Kemik: Köprücük kemiği
Önden köprücük kemiği
Arkadan köprücük kemiği
Türkçe	Köprücük kemiği
Latince	Clavicula
Gray's	subject #49 200

'Köprücük kemiği' veya klavikula, yaklaşık 6 inç (15 cm) uzunluğunda ince, S şeklinde uzun bir kemiktir.^[1] omuz kemiği ve sternum (göğüs kemiği) arasında bir payanda görevi görür. Biri solda ve diğeri sağda olmak üzere iki köprücük kemiği vardır. Klavikula vücutta yatay olarak uzanan tek uzun kemiktir.^[2] Kürek kemiği ile birlikte omuz kuşağını oluşturur. Elle hissedilebilen bir kemiktir ve bu bölgede daha az yağ bulunan kişilerde kemiğin yeri açıkça görülebilir. ismini Latince clavicula 'küçük anahtar' kelimesinden alır çünkü kemik omuz çekildiğinde bir anahtar gibi kendi ekseni boyunca döner. Köprücük kemiği en sık kırılan kemiktir. Uzanmış kolların üzerine düşme kuvveti veya doğrudan bir darbe sonucu omuza gelen darbelerle kolayca kırılabilir.^[3]

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sağ köprücük kemiği-aşağıdan ve yukarıdan

Sol köprücük kemiği - yukarıdan ve aşağıdan

Köprücük kemiği, kolu vücudun gövdesine bağlayan ince, çift kavisli uzun bir kemiktir. Birinci kaburganın hemen üzerinde yer alan bu kemik, kolun serbestçe sarkabilmesi için kürek kemiğini yerinde tutan bir destek görevi görür. Yuvarlak medial ucunda (sternal uç), sternoklaviküler eklemde sternumun (göğüs kemiği) manubriumu ile eklemleşir. Düzleştirilmiş yan ucunda (akromiyal uç), akromiyoklaviküler eklemde skapulanın (kürek kemiği) bir çıkıntısı olan akromiyon ile eklemleşir. Şaftın yuvarlatılmış medial bölgesi (sternal bölge), tüm şaftın üçte ikisi boyunca lateralde ve anteriorda uzun bir kavise sahiptir. Şaftın düzleştirilmiş lateral bölgesi (akromiyal bölge), skapulanın akromiyonu ile eklemleşmek için daha da büyük bir posterior kavise sahiptir. Medial bölge, tüm şaftın üçte ikisini kapladığı için en uzun klaviküler bölgedir. Lateral bölge hem en geniş klaviküler bölge hem de en ince klaviküler bölgedir. Lateral uç, bir çıkıntı, trapezoid çizgi ve hafif yuvarlak bir çıkıntı olan konoid tüberkül (korakoid çıkıntının üstünde) taşıyan pürüzlü bir alt yüzeye sahiptir. Bu yüzey özellikleri omuz kasları ve bağları için bağlantı yerleridir. Üç kısma ayrılabilir: medial uç, yanal (lateral) uç ve şaft.^[4]

Medial uç[değiştir | kaynağı değiştir]

Medial uç sternal uç olarak da bilinir. Dörtgen şeklindedir ve sternumun manubriumunun klaviküler çentiği ile eklemleşerek sternoklaviküler eklemi oluşturur. Eklem yüzeyi, birinci kostal kıkırdak ile eklemleşmek için alt tarafa doğru uzanır.

Yanal uç[değiştir | kaynağı değiştir]

Yan uç akromiyal uç olarak da bilinir. Yukarıdan aşağıya doğru düzdür. Akromiyoklaviküler eklemi oluşturmak üzere omuzla eklemleşen bir faset taşır. Eklemi çevreleyen alan eklem kapsülüne bir bağlantı sağlar. Ön sınır öne doğru içbükey, arka sınır ise arkaya doğru dışbükeydir.

Şaft[değiştir | kaynağı değiştir]

Şaft, medial bölge ve lateral bölge olmak üzere iki ana bölgeye ayrılır. Medial bölge aynı zamanda sternal bölge olarak da bilinir ve tüm şaftın üçte ikisini kapladığı için en uzun klaviküler bölgedir. Lateral bölge akromiyal bölge olarak da bilinir, hem en geniş klaviküler bölge hem de en ince klaviküler bölgedir.

Şaftın yan bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şaftın lateral bölgesinin iki sınırı ve iki yüzeyi vardır.

• Ön sınır öne doğru içbükeydir ve deltoid kası'na köken verir.
• Arka sınır dışbükeydir ve trapezius kasına bağlanır.
• Alt yüzeyde trapezoid çizgi adı verilen bir çıkıntı ve bir tüberkül bulunur; trapezoid ile bağlantı için konoid tüberkül ve köprücük kemiğini kürek kemiğinin korakoid çıkıntısına bağlamaya yarayan korakoklaviküler bağın bir parçası olan konoid bağ.

Köprücük Kemiğinin Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Köprücük kemiğinin veya klavikulanın gelişimi, embriyo gelişiminin erken aşamalarında, tipik olarak gebeliğin beşinci ve altıncı haftalarında başlayan bir süreçtir. Kemikleşme sürecini (minerallerin önceden oluşturulmuş bir matris üzerine yerleştirilmesi) başlatan ilk kemiklerden biri olmasına rağmen, bu süreci tamamlayan son kemiklerden biri olarak öne çıkar ve tipik olarak 21 ila 25 yaşlarında meydana gelir.

Köprücük kemiğinin oluşumu iki farklı kemikleşme türünün birleşiminden meydana gelir: lateral ucunda intramembranöz kemikleşme ve medial ucunda endokondral kemikleşme. Kemikleşme mekanizmalarındaki bu ikilik, eşsiz yapısını ortaya çıkarır. Kemik iki ana bileşenden oluşur: merkezi bir süngerimsi kemik kütlesi ve kompakt kemikten oluşan bir dış kabuk.

Süngerimsi kemik, biri medialde diğeri lateralde bulunan iki ayrı kemikleşme merkezinin füzyonu yoluyla gelişir. Zamanla bu merkezler birleşerek köprücük kemiği içindeki merkezi süngerimsi kemik çekirdeğini oluşturur. Eş zamanlı olarak, koruyucu bir dış tabaka oluşturan kompakt kemik, kemiği kaplayan fasyanın çevre dokudaki kemikleşme sürecini uyarmasıyla ortaya çıkar. Ortaya çıkan bu kompakt kemik tabakası "periosteal yaka" olarak adlandırılır.

Uzun bir kemik olarak kategorize edilmesine rağmen, köprücük kemiği diğer uzun kemiklerde yaygın olarak bulunan medüller boşluktan (ilik boşluğu) yoksundur. Bunun yerine, esas olarak kompakt bir kemik tabakası tarafından sarılmış süngerimsi kemikten oluşur. Daha da önemlisi, köprücük kemiğinin kökeni, gelişim sürecinde başlangıçta kafatasına bağlanan dermal unsurlara kadar uzanmaktadır.^[5]

Ek medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Anatomi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.