Mezonlar, birer kuark ve antikuarktan meydana gelen kararlı olmayan atomaltı parçacıklardır. Kuarklardan oluşan parçacıklar olan hadron parçacık ailesinin üyelerindendir. Ailenin diğer üyesi olan ve üç kuarktan oluşan baryonlar ile arasındaki temel fark; mezonların tam sayı spine (bu anlamda bozondurlar), baryonların ise yarım tam sayı spine (bu anlamda fermiyondurlar) sahip olmalarıdır.

Mezonlar, kuarklardan oluştukları için hem zayıf etkileşim hem de güçlü etkileşim görülmektedir. Net elektrik yüküne sahip mezonlar aynı zamanda elektromanyetik etkileşime de girebilirler. Kuark içeriği, toplam açısal momentum kuantum sayısı, parite, C paritesi ve G paritesi gibi çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılırlar. Hiçbir mezon kararlı olmasa da, görece daha düşük kütleye sahip olanlar, daha yüksek kütleye sahip olan mezonlara göre daha kararlı olduğundan parçacık hızlandırıcı veya kozmik ışın deneyleriyle gözlenmesi daha kolaydır.

Her mezon, kendisine karşılık gelen bir antiparçacığa (antimezon) sahiptir ve bu antimezonlarda karşılık gelen antikuarklar bulunur.

Listelerde yer alan sembollerin anlamları şu şekildedir: I (izospin), J (toplam açısal momentum kuantum sayısı), P (parite), C (C paritesi), G (G paritesi), u (yukarı kuark), d (aşağı kuark), s (garip kuark), c (tılsım kuark), b (alt kuark), Q (yük), B (baryon sayısı), S (gariplik), C (tılsım) ve B′ (altlık).

Özet tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki tabloda yer alan veriler yayınlanmış sonuçlardan elde edilerek oluşturulmuştur ve bunların bir kısmı ilk elde edilen sonuçlardır. Tabloda yer alan 64 kadar mezon gerçekte var olmayabilir yahut hatalı kütle veya kuantum sayılarına sahip olabilir.

Mezonlar listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki listeler, mezonların tüm bilinen veya tahmin edilen sözdeskaler (J^P = 0^-) ve vektörel (J^P = 1^-) özelliklerini de içermektedir.

Aşağıda tasnif edilen parçacıkların özellikleri ve kuark içeriklerinin dengi antiparçacıklar için, kuarkların antikuarklarla; Q, B, S, C ve B′ sembollerinin işaretlerinin ise negatif olarak değiştirilmesi gerekmektedir. Adlarının yanında ^† işareti olan parçacıklar, Standart Model'e göre varlığı tahmin edilmekte olsa da henüz gözlenlenmemiştir. Kırmızı renkle yazılan değerler ise deneylerle kesin bir şekilde kanıtlanmamış olup kuark modeline göre tahmin edilmektedir.

Sözdeskaler mezonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Parçacık adı	Parçacık sembolü	Antiparçacık sembolü	Kuark içeriği	Değişmez kütlesi (MeV/c2)	IG	JPC	S	C	B'	Ortalama yaşam süresi (s)	Yaygın olarak bozunduğu (>%5 bozunma)
Pion[2]	π+	π-	u d	139,57018±0,00035	1−	0−	0	0	0	(2,6033±0,0005)×10-8	μ+ + ν μ
Pion[3]	π0	Kendisi	${\displaystyle \mathrm {\tfrac {u{\bar {u}}-d{\bar {d}}}{\sqrt {2}}} \,}$[a]	134,9766±0,0006	1−	0−+	0	0	0	(8,52±0,18)×10-17	γ + γ
Eta mezonu[4]	η	Kendisi	${\displaystyle \mathrm {\tfrac {u{\bar {u}}+d{\bar {d}}-2s{\bar {s}}}{\sqrt {6}}} \,}$[a]	547,862±0,018	0+	0−+	0	0	0	(5,02±0,19)×10-19[b]	γ + γ ya da π0 + π0 + π0 ya da π+ + π0 + π-
Eta prime mezonu[5]	η′ (958)	Kendisi	${\displaystyle {\tfrac {\mathrm {u{\bar {u}}+d{\bar {d}}+s{\bar {s}}} }{\sqrt {3}}}\,}$[a]	957,78±0,06	0+	0−+	0	0	0	(3,32±0,15)×10-21[b]	π+ + π- + η ya da ( ρ0 + γ ) / ( π+ + π- + γ ) ya da π0 + π0 + η
Tılsımlı eta mezonu[6]	η c(1S)	Kendisi	c c	2983,6±0,7	0+	0−+	0	0	0	(2,04±0,05)×10-23[b]	http://pdg.lbl.gov/2010/listings/rpp2010-list-eta-c-1S.pdf 1 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Alt eta mezonu[7]	η b(1S)	Kendisi	b b	9398,0±3,2	0+	0−+	0	0	0	Unknown	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-eta-b-1S.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaon[8]	K+	K-	u s	493,677±0,016	1⁄2	0−	1	0	0	(1,2380±0,0021)×10-8	μ+ + ν μ ya da π+ + π0 ya da π0 + e+ + ν e ya da π+ + π+ + π-
Kaon[9]	K0	K0	d s	497,614±0,024	1⁄2	0−	1	0	0	[c]	[c]
K-Short[10]	K0 S	Kendisi	${\displaystyle \mathrm {\tfrac {d{\bar {s}}+s{\bar {d}}}{\sqrt {2}}} \,}$[e]	497,614±0,024[d]	1⁄2	0−	(*)	0	0	(8,954±0,004)×10-11	π+ + π- ya da π0 + π0
K-Long[11]	K0 L	Kendisi	${\displaystyle \mathrm {\tfrac {d{\bar {s}}-s{\bar {d}}}{\sqrt {2}}} \,}$[e]	497,614±0,024[d]	1⁄2	0−	(*)	0	0	(5,116±0,021)×10-8	π± + e∓ + ν e ya da π± + μ∓ + ν μ ya da π0 + π0 + π0 ya da π+ + π0 + π-
D mezonu[12]	D+	D-	c d	1869,61±0,10	1⁄2	0−	0	+1	0	(1,040±0,007)×10-12	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-D-plus-minus.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
D mezonu[13]	D0	D0	c u	1864,84±0,07	1⁄2	0−	0	+1	0	(4,101±0,015)×10-13	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-D-zero.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Garip D mezonu[14]	D+ s	D- s	c s	1968,30±0,11	0	0−	+1	+1	0	(5,00±0,07)×10-13	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-Ds-plus-minus.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
B mezonu[15]	B+	B-	u b	5279,26±0,17	1⁄2	0−	0	0	+1	(1,638±0,004)×10-12	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-B-plus-minus.pdf 6 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
B mezonu[16]	B0	B0	d b	5279,58±0,17	1⁄2	0−	0	0	+1	(1,519±0,009)×10-12	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-B-zero.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Garip B mezonu[17]	B0 s	B0 s	s b	5366,77±0,24	0	0−	−1	0	+1	(1,512±0,007)×10-12	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-Bs-zero.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Tılsımlı B mezonu[18]	B+ c	B- c	c b	6275,6±1,1	0	0−	0	+1	+1	(4,52±0,33)×10-13	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-Bc-plus-minus.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

^[a] ^ Sıfırdan farklı kuark kütleleri sebebiyle kesin olmayan sonuçlar görülmektedir.
^[b] ^ PDG, rezonans genişliğini (Γ) belirtir. Burada ise onun yerine τ = ^ħ⁄_Γ dönüşümü verilmiştir.
^[c] ^ Güçlü özdurum. Belirli bir yaşam süresi yoktur (aşağıdaki kaon notları başlığına bakınız).
^[d] ^
K0
L ve
K0
S parçacıklarının kütleleri,
K0
parçacığınınki gibi verilmiştir.
K0
L ve
K0
S parçacıklarının kütleleri arasındaki fark 2,2×10^-11 MeV/c² kadardır.^[11]
[e] ^ Zayıf özdurum. Bir miktar CP ihlali durumu söz konusudur (aşağıdaki kaon notları başlığına bakınız).

Vektörel mezonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Parçacık adı	Parçacık sembolü	Antiparçacık sembolü	Kuark içeriği	Değişmez kütlesi (MeV/c2)	IG	JPC	S	C	B'	Ortalama yaşam süresi (s)	Yaygın olarak bozunduğu (>%5 bozunma)
YÜklü ro mezonu[19]	ρ+ (770)	ρ- (770)	u d	775,11±0,34	1+	1−	0	0	0	(4,41±0,02)×10-24[f][g]	π± + π0
Nötr ro mezonu[19]	ρ0 (770)	Kendisi	${\displaystyle {\tfrac {1}{\sqrt {2}}}\left(\mathrm {u{\bar {u}}-d{\bar {d}}} \right)\,}$	775,26±0,25	1+	1−−	0	0	0	(4,45±0,03)×10-24[f][g]	π+ + π-
Omega mezonu[20]	ω (782)	Kendisi	${\displaystyle {\tfrac {1}{\sqrt {2}}}\left(\mathrm {u{\bar {u}}+d{\bar {d}}} \right)\,}$	782,65±0,12	0−	1−−	0	0	0	(7,75±0,07)×10-23[f]	π+ + π0 + π- ya da π0 + γ
Fi mezonu[21]	ϕ (1020)	Kendisi	s s	1019,461±0,019	0−	1−−	0	0	0	(1,54±0,01)×10-22[f]	K+ + K- ya da K0 S + K0 L ya da ( ρ + π ) / ( π+ + π0 + π- )
J/Psi[22]	J/ψ	Kendisi	c c	3096,916±0,011	0−	1−−	0	0	0	(7,09±0,21)×10-21[f]	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-J-psi-1S.pdf 6 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Upsilon mezonu[23]	ϒ (1S)	Kendisi	b b	9460,30±0,26	0−	1−−	0	0	0	(1,22±0,03)×10-20[f]	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-upsilon-1S.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaon[24]	K∗+	K∗-	u s	891,66±0,026	1⁄2	1−	1	0	0	(3,26±0,06)×10-23[f][g]	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-K-star-892.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaon[24]	K∗0	K∗0	d s	895,81±0,19	1⁄2	1−	1	0	0	(1,39±0,02)×10-23[f]	http://pdg.lbl.gov/2014/listings/rpp2014-list-K-star-892.pdf 20 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
D mezonu[25]	D∗+ (2010)	D∗- (2010)	c d	2010,26±0,07	1⁄2	1−	0	+1	0	(7,89±0,17)×10-21[f]	D0 + π+ ya da D+ + π0
D mezonu[26]	D∗0 (2007)	D∗0 (2007)	c u	2006,96±0,10	1⁄2	1−	0	+1	0	>3,1×10-22[f]	D0 + π0 ya da D0 + γ
Garip D mezonu[27]	D∗+ s	D∗- s	c s	2112,1±0,4	0	1−	+1	+1	0	>3,4×10-22[f]	D∗+ + γ ya da D∗+ + π0
B mezonu[28]	B∗+	B∗-	u b	5325,2±0,4	1⁄2	1−	0	0	+1	Bilinmiyor	B+ + γ
B mezonu[28]	B∗0	B∗0	d b	5325,2±0,4	1⁄2	1−	0	0	+1	Bilinmiyor	B0 + γ
Garip B mezonu[29]	B∗0 s	B∗0 s	s b	5415,4+2,4 -2,1	0	1−	−1	0	+1	Bilinmiyor	B0 s+ γ
Tılsım B mezonu†	B∗+ c	B∗- c	c b	Bilinmiyor	0	1−	0	+1	+1	Bilinmiyor	Bilinmiyor

^[f] ^ PDG, rezonans genişliğini (Γ) belirtir. Burada ise onun yerine τ = ^ħ⁄_Γ dönüşümü verilmiştir.
^[g] ^ Kesin değer, kullanılan yönteme göre değişlik göstermektedir.

Nötr kaonlarla ilgili notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nört kaonlarla ilgili iki karışıklık vardır:^[30]

• Nötr kaon karışımı sebebiyle
  K0
  S ve
  K0
  L parçacıkları gariplik özdurumunda değil zayıf etkileşim özdurumunda bulunur. Bu da parçacıkların nasıl bozunacağını etkileyerek parçacıkların sınırlı bir yaşam süresine sahip olmalarına yol açar.
• 
  K0
  S ve
  K0
  L parçacıkları için tabloda verilen lineer kombinasyonlar, CP ihlali sebebiyle yapılan düzeltmeler nedeniyle kesin olarak doğru değildir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Parçacıklar listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Olive, K. A. (Particle Data Group) (2014). "Review of Particle Physics". Chinese Physics C (İngilizce). 38 (9). s. 090001. 
• M.S. Sozzi (2008). "Parity". Discrete Symmetries and CP Violation: From Experiment to Theory (İngilizce). Oxford University Press. ss. 15-87. ISBN 0-19-929666-9. 
• M.S. Sozzi (2008a). "Charge Conjugation". Discrete Symmetries and CP Violation: From Experiment to Theory (İngilizce). Oxford University Press. ss. 88-120. ISBN 0-19-929666-9. 
• M.S. Sozzi (2008c). "CP-Symmetry". Discrete Symmetries and CP Violation: From Experiment to Theory (İngilizce). Oxford University Press. ss. 231-275. ISBN 0-19-929666-9. 
• Amsler, C. et al. (Particle Data Group); Amsler; Doser; Antonelli; Asner; Babu; Baer; Band; Barnett; Bergren; Beringer; Bernardi; Bertl; Bichsel; Biebel; Bloch; Blucher; Blusk; Cahn; Carena; Caso; Ceccucci; Chakraborty; Chen; Chivukula; Cowan; Dahl; d'Ambrosio; Damour; De Gouvêa (2008). "Review of Particle Physics". Physics Letters B (İngilizce). 667 (1). ss. 1-1340. Bibcode:2008PhLB..667....1A. doi:10.1016/j.physletb.2008.07.018. 
• S.S.M. Wong (1998). "Nucleon Structure". Introductory Nuclear Physics (2.2dil=İngilizce bas.). John Wiley & Sons. ss. 21-56. ISBN 0-471-23973-9. 
• R. Shankar (1994). Principles of Quantum Mechanics (2.2dil=İngilizce bas.). Plenum Press. ISBN 0-306-44790-8. 
• K. Gottfried, V.F. Weisskopf (1986). "Hadronic Spectroscopy: G-parity". Concepts of Particle Physics (İngilizce). 2. Oxford University Press. ss. 303-311. ISBN 0-19-503393-0. 
• V.L. Fitch (1980). "The Discovery of Charge – Conjugation Parity Asymmetry" (PDF). Nobel Lecture (İngilizce). Nobel Vakfı. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2017. 
• S.W. Herb; Hom, D.; Lederman, L.; Sens, J.; Snyder, H.; Yoh, J.; Appel, J.; Brown, B.; Brown, C.; Innes, W.; Ueno, K.; Yamanouchi, T.; Ito, A.; Jöstlein, H.; Kaplan, D.; Kephart, R.; ve diğerleri. (1977). "Observation of a Dimuon Resonance at 9.5 Gev in 400-GeV Proton-Nucleus Collisions". Physical Review Letters (İngilizce). 39 (5). ss. 252-255. Bibcode:1977PhRvL..39..252H. doi:10.1103/PhysRevLett.39.252. KB1 bakım: Diğerlerinin yanlış kullanımı (link)
• J.J. Aubert; Becker, U.; Biggs, P.; Burger, J.; Chen, M.; Everhart, G.; Goldhagen, P.; Leong, J.; McCorriston, T.; Rhoades, T.; Rohde, M.; Ting, Samuel; Wu, Sau; Lee, Y.; ve diğerleri. (1974). "Experimental Observation of a Heavy Particle J". Physical Review Letters (İngilizce). 33 (23). ss. 1404-1406. Bibcode:1974PhRvL..33.1404A. doi:10.1103/PhysRevLett.33.1404. KB1 bakım: Diğerlerinin yanlış kullanımı (link)
• J.E. Augustin; Boyarski, A.; Breidenbach, M.; Bulos, F.; Dakin, J.; Feldman, G.; Fischer, G.; Fryberger, D.; Hanson, G.; Jean-Marie, B.; Larsen, R.; Lüth, V.; Lynch, H.; Lyon, D.; Morehouse, C.; Paterson, J.; Perl, M.; Richter, B.; Rapidis, P.; Schwitters, R.; Tanenbaum, W.; Vannucci, F.; Abrams, G.; Briggs, D.; Chinowsky, W.; Friedberg, C.; Goldhaber, G.; Hollebeek, R.; Kadyk, J.; Lulu, B.; ve diğerleri. (1974). "Discovery of a Narrow Resonance in e⁺e⁻ Annihilation". Physical Review Letters (İngilizce). 33 (23). ss. 1406-1408. Bibcode:1974PhRvL..33.1406A. doi:10.1103/PhysRevLett.33.1406. KB1 bakım: Diğerlerinin yanlış kullanımı (link)
• M. Gell-Mann (1964). "A Schematic of Baryons and Mesons". Physics Letters. 8 (3). ss. 214-215. Bibcode:1964PhL.....8..214G. doi:10.1016/S0031-9163(64)92001-3. 
• E. Wigner (1937). "On the Consequences of the Symmetry of the Nuclear Hamiltonian on the Spectroscopy of Nuclei". Physical Review (İngilizce). 51 (2). ss. 106-119. Bibcode:1937PhRv...51..106W. doi:10.1103/PhysRev.51.106. 
• W. Heisenberg (1932). "Über den Bau der Atomkerne I". Zeitschrift für Physik (Almanca). 77 (1-2). ss. 1-11. Bibcode:1932ZPhy...77....1H. doi:10.1007/BF01342433. 
• W. Heisenberg (1932). "Über den Bau der Atomkerne II". Zeitschrift für Physik (Almanca). 78 (3-4). ss. 156-164. Bibcode:1932ZPhy...78..156H. doi:10.1007/BF01337585. 
• W. Heisenberg (1932). "Über den Bau der Atomkerne III". Zeitschrift für Physik (Almanca). 80 (9-10). ss. 587-596. Bibcode:1933ZPhy...80..587H. doi:10.1007/BF01335696. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Particle Data Group – The Review of Particle Physics (2008)22 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Mesons made thinkable5 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., an interactive visualisation allowing physical properties to be compared