Maurya İmparatorluğu

Maurya İmparatorluğu, Antik Hindistan'da Demir Çağı'nda coğrafi olarak geniş bir tarihsel güç olan, M.Ö. 322 yılından M.Ö. 185 yılına kadar Mauryan hanedanı tarafından yönetilen imparatorluktur. Kökeni Hint yarımadasının doğusunda, Hint-Ganj Ovası'da (günümüzde Bihar ve doğu Uttar Pradesh) hüküm süren Magadha Krallığı'na dayanan imparatorluğun başkenti Pataliputra (günümüzde Patna) oldu. İmparatorluk, Nanda İmparatorluğu'nu yıkan Chandragupta Maurya tarafından M.Ö. 322 yılında kuruldu. Büyük İskender'in generallerinden biri olan Seleukos'a karşı kazandığı zaferin ardından M.Ö. 305'te Afganistan'ın ve günümüz Pakistan'ının pek çok bölgesini ele geçirdi. Maurya, MÖ 324-297 yılları arasında, kendi rızasıyla oğlu Bindusara'ya tahtı bırakana kadar hüküm sürdü. Bindusara tahtta kaldığı (M.Ö. 297-272) dönemde Güney Hindistan'ın büyük bir bölümünü ele geçirdi. Ölümü Bindusara'nın oğlu Asoka ve kardeşi arasında geçen bir savaşa yol açtı. Kardeşini yenen Asoka, M.Ö. 268 yılında tahta çıktı, küçük bir krallık olan Kalinga'yı ele geçirdi. Bütün hayatını Budizm'in yayılmasına adayan Asoka, Maurya Hanedanlığı'nın en başarılı ve güçlü hükümdarlarından biri oldu. Asoka'nın M.Ö. 232 yılında ölümünün ardından imparatorluk küçük krallıklara ayrılır. M.Ö. 2. yüzyılda nüfusu elli milyon olarak tahmin edilen büyük bir imparatorluktur.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ordu[değiştir | kaynağı değiştir]

Dönemin en büyük düzenli ordusu olan Maurya Ordusu, imparatorluğun genişlemesi ve rakip devletlere karşı savunulmasında çok önemli rol oynadı. Araştırmacılara göre imparatorluk 600.000 piyade, 30.000 süvari ve 9.000 savaş filinden oluşan bir orduya sahipti. Geniş bir casus ağı, hem içeride hem dışarıda güvenlik amacıyla istihbarat topladı. İmparator Asoka, Budizme inanmaya başladıktan sonra diğer topluluklara saldırı anlamı taşıyan savaşlarını ve genişlemeyi reddetse de (bu fikre Kalinga Krallığı ile yapılan savaşta kapıldı) imparatorluğu dış tehditlerden korumak ve Batı ile Doğu Asya'da düzen ve barışı sağlamak amacıyla düzenli orduyu devam ettirdi.^[1]

Merkezileşme[değiştir | kaynağı değiştir]

Merkezi hükûmet sistemi, ticaret ve tarımla uğraşmayı oldukça kolaylaştırıyordu. Maurya bütün Hindistan'da geçerli tek bir para birimi ile birlikte bir yerel yönetici ve idareciler ağı oluşturdu ve aynı zamanda tüccarlar ve çiftçiler için adalet ve güvenlik sağlamayı amaçlayan bir kamu hizmeti başlattı.^[1]

Maurya İmparatorluğu'nun disiplinli merkezi otoritesi sayesinde çiftçiler, yerel kralların vergi ve mahsul toplama zorunluluklarından kurtuldu. Onun yerine, ülke çapında uygulanan bir vergi sistemi aracılığıyla ödemelerini yaptılar. Sistem, Arthashastra prensipleri altında çalışıyordu. Bir Antik Hint yazısı olan Arthashastra, vergi toplamak, ticaret ve tarım kaynaklarını yönetmek, diplomasiyi idare etmek, hatta savaşmak dahil pek çok konuda tavsiyelerde bulunuyordu.^[1]

Ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

Maurya İmparatorluğu'nun siyasi birliği ve iç barışı, Hindistan'da ticaretin genişlemesini teşvik etti. Asoka'nın hükümdarlığı sırasında hükûmet, ana yolların yapımını denetledi ve Maurya'nın uluslararası ticaret ağı genişledi. Hindistan'ın Baktria ve İran gibi bölgelere ihraç ettiği ürünler arasında ipek, tekstil ve baharatlar vardı.^[1]

Dağılma[değiştir | kaynağı değiştir]

Asoka'nın ölümüyle birlikte Maurya İmparatorluğu dağılmaya başladı. Askerlerin ve devlet memurlarının yüksek maaşlarından ötürü merkezi hazine sonunda iflas etti. Geniş bir imparatorluk yerine yerel yöneticilerin küçük bölgelerin başına geçtiği ve kendilerini stratejik olarak ticaret yolları üzerinde konumlandırdığı bir düzen ortaya çıktı. Bu büyük imparatorluk birkaç yüzyıl sonra yerini Hindistan'ın altın çağını yaşatacak olan Gupta İmparatorluğu'na bırakacaktı.^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e "Maurya ve Gupta İmparatorlukları". 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Hindistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[kağan-akademi-1] "Maurya ve Gupta İmparatorlukları". 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

Maurya İmparatorluğu nedir?, Maurya İmparatorluğu anlamı nedir?, Maurya İmparatorluğu ne demektir?