Kobani Kuşatması
Suriye İç Savaşı Kuzey Cephesi Suriye İç Savaşı
Kobani Kuşatması'nın gelişimi:   1 Mart 2014   18 Eylül 2014   21 Eylül 2014   24 Eylül 2014
Tarih 13 Eylül 2014-27 Ocak 2015 Bölge Ayn el-Arap (Arapça) veya Kobani (Kürtçe), Halep, Suriye Sebep Bölgenin, IŞİD'in ele geçirdiği topraklar arasında kalması. IŞİD'in, ele geçirdiği topraklar arasındaki bütünlüğü sağlamaya çalışması. Sonuç Kürt güçlerin IŞİD karşısındaki zaferi: 5 Ekim'de IŞİD Kobani şehrine girdi.[5] 16 Ekim'de IŞİD, Kobani'de gerilemeye başladı.[6] 24 Ekim'de IŞİD mevzilerine ABD hava saldırıları başladı.[7] 27 Ocak'ta IŞİD, hava saldırıları nedeniyle kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı[8] Kobani şehrinin çatışmalar sonucu %70'i yıkıldı.[9] Mart 2015'te Kobani civarındaki tüm köyler IŞİD'den geri alındı.[10]
Taraflar
Burkan el-Fırat PYD YPG YPJ Özgür Suriye Ordusu MLKP[1] Destekleyen: ABD Peşmerge Destekleyen: Türkiye[2][3][4] ABD	Irak ve Şam İslam Devleti
Komutanlar ve liderler
Salih Müslim[11] Nalin Afrin (Maysa Abdo)[12] Mahmud Berhveda[13] İsmet Hasan[14] Meryem Kobani[15] Ebu Cuma Abannavi[16] Ebu Layit[17] Barack Obama Mesud Barzani	Ebu Hattab el-Kurdi Ebu Ömer el-Şişani Ebu Ali el-Anbari Osman el-Nezih el-Asıri (ölü) Ebu Muhammed el-Amriki (ölü) Sultan el-Safri el-Harbi (ölü)
Güçler
15.000 YPG-YPJ militanı 1.000 Peşmerge	20.000+ IŞİD militanı 50-65 tank 6 insansız hava aracı
Kayıplar
408 YPG-YPJ militanı 13 Suvar El Rakka militanı 1 Peşmerge[18]	3.710 IŞİD militanı (YPG iddiası)[18] 1.272-2.000 IŞİD militanı (Suriye İnsan Hakları Gözlemevi iddiası) 2.000+ IŞİD militanı (Birleşmiş Milletler iddiası) 18 tank 2 insansız hava uçağı
200.000 mülteci Türkiye'ye sığındı. 32-46 sivil öldü.

Kobani Kuşatması, Suriye'nin Halep vilayetine bağlı Kobani (Kobanê, Ayn el-Arap veya Kuban olarak da bilinir.) kasabasının kırsal bölgesinde 13 Eylül 2014 ^[19] tarihinde Irak Şam İslam Devleti militanlarının PYD'nin kontrolünde bulunan köylere taarruzuyla başlamıştır.

2 Aralık 2014'ten Irak Şam İslam Devleti, Kobani civarındaki 350 köyü ele geçirmiştir ^[20] ve sayıları 300.000'i bulan Kobanililer, mülteci durumuna düşerek Türkiye'ye kaçmışlardır. Destek gelmediği takdirde Kobani'nin, Irak Şam İslam Devleti'nin eline geçeceğinin anlaşılmasından sonra Özgür Suriye Ordusu ve Peşmerge karadan, ABD, Arap ülkeleri ve Fransa havadan bombardıman yapmak suretiyle YPG'ye destek vermeye başlamışlardır.^[21]

26 Ocak 2015'te IŞİD; YPG, Özgür Suriye Ordusu, Peşmerge güçlerinin kara saldırıları ve ABD, Fransa ile Arap ülkelerinin hava bombardımanları karşısında Kobani merkezinden çekilmek zorunda kalmıştır.^[8][22]

2 Şubat 2015 itibarıyla IŞİD; hava bombardımanlarının etkisiyle ve karadan ilerleyen YPG, Özgür Suriye Ordusu ve Peşmerge ittifakı karşısında köylerde de gerileyerek Kobani şehir merkezinin 25 km gerisine çekilmiştir.^[23][24] IŞİD, elinde kalan diğer köylerdeki kuvvetlerini geri çekerek Halep ve Rakka taraflarındaki köylerde savunma hatları oluşturmuştur.^[25] Martın ortalarında ise IŞİD, Kobani'nin doğusunda yer alan otuz civarındaki köyü muhafaza etmiştir.^[26]

2015'in ortalarına doğru ise IŞİD bir zamanlar kalesi konumunda olan Tel-Abyad, Ayn İssa, Silük gibi kentleri kaybetmiş ve Kuzey Suriye'den büyük ölçüde çekilmek mecburiyetinde kalmıştır.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 yılında Suriye'de isyanların patlak vermesiyle beraber Suriye Kürtleri, PYD tabanında örgütlenmeye başlamışlardır. Esad ve radikal örgütlerin saldırıları karşısında 2012 yılında YPG militan gücünü oluşturmuşlardır. 19 Temmuz 2012 tarihinde Kobani, Beşar Esad kuvvetlerinin Şam'daki ihtiyaç nedeniyle Kuzey Suriye'den çekilmesiyle beraber YPG militanları tarafından kontrol altına alınmıştır.^[27] Kobani, uzun bir süre Suriye'deki üç PYD kantonunun ortasındaki kantonun merkezi olarak görev görmüştür. Ağustos 2014 itibarıyla artan IŞİD taarruzları karşısında YPG militanları geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Böylece Kobani kasabası eylül ayı ortası itibarıyla IŞİD tarafından kuşatılmıştır.

Çatışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Eylül'de Fırat Nehri üzerindeki kritik köprüyü ele geçiren IŞİD, Kobani'yi kuşatmaya yönelik genel taarruza geçti. Irak'ta ele geçirilen tank, roket ve havan topları karşısında tutunamayan YPG, Kobani'ye doğru çekilmeye başladılar. IŞİD ise 2 Ekim itibarıyla Kobani ve çevresindeki 354 köyün 350'sini ele geçirdi. Yine 6 Ekim'de IŞİD, kritik Miştenur Tepesi'ni ele geçirerek şehrin 100 metre yakınına kadar geldi. Ertesi sabah doğu mahallelerden şehre sızmaya başladı. Ekim ortası itibarıyla IŞİD şehrin yarısını ele geçirmiş durumdaydı. 28 Ekim'e kadar IŞİD, Kobani'nin Türkiye tarafındaki sınır kapısını ele geçirmek için beş kez saldırı düzenlemiş ve böylece Kobani'yi dört taraftan kuşatmayı amaçlamıştır. Ama bu saldırılar başarısız olmuş,^[28] ekim itibarıyla ABD Hava Kuvvetleri saldırılarının başlamasından dolayı gerilemeye başlamıştır.

Kasım 2014'te YPG, kritik Miştenur Tepesi'ni ele geçirmiştir.^[29][30] Ayrıca YPG militanları, IŞİD'in Rakka ve Tel Abyad şehirlerinden sevkiyat yaptığı Helinç yolunu kısa bir süre denetim altına almıştır. Bu durum, Kobani çevresindeki IŞİD militanlarının mühimmat ve asker desteğinin azalmasına sebep olmuştur.^[31] Ocak ayına kadar sık sık el değiştiren Miştenur Tepesi'nin 19 Ocak'ta YPG'nin eline geçtiği PYD tarafından açıklanmıştır.

YPG militanları; 20 Ocak'ta Kobani'deki büyük hastaneyi ve kentin güneybatısında kalan Memit köyünü, 23 Ocak'ta ise Kobani'nin güneyinde yer alan Termik Bijan köyünü ele geçirdi. Yine 26 Ocak itibarıyla IŞİD, geri çekildi ve çekildiğini 2 Şubat'ta doğruladı. Bu açıklamadan sonra IŞİD, Kobani'yi füzelerle vurmaya başladı.^{[32][33][34] [35][36]}

Dış Müdahale[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak'ta IŞİD'e karşı hava operasyonları düzenleyen ABD, Kobani'nin; destek gelmediği takdirde düşeceğinin anlaşılması üzerine IŞİD'e karşı Suriye'de de hava saldırılarına başladı. 28 Eylül'den itibaren Kobani'deki IŞİD hedefleri, ABD tarafından havadan vurulmaya başlandı. ABD saldırıları nedeniyle IŞİD, Kobani'de gerilemeye başladı.

Türkiye, ekim sonu itibarıyla Özgür Suriye Ordusu ve Peşmerge'nin sınırından Kobani'ye geçmesine izin vermiştir. Böylece dış kara birlikleri de çatışmalara dâhil olmuşlardır.^[37]

Kobani Kuşatması'nın Dış Sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kobani'deki savaş, Türkiye'de ve Batı Avrupa'da büyük protestolara neden olmuştur. IŞİD'in, YPG militanlarının savunma hattını delerek Kobani'ye doğru ilerlemesi sonucu Kobani ve çevre köylerde yaşayan yaklaşık 200.000 Suriyeli, mülteci olarak Türkiye'ye sığınmıştır.^[38] Kobani'deki çatışmalar, PKK'lı birimler arasındaki gerilimi de gün yüzüne çıkarmıştır. Kobani Kuşatması, Türkiye içindeki Kürt grupları da karşı karşıya getirmiştir. PKK sempatizanları ile HÜDAPAR üyeleri arasında Kobani Olayları yaşanmıştır.^[39][40] Türkiye içindeki Kürt organizasyonlar olan HAK-PAR, KPG, KUDP-H ve Dicle-Fırat Diyalog Grubu; PKK'nın bu saldırılarını kınamışlardır.^[41]

Uluslararası tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan; "Kobani düştü, düşüyor." diyerek sadece havadan bombalamanın bir işe yaramayacağını söyledi. Kara harekâtında bu görevi ifa edenlerle iş birliği kurulmasının önemine değindi.^[42] Ayrıca bir başka konuşmasında "Kobani ile Türkiye'nin ne alakası var?" diyen Erdoğan, bir başka açıklamasında da Halep'in, Kobani'den daha önemli olduğunu ifade etti.^[43][44]
• ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Marie Harf, PYD ile PKK'nın ayrı yapılar olduğunu ifade etti. Ayrıca Türkiye'nin IŞİD'e karşı oluşturulan koalisyona katılmasını sıcak karşılayacaklarını belirtti.^[45]
• Özgür Suriye Ordusu komutanlarından Albay Malik el-Kürdi, Esad rejiminin üç yıldır insanlık suçu işlemesine rağmen ABD'den önemli bir yardım almamalarını, bunun yanında ise Kobani gibi küçük bir yer için ABD'nin YPG'ye bu denli yardım yapmasını eleştirdi.^[46]
• Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, Kobani'nin kendileri için çok önemli olduğunu ve kurtarmak için ellerinden geleni yapacaklarını ifade etti.^[47]
• PKK liderlerinden Cemil Bayık, Türkiye'nin IŞİD ile iş birliği yaptığını iddia etti ve ateşkesin bitebileceğini söyledi.^[48]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]