ölümün Maskesi" (1842) "Marie Rogêt'nin Sırrı" (1842) "Kuyu ve Sarkaç" (1842) "Gammaz Yürek" (1843) "Altın Böcek" (1843) "Kara Kedi" (1843) "Gözlük" (1844) "Bir Engebeli Dağlar Öyküsü" (1844) "Diri Diri Gömülüş" (1844) "Uzun Sandık" (1844) "Tuhaflık Meleği" (1844) ""Sen Yaptın"" (1844) "Çalınan Mektup" (1844) "Mumyayla Konuşma" (1845) "Şehrazat'ın 1002. Masalı" (1845) "Zıtlık Şeytanı" (1845) "Dr. Katran ile Prof. Telek'in Sistemi" (1845) "Bay Valdemar Vakasındaki Gerçekler" (1845) "Amontillado Fıçısı" (1846) "Aksak Kurbağa" (1849)
Deneme	"Maelzel'in Satranç Oyuncusu" (1836) "Eşya Felsefesi" (1840) "Wissahiccon'da Bir Sabah" (1844) "Yazmanın Felsefesi" (1846) "The Poetic Principle" (1846) Eureka: A Prose Poem (1848)
Roman	Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü (1837) Julius Rodman'in Günlüğü (1840)
Koleksiyon	Tamerlane and Other Poems (1827) Olağandışı Öyküler (1840)
Oyun	Politian (1835)
Diğer	The Conchologist's First Book (1839) Balon Şakası (1844) "Deniz Feneri" (1849)
İlgili maddeler	Virginia Eliza Clemm Poe (eşi) Eliza Poe (annesi) David Poe Jr. (babası) William Henry Poe (kardeşi) Edgar Allan Poe Müzesi Poe Cottage Edgar Allan Poe Evi ve Müzesi National Historic Site The Penn dergisi Ölümü Edgar Ödülü Popüler kültürdeki yeri sinema ve televizyonda müzik Poe Toaster Tales of Mystery & Imagination
Betimlenişleri	Edgar Allan Poe (1909 tarihli film) The Raven (1915 tarihli film) The Loves of Edgar Allan Poe (1942 tarihli film) Edgar Allan Poe: Once Upon a Midnight (2004 tarihli oyun)

Morella nedir?, Morella anlamı nedir?, Morella ne demektir?