Kenzaburo Oe

Kenzaburō Ōe
Kenzaburō Ōe
	Ōe, 2012
Doğum	31 Ocak 1935; Uchiko, Ehime, Japon İmparatorluğu
Ölüm	3 Mart 2023 (88 yaşında); Tokyo, Japonya
Meslek	Romancı, kısa öykü yazarı ve deneme yazarı
Milliyet	Japon
Dönem	1950–2023
Önemli ödülleri	Nobel Edebiyat Ödülü ; 1994 ;
	Etkilendikleri Mark Twain, Selma Lagerlöf, William Blake, Jean-Paul Sartre, Hikari Ōe, Lu Xun;

Kenzaburō Ōe (Japonca: 大江健三郎, 31 Ocak 1935 - 3 Mart 2023), Japon yazar ve çağdaş Japon edebiyatı'nın önde gelen isimlerinden birisi. Ōe, 1994 yılında Yasunari Kavabata'dan sonra Nobel Edebiyat Ödülü kazanan ikinci Japon yazardır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1935 yılında Şikoku'nun bir köyünde doğdu. Japonya'nın en prestijli üniversitesi olan Tokyo Üniversitesi'nde Fransız Edebiyatı eğitimi gördü. Türkiye'de özellikle Kişisel Bir Sorun eseri ile tanınan yazar, Japonya'nın gelmiş geçmiş en güçlü sosyal ve politik eleştirel yaklaşımını roman dünyasına taşıyarak Japon edebiyatında kendine özgü bir yer edindi. Onun bu özelliğini yansıtan entelektüel niteliği yüksek romanları ona 1994 yılında Nobel Edebiyat ödülünü getirdi.

Savaşçı sınıf kökenli olup geleneklerine bağlı bir taşra ailesinde yetiştirilmiştir. Yaşıtı Japon çocuklarının çoğu gibi Oe de, Japonya’nın müttefik güçlere yenildiğini ve teslim olduğunu, II. Dünya Savaşı’nın bittiğini radyoda imparator Hirohito’nun kendi ağzından duyuşuna kadar İmparator’un yaşayan bir Tanrı olduğuna inanmıştır. Ancak İmparator’un kendisi gibi bir insan olduğunu öğrenen Oe, dünya algısını sonsuza dek değiştiren kayboluş ve yıkım duygusunu yaşamıştır. Babasının erken ölümü, II. Dünya Savaşı’nda Japonya’nın yenilmesi ve son olarak da oğlu Hikari’nin beyin fıtığı nedeniyle engelli olarak doğması Oe’nin hem kişisel hem de edebiyat hayatındaki en etkili olaylardır. Eserlerinde Sartre, Mailer, Faulkner, Melville, William Blake, William Butler Yeats, Charles Dickens, Fyodor Dostoyevsky, Miguel de Cervantes, Dante ve Chi-ha gibi çeşitli yazarları birleştirmiştir.^[1]

Kenzaburo Oe, 3 Mart 2023 tarihinde yaşlılığa bağlı nedenlerden dolayı 88 yaşında Tokyo'da hayatını kaybetti.^[2]^[3]

Başlıca yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Shiiku (Kurbanı Beslemek) (1957)
Kişisel Bir Sorun (1964)
Man'en gan'nen no futtobōru (Sessiz Çığlık) (1967)
Warera no kyōki wo ikinobiru michi wo oshieyo (Delilikten Kurtar Bizi) (1969)
Atarashii hito yo, mezameyo (Ayağa Kalk Genç Adam) (1983)

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Akutagava Ödülü, 1958.^[4]
Şinçoşa Edebiyat Ödülü, 1964.
Tanizaki Ödülü, 1967.
Noma Ödülü, 1973.
Yomiuri Ödülü, 1982.
Jiro Osaragi Ödülü (Asahi Shimbun), 1983.
Nobel Edebiyat Ödülü, 1994.^[5]
Kültür Nişanı, 1994 – reddedildi.^[6]
Légion d'honneur, 2002.^[7]

2006 yılında, geçen yıl yayınlanan Japon edebi romanlarını tanıtmak için Kenzaburō Ōe Ödülü kuruldu. Kazanan eser yalnızca Ōe tarafından seçilirdi. Kazanan para ödülü almaz, ancak roman diğer dillere çevrilir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Japon Edebiyatında Varoluşçuluk, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2012, Nuray Akdemir
^ "Kenzaburo Oe, Nobel Laureate and Critic of Postwar Japan, Dies at 88". The New York Times (İngilizce). 13 Mart 2023. ISSN 0362-4331. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.
^ "Nobel Edebiyat Ödüllü yazardan üzen haber". Habertürk. 13 Mart 2023. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; wilson12 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; nyt1994 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Onishi, Norimitsu. "Released From Rigors of a Trial, a Nobel Laureate's Ink Flows Freely," 3 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New York Times. May 17, 2008.
^ "Novelist Oe inducted into France's Legion of Honor. - Free Online Library". www.thefreelibrary.com. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2016.

[1] Japon Edebiyatında Varoluşçuluk, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2012, Nuray Akdemir

[2] "Kenzaburo Oe, Nobel Laureate and Critic of Postwar Japan, Dies at 88". The New York Times (İngilizce). 13 Mart 2023. ISSN 0362-4331. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.

[3] "Nobel Edebiyat Ödüllü yazardan üzen haber". Habertürk. 13 Mart 2023. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.

[wilson12-4] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; wilson12 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[nyt1994-5] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; nyt1994 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[nyt2008-6] Onishi, Norimitsu. "Released From Rigors of a Trial, a Nobel Laureate's Ink Flows Freely," 3 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New York Times. May 17, 2008.

[7] "Novelist Oe inducted into France's Legion of Honor. - Free Online Library". www.thefreelibrary.com. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri
1901-1925	Sully Prudhomme (1901) Theodor Mommsen (1902) Björnstjerne Björnson (1903) Frederic Mistral / Jose Echegaray (1904) Henryk Sienkiewicz (1905) Giosue Carducci (1906) Rudyard Kipling (1907) Rudolf Eucken (1908) Selma Lagerlöf (1909) Paul Heyse (1910) Maurice Maeterlinck (1911) Gerhart Hauptmann (1912) Rabindranath Tagore (1913) 1914 Romain Rolland (1915) Verner von Heidenstam (1916) Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) 1918 Carl Spitteler (1919) Knut Hamsun (1920) Anatole France (1921) Jacinto Benavente (1922) William Butler Yeats (1923) Władysław Reymont (1924) George Bernard Shaw (1925)
1926-1950	Grazia Deledda (1926) Henri Bergson (1927) Sigrid Undset (1928) Thomas Mann (1929) Sinclair Lewis (1930) Erik Axel Karlfeldt (ölümünden sonra) (1931) John Galsworthy (1932) İvan Bunin (1933) Luigi Pirandello (1934) 1935 Eugene O'Neill (1936) Roger Martin du Gard (1937) Pearl S. Buck (1938) Frans Eemil Sillanpää (1939) 1940 1941 1942 1943 Johannes Vilhelm Jensen (1944) Gabriela Mistral (1945) Hermann Hesse (1946) André Gide (1947) T. S. Eliot (1948) William Faulkner (1949) Bertrand Russell (1950)
1951-1975	Pär Lagerkvist (1951) François Mauriac (1952) Winston Churchill (1953) Ernest Hemingway (1954) Halldór Laxness (1955) Juan Ramón Jiménez (1956) Albert Camus (1957) Boris Pasternak (1958) Salvatore Quasimodo (1959) Saint-John Perse (1960) Ivo Andrić (1961) John Steinbeck (1962) Yorgos Seferis (1963) Jean-Paul Sartre (ödülü reddetti) (1964) Mihail Şolohov (1965) Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) Miguel Angel Asturias (1967) Yasunari Kavabata (1968) Samuel Beckett (1969) Aleksandr Soljenitsin (1970) Pablo Neruda (1971) Heinrich Böll (1972) Patrick White (1973) Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) Eugenio Montale (1975)
1976-2000	Saul Bellow (1976) Vicente Aleixandre (1977) Isaac Bashevis Singer (1978) Odisseus Elitis (1979) Czesław Miłosz (1980) Elias Canetti (1981) Gabriel García Márquez (1982) William Golding (1983) Jaroslav Seifert (1984) Claude Simon (1985) Wole Soyinka (1986) Joseph Brodsky (1987) Necib Mahfuz (1988) Camilo José Cela (1989) Octavio Paz (1990) Nadine Gordimer (1991) Derek Walcott (1992) Toni Morrison (1993) Kenzaburo Oe (1994) Seamus Heaney (1995) Wislawa Szymborska (1996) Dario Fo (1997) José Saramago (1998) Günter Grass (1999) Gao Xingjian (2000)
2001-günümüz	V. S. Naipaul (2001) Imre Kertész (2002) J. M. Coetzee (2003) Elfriede Jelinek (2004) Harold Pinter (2005) Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) J. M. G. Le Clézio (2008) Herta Müller (2009) Mario Vargas Llosa (2010) Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) Alice Munro (2013) Patrick Modiano (2014) Svetlana Aleksiyeviç (2015) Bob Dylan (2016) Kazuo Ishiguro (2017) Olga Tokarczuk (2018) Peter Handke (2019) Louise Glück (2020) Abdulrazak Gurnah (2021) Annie Ernaux (2022) Jon Fosse (2023)

Kenzaburo Oe nedir?, Kenzaburo Oe anlamı nedir?, Kenzaburo Oe ne demektir?