Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı;
	Cumhurbaşkanlığı arması
	Cumhurbaşkanlığı forsu
	Görevdeki; Ersin Tatar; 23 Ekim 2020 tarihinden beri
Resmî ikamet	Cumhurbaşkanlığı Sarayı
Görev süresi	5 yıl, yenilenebilir
Oluşum	15 Kasım 1983
Açılışı yapan	Rauf Denktaş
Vekil	Cumhuriyet Meclisi Başkanı
Websitesi	www.kktcb.org

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, 1983 yılında kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin en yüksek siyasi makamıdır. Şu ana kadar 5 farklı cumhurbaşkanı görev yaptı. Ülkenin şu anki cumhurbaşkanı Ersin Tatar'dır. Cumhurbaşkanı Kuzey Lefkoşa'da bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ikamet etmektedir. 23 Ekim 2020 tarihinden beri Ersin Tatar görevdedir.^[1]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs, Kıbrıs Türk Federe Devletinin üzerine kurulmuştu ve Rauf Denktaş, 15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs'ın ilk cumhurbaşkanı seçildi. Daha sonra ise Haziran 1985, Nisan 1990, Nisan 1995 ve Nisan 2000 tarihlerinde yeniden seçildi. Şubat 2005 tarihinde Mehmet Ali Talat Kuzey Kıbrıs'ın ikinci cumhurbaşkanı oldu. 2010 yılında yapılan seçimler sonucu Derviş Eroğlu Kuzey Kıbrıs'ın 3. cumhurbaşkanı oldu. 2015 yılında yapılan seçimler sonucu Mustafa Akıncı Kuzey Kıbrıs'ın 4. cumhurbaşkanı oldu. 2020 yılında yapılan seçimlerde ise Kuzey Kıbrıs'ın 5. cumhurbaşkanlığına Ersin Tatar seçilmiştir.

Seçim ve Şartlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs'da Cumhurbaşkanı 5 yıllık bir dönem için halk tarafından seçilir.

35 yaşını doldurmuş olmak,
Yükseköğrenim mezunu olmak,
Türk ana ve babadan doğmuş olmak ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşı olmak
En az 5 sene Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ikamet etmek^[2]

Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır ve tekrar seçilmek için dönem kısıtlaması yoktur.

Kuzey Kıbrıs cumhurbaşkanı, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Birleşmiş Milletler tarafından "Kıbrıs Türk toplumu lideri" olarak hitap edilmektedir.^[3]

Ant içmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanı, görevine başlarken Cumhuriyet Meclisi önünde aşağıdaki şekilde andiçer:

“	Devletin varlığını ve bağımsızlığını, yurdun ve halkın bölünmez bütünlüğünü, halkın kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti ve Atatürk ilkelerine bağlı kalacağıma; halkımın refah ve mutluluğu için çalışacağıma; her yurttaşın insan haklarından ve temel hak ve özgürlüklerden yararlanması ülküsünden ve Anayasa ve yasalara bağlılıktan ayrılmayacağıma; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma; namusum ve şerefim üzerine andiçerim.	„

Görev ve yetkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından Anayasa ve yasalara uygun rolarak kullanılır ve yerine getirilir.
Cumhuriyet Meclisi, Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu veya en az on (10) milletvekilinin istemi üzerine olağanüstü toplantıya çağrılabilir.
(1) Cumhuriyet Meclisi, kendi seçiminin yenilenmesine, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verebilir. Çekimser ve geçersiz oylar sadece toplantı yetersayısına dahil olur; karar yetersayısı bakımından dikkate alınmaz.
(2) Cumhurbaşkanı, bu Anayasanın 106. maddesinin (2). fıkrası kurallarına uygun olarak, altmış günlük süre içinde cumhuriyet Meclisi çoğunluğuna dayalı bir Bakanlar Kurulunun atanmasına olanak bulunmaması halinde, Cumhuriyet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.
(3) Bu Anayasanın 109. maddesi uyarınca, Bakanlar Kurulunun bir yıllık süre içinde, güven oyu alamama veya güvensizlik oylaması sonucu üç kez düşmüş veya düşürülmüş olması halinde, Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.
(4) Cumhurbaşkanı, yukarıdaki (2). ve (3). fıkra kuralları uyarınca Cumhuriyet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar vermeden önce, gerekli gördüğü takdirde, halkoylamasına başvurabilir.
(5) Cumhurbaşkanı, seçimlerin yenilenmesini veya halkoylamasına başvurulmasını kararlaştırırken, Cumhuriyet Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu ve Cumhuriyet Meclisinde grubu bulunan siyasal parti başkanlarının görüşlerini alır.
Ülkenin ani bir silahlı saldırıya uğraması ve Cumhuriyet Meclisinin toplanamaması nedeniyle, silahlı kuvvet kullanılmasına derhal karar verilmesinin kaçınılmaz olması halinde, saldırının yapıldığı anda, silahlı kuvvet kullanılmasına karar vermeye Cumhurbaşkanı da yetkilidir. Cumhurbaşkanı bu kararını, derhal Cumhuriyet Meclisinin bilgisine sunar. Cumhuriyet Meclisi ilk fırsatta toplanarak bu konuda gerekli kararları alır.
(1) Devletin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır.
(2) Bütçenin hazırlanması ve uygulanmasına ilişkin kurallar yasa ile düzenlenir.
(3) Bütçe yasasına, bütçe ile ilgili kurallar dışında hiçbir kural konulamaz.
(4) Bütçe tasarısı, Bakanlar Kurulunca mali yılbaşından en az iki ay önce Cumhuriyet Meclisine sunulur.
(5) Bütçe Komitesi, en geç bir ay içinde, bütçe konusundaki çalışmalarını tamamlar.
(6) Milletvekilleri, bütçe tasarısının Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesi sırasında, giderleri artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar.
(7) Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisi tarafından kabul edilen bütçe yasasını on gün içinde Resmi Gazete'de yayımlar.
(1) Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisince kabul edilen yasaları on beş gün içinde Resmi Gazete'de yayımlar. Yayımlanmasını uygun bulmadığı yasaları bir daha görüşülmek üzere gerekçesi ile birlikte aynı süre içinde Cumhuriyet Meclisine geri gönderir.
(2) Cumhuriyet Meclisi, geri gönderilen yasaları, değiştirerek veya aynen, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile kabul ederse, yasa Cumhurbaşkanınca yayımlanır. Çekimser oylar karar yetersayısı bakımından dikkate alınmaz.
(3) Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisince kabul edilen yasaları, yayımlanma süresi içinde, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine halkoylamasına sunar. Halkoylamasında kabul edilen yasalar, kabul tarihinden başlayarak on gün içinde Resmi Gazete'de yayımlanır.
(4) Cumhurbaşkanı, 146. maddedeki yetkisini, on beş günlük süre içinde kullanabilir. Bu takdirde, 146. madde kuralları uygulanır.
Cumhuriyet Meclisinin aşağıdaki konularda alacağı kararlar, kararın içeriğinde aksine kural yoksa, derhal yürürlüğe girer ve Cumhuriyet Meclisi Başkanınca on gün içinde Resmi Gazete'de ilan edilir:
(a) Savaş ilanına ilişkin kararlar;
(b) Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetleme ve güvenoyu ile güvensizlik konularındaki kararlar;
(c) Seçimlerin yenilenmesine veya ertelenmesine ilişkin kararlar;
(ç) Milletvekilliğinin sona ermesine ilişkin kararlar;
(d) Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin kararlar;
(e) Meclis içi seçim sonuçları;
(f) Cumhurbaşkanının, Başbakanın veya bakanların Yüce Divana sevki ile ilgili kararlar;
(g) Kamu iktisadi teşebbüslerinin denetimine ilişkin kararlar;
(h) Olağanüstü durum ve sıkıyönetim kararları;
(ı) Kalkınma planlarının onaylanmasına ilişkin kararlar.
(2) Yukarıdaki (1). fıkra kapsamı dışında kalan genel nitelikli Meclis kararlarının ilanı, yasaların ilanı gibi işlem görür.
(3) Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün uygulanmasına, Meclisin iç düzenine ve çalışmalarına ilişkin olup, Cumhuriyet Meclisi tarafından yayımlanmasına karar verilen kararlar, yukarıdaki (1). fıkra uyarınca Cumhuriyet Meclisi Başkanı tarafından yayımlanır.
(4) Yukarıdaki (1). fıkranın (ç), (d) ve (h) bendlerinde yer alan kararlar dışında kalan kararlara karşı mahkemeye başvurulamaz ve Anayasa Mahkemesinde iptal davası açılamaz.
(1) Cumhurbaşkanı beş yıllık bir süre için seçilir. Cumhurbaşkanı adaylarının aşağıdaki nitelikleri taşıması gerekir:
(a) Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak;
(b) Yüksek öğrenim yapmış olmak;
(c) Otuz beş yaşını doldurmuş bulunmak;
(ç) Türk ana ve babadan doğmuş olmak ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşı olmak; ve
(d) En az beş yıldan beri daimi ikametgâhı Kıbrıs'ta bulunmuş olmak.
(2) Bir adayın Cumhurbaşkanı seçilebilmesi için, kullanılan geçerli oyların salt çoğunluğunu alması gerekir. Hiçbir aday salt çoğunluk sağlayamazsa, seçim yedi gün sonra en çok oy alan iki aday arasında yinelenir. Bu takdirde, en çok oy alan aday Cumhurbaşkanı seçilir.
(3) Cumhurbaşkanı, resmi görevleri dışında hiçbir iş yapamaz; Devlet veya kamu kuruluşlarının herhangi bir yüklenme işini doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kabul edemez.
(4) Cumhurbaşkanının maaşı, temsil ve hayat pahalılığı ödeneği ve yollukları yasa ile düzenlenir.

Cumhurbaşkanına vekâlet[değiştir | kaynağı değiştir]

(1) Cumhurbaşkanının hastalık veya yurt dışına çıkma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması halinde, görevine dönünceye kadar, herhangi bir nedenle Cumhurbaşkanlığının boşalması halinde de yenisi seçilinceye kadar, Cumhuriyet Meclisi Başkanı, Cumhurbaşkanlığına vekillik eder.
(2) Cumhuriyet Meclisi Başkanı, Cumhurbaşkanlığına vekillik ettiği süre içinde, bu Anayasanın 88. maddesinde sayılan yetkileri kullanamaz.

Cumhurbaşkanlığı forsu ve arması[değiştir | kaynağı değiştir]

Forsu[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanlığı Forsu, KKTC Anayasası “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Resmi Bayrak Yasası”nın 9’uncu Maddesinin 1’inci fıkrasına göre uçkur kenarı dışındaki diğer üç kenarı yaldız çerçeveli, beyaz zemin üzerinde al renkte ay yıldız ile boyuna iki şerit ve sol üst köşesinde, birbirlerinden al bir zeminle ayrılan iç içe iki yaldız renkte yıldız konmak üzere oluşturulmaktadır.

RG Sayı: 26 / 9 Mart 1984 : Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kurucu Meclisi’nin 7 Mart 1984 tarihli birleşiminde kabul olunan “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bayrak Yasası ”Anayasa’nın 74’üncü maddesi gereğince Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından Resmi Gazete’de yayınlanmak suretiyle ilan olunur.^[4]

Arması[değiştir | kaynağı değiştir]

KKTC Cumhurbaşkanlığı, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Resmi Amblem Yasası”nın 5’inci maddesinde belirtilen amblemlere ilaveten, bu Yasaya bağlı Dokuzuncu Cetvelde yer alan resmi amblemi de kullanır. Bu amblemdeki defne demeti, varak/altın veya sarı yaldız renkte olur.

Sayı: 54 27 Mart 2007

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi’nin 12 Mart, 2007 tarihli Kırkaltıncı Birleşiminde Oy çokluğuyla kabul olunan, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Resmi Amblem Yasası”, Anayasa’nın 94’üncü maddesinin (1)’inci fıkrası gereğince, Kuey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle ilân olunur.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Resmi Amblem Yasası[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci Kısım - Genel Kurallar

2. Amaç

Bu Yasanın amacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tüm resmi daire, kamu kurum ve kuruluşları, organ ve makamları ile bunlara bağlı tüm kurum ve kuruluşların yaptığı her türlü resmi işlem ve diğer hususlarda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin Resmi Ambleminin kullanılmasını sağlamaktır.

3. Kapsam

Bu Yasa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tüm resmi daire, kamu kurum ve kuruluşları, organ makamları ile bunlara bağlı tüm kurum ve kuruluşların yaptığı her türlü resmi işlem ve diğer hususları kapsar.

İkinci Kısım - Resmi Amblem Kullanılması

5. Resmi Amblem Kullanma Zorunluluğu Yedinci Cetvel

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tüm resmi daire, kamu kurum ve kuruluşları, organ ve makamları ile bunlara bağlı tüm kurum ve kuruluşlar her türlü resmi işlem ve diğer hususlarda, bu Yasaya bağlı Yedinci Cetveldeki siyah renkli veya tercihen Sekizinci Cetveldeki siyah, yeşil ve sarı renkli resmi amblemi kullanırlar.

6. Cumhurbaşkanlığının Resmi Amblemi Dokuzuncu Cetvel

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, yukarıdaki 5’inci maddede belirtilen amblemlere ilaveten, bu Yasaya bağlı Dokuzuncu Cetvelde yer alan resmi amblemi de kullanır. Bu amblemdeki defne demeti, varak/altın veya sarı yaldız renkte olur.^[4]

Cumhurbaşkanları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

№	Fotoğraf	Cumhurbaşkanı
№	Fotoğraf	Cumhurbaşkanı	Başlangıç	Bitiş	Görev süresi
1		Rauf Denktaş (1924-2012)	15 Kasım 1983	15 Mart 1990	6 yıl, 120 gün
–		Hakkı Atun (1935–) Vekâleten^[5]	15 Mart 1990	25 Nisan 1990	41 gün
(1)		Rauf Denktaş (1924-2012)	25 Nisan 1990	24 Nisan 2005^[6]	14 yıl, 364 gün
2		Mehmet Ali Talat (1952–)	24 Nisan 2005	23 Nisan 2010	4 yıl, 364 gün
3		Derviş Eroğlu (1938–)	23 Nisan 2010	30 Nisan 2015	5 yıl, 7 gün
4		Mustafa Akıncı (1947–)	30 Nisan 2015	23 Ekim 2020	5 yıl, 176 gün
5		Ersin Tatar (1960–)	23 Ekim 2020	Görevde	3 yıl, 155 gün

Zaman çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşayan eski cumhurbaşkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

2024 itibarıyla yaşayan üç eski cumhurbaşkanı ve bir eski cumhurbaşkanı vekili bulunmaktadır:

№	Cumhurbaşkanı	Görev süresi	Doğum tarihi
–	Hakkı Atun	1990 Vekâleten	1935 (88-89 yaşında)
2.	Mehmet Ali Talat	2005-2010	6 Temmuz 1952 (71 yaşında)
3.	Derviş Eroğlu	2010-2015	7 Mart 1938 (86 yaşında)
4.	Mustafa Akıncı	2015-2020	28 Aralık 1947 (76 yaşında)

Rauf Denktaş (1924-2012), 13 Ocak 2012'te 88 yaşında hayatını kaybederek ölen son eski cumhurbaşkanı olmuştur.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.
^ "KKTC hakkında, Cumhubaşkanı". KKTC Tanıtma Dairesi. 2 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2009.
^ "Zerihoun: Liderler görüşmesinde ilerleme kaydedildi". Kıbrıs Haber Ajansı. 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2009.
^ ^a ^b Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. "Fors". 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.
^ Özbilgehan, Mustafa (27 Nisan 2020). "Denktaş'ın 1990'daki İstifası: Kritik Seçim Manevrası". Tabella, 81. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
^ Karahasan, Sefa (25 Nisan 2004). "Bağımsızlık yemini". Milliyet. s. 18.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

(İngilizce) (Türkçe) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı resmî web sitesi4 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.

[kktctanitma1-2] "KKTC hakkında, Cumhubaşkanı". KKTC Tanıtma Dairesi. 2 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2009.

[kibrishaber-3] "Zerihoun: Liderler görüşmesinde ilerleme kaydedildi". Kıbrıs Haber Ajansı. 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2009.

[:1-4] Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. "Fors". 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.

[5] Özbilgehan, Mustafa (27 Nisan 2020). "Denktaş'ın 1990'daki İstifası: Kritik Seçim Manevrası". Tabella, 81. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.

[6] Karahasan, Sefa (25 Nisan 2004). "Bağımsızlık yemini". Milliyet. s. 18.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı nedir?, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı anlamı nedir?, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı ne demektir?