Liberteryenizm

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir.^[1] Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır.^[2] Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; seçim özgürlüğü, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular,^[3]^[4] bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur.^[5]^[6] Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır.^[6] Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

Klasik liberalizmin sınırlı bir türevi biçiminde tanımlanabilen modern liberteryenizm,^[7] liberalizmin yirminci yüzyılda geçirmiş olduğu anlam değişikliklerinden dolayı ‘sol’ düşünceleri savunanlara ABD'de "liberal" denilmeye başlanmasından beri klasik liberal geleneğin takipçisi olanların kendilerini ve düşüncelerini ‘liberaller’den ayırma amacıyla liberteryen kelimesini kullanmasıyla ortaya çıkar.^[8] Bu yeniden canlanma, serbest piyasa veya sağ liberteryenizminin düşünce kuruluşları ve siyasi partilerin aracılığı ile Kuzey Amerika dışında yayılmasıyla sonuçlanır.^[9]^[10]

Etimoloji ve Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

İngilizcede yaygın kullanımıyla serbest piyasa kapitalizmi ve minimal devleti savunanları, ansiklopedik kullanımdaysa bir dizi siyasi ideolojiyi ifade eden libertarian sözcüğü Fransızca libertaire'nin İngilizceye uyarlamasıdır. Ancak daha sonra İngilizcedeki bu uyarlama tekrar Fransızcaya uyarlanarak Libertarien şeklini almıştır. Fransızcada libertaire kelimesi günümüzde de anarşizm ile eş anlamlı kullanılırken,^[11] İngilizceden uyarlanan Libertarien kavramıysa serbest piyasa kapitalizmini destekleyen ideolojik grupları tanımlamada kullanılır.^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]^[17] İki terim de Türkçeye liberter ve liberteryen olarak uyarlanmıştır. Bununla birlikte İngilizcedeki Left-libertarianism (sol liberteryenizm) ve Libertarian socialism (liberteryen sosyalizm) gibi daha sol ideolojileri tanımlama amacıyla kullanılan kavramlar Türkçede liberteryen sözcüğü kullanılarak ifade edilebilmektedir.^[18] Özellikle anarşistler tarafından liberter kavramının Fransızcadaki anlamıyla kullanıldığı görülmektedir.^[19]^[20] Fakat bazen "liberter" kavramının, liberteryenin kısaltması şeklinde, onun yerine kullanıldığına da rastlanır.^[21]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Liberteryen (ing. libertarian) kelimesi özgün haliyle ilk olarak fr. libertaire (liberter) ifadesiyle, anti-otoriter ve anarşistler gibi devlet karşıtı sosyalistler,^[22] özellikle sosyal anarşistler,^[23] ancak daha genel olarak liberter komünistler ve liberter sosyalistler gibi bir sol-kanat siyaset biçimi olarak ortaya çıktı.^[24]^[25] Bu özgürlükçüler, özel mülkiyeti bağımsızlığın ve özgürlüğün önünde bir engel olarak görerek, kapitalizmi ve üretim araçlarının özel mülkiyetini ortadan kaldırmaya, kooperatif mülkiyet ve işçilerin yönetimi lehine, mülkiyet normlarının kullanım alanını ya da etkilerini sınırlandırmaya çalışırlar.^[26]^[27]^[28]^[29]

20. yüzyılın ortalarında, anarko-kapitalizm ve minarşizm gibi serbest piyasa kapitalizmini temel alan ideolojiler, liberteryen terimini, Laissez faire (bırakınız yapsınlar) kapitalizmi ve toprak, altyapı ve doğal kaynaklar gibi güçlü özel mülkiyet haklarını savunmak yolunda kullandılar. ABD'deki ortaya çıkan bu baskın^[30] siyasi görüş dizisi; sivil özgürlükleri,^[31] doğal hukuku,^[32] serbest piyasa kapitalizmini^[33]^[34] ve bunlara ek olarak modern refah devletinin büyük ölçüde tersine çevrilmesini savunur.^[35]

İngilizcede farklı ideolojileri kastetmek için de kullanılan liberteryenizmin (ing. libertarianism) içinde oluşan çeşitli liberteryenizm biçimlerini ayırt etmek için farklı kategoriler kullanılmıştır.^[36]^[37] Akademisyenler, mülkiyet ve sermayenin doğasına ilişkin özgürlükçü görüşleri, genellikle sol-sağ veya sosyalist-kapitalist çizgilerde ayırt ederler.^[38]

Liberter sözcüğünün Fransızcada kullanımı ise; anarşist Joseph Déjacque Le Libertaire, Journal du Mouvement Social dergisini 1858 ile 1861 arasında New York’ta çıkarması ve Fransız anarşist kongresinin bunu benimsediği Kasım 1880′e kadar gitmektedir.^[39] “Liberter” teriminin kullanımı, anarşizm karşıtı yasaları delmek ve halkın aklındaki “anarşi” kelimesinin olumsuz çağrışımından sakınmak üzere Fransa’da kullanılmaya başlandığı 1890′lardan sonra daha da popüler hale geldi.

Felsefesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Felsefî liberteryenizm bir metafizik teorisidir. Tüm liberteryenlerin, sivil özgürlükler ve devletin gücünün azaltılması veya ortadan kaldırılması lehine savundukları kişisel özerklik anlayışıyla başlar.

Liberteryen hareket[değiştir | kaynağı değiştir]

Murray Rothbard, 19. yüzyıl Amerikan bireyci anarşistlerin klasik liberal fikirlerin etkisiyle şekillenmiş çalışmalarından etkilendi.^[40] 19. yüzyılda bireycilerin bir emek değer teorisi vardı, fakat Rothbard neoklasik iktasadın bir öğrencisi olarak emek değer teorisini kabul etmedi. Rothbard 19. yüzyıl Amerikan bireycilerinin savunduğu özel savunma ve serbest piyasayı Avusturya İktisat Okulunun ilkeleriyle birleştirmeye çalıştı.^[41]

1971 yılında New York Times 17. yüzyıl filozofu Baruch Spinozanın modern liberteryenizmin habercisi olduğunu yazdı. Yazarlar, modern liberteryenizmin 18. ve 19. yüzyıl liberalizminin kısmen devamı olduğunu belirtti.^[42] 1950'lerde yazar Ayn Rand adına objektivizm dediği bir felsefi sistem geliştirdi. Rand'ın fikirlerini ifade ettiği Hayatın Kaynağı ve Atlas Silkindi romanları ve diğer çalışmaları birçok liberteryeni etkiledi.^[43] Bununla birlikte Rand, liberteryen etiketini reddetmiş ve "sağcı hippiler" olarak tanımladığı liberteryen hareketi sertçe kınamıştır.^[44]

1960'larda, Vietnam Savaşı sırasında liberteryenler, anarşistler ve muhafazakârlar bölünmüştü. Bu dönemde ABD'de gençler orduya girmeye zorlanıyordu. Liberteryenler savaşa katılmaya karşı çıktı ve barış hareketlerine katıldı ve Rothbard'ın Liberteryen Forumu^[45] gibi kendi yayınlarını kurmaya başladılar. Ayrıca 1960'larda Radikal Liberteryen İttifak^[46] ve Bireysel Özgürlük Derneği^[47] gibi kuruluşlar kuruldu. 1971 yılında küçük bir Amerikan grup David Nolan liderliğindeki Liberteryen Partiyi kurdu. Yıllar içinde kapitalizmi destekleyen onlarca liberteryen politik partinin dünya çapında ortaya çıktığı görüldü.

Modern liberteryenizm, Harvard Üniversitesi profesörü Robert Nozick'in Anarşi, Devlet ve Ütopya isimli kitabıyla akademik olarak tanınmıştır. Rawls'un adalet teorisini eleştirmek için yazdığı Anarşi, Devlet ve Ütopya kitabı modern liberteryenizmin en önemli kitaplarından biri hâline gelmiştir. Bu kitapta Nozick, devletin rolünün, vatandaşları şiddetten ve hırsızlıktan korumak ve sosyal sözleşmelere uyulmasını sağlamakla sınırlı olduğu görüşünü savunmuştur. Anarşi, Devlet ve Ütopya 1975 yılında Ulusal Kitap Ödülünü kazandı.^[48]^[49]

Ayrımlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Minarşizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Liberteryenizmin popüler kullanımı minarşizme denktir. Modern liberteryenizm, bireysel özgürlüklerin korunmasıyla sınırlandırılmış minimal devlet fikrini güçlü şekilde savunan; serbest ticareti ve serbest piyasa ekonomisini destekleyen; 18. ve 19. yüzyıl klasik liberal fikirlerin kısmen devamı olan bir 21. yüzyıl siyaset felsefesidir.^[50]

Bu modern liberteryenizm, Harvard Üniversitesi profesörü Robert Nozick'in Anarşi, Devlet ve Ütopya isimli kitabıyla akademik olarak tanınmıştır. Rawls'un adalet teorisini eleştirmek için yazdığı Anarşi, Devlet ve Ütopya kitabı modern liberteryenizmin en önemli kitaplarından biri hâline gelmiştir. Bu kitapta Nozick, devletin rolünün, vatandaşları şiddetten ve hırsızlıktan korumak ve sosyal sözleşmelere uyulmasını sağlamakla sınırlı olduğu görüşünü savunmuştur.

Anarko-kapitalizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Ama-gi, bir antik Sümer çivi yazısı sözcüğüdür. "Özgürlük/Bağımsızlık" anlamına gelen sözcüğün, bu kavramı dile getiren ilk insan yazısı olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenle de zaman zaman anarko-kapitalistler tarafından sembol olarak kullanılır.

Anarko kapitalizm (ayrıca özel mülkiyet anarşizmi veya serbest piyasa anarşizmi ile ifade edilebilir)^[51] özel mülkiyet hakkına,^[52] iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir.^[53] Anarko kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise.^[54] Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.^[55]

Anarko kapitalizm, piyasa teorisyenleri Gustave de Molinari, Frederic Bastiat ve Robert Nozick ile birlikte Amerikalı bireyciler Tucker ve Spooner gibi düşünürlerin fikirleri ile şekillenmiştir.^[56] Bir tür bireyci anarşizm biçimi olarak karakterize edilir.^[57] Fakat, Tucker ve Spooner'ın çizgisinde olan bireyci anarşizmden farklı olarak, anarko kapitalizm emek değer teorisini ve onun normatif uygulamalarını reddeder. Anarko kapitalist düşünceler agorizm ve piyasa merkezli liberteryen sol felsefelerin gelişimine katkılarda bulunmuştur.^[58]

Anarko kapitalizm hem doğal haklar^[59] hem de faydacı (utilitarian)^[60] temelde savunulmuştur. Rothbard uzlaşmaya dayalı değişimi ifade eden serbest piyasa kapitalizmini,^[61] onu yok etmek üzere baskıcı yöntemler kullanan hükûmet ve büyük şirketler arasında bir birliktelik olarak tanımladığı devlet kapitalizminden ayırır.^[62] Bu bağlamda Rothbard "kapitalizm"i anarşizmin en yetkin ifade biçimi ve aynı şekilde anarşizmi de kapitalizmin en yetkin ifade biçimi olarak tanımlamıştır.^[63]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Liberteryen TR 6 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
The Humble Libertarian 1 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Foundation for Economic Education 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Libertarianism.com 2 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "WHAT IS A LIBERTARIAN?". libertarianism.org. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023.
^ Henning Hahn: Moralische Selbstachtung: Zur Grundfigur einer sozialliberalen Gerechtigkeitstheorie, Verlag Walter de Gruyter, S. 139
^ Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. s. 16. ISBN 9781551116297. for the very nature of the libertarian attitude -- its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment
^ "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value
^ "What Is Libertarianism?". 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ ^a ^b "What is Libertarian?". 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ Republican Party Begins Long March to Liberalism: Amity Shlaes, 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Eylül 2014, .Modern libertarianism is a derivative of classical liberalism, though a limited one.
^ Atilla Yayla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992, s. XIV
^ Steven Teles and Daniel A. Kenney, chapter "Spreading the Word: The diffusion of American Conservativsm in Europe and beyond," (pp. 136–169) in Growing apart?: America and Europe in the twenty-first century 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Sven Steinmo, Cambridge University Press, 2008, The chapter discusses how libertarian ideas have been more successful at spreading worldwide than social conservative ideas.
^ Anthony Gregory, Real World Politics and Radical Libertarianism 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., LewRockwell.com, April 24, 2007.
^ "Libertaire". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
^ "Définitions de « libertarianisme »". lalanguefrancaise. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "philomag". 22 Haziran 2023. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "Libertarien, libertarianisme". toupie. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "libertarianisme". ordnet. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "La quête d'absolu des libertariens, apôtres de la liberté individuelle à tout prix". 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "libertarianisme". vitrinelinguistique. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
^ "LİBERTERYENİZM". ansiklopedi.tubitak.gov.tr. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. Kaynaktan alıntı: Dil bilimci N. Chomsky gibi kendini sosyalist liberteryen olarak tanımlayan kimseler de vardır...
^ "Nietzsche ve Liberter İşçi Hareketi". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
^ "Proudhon ve Anarşizm: Proudhon'un Liberter Düşüncesi ve Anarşist Hareket – 1996 – L. Gambone". 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
^ Liberterler ülke kuruyor!, 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Ağustos 2014, Başörtülüler Arabistan’a, komünistler Moskova’ya… Peki, hem sağcıların hem de solcuların hışmına uğrayan liberterler nereye gitsin? Demek ki şu koca dünyada herkese yetecek kadar mutluluk var ama herkese yetecek kadar yer yokmuş. Ama neyse ki bu ‘büyük’ belirsizlik yakın bir tarihte son bulacak. Artık liberteryenlerin de bir ülkesi olacak!
^ Long, Roderick T. (2012). "The Rise of Social Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 223 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "In the meantime, anarchist theories of a more communist or collectivist character had been developing as well. One important pioneer is French anarcho-communist Joseph Déjacque (1821–1864), who [...] appears to have been the first thinker to adopt the term 'libertarian' for this position; hence 'libertarianism' initially denoted a communist rather than a free-market ideology."
^ Long, Roderick T. (2012). "Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 227 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "In its oldest sense, it is a synonym either for anarchism in general or social anarchism in particular."
^ Rothbard, Murray (2009) [2007]. The Betrayal of the American Right (PDF). Mises Institute. s. 83. ISBN 978-1610165013. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. One gratifying aspect of our rise to some prominence is that, for the first time in my memory, we, 'our side,' had captured a crucial word from the enemy. 'Libertarians' had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over.
^ Marshall, Peter (2009). Demanding the Impossible: A History of Anarchism. p. 641 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "For a long time, libertarian was interchangeable in France with anarchism but in recent years, its meaning has become more ambivalent. Some anarchists like Daniel Guérin will call themselves 'libertarian socialists', partly to avoid the negative overtones still associated with anarchism, and partly to stress the place of anarchism within the socialist tradition. Even Marxists of the New Left like E. P. Thompson call themselves 'libertarian' to distinguish themselves from those authoritarian socialists and communists who believe in revolutionary dictatorship and vanguard parties."
^ Kropotkin, Peter (1927). Anarchism: A Collection of Revolutionary Writings. Courier Dover Publications. s. 150. ISBN 9780486119861. It attacks not only capital, but also the main sources of the power of capitalism: law, authority, and the State.
^ Otero, Carlos Peregrin (2003). "Introduction to Chomsky's Social Theory". Otero, Carlos Peregrin (Ed.). Radical Priorities. Chomsky, Noam Chomsky (3. bas.). Oakland, California: AK Press. s. 26. ISBN 1-902593-69-3.
^ Chomsky, Noam (2003). Carlos Peregrin Otero (Ed.). Radical Priorities (3. bas.). Oakland, California: AK Press. ss. 227-228. ISBN 1-902593-69-3.
^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilbur R. The Social History of Crime and Punishment in America: An Encyclopedia. SAGE Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "[S]ocialist libertarians view any concentration of power into the hands of a few (whether politically or economically) as antithetical to freedom and thus advocate for the simultaneous abolition of both government and capitalism".
^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 1412988764.
^ Rothbard, Murray (1 March 1971). "The Left and Right Within Libertarianism" 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. WIN: Peace and Freedom Through Nonviolent Action. 7 (4): 6–10. Retrieved 14 January 2020.
^ Miller, Fred (15 Ağustos 2008). "Natural Law". The Encyclopedia of Libertarianism. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.
^ Boaz, David (12 Nisan 2019). "Key Concepts of Libertarianism". Cato Institute. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.
^ "What Is Libertarian". Institute for Humane Studies. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.
^ Baradat, Leon P. (2015). Political Ideologies. Routledge. s. 31. ISBN 978-1317345558.
^ Long, Joseph. W (1996). "Toward a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 310. "When I speak of 'libertarianism' [...] I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap [libertarian capitalism], LibSoc [libertarian socialism] and LibPop [libertarian populism] are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."
^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 1412988764. "There exist three major camps in libertarian thought: right-libertarianism, socialist libertarianism, and left-libertarianism; the extent to which these represent distinct ideologies as opposed to variations on a theme is contested by scholars."
^ Francis, Mark (Aralık 1983). "Human Rights and Libertarians". Australian Journal of Politics & History. 29 (3): 462-472. doi:10.1111/j.1467-8497.1983.tb00212.x. ISSN 0004-9522.
^ Max Nettlau, Anarşizmin Kısa Tarihi, s. 75 ve s. 145
^ DeLeon, David (1978). The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press. p. 127. "only a few individuals like Murray Rothbard, in Power and Market, and some article writers were influenced by [past anarchists like Spooner and Tucker]. Most had not evolved consciously from this tradition; they had been a rather automatic product of the American environment."
^ "The Spooner-Tucker Doctrine: An Economist's View 2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Journal of Libertarian Studies, vol. 20, no. 1, p. 7 (1965, 2000)
^ Stan Lehr and Louis Rossetto Jr., PAY WALL ARTICLE The New Right Credo – Libertarianism 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times Magazine, January 10, 1971. Quotes: "Baruch Spinoza, the 17th-century philosopher, was a forerunner of modern libertarians.; "Modern libertarianism is thus in some respects a continuation of 18th-century and 19th-century liberalism. On the other hand, modern libertarianism is on a much more solid intellectual footing than old-style liberalism ever was. While many early liberals tried to argue that 'all men are endowed by their Creator with certain inalienable rights,' this was merely reversal of the old divine-right theory of kings, albeit with happier results. Both theories were based on equally spurious premises. In contrast, modern libertarianism argues not from unprovable mysticism, but rather from a scientific appraisal of the nature of man and his needs."
^ Rubin, Harriet (15 Eylül 2007). "Ayn Rand's Literature of Capitalism". The New York Times. 16 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2007.
^ "What was Ayn Rand's view of the libertarian movement?". Ayn Rand Institute. 15 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. More specifically, I disapprove of, disagree with and have no connection with, the latest aberration of some conservatives, the so-called "hippies of the right," who attempt to snare the younger or more careless ones of my readers by claiming simultaneously to be followers of my philosophy and advocates of anarchism. [...] libertarians are a monstrous, disgusting bunch of people: they plagiarize my ideas when that fits their purpose, and denounce me in a more vicious manner than any communist publication when that fits their purpose
^ Ronald Lora, William Henry Longton, (1999) Conservative press in 20th-century America, pp. 367–374 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Westport CT: Greenwood Publishing Group
^ Marc Jason Gilbert, The Vietnam War on campus: other voices, more distant drums, p. 35 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2001, Greenwood Publishing Group, ISBN 0-275-96909-6
^ Rebecca E. Klatch, A Generation Divided: The New Left, the New Right, and the 1960s 24 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., University of California Press, 1999 pp. 215–237.
^ "National Book Award: 1975 – Philosophy and Religion". 9 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2014.
^ David Lewis Schaefer, Robert Nozick and the Coast of Utopia 21 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Sun, April 30, 2008.
^ Chris Matthew Sciabarra, Ayn Rand, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 1995, s. 266
^ "This volume honors the foremost contemporary exponent of free-market anarchism. One contributor describes Murray Rothbard as 'the most ideologically committed zero-State academic economist on earth'." Review by Lawrence H. White of Man, Economy, and liberty: Essays in honor of Murray N. Rothbard, published in Journal of Economic Literature, Vol XXVIII, Haziran 1990, sayfa 664
^ Anarcho-capitalism has a theory of legitimacy that supports private property as long as it was obtained by labor, trade, or gift.Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (580 KiB) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) Retrieved 5 Ağustos 2006
^ "anarcho-capitalism." Oxford English Dictionary. 2004. Oxford University Press
^ Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (580 KiB) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) erişim tarihi 5 Ağustos 2006
^ Hess, Karl. "The Death of Politics 2 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Interview in Playboy Magazine, March 1969
^ DeLeon, David. The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press, 1978, p. 127 and Blackwell Encyclopaedia of Political Thought, 1987, ISBN 0-631-17944-5, p. 290: "A student and disciple of the Austrian economist Ludwig von Mises, Rothbard combined the laissez-faire economics of his teacher with the absolutist views of human rights and rejection of the state he had absorbed from studying the individualist American anarchists of the nineteenth century such as Lysander Spooner and Benjamin Tucker. (Rothbard himself is on the anarchist wing of the movement.)"
^ Adams, Ian. 2002. Political Ideology Today. p. 135. Manchester University Press; Ostergaard, Geoffrey. 2003. Anarchism. In W. Outwaite (Ed.), The Blackwell Dictionary of Modern Social Thought. p. 14. Blackwell Publishing
^ Konkin, Samuel Edward (1 Mayıs 2006). New Libertarian Manifesto. KoPubCo year = 2006. ISBN 9780977764921. KB1 bakım: Dikey çizgi eksik (link) (online version 23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
^ Murray Rothbard ve Hans-Hermann Hoppe
^ e.g. by David D. Friedman
^ Rothbard, Murray N. A Future of Peace and Capitalism. In Modern Political Economy. James H. Weaver (ed.). pp 419. Allyn and Bacon.
^ Murray Rothbard, A Future of Peace and Capitalism; Murray Rothbard, Left and Right: The Prospects for Liberty.
^ Exclusive Interview With Murray Rothbard 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The New Banner: A Fortnightly Libertarian Journal (25 February 1972)

[1] "WHAT IS A LIBERTARIAN?". libertarianism.org. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023.

[Moral-2] Henning Hahn: Moralische Selbstachtung: Zur Grundfigur einer sozialliberalen Gerechtigkeitstheorie, Verlag Walter de Gruyter, S. 139

[3] Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. s. 16. ISBN 9781551116297. for the very nature of the libertarian attitude -- its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment

[4] "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value

[5] "What Is Libertarianism?". 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[theihs-6] "What is Libertarian?". 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[7] Republican Party Begins Long March to Liberalism: Amity Shlaes, 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Eylül 2014, .Modern libertarianism is a derivative of classical liberalism, though a limited one.

[8] Atilla Yayla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992, s. XIV

[teles2008diffusion-9] Steven Teles and Daniel A. Kenney, chapter "Spreading the Word: The diffusion of American Conservativsm in Europe and beyond," (pp. 136–169) in Growing apart?: America and Europe in the twenty-first century 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Sven Steinmo, Cambridge University Press, 2008, The chapter discusses how libertarian ideas have been more successful at spreading worldwide than social conservative ideas.

[lewrockwell.com-10] Anthony Gregory, Real World Politics and Radical Libertarianism 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., LewRockwell.com, April 24, 2007.

[11] "Libertaire". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.

[12] "Définitions de « libertarianisme »". lalanguefrancaise. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[13] "philomag". 22 Haziran 2023. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[14] "Libertarien, libertarianisme". toupie. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[15] "libertarianisme". ordnet. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[lemonde-16] "La quête d'absolu des libertariens, apôtres de la liberté individuelle à tout prix". 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[17] "libertarianisme". vitrinelinguistique. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.

[18] "LİBERTERYENİZM". ansiklopedi.tubitak.gov.tr. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. Kaynaktan alıntı: Dil bilimci N. Chomsky gibi kendini sosyalist liberteryen olarak tanımlayan kimseler de vardır...

[19] "Nietzsche ve Liberter İşçi Hareketi". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.

[20] "Proudhon ve Anarşizm: Proudhon'un Liberter Düşüncesi ve Anarşist Hareket – 1996 – L. Gambone". 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.

[21] Liberterler ülke kuruyor!, 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Ağustos 2014, Başörtülüler Arabistan’a, komünistler Moskova’ya… Peki, hem sağcıların hem de solcuların hışmına uğrayan liberterler nereye gitsin? Demek ki şu koca dünyada herkese yetecek kadar mutluluk var ama herkese yetecek kadar yer yokmuş. Ama neyse ki bu ‘büyük’ belirsizlik yakın bir tarihte son bulacak. Artık liberteryenlerin de bir ülkesi olacak!

[22] Long, Roderick T. (2012). "The Rise of Social Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 223 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "In the meantime, anarchist theories of a more communist or collectivist character had been developing as well. One important pioneer is French anarcho-communist Joseph Déjacque (1821–1864), who [...] appears to have been the first thinker to adopt the term 'libertarian' for this position; hence 'libertarianism' initially denoted a communist rather than a free-market ideology."

[23] Long, Roderick T. (2012). "Anarchism". In Gaus, Gerald F.; D'Agostino, Fred, eds. The Routledge Companion to Social and Political Philosophy. p. 227 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "In its oldest sense, it is a synonym either for anarchism in general or social anarchism in particular."

[RothbardBetrayal-24] Rothbard, Murray (2009) [2007]. The Betrayal of the American Right (PDF). Mises Institute. s. 83. ISBN 978-1610165013. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. One gratifying aspect of our rise to some prominence is that, for the first time in my memory, we, 'our side,' had captured a crucial word from the enemy. 'Libertarians' had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over.

[Marshall-25] Marshall, Peter (2009). Demanding the Impossible: A History of Anarchism. p. 641 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "For a long time, libertarian was interchangeable in France with anarchism but in recent years, its meaning has become more ambivalent. Some anarchists like Daniel Guérin will call themselves 'libertarian socialists', partly to avoid the negative overtones still associated with anarchism, and partly to stress the place of anarchism within the socialist tradition. Even Marxists of the New Left like E. P. Thompson call themselves 'libertarian' to distinguish themselves from those authoritarian socialists and communists who believe in revolutionary dictatorship and vanguard parties."

[Kropotkin-26] Kropotkin, Peter (1927). Anarchism: A Collection of Revolutionary Writings. Courier Dover Publications. s. 150. ISBN 9780486119861. It attacks not only capital, but also the main sources of the power of capitalism: law, authority, and the State.

[Otero-27] Otero, Carlos Peregrin (2003). "Introduction to Chomsky's Social Theory". Otero, Carlos Peregrin (Ed.). Radical Priorities. Chomsky, Noam Chomsky (3. bas.). Oakland, California: AK Press. s. 26. ISBN 1-902593-69-3.

[Chomsky_2003-28] Chomsky, Noam (2003). Carlos Peregrin Otero (Ed.). Radical Priorities (3. bas.). Oakland, California: AK Press. ss. 227-228. ISBN 1-902593-69-3.

[Carlson_p._1006-29] Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilbur R. The Social History of Crime and Punishment in America: An Encyclopedia. SAGE Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "[S]ocialist libertarians view any concentration of power into the hands of a few (whether politically or economically) as antithetical to freedom and thus advocate for the simultaneous abolition of both government and capitalism".

[Carlson-30] Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 1412988764.

[Rothbard-31] Rothbard, Murray (1 March 1971). "The Left and Right Within Libertarianism" 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. WIN: Peace and Freedom Through Nonviolent Action. 7 (4): 6–10. Retrieved 14 January 2020.

[32] Miller, Fred (15 Ağustos 2008). "Natural Law". The Encyclopedia of Libertarianism. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.

[33] Boaz, David (12 Nisan 2019). "Key Concepts of Libertarianism". Cato Institute. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.

[34] "What Is Libertarian". Institute for Humane Studies. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019.

[Baradat-35] Baradat, Leon P. (2015). Political Ideologies. Routledge. s. 31. ISBN 978-1317345558.

[Long1-36] Long, Joseph. W (1996). "Toward a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 310. "When I speak of 'libertarianism' [...] I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap [libertarian capitalism], LibSoc [libertarian socialism] and LibPop [libertarian populism] are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."

[Carlson1-37] Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 1412988764. "There exist three major camps in libertarian thought: right-libertarianism, socialist libertarianism, and left-libertarianism; the extent to which these represent distinct ideologies as opposed to variations on a theme is contested by scholars."

[Francis-38] Francis, Mark (Aralık 1983). "Human Rights and Libertarians". Australian Journal of Politics & History. 29 (3): 462-472. doi:10.1111/j.1467-8497.1983.tb00212.x. ISSN 0004-9522.

[39] Max Nettlau, Anarşizmin Kısa Tarihi, s. 75 ve s. 145

[40] DeLeon, David (1978). The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press. p. 127. "only a few individuals like Murray Rothbard, in Power and Market, and some article writers were influenced by [past anarchists like Spooner and Tucker]. Most had not evolved consciously from this tradition; they had been a rather automatic product of the American environment."

[autogenerated3-41] "The Spooner-Tucker Doctrine: An Economist's View 2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Journal of Libertarian Studies, vol. 20, no. 1, p. 7 (1965, 2000)

[42] Stan Lehr and Louis Rossetto Jr., PAY WALL ARTICLE The New Right Credo – Libertarianism 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times Magazine, January 10, 1971. Quotes: "Baruch Spinoza, the 17th-century philosopher, was a forerunner of modern libertarians.; "Modern libertarianism is thus in some respects a continuation of 18th-century and 19th-century liberalism. On the other hand, modern libertarianism is on a much more solid intellectual footing than old-style liberalism ever was. While many early liberals tried to argue that 'all men are endowed by their Creator with certain inalienable rights,' this was merely reversal of the old divine-right theory of kings, albeit with happier results. Both theories were based on equally spurious premises. In contrast, modern libertarianism argues not from unprovable mysticism, but rather from a scientific appraisal of the nature of man and his needs."

[Rubin-43] Rubin, Harriet (15 Eylül 2007). "Ayn Rand's Literature of Capitalism". The New York Times. 16 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2007.

[44] "What was Ayn Rand's view of the libertarian movement?". Ayn Rand Institute. 15 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. More specifically, I disapprove of, disagree with and have no connection with, the latest aberration of some conservatives, the so-called "hippies of the right," who attempt to snare the younger or more careless ones of my readers by claiming simultaneously to be followers of my philosophy and advocates of anarchism. [...] libertarians are a monstrous, disgusting bunch of people: they plagiarize my ideas when that fits their purpose, and denounce me in a more vicious manner than any communist publication when that fits their purpose

[Lora-Longton-45] Ronald Lora, William Henry Longton, (1999) Conservative press in 20th-century America, pp. 367–374 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Westport CT: Greenwood Publishing Group

[46] Marc Jason Gilbert, The Vietnam War on campus: other voices, more distant drums, p. 35 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2001, Greenwood Publishing Group, ISBN 0-275-96909-6

[47] Rebecca E. Klatch, A Generation Divided: The New Left, the New Right, and the 1960s 24 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., University of California Press, 1999 pp. 215–237.

[48] "National Book Award: 1975 – Philosophy and Religion". 9 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2014.

[49] David Lewis Schaefer, Robert Nozick and the Coast of Utopia 21 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Sun, April 30, 2008.

[50] Chris Matthew Sciabarra, Ayn Rand, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 1995, s. 266

[51] "This volume honors the foremost contemporary exponent of free-market anarchism. One contributor describes Murray Rothbard as 'the most ideologically committed zero-State academic economist on earth'." Review by Lawrence H. White of Man, Economy, and liberty: Essays in honor of Murray N. Rothbard, published in Journal of Economic Literature, Vol XXVIII, Haziran 1990, sayfa 664

[52] Anarcho-capitalism has a theory of legitimacy that supports private property as long as it was obtained by labor, trade, or gift.Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (580 KiB) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) Retrieved 5 Ağustos 2006

[53] "anarcho-capitalism." Oxford English Dictionary. 2004. Oxford University Press

[54] Rothbard, Murray (1969) Confiscation and the Homestead Principle 27 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (580 KiB) The Libertarian Forum Vol. I, No. VI (15 Haziran 1969) erişim tarihi 5 Ağustos 2006

[55] Hess, Karl. "The Death of Politics 2 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Interview in Playboy Magazine, March 1969

[56] DeLeon, David. The American as Anarchist: Reflections on Indigenous Radicalism. Johns Hopkins University Press, 1978, p. 127 and Blackwell Encyclopaedia of Political Thought, 1987, ISBN 0-631-17944-5, p. 290: "A student and disciple of the Austrian economist Ludwig von Mises, Rothbard combined the laissez-faire economics of his teacher with the absolutist views of human rights and rejection of the state he had absorbed from studying the individualist American anarchists of the nineteenth century such as Lysander Spooner and Benjamin Tucker. (Rothbard himself is on the anarchist wing of the movement.)"

[57] Adams, Ian. 2002. Political Ideology Today. p. 135. Manchester University Press; Ostergaard, Geoffrey. 2003. Anarchism. In W. Outwaite (Ed.), The Blackwell Dictionary of Modern Social Thought. p. 14. Blackwell Publishing

[newlibman-58] Konkin, Samuel Edward (1 Mayıs 2006). New Libertarian Manifesto. KoPubCo year = 2006. ISBN 9780977764921. KB1 bakım: Dikey çizgi eksik (link) (online version 23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

[59] Murray Rothbard ve Hans-Hermann Hoppe

[60] .g. by David D. Friedman

[61] Rothbard, Murray N. A Future of Peace and Capitalism. In Modern Political Economy. James H. Weaver (ed.). pp 419. Allyn and Bacon.

[62] Murray Rothbard, A Future of Peace and Capitalism; Murray Rothbard, Left and Right: The Prospects for Liberty.

[63] Exclusive Interview With Murray Rothbard 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The New Banner: A Fortnightly Libertarian Journal (25 February 1972)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

g t d Liberteryenizm
Kökeni ve Tarihi	Aydınlanma Çağı Aristotelesçilik Klasik liberalizm
Düşünceler	Anti-devletçilik Antimilitarizm Karşı ekonomi Saldırmazlık ilkesi Egaliteryanizm Savaş karşıtı hareket Yargılama etiği Lokalizm Kripto-anarşizm Gönüllü toplum Serbest piyasa çevreciliği Bireycilik Özgür toplum Vergi direnci Anti-oylama Kişisel değer kuramı Devletsiz toplum Spontan düzen Doğal haklar Özgürlük Birey Özgür irade Ekonomik özgürlük Serbest ticaret Örgütlenme özgürlüğü Çevrecilik Sınırlı devlet Serbest piyasa Sözleşme özgürlüğü
Okullar	Anarko-kapitalizm Agorizm Minarşizm Voluntarizm Sol liberteryenizm Bireyci anarşizm Serbest piyasa anarşizmi Geoliberteryenizm Yeşil liberteryenizm Sağ liberteryenizm Kanayan kalpler liberteryenizmi Avusturya liberteryenizmi Hristiyan liberteryenizm Doğal haklar liberteryenizmi Neo-liberteryenizm Paleoliberteryenizm Teknoliberteryenizm
Düşünürler	Ayn Rand Benjamin Tucker David D. Friedman Friedrich August von Hayek Frédéric Bastiat Hans-Hermann Hoppe Henry David Thoreau Henry George Herbert Spencer John Stuart Mill Josiah Warren Karl Hess Lysander Spooner Ludwig von Mises Milton Friedman Murray Rothbard Robert Nozick Roderick T. Long Samuel Edward Konkin III Walter Block
İlişkili konular	Sivil liberteryenizm Sivil sosyoteryenizm Liberteryen bilimkurgu Liberteryen transhümanizm Liberteryen hip hop Objektivizm

Liberteryanizm nedir?, Liberteryanizm anlamı nedir?, Liberteryanizm ne demektir?