Madalyalar
Bekele 2009 Berlin'de
Erkekler atletizm
Etiyopya adına
Olimpiyat Oyunları
Altın	2004 Atina	10000 m
Altın	2008 Pekin	10000 m
Altın	2008 Pekin	5000 m
Gümüş	2004 Atina	5000 m
Dünya Şampiyonaları
Altın	2003 Paris	10000 m
Altın	2005 Helsinki	10000 m
Altın	2007 Osaka	10000 m
Altın	2009 Berlin	5000 m
Altın	2009 Berlin	10000m
Bronz	2003 Paris	5000 m
Dünya Kros Şampiyonaları
Altın	2001 Ostend	Gençler
Altın	2002 Dublin	Uzun yarış
Altın	2002 Dublin	Kısa yarış
Altın	2003 Lozan	Uzun yarış
Altın	2003 Lozan	Kısa yarış
Altın	2004 Brüksel	Uzun yarış
Altın	2004 Brüksel	Kısa yarış
Altın	2004 Brüksel	Kısa takım yarışı
Altın	2004 Brüksel	Uzun takım yarışı
Altın	2005 Saint-Galmier	Uzun yarış
Altın	2005 Saint-Galmier	Kısa yarış
Altın	2005 Saint-Galmier	Uzun takım yarışı
Altın	2005 Saint-Galmier	Kısa takım yarışı
Altın	2006 Fukuoka	Uzun yarış
Altın	2006 Fukuoka	Kısa yarış
Altın	2008 Edinburgh	Uzun yarış
Gümüş	2001 Ostend	Gençler takım yarışı
Gümüş	2002 Dublin	Uzun takım yarışı
Gümüş	2002 Dublin	Kısa takım yarışı
Gümüş	2003 Lozan	Uzun takım yarışı
Gümüş	2003 Lozan	Kısa takım yarışı
Gümüş	2006 Fukuoka	Uzun takım yarışı
Gümüş	2008 Edinburgh	Uzun takım yarışı
Bronz	2006 Fukuoka	Kısa takım yarışı
Dünya Salon Şampiyonaları
Altın	2006 Moskova	3000 m
Afrika Şampiyonaları
Altın	2006 Bambous	5000 m
Altın	2008 Addis Ababa	5000 m
Afrika Oyunları
Altın	2003 Abuja	5000 m

Kenenisa Bekele (Amharca:ቀነኒሳ በቀለ; d. 13 Haziran 1982, Oromia Bölgesi) 5000 ve 10000 metrede dünya ve olimpiyat rekorlarını elinde bulunduran Etiyopyalı uzun mesafe koşucusu. Bekele 5000 metrede son, 10000 metrede son iki Olimpiyat şampiyonu ve altı uzun, beş kısa mesafe birinciliğiyle Dünya Kros Şampiyonası tarihindeki en başarılı atlettir. 10000 metrede 2003'ten 2011'e kadar hiç yarış kaybetmeyen Etiyopyalı, kazandığı madalyalarla birçok kişi tarafından tüm zamanların en iyi uzun mesafecileri arasında sayılmaktadır.

Kardeşi Tariku Bekele de kendisi gibi uzun mesafe koşucusudur.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenenisa Bekele 1982 yılında Etiyopya'nın Oromia Bölgesi'ndeki Bekoji kentinde doğdu.

2001 Ağustos ayında Brüksel'deki 3000 metre yarışında yaptığı 7:30.67'lik dereceyle dünya gençler rekoru kırdı. Bu rekor dört yıl sonra Augustine Choge tarafından kırıldı.^[1]

2002'den 2006'ya beş yıl boyunca Dünya Kros Şampiyonası'nda hem uzun hem kısa mesafe şampiyonluğunu kazanan sporcu, daha önce hiçbir atletin ulaşamadığı bir başarıya imza attı. 2004 yılında 5000 m ve 10000 m ile 5000 m salonda dünya rekorlarına imza attı.

Kenenisa Bekele uzun mesafe koşularının son bölümünde yaptığı ataklarla dikkat çekti; 2003 Haziran ayında Oslo'da, son 400 metreyi Kenyalı Abraham Chebii'nin gerisinden gelerek 54.64'le koşmuş ve 12:52.26'yla yarışı kazanmıştı. Ardından 1 Temmuz 2003'te Lozan yarışında son 200 metreyi 24 saniye, son 100 metreyi 11 saniye civarında geçen Bekele, son turu 52.63'le tamamladı.

Kenenisa, izinden gittiği Haile Gebrselassie'yle altı kez karşılaştı. Haile Kenenisa'yı 2000 Nurnberg 5000 metre, 2001 Büyük Etiyopya Koşusu 10 km ve 2001 Aralık'ında Cross de l'Acier'de geçerken, 2003 Hengelo 10000 m (26:53'e 26:54), 2003 Roma 5000 m (12:57'e 13:00), 2003 Paris Dünya Şampiyonası 10000 m (26:49'a 26:50), 2004 Atina Olimpiyatları 10000 m (27:05'e 27:27) ve 2008 Pekin Olimpiyatları 10000 m'de (27:01'e 27:06) Bekele'nin gerisinde kaldı.

2005 - 2008[değiştir | kaynağı değiştir]

4 Ocak 2005'te, Kenenisa'nın 18 yaşındaki nişanlısı Alem Techale, birlikte antrenman yaptıkları sırada kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Başlangıçta herhangi bir otopsi işleminin yapılmadığı açıklansa da, menajerleri Jos Hermens yapılan otopsinin genç atletin ölümünde herhangi bir sonuca ulaşamadığını belirtti. 1500 metrede 2003 Dünya Gençler Şampiyonu olan Techale'nin bilinen herhangi bir fiziksel problemi bulunmuyordu.

Alem Techale'nin ölümüyle yıkılan Kenenisa, 29 Ocak'ta katıldığı 3000 m salon yarışını Güney Afrika kökenli İrlandalı Alistair Cragg'e kaybetti. Bitime 1,5 tur kala, 0,5 tur kaldığını sanarak atağını yapan Kenenisa'nın bu durumu, içinde bulunduğu ruh haliyle ilişkilendirildi. Etiyopyalı birkaç hafta sonra bu kez vatandaşı Markos Geneti'ye geçildi. Bu kayıpların ardından martta unvanlarını korumaya çalışacağı 2005 Dünya Kros Şampiyonası'na çıktı. Kısa mesafede Katarlı Saif Saaeed Shaheen'in iyi performansına rağmen birinciliği kaptırmadı. Bir sonraki gün de Eritreli Zersenay Tadese ve Kenyanlı Eliud Kipchoge'yi geride bırakarak başarısını yineledi.

Kenenisa Bekele 8 Ağustos 2005'te, Helsinki'deki 2005 Dünya Şampiyonası'nda 10000 m'nin son 200 metresindeki performansıyla altın madalyaya ulaştı.^[2]

Bekele 26 Ağustos 2005'te, Golden League'in Belçika'nın başkenti Brüksel'de yapılan ayağı olan 29. Memorial Van Damme mücadelesinde, 26:17.53'lik derecesiyle halen kırılamamış olan 10000 metre dünya rekoruna imza attı. 26:20.31'le yine kendisine ait olan rekoru üç saniyeye yakın geliştiren Etiyopyalı, 5000 metreleri yaklaşık 13:09 ve 13:08'le geçmişti.^[3][4] 2005 yılı sonunda üst üste ikinci kez Track & Field News dergisi tarafından yılın atleti seçildi.

12 Mart 2006'da Moskova'daki Dünya Salon Şampiyonası'nda 3000 metre yarışını kazanan Bekele, böylece atletizm tarihinde Olimpiyat, dünya, dünya salon ve dünya kros şampiyonluklarının tamamına ulaşabilen ilk atlet oldu.

2006'da, 5000 metrede Golden League'in altı yarışından beşinde birinci olarak toplam 83.333 dolar ödül kazandı.

17 Şubat 2007'de, Birmingham'daki yarışta, 2000 metre dünya salon rekorunu 4:49.99'la kırdı. 24 Mart 2007'de ise Dünya Kros Şampiyonası'ndaki 27 yarışlık üst üste kazanma serisi son buldu. Mombasa'da çok sıcak hava şartlarında yapılan yarışın son turunda mücadeleyi bırakan Bekele, birinciliği Kenyalı Zersenay Tadese'ye bıraktı. Aldığı bu mağlubiyeti Osaka'daki 2007 Dünya Atletizm Şampiyonası'nda, vatandaşı Sileshi Sihine'nin önünde şampiyonluğa ulaşarak unutturdu. Bu sonuçla arka arkaya üçüncü kez dünya şampiyonu unvanına ulaştı.

Kenenisa Bekele 18 Kasım 2007 tarihinde, Etiyopyalı sinema oyuncusu Danawit Gebregziabher ile Addis Ababa'da evlendi.^[5]

Bekele 30 Mart 2008'de Edinburgh'da 6. Dünya Kros Şampiyonası zaferini (uzun mesafe) elde etti; daha önce beş şampiyonlukla en çok kazanma rekorunu paylaştığı Paul Tergat ve John Ngugi geride bıraktı. Bu galibiyetle Dünya Kros Şampiyonası tarihindeki en başarılı atlet haline geldi. Bekele şampiyonada 6 bireysel uzun mesafe ve 5 kısa mesafe altın madalyası, 1 gençler şampiyonluğu ile 4 takım altın madalyasıyla toplam 16 altın madalya kazanmıştı. Bireysel ve takım yarışmalarının tamamında 27 madalya sahibiydi: 16 altın, 9 gümüş ve 2 bronz.

2008 Pekin Olimpiyatları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bekele 17 Ağustos 2008'de 10000 m finalinde 27:01.17'lik derecesiyle olimpiyat rekoru kırarak altın madalyaya uzandı. 20 atletin 28 dakikanın, dört atletin de Bekele'nin 2004'te yaptığı 27:05.10'luk olimpiyat rekorunun altına indiği mücadelede, Etiyopyalı sporcu son 400 metreyi 53.42'yle koşarak birinciliği bırakmadı.^[6]

23 Ağustos'ta Kenenisa bu kez 5000 metre finalinde rakiplerini geride bıraktı. Bekele 12:57.82'lik derecesiyle, Saïd Aouita'ye ait olimpiyat rekorunu yaklaşın sekiz saniye aşağı çekti.

Pekin'de 10000 ve 5000 metrenin ikisinde de şampiyonluğu elde eden atlet, bu başarıya ulaşanlar arasına, Hannes Kolehmainen (1912), Emil Zátopek (1952), Vladimir Kuts (1956), Lasse Virén (iki kez 1972 ile 1976) ve Miruts Yifter (1980), adını yazdırdı.

2009-[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenenisa Bekele Berlin'de düzenlenen 2009 Dünya Atletizm Şampiyonası'nda iki altın madalya kazandı. 5000 m (13:17.09) ve 10.000 m (26:46.31 - Şampiyona rekoru)'deki çifte başarısı, onu aynı Dünya Şampiyonası'nda uzun mesafe mücadelelerinin ikisinde de altını kazanan ilk atlet yaptı.^[7] 10000 metre yarışında Kenenisa Eritreli Zersenay Tadesse'nin arkasında kalmışken, son turla birlikte atağını yapan Bekele öne geçmiş, yarış yorumcusu "işte bitti, aslında böyle olacağı başından belliydi" ifadelerini kullanmıştı. Spiker Etiyopyalıyı "bu adam muhtemelen göreceğimiz en iyi uzun mesafe koşucusu" olarak tanımladı.^[8] Bütün bunlara rağmen Bekele spor kamuoyunda Haile Gebrselassie gibi isimlerin gördüğü ilgiden uzak kaldı. 100 metre dünya rekortmeni Usain Bolt da bir röportajında Bekele'nin başarılarının hak ettiği değeri görmediğini belirtmişti.^[9]

Kenenisa Bekele 2010 yılına hayal kırıklığıyla başladı. Etiyopyalı, Edinburgh'da favori olarak çıktığı Uluslararası Kros Şampiyonası'nı dördüncülükle bitirdi. Sonrasında sakatlığı sebebiyle yarışlara katılamayan sporcu ancak 2011 yılında pistlere dönebildi.

2001 Mart'ında yaşadığı diz sakatlığını atlatan Kenenisa Bekele antrenmanlara başladı.^[10] 2009 yılında beri pistlerde yer almayan Etiyopyalı atlet Dünya Şampiyonası'ndaki yerini aldı.^[11] Ancak Bekele 10000 metre yarışında 10 tur sonrasında mücadeleyi bırakmak zorunda kaldı.^[12] 5000 m'de yarışmamaya karar veren sporcu ^[13] Diamond League'in Brüksel ayağı olan Van Damme Memorial'da, 10000 metrede 2011 yılının en iyi derecesine imza attı.^[14][15]

Kişisel en iyi dereceleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Kenenisa Bekele ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Kenenisa Bekele resmi sitesi
• Pekin 2008 Erkekler 10000 m - EthioTube Video
• Pekin 2008 Erkekler 5000 m - EthioTube Video

Rekorlar
Önce gelen: Haile Gebrselassie	Erkekler 10000 m Dünya Rekoru sahibi 8 Haziran 2004 -	Sonra gelen: -
Önce gelen: Haile Gebrselassie	Erkekler 5000 m Dünya Rekoru sahibi 31 Mayıs 2004 -	Sonra gelen: -
Ödüller ve başarılar
Önce gelen: Hicham El Guerrouj	Erkeklerde Yılın Atleti 2004-2005	Sonra gelen: Asafa Powell
Sportif görevi
Önce gelen: Stephen Cherono	Erkekler 5000 m Yılın En İyi Atleti 2004-2009	Sonra gelen: -
Önce gelen: Haile Gebrselassie Micah Kogo	Erkekler 10000 m Yılın En İyi Atleti 2004 - 2005 2007 - 2009	Sonra gelen: Micah Kogo Josphat Kiprono Menjo
Önce gelen: Isaac Kiprono Songok	Erkekler 3000 m Yılın En İyi Atleti 2007	Sonra gelen: Edwin Cheruiyot Soi