Margrete den Første (Türkçe: Birinci Margaret veya resmî olmayan adıyla Margrete: Kuzey'in Kraliçesi), Charlotte Sieling'in yönettiği ve ortak yazarlığını yaptığı 2021 Danimarka tarihi drama filmi. Film, 1402'de Danimarka Kraliçesi I. Margrete'nin oğlu Danimarka-Norveç Kralı Olaf II/Olav IV olduğunu iddia eden bir sahtekar olan 'Sahte Oluf'un kurgulanmış bir anlatımıdır.

Film Danimarka sinema tarihinin en büyük yapımlarından biriydi ve Danca bir uzun metrajlı film için o zamana kadarki en büyük bütçeye sahipti.^[4][5] 16 Eylül 2021'de gösterime girdi.

Konu[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, genç Danimarka Prensesi Margrete'nin, babası Kral IV. Valdemar Atterdag'ın 1361 Visby Muharebesi'ndeki zaferinin ardından dökülen korkunç kana tanık olmasıyla başlar.

Kırk yıl sonra ve artık kraliçe olan Margrete, Danimarka, Norveç ve İsveç'i kendi yönetimi altında başarıyla birleştirir, böylece Kalmar Birliği'ni kurar ve o ana kadar sürekli savaşla harap olmuş bir bölgeye on yıllık bir barış getirir. Bununla birlikte, gücü kendi başına değil, üç krallığın her birinde kral olarak taçlandırdığı evlatlık oğlu Erik adına kullanır ve artık reşit olmasına rağmen, arkadaşı, Roskilde Piskoposu, danışman Peder Jensen Lodehat yardımıyla onun adına yönetmeye devam eder.

1402'de Margrete, Erik'in İngiltere Kralı IV. Henry'nin kızı İngiltere Kraliçesi Philippa ile nişanlanmasına tanık olmak için üç krallığın önde gelen kodamanlarını Kalmar Kalesi'ne çağırır. Philippa'ya, evlilik anlaşmasının mali ve siyasi şartlarını müzakere etmekle görevli bir İngiliz lordu William Bourcier eşlik etmektedir. Margrete, Birliğin Alman düşmanlarının, özellikle de Prusya'yı yöneten ve yakın zamanda İsveç'in Gotland adasını da ele geçiren Töton Yönetimi'nin saldırılarını caydırmak için İngiltere ile güçlü bir askerî ittifak kurmaya özellikle heveslidir.

İngiliz partisini Kalmar'da karşılama ziyafeti sırasında, Norveçli patron Asle Jonsson, Margrete'a Kalmar yolunda Graudenz'den (Prusya'da) gelen ve Margrete'nin oğlu Oluf olduğunu iddia eden bir adamla tanıştığını söyler. Oluf, çocukken hem Danimarka'nın hem de Norveç'in kralı sayılmaktaydı, ancak on beş yıl önce (yani 1387'de) aniden Falsterbo'da ölmüştü. O sırada on yedi yaşındaydı, reşit olmak ve iki krallığın yönetimini annesinden devralmak üzereydi ve o zamandan beri kraliçenin düşmanları, kraliçenin gücü elinde tutmak için onu öldürdüğüne dair karanlık söylentiler yaymıştı. Margrete, Asle'ye oğlunun öldüğüne dair güvence verir, ancak Asle, adamı Oluf olarak tanıdığı konusunda ısrar eder. Bu kışkırtıcı haber hızla yayılır ve bu nedenle Margrete, meselenin çözülmesi için adamı Kalmar'a getirmesini emreder. Bu arada Margrete, ziyafette bulunan bir Alman tüccar olan Raberlin'den şüphelenmeye başlar ve İsveçli hizmetçisi Jakob Nilsson'a Raberlin Prusya'ya döndüğünde onu takip etmesini emreder.

Graudenz'li Adam, Kalmar'a getirilir ve Margrete tarafından alenen sorguya çekilir. Adam, kendisinin Kral Oluf olduğu iddiasını tekrarlar ve 1387'de beraberindeki hizmetlilerinden birine bilinmeyen kişiler tarafından onu öldürme emri verildiğini açıklar. Suikastçı, eylemi gerçekleştirmeye kendini ikna edemez ve bunun yerine onu kaçırır ve son on beş yıldır Cermen Tarikatı tarafından esir tutulduğu Prusya'ya götürür. Birkaç hafta önce, açıklama yapmadan aniden serbest bırakılır ve ardından haklı mirasını geri almak için İskandinavya'ya döner. Danimarkalı ve İsveçli meclis üyeleri bu hikâeye şüpheyle yaklaşmaktadır, ancak Norveçli meslektaşları buna inanmaya daha isteklidir (Oluf'un babası önceki Norveç kralı Håkon VI olduğu için) ve Asle gibi birçoğu Graudenz'li Adamı Oluf olarak tanıdığını iddia etmektedir. Margrete, onunla ne yapacağına karar verirken, zindanlara kapatılmasını emreder.

Sonraki günlerde, Margrete kendini korkunç bir ikilemle karşı karşıya bulur. Erik - tutuklu Oluf olarak tanınırsa kimin meşruiyetini kaybedeceğini iddia ederek - giderek daha fazla tedirgin ve istikrârsız hale gelirken, Piskopos Peder onu, üç krallık arasındaki anlaşmazlığı önlemek için Graudenz'li Adam'ı derhal idam ettirmeye çağırmakta ve Bourcier, Erik'in statüsü sorunu hızla çözülmezse müzakereleri kesmek ve Philippa ile İngiltere'ye dönmekle tehdit etmektedir. Öte yandan Asle Jonsson ve Norveçli meclis üyeleri, Graudenz'li Adam'ın Oluf olduğu konusunda kararlıdır ve Margrete onunla ne kadar çok konuşursa, onun gerçekten oğlu olup olmadığını o kadar çok merak etmeye başlar. Konsey üyelerinden hiçbiri, veba enfeksiyonundan tabutunu açamayacak kadar korktuklarından, sözde ölümünden sonra Oluf'un cesedini görmediğini keşfettiğinde başka bir şüphe unsuru ortaya çıkar.

Kararı kendisi için kolaylaştırmak amacıyla Margrete, Graudenz'li Adam'ın kendisinin Oluf olduğunu alenen inkâr etmesi durumunda onun hayatını bağışlayacağını öne sürer. Bununla birlikte, inatla bunu yapmayı reddeder ve dahası Piskopos Peder, iddia sahibi iddialarından vazgeçse bile, hayatta kaldığı sürece Erik ve İskandinav birliği için hâlâ bir tehdit olacağına dikkat çekmektedir.

Margrete sonunda bir ilham kaynağına sahip olur ve Graudenz'li Adam'ın hayatına yönelik bir girişim hakkındaki hikâyesinin, oğlunu öldürttüğüne dair söylentilerin kaynağı olabileceğini fark eder. Asla böyle bir emir vermemiş ve onun yerine bunu yapma yetkisine sahip olacak tek bir kişi daha vardır. Oluf'un hizmetlisine onu öldürmesini emrettiğini itiraf eden Peder ile yüzleşir ve Oluf'un Margrete'nin olduğu gibi İsveçliler adına asla kabul edilebilir bir hükümdar olamayacağı için daha büyük iyilik amacıyla hareket ettiğini açıklar. Bu nedenle, Margrete'nin Danimarka-Norveç'te iktidarı elinde tutabilmesi ve ardından İsveç'in de kontrolünü ele geçirebilmesi, böylece Kalmar Birliği'ni tamamlaması ve sonunda İskandinavya'ya barış getirmesi için Oluf'tan kurtulması gerekliydi.

Margrete artık Graudenz'li Adamın gerçekten oğlu Oluf olduğuna ikna olur, ancak bu konuda harekete geçmeden önce Erik, Graudenz'li Adama Oluf'un kimliğine bürünmeyi öğrettiğini yanlış bir şekilde itiraf edecek bir tanık üretir. Böylece Oluf'un bir sahtekâr olduğunu "kanıtlayan" Erik, onu vatana ihanetten ölüm cezasına çarptırır. Margrete ve Norveçli kodamanlar kararı protesto etmekte, ancak Danimarkalı ve İsveçli kodamanlar, Peder liderliğindeki piskoposlar gibi Erik'i desteklemektedir.

O akşam Margrete, hapishane hücresinden Asle ile Oluf'u alır ve üçünün birlikte Bergen'e kaçmasını ister, ancak bunun muhtemelen Norveç ile Danimarka-İsveç arasında savaşa yol açacağını anlar. Ancak Margrete, Oluf ve Asle ile buluşmak için kaleden çıkmak üzereyken, Prusya'daki macerasından yeni dönen Jakob Nilsson onu görmeye gelir. Töton Tarikatı'nın İsveç anakarasını işgâl etmeyi planladığını ve Tarikat'ın, İskandinav krallıkları arasında en yüksek anlaşmazlığa neden olmak (ve İngiltere ile tartışmalı ittifakı mahvetmek) ve böylece Kalmar Birliği'ni savunmasız bırakmak için Oluf'un serbest bırakılmasını kasıtlı olarak zamanladığını öğrenir. Margrete, Erik'i Asle'yi bağışlaması için iknâ etmeyi başarır, ancak Oluf, annesinin önünde bir hain olarak diri diri yakılır. Filmin sonlarında İskandinav birliğinin yeniden kurulmasıyla Töton Yönetimi'nin planlanan işgâlini iptal ettiği ima edilmektedir.

Film, Kalmar Birliği'nin Margrete'nin ölümünden sonra bir asır daha sürdüğünü belirten ve üç İskandinav ülkesi arasında bugüne kadar var olan yakınlığın büyük ölçüde onun sayesinde olduğunu iddia eden kısa bir metinle sona erer.

Oyuncular[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kraliçe Margrete rolünde Trine Dyrholm
• Peder Jensen Lodehat rolünde Søren Malling
• Graudenz'li Adam rolünde Jakob Oftebro
• Kral Erik rolünde Morten Hee Andersen
• Jens Due rolünde Thomas Waern Gabrielsson
• Johan Sparre rolünde Magnus Krepper
• Asle Jonsson rolünde Bjørn Floberg
• Sir William Bourcier rolünde Paul Blackthorne
• Astrid rolünde Agnes Westerlund Rase
• Jakob Nilsson rolünde Simon J. Berger
• Roar rolünde Linus James Nilsson
• Raberlin rolünde Richard Sammel
• Malin rolünde Annika Hallin
• Hildur rolünde Halldóra Geirharðsdóttir
• İngiltere Prensesi Philippa rolünde Diana Martinová

Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmin yaklaşık 73 milyon Danimarka kronu bütçesi vardı.^[4] Danimarka Film Enstitüsü, prodüksiyona o zamana kadar yaptığı en büyük tek hibe olan 20 milyon DKK katkıda bulundu.^[6]

Film ekibi, virüs salgını nedeniyle 12 Mart 2020'de durmak zorunda kalmadan önce Prag'da yalnızca 10 günlük çekimi tamamlamayı başardığı için prodüksiyon koronavirüs pandemisinden kötü etkilendi. Yapımcılar prodüksiyonu kurtarmak için Film i Väst, Queen Margrethe & Prince Henrik Foundation, A.P. Møller Fund, Carlsberg Foundation ve Augustinus Fund'dan fazladan 8,5 milyon DKK talep ettiler.^[4]

Gösterim[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, 16 Eylül 2021'de Danimarka'da gösterime girdi.^[1][2] Kuzey Amerika'da sınırlı bir sinema gösterimi vardı ve 17 Aralık 2021'de Samuel Goldwyn Films tarafından talebe bağlı video platformunda yayınlandı.^[2][7]

Resepsiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Gişe[değiştir | kaynağı değiştir]

Margrete den Første, yaklaşık 9,8 milyon dolarlık bir üretim bütçesine karşılık Kuzey Amerika'da 0 dolar^[2] ve dünya çapında toplam 45.878^[3] dolar hasılat yaptı.^[4]

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Değerlendirme platformu Rotten Tomatoes'da film, ortalama 7.2/10 puanla 14 incelemeyle %93 onay derecesine sahiptir.^[7] Metacritic'te film, 5 eleştirmene dayanarak 100 üzerinden 68 puan almış ve bu da "genel olarak olumlu eleştiriler" anlamına geliyordu.^[8] Ekko dergisi filme altı üzerinden beş yıldız vermiş ve filmi "Danimarka film tarihinde etkileyici bir başarı" olarak nitelendirmiştir.^[5] Berlingske Tidende, Margrete den Første'ya altı yıldızdan altısını verdi ve filmin "Danimarka tarihi hakkında on yıllardır en iyi film" olduğunu ve "mükemmel bir oyuncu kadrosuna" sahip olduğunu yazdı.^[9] Dagbladet Information, hikâyeyi "kapsamlı, inandırıcı ve odaklanmış" ve filmi bir bütün olarak "görsel ve çağrıştırıcı olarak uygulanmış" şeklinde nitelendirdi.^[10] Jyllands-Posten, Margrete den Første'ya altı üzerinden beş yıldız verdi ve Trine Dyrholm'un performansını övdü.^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• IMDb'de Margrete den Første
• AllMovie'de Margrete den Første
• Danske Filminstitut'de MARGRETE DEN FØRSTE 15 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Danca)
• danskefilm.dk üzerinde Margrete den første 1 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Danca)
• Svensk Filmdatabas üzerinde Margrete den Første 7 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; (İsveççe: Drottning Margareta)
• Icelandic Film Centre'da Margrete - Queen of the North 31 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Allociné üzerinde MARGRETE — QUEEN OF THE NORTH 12 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)