Lale Yurdatapan Mansur (d. 1956, İstanbul), Türk balerin, sinema ve tiyatro oyuncusu.

1976 yılından itibaren İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nde baş balerin olarak görev yaptı. Kuğu Gölü’nden Don Kişot'a kadar birçok eserde dans etti. 1992 yılında oyunculuğa başladı. İlk uzun metrajlı filmi Düş Gezginleri'ndeki rolü ile Altın Portakal En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'ne değer görüldü.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1956 yılında İstanbul'un Erenköy semtinde doğdu. Babası emekli korgeneral Danyal Yurdatapan, annesi Suzan Hanım'dır. Dört çocuklu ailenin en küçük çocuğu ve tek kız evladıdır. Ağabeyleri Şanar, Onur ve Oktay Yurdatapan'dır.

Sekiz yaşında iken İstanbul Devlet Konservatuvarı Bale Bölümünde bale eğitimine başladı.^[1] Lise eğitimine devam ederken yarı zamanlı olarak konservatuvarda okudu. Öğrencilik yıllarında İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nde sahne deneyimi kazandı. 1976 yılında konservatuvardan mezun olduktan sonra İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nde baş balerin olarak görev yaptı. ‘Carmen’, ‘Hürrem Sultan’, ‘Giselle’, ‘Kuğu Gölü’, ‘Şehrazat’ ve ‘Mavi Tuna’ gibi birçok eserde rol aldı. 1980 ve 1984 yılında yaz ayları süresince İngiltere’de Kraliyet Balesi ile çalışmalarda bulundu.^[1] 1980 yılında, Türkiye'yi sözlerini ağabeyi Şanar Yurdatapan'ın yazdığı ve Ajda Pekkan'ın seslendirdiği Pet'r Oil şarkısının temsil ettiği Eurovision Şarkı Yarışması'nda vokal yapıp dans etti.^[2] 1988'de Yavuz Özkan'ın "Umut Yarına Kaldı" adlı filminde bir dansçıyı canlandırdı.^[3]

İlk evliliğini 1975 yılında müzisyen Attila Özdemiroğlu ile, ikinci evliliğini 1984 yılında orkestra şefi Cem Mansur ile yaptı. Eşi Cem Mansur'un Oxford Şehir Orkestrası şefi olup İngiltere'ye taşınması gerekince dansı bırakıp kendini yeni bir iş alanında yetiştirmeye karar verdi. Oyuncu olmak için İstanbul’da diksiyon eğitimi aldı; Los Angeles’ta oyuncu koçu Eric Morris ile oyunculuk çalıştı (1991).

Oyunculuğa 1992 yılında BBC televizyonu tarafından çekilen ve yazar Yaşar Kemal’in yaşamını konu alan, yönetmenliğini James Runcie’nin üstlendiği ‘Childhood’ belgeseliyle başladı. Aynı yıl, ilk uzun metrajlı filmini çekti. Atıf Yılmaz’ın yönettiği ‘Düş Gezginleri’ adlı bu filmde genelev çalışanı Anjelik rolünü canlandırdı ve Antalya Film Festivali’nde ‘En İyi Kadın Oyuncu’ dalında Altın Portakal kazandı.

İlk filminin ardından Ersin Pertan’ın yönettiği ve bir Orhan Kemal uyarlaması olan ‘Tersine Dünya’ (1993), Şerif Gören’in ‘Amerikalı’ (1993), Ömer Kavur’un ‘Buluşma’ (1995), ‘Karşılaşma’ (2003), Atıf Yılmaz’ın ‘Nihavend Mucize’ (1997), Barış Pirhasan'ın "O da Beni Seviyor" (2001), İlksen Başarır'ın Başka Dilde Aşk (2009) adlı filmlerinde rol aldı. O da Beni Seviyor filmindeki rolü ile En İyi Kadın Oyuncu dalında 2002 Sadri Alışık Ödülü'ne, 15. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde Karşılaşma filmindeki rolü ile En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'ne değer görüldü.

Sinema filmlerinin yanı sıra televizyon dizilerinde de rol aldı. Rol aldığı televizyon dizileri arasında Yorgun Savaşçı, Artist Palas, Şaşıfelek Çıkmazı, Çatısız Kadınlar, Hatırla Sevgili, Kanal D'de yayınlanan ‘Kavak Yelleri’ dizisinin son sezonu bulunur.

2000 yılında Tiyatrokare'nin sahnelediği Amerikalı oyun yazarı David Mamet'in Oleanna adlı oyunundaki rolü ile tiyatro oyunculuğuna başladı. 2002'de oyuncu ve illüzyonist Kubilay Tunçer ile birlikte Açık Tiyatro adlı tiyatroyu kurdu; Tunçer'in yazdığı Olağan Mucizeler adlı iki kişilik oyunda rol aldı.^[4] Oyunu İngilizce olarak Edinburgh ve Londra'da da sahneledi.^[5] Ardından, Açık Tiyatro'nun Katil Uşak adlı oyununda şizofren bir kadını canlandırdı.^[6] 2006'da Akbank Sanat Prodüksiyon Tiyatrosu’nda Işıl Kasapoğlu'nun sahneye koyduğu Antiloplar adlı oyunda rol aldı.^[7]

1990'lı yıllardan itibaren insan hakları, Kürt sorunu, Ermeni sorunu, hayvan hakları konularında eylemlere katıldı. 1994 yılında 2 Aralık gecesi Özgür Gündem gazetesi binalarının bombalanmasının ardından bombaya karşı tepkilerini İstiklal Caddesi’nde gazete satarak gösteren aydınlar arasında yer aldı.^[8] 2000 yılında "Düşünceye Özgürlük-2000" adlı kolektif kitaba yayıncı sıfatıyla imza atan 16 kişi arasında yer aldı. Bu eylemi nedeniyle suç işledikleri öne sürülerek 15 yıla kadar ağır hapis istemiyle yargılandı ve beraat etti.^[9] 2008 yılında bir grup aydının düzenlediği Özür Diliyorum Kampanyası’na imza attı. 2009 yılında Diyarbakır'da koyun otlatırken meydana gelen patlama sonucu hayatını kaybeden 14 yaşındaki Ceylan Önkol'un ölümü ile ilgili olarak Karakol Komutanlığı yetkilileri hakkında suç duyurusunda bulunan sanatçılar arasında yer aldı.^[10] 2013 yılında devrin hükûmeti tarafından Türkiye-PKK çatışması'nı çözmeye yönelik girişimler kapsamında kurulan Akil İnsanlar Heyeti'nde yer aldı.^[11]

Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tiyatro oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

• İyi Geceler Anne : Marsha Norman, Ankara Sanat Tiyatrosu^[13] - 2019
• Antiloplar : Henning Mankell - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu - 2007
• Katil Uşak : Kubilay Tunçer - Açık Tiyatro - 2003
• Olağan Mucizeler : Kubilay Tunçer - Açık Tiyatro - 2002
• Oleanna : David Mamet - Tiyatrokare - 2000

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 15. Ankara Uluslararası Film Festivali, "Karşılaşma" En İyi Kadın Oyuncu Ödülü
• 29. Antalya Film Şenliği, "Düş Gezginleri" 1992 En İyi Kadın Oyuncu Ödülü
• 7. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri, "O da Beni Seviyor" 2002 En İyi Kadın Oyuncu Ödülü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• SinemaTürk Sayfası 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Muammer Yanmaz - Kadın Oyuncular Fotoğraf Sergisi / Lale Mansur Foto (2006) 11 Mayıs 2006^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• IMDb'de Lale Mansur