Lizbon Antlaşması

Lizbon Antlaşması'nı imzalayan Avrupa Birliği devlet ve hükûmet başkanları
Tür	Düzenleme Antlaşması
İmzalanma	19 Ekim 2007
Yer	Lizbon

Lizbon Antlaşması (Reform Antlaşması), Fransa ve Hollanda'nın halk oylaması ile reddederek düşürdüğü AB Anayasasını temelde koruyan ve ufak değişikliklerle tekrar ülkelerin onayına sunulan AB Temel Antlaşmasıdır.

18-19 Ekim 2007'de Lizbon'da yapılan zirvede onaylandığı için Lizbon Antlaşması olarak adlandırılan yeni AB Nitel Antlaşması, 250 sayfadan oluşmakta ve kabul edilmesi için tüm üye ülke parlamentolarında ve/veya referandum ile onaylanması gerekmektedir.

Öngördüğü değişiklikler[değiştir | kaynağı değiştir]

• 6 aylık dönüşümlü başkanlık sistemini kaldırıp yerine, 2,5 yıllık süre için üye ülkelerin oy birliğiyle atayacakları AB Konseyi Başkanı'nı getirmektedir. Bu başkan yılda 4 kez toplanacak AB zirvelerine de başkanlık edecektir.
• Dış politikada tek seslilik amaçlı olarak atanan AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ise, Dışişleri Bakanlarını buluşturan Dış İlişkiler Konseyi toplantılarına başkanlık edecek ve AB Komisyonu başkan yardımcılığı görevini de üstlenecektir ve eşgüdüm sağlayacaktır. İngiltere'nin ısrarı üzerine "AB Dışişleri Bakanı" sıfatı değiştirilmiştir.
• Avrupa Komisyonu, yasama sürecini başlatan, ayrıca Birliğin yürütme organı olarak AB müktesebatını, bütçeyi ve programları uygulamaktan ve idari denetimden sorumlu kurumdur. Avrupa Komisyonu, her bir üye devletten bir kişinin yer aldığı, 5 yıl için seçilen 27 üyeden oluşur.
• İkili çoğunluk sistemi olarak adlandırılan nitelikli oylama yöntemi, karar alınabilmesi için ülke sayısı dikkate alındığında yüzde 55 ve ülke nüfusları dikkate alındığında yüzde 65 destek bulunmasını gerekli kılıyor.
• AB bütçesi, dış politika ve vergi gibi konularda karar alınabilmesi için, "İkili çoğunluk sistemi" geçerli olmayacak ve üye ülkelerin oy birliği gerekecek.
• Üye ülkelerin ulusal meclisleri, AB Komisyonunun hazırladığı yasa tasarılarını yeniden incelenmek üzere geri gönderme yetkisine sahip olacaktır.

Onay süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Önsöz: Antlaşmanın yürürlüğe girmesi için bütün üye ülkelerin anayasalarında öngörüldüğü şekilde onay vermesi gerekmektedir. İrlanda hariç diğer devletler, antlaşmayı halk oyuna sunmaksızın parlamento kararı ile onaylayacaklardır. Aşağıdaki tablo onay durumunu gösterir. Yeşil renk onay prosedürünün tamamlandığını, sarı renk henüz açık veya tamamlanmamış olduğunu, kırmızı renk ise şu an red edildiğini gösterir. Ülkeler, antlaşmayı onayladıktan sonra onay belgesini geleneksel olarak İtalya'nın başkenti Roma'ya gönderirler. Belgenin Roma'ya ulaşması ile onay prosedürü tamamlanmış olur ve antlaşma onaylayan ülke için devletler hukukuna göre bağlayıcı hale gelir. Bütün belgelerin Roma'ya ulaşmasından bir ay sonra (en erken 1. ocak 2009 tarihinde) Lizbon Antlaşması yürürlüğe girer.

Son durum :

2 Ekim 2009'da İrlanda da yapılan referandumda Lizbon Anlaşması'na % 67.13 oranında "evet" oyu vermiştir. Tüm üye ülkeler onay prosedürünü tamamlayarak onay dökumanını İtalya devletine göndermiş ve 1 Aralık 2009 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

Ülke	Onay Tarihi	Onay şekli	Sonuç	Roma
Macaristan	17.12.2007[1]	Parlamento	Evet	Evet
Slovenya	29.01.2008 29.01.2008	Ulusal Meclis Ulusal Konsey	Evet Evet	Evet
Malta	29.01.2008	Parlamento	Evet	Evet
Romanya	04.02.2008	Parlamento ve Senato	Evet	Evet
Fransa	07.02.2008 07.02.2008 14.02.2008	Meclis Senato Cumhurbaşkanı	Evet Evet Evet	Evet
Bulgaristan	21.03.2008	Ulusal Meclis	Evet	Evet
Slovakya	10.04.2008 12.05.2008	Ulusal Konsey Cumhurbaşkanı	Evet Evet	Evet
Portekiz	23.04.2008	Cumhuriyet Meclisi	Evet	Evet
Danimarka	24.04.2008 30.04.2008	Parlamento Kraliçe	Evet Evet	Evet
Avusturya	09.04.2008 24.04.2008 28.04.2008	Ulusal Meclis Federal Konsey Cumhurbaşkanı	Evet Evet Evet	Evet
Litvanya	08.05.2008 08.05.2008	Cumhuriyet Meclisi Cumhurbaşkanı	Evet Evet	Evet
Birleşik Krallık[2][3]	11.03.2008 18.06.2008 19.06.2008	Temsilciler Meclisi Lordlar Kamarası Kraliçe	Evet Evet Evet	Evet
Lüksemburg	29.05.2008 29.05.2008	Meclis Grandük	Evet Evet	Evet
Yunanistan	11.06.2008	Parlamento	Evet	Evet
İtalya	31.07.2008 23.07.2008 02.08.2008	Temsilciler Meclisi Senato Cumhurbaşkanı	Evet Evet Evet	Evet
Kıbrıs Cumhuriyeti	03.07.2008 26.08.2008	Parlamento Devlet Başkanı	Evet Evet	Evet
Letonya	08.05.2008 14.05.2008	Cumhuriyet Meclisi Cumhurbaşkanı	Evet Evet	Evet
Hollanda	05.06.2008 08.07.2008[4] 10.07.2008	Ikinci Kamara Birinci Kamara Kraliçe	Evet Evet Evet	Evet
Estonya	11.06.2008 19.06.2008	Meclis Cumhurbaşkanı	Evet Evet	Evet
Finlandiya	11.06.2008 12.09.2008	Parlamento Cumhurbaşkanı	Evet Evet	Evet
İspanya	26.06.2008 15.07.2008 30.07.2008	Temsilciler Kongresi Senato Kral	Evet Evet Evet	Evet
Belçika	06.03.2008 10.04.2008 14.05.2008 19.05.2008 20.05.2008 27.06.2008 10.07.2008 11.07.2008[5]	Senato Temsilciler Meclisi Vallon Bölge Meclisi Alman Topluluğu Meclisi Fransız Topluluğu Meclisi     Bölgesel Brüksel Meclisi Flamen Meclisi Kral	Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet	Evet
İsveç	20.11.2008 27.11.2008	Parlamento Kral	Evet Evet	Evet
Almanya	24.04.2008 23.05.2008 08.10.2008	Federal Meclis Federal Konsey Cumhurbaşkanı	Evet Evet Evet	Evet
Polonya	01.04.2008 02.04.2008 09.04.2008	Meclis Senato Devlet Başkanı İrlanda Referandumundan sonra	Evet Evet Evet	Evet
Çekya	18.02.2009 06.05.2009	Meclis Senato Cumhurbaşkanı	Evet Evet -	-
İrlanda	03.10.2009 10.10.2009	Referandum Alt Meclis Senato Cumhurbaşkanı	Evet Evet - -	-

• 12 Haziran 2008 tarihinde yapılan halk oylamasında İrlanda halkı Lizbon Antlaşmasına gereken onayı vermemiştir. 2 ekim 2009 yapılan ikinci halk oylamasında antlaşma kabul görmüştür. Referandumun pozitif sonuçlanması durumunda meclis ve senato antlaşmayı onaylamak zorundadırlar.
• Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler, ek yasanın parlamentodan geçmesiyle antlaşmayı imzalamıştır.
• Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczyński, onay yasasını 9. nisan tarihinde imzaladı fakat antlaşmayı İrlanda Referandumundan sonra imzalayacağını bildirdi. Onay dokümanının İtalya Hükûmetine gönderilmesi ve Roma'da saklı tutulması onay prosedürünün son ayağını teşkil eder.
• Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesinin ikinci itiraza verecek kararı beklemektedir.
• Finlandiya'nın Åland Bölgesel Meclisinde Lizbon Antlaşması ayrıca oylamaya sunulacaktır. Çıkacak kararın ülkenin genel onayına bağlayıcı bir etkisi yoktur. Red edilmesi durumunda Åland bölgesi antlaşma dışında kalacaktır; Lakin antlaşma yürürlüğe girebilecektir.

Resmi siteler[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Birliği[değiştir | kaynağı değiştir]

• Official website 21 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Avrupa
  • Lizbon Anlaşması 25 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Consolidated Treaty on EU and Treaty on the Functioning of the EU7 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Düzenlemenin sonuçları)
  • Hükümetlerarası Konferans2007 23 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Brüksel kararları 27 Mayıs 2008^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Üye ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Treaty of Lisbon – European Commission Representation to Ireland
• Irish Government information site for the Reform Treaty – Irish Department of Foreign Affairs
• 10 Myths about the Reform Treaty – British Foreign and Commonwealth Office

Basın[değiştir | kaynağı değiştir]

• Q&A: The Lisbon Treaty 9 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – BBC News
• The 'Treaty of Lisbon' 23 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – EurActiv
• The EU following the Lisbon Treaty 24 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Eur-charts visualization
• The new EU reform treaty – Federal Union
• Q&A: the EU reform treaty 9 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – The Times
• Ratification Monitor – Bertelsmann Foundation

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Güneş, Ahmet M. (2010): Lizbon Antlaşması Sonrasında Avrupa Birliği, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 200, Sayı 87, 2008, C. XII, S. 1-2, s. 739 -772.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Antlaşmanın Türkçe metni 1 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.