Meteora

UNESCO Dünya Mirası
Konum	Yunanistan
Kriter	Karma: i, ii, iv, v, vii
Referans	455
Tescil	1988 (12. oturum)
Bölge	Avrupa ve Kuzey Amerika

Meteora (Yunanca: Μετέωρα, Yunanca telaffuz: [mɛˈtɛoɾɐ]), Yunanistan'ın Kalambaka kasabası yakınlarındaki kayalık bölge. Bölgede çok sayıda Ortodoks kilisesi^[1] ve Athos Dağı'ndan sonra Yunanistan'daki en önemli manastırlar bulunmaktadır.^[1] Orijinalinde 24 tane olan manastırlardan 6 tanesi ayakta kalmış olup manastırlar, bölgeye hakim olan devasa doğal sütunların üzerine inşa edilmiştir. Meteora, Thessalia ovasının kuzeybatı ucunda, Pinios Nehri'nin ve Pindus Dağları'nın yakınında yer almaktadır.

UNESCO, 1988'de bölgeyi dünya mirası ilan etmiştir.^[2]

Adı "havada asılı" anlamına gelmektedir ve kökence meteor sözcüğüyle bağlantılıdır.^[3][4]

Jeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Pindos dağlarının yanında, Thessalia'nın batısında yer alan bu eşsiz bölgede bazıları 400 metreden yüksek 100'den fazla^[5] kaya sütunu yer almaktadır. Bu sıra dışı yer şekillerini jeolojik olarak açıklamaksa kolay değildir, çünkü Meteora'daki sütunlar, peribacaları ya da volkan bacaları gibi sert volkanik kayalardan değil, kumtaşı ve konglomera gibi yumuşak malzemelerden meydana gelmiştir.

Konglomera, milyonlarca yıl içerisinde nehirlerin bir gölün kenarındaki bir deltaya aktardığı taş, kum ve çamurun birikmesiyle meydana gelmiştir. Yaklaşık 60 milyon yıl önce, Paleojen dönemde^[6] bir takım sismik hareketler deniz yatağını yukarı iterek kalın bir kumtaşı katmanı içerisinde yüksek bir plato ve çok sayıda yatay fay hattı oluşturmuştur. Daha sonra da bu devasa kaya sütunları su, rüzgar ve ısı erozyonu sonucunda söz konusu fayların üzerinde şekillenmiştir. Sıradışı olansa bu konglomera oluşumlarının ve erozyonun çevresindeki dağların arasında sadece birkaç kilometrekarelik görece kısıtlı bir alanla kısıtlı kalabilmesidir. Buna benzer kaya oluşumları ve erozyon olayları Dünya'nın birçok yerinde bölgesel olarak bulunmakla birlikte Meteora'yı özel yapan milyonlaca yıl içinde bir araya gelmiş bu tortul kayaçların tabakalaşmaya dair çok az emare barındırması ve yatay aşınmanın aşırı boyutlarına rağmen bölgesel kalabilmesidir.

Theopetra Mağarası Kalambaka'dan 4 km. uzaktadır. Mağarayı arkeolojik açıdan eşsiz yapansa sadece bir alanda iki çok önemli kültür değişiminin kayıtlarının bulunabilmesidir; Neandertallerin yerini modern insanların (Homo sapiens) alması ve Buzul Çağı'ndan sonra avcı-toplayıcı toplumdan tarım toplumuna geçiş yapılması. Mağara, bir kireçtaşı tepesinin eteğinde bulunan ve kuzeydoğuya, Theopetra köyüne doğru açılan, girişi 17 m. genişliğinde ve 3 m. yüksekliğinde olan 500 m²'lik dikdörtgen bir odadan oluşmaktadır. Mağara, Thessalia ve Makedonya'nın sınırını oluşturan Chasia dağlarının eteğinde yer alır ve Pinaios'un kollarından olan Lithaios Nehri mağaranın önünden akar. Nehrin mağaranın ağzında yer alması, mağarada yaşayanların temiz suya kolayca, uzun mesafeler kat etmeden erişebildiği anlamına gelmektedir.^[7] Eskiden halka açık olan mağara, güvenlik incelemeleri için süresiz olarak kapatılmıştır.^[8]

Arkeolojik kazılar ve araştırmalar sonucunda bulunan taşlaşmış diyatomeler, Paleolojik iklimin ve iklim değişikliğinin anlaşılmasında yardımcı olmuştur Radyokarbon tarihleme yöntemiyle bölgedeki mağaralarda 50 bin yıldır insanların yaşadığı keşfedilmiştir.^[9] Bilinen en eski yapı örneği, Theopetra mağarasının ağzının üçte ikisini kapatan taş duvar 23 bin yıl önce (Buzul Çağı sırasında), muhtemelen rüzgârdan korunma amacıyla inşa edilmişti. Ayrıca mağaralarda çok sayıda Paleolitik ve Neolitik insan kalıntısına da rastlanmıştır.^[10]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Şafak vakti Meteora
• 
  Rousanou, Nikolaos ve Büyük Meteora manastırları
• 
  Rousanou Manastırı
• 
  Meteora vadisinin panoraması
• 
  Meteora vadisi
• 
  Varlaam Manastırı
• 
  Roussanou Manastırı
• 
  Varlaam ve Büyük Metereon manastırları

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]