Çağdaş Kazakistan devleti, Kazak Devlet Kurmangazi Orkestrası Halk Çalgıları, Kazak Devlet Filarmoni Orkestrası, Kazak Ulusal Operası ve Kazak Devlet Oda Orkestrası'na ev sahipliği yapmaktadır. Halk enstrümanları orkestrası 19. yüzyıldan kalma ünlü bir besteci ve dombra yorumcusu Kurmangazi Sağırbayoğlu adını temsil eder.

Geleneksel müzik[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel Kazak müziği söz konusu olduğunda, otantik folklor "halkbilimi" olarak ayrıca ele alınmalıdır. Gelecek nesiller için geleneksel müziği korumayı amaçlayan akademik eğitimli sanatçılar tarafından yürütülen müziği temsil eder. Bilindiği kadarıyla yeniden inşa edilmesi gibi bir durumda, güçlü bir Rus etkisi öncesi dönemden kalma, Kazakistan'ın müziği aşağıdaki türlerden oluşur:

• Enstrümantal müzik, parçaları ("Küy") ile solistler tarafından yapılmaktadır. Küy başlıkların bir sürüsü olarak hikâyelere atıfta bulunarak, metni genellikle müziğin arka planında (veya "programında") oluşmaktadır.
• Sesli müzik, ya bir törenin parçası gibi (özellikle kadınlar tarafından gerçekleştirilen) ya da bir bayramın parçası olarak yapılır. Burada alt türlerine bölünmüş olabilir: epik şarkılar, tarihsel gerçekleri (ama aynı zamanda sadece kabile soyağacını içeren), aşk şarkıları, didaktik ayetleri ve diyalog karakterinin halka açık özel bir biçimini (Aitys); iki veya daha fazla şarkıcının bileşimi olarak genellikle temsil etmektedir.

Müzikal kurumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1931 yılında kurulan Müzikal-Dram Eğitim Koleji, müziğin yüksek öğrenimi için ilk enstitü olmuştur. İki yıl sonra, Kazak Halk Müzik Aletleri Orkestrası kurulmuştur.[1]8 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Asıl Mura Vakfı arşivlenen ve hem geleneksel ve klasik hem de Kazak müziğinin got örneklerinin tarihsel kayıtlarını yayınlamaktadır. Almatı'da önde gelen konservatuvar olarak, Kurmangazi Konservatuvarı yer almaktadır. Şu anda Kazakistan'ın başkenti Astana'da ulusal konservatuvar ile yarışmaktadır.

Geleneksel müzik aletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

En çok tutulan geleneksel enstrümanlar yaylı çalgılardır. Bunlardan ilki dombra (домбра), en popüler ve en eski Kazak müzik aletidir. Bazı göçebeler iki bin yıl önceden fazla bir süredir benzer (özellikle iki çalgı) yaylı çalgıları kullandıklarını savunmaktadırlar.^[1] Dombra dördüncü ya da bazen beşinci aralığı ayarlanmış iki yay ile uzun boyunlu bir lavtayı andırmaktadır. Yayları mızraplı veya bir mızrap olmadan sağ el ile tıngırdatılarak çalınır.

Önemli bir rol oynayan diğer bir enstrümanda bacakların arasında düzenlenen bir eğik araç Qobyz vardır. Bu oyma çalgı olarak ahşap vücutlu, rezonatör için deriden ve yaylılar için at kılından yapılmıştır. Qobyz un uzun Orta Çağ öncesi, efsanevi şaman Korkut (Qorkit) tarafından icat edilmiş olduğu söylenir. "Zhetigen" ("Yedi dizeler") dizeleri ile, Çin'de intibakları, Cither ailesinin bir üyesi olarak görülebilir ve farklı uzunluklarda iki parça, köprü olarak hareket edebilir ve her bölünen parça küçük bir kemikten oluşur. Sherter (шертер) olarak adlandırılan bir mızraplı lavtada bulunmaktadır.

Bireysel araçlara daha fazla bilgi için bakınız:

• Dombra
• Kopuz
• Ağız kopuzu (temir kopuz)

Çağdaş durum: Canlanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Mevcut durumda Avrupa müzikal stillerinin ağır etkisi daha önce uygulanmakta olan geleneksel müziği yeniden keşfetmek için bir çaba olarak tarif edilebilir. Verimleri ve özgünlük çabası niteliği göz ardı edilemez olsa da, çağdaş müzisyenlerin geleneksel halk müziği arasında verimini hatırlamak, yöntembilimsel nedenlerden dolayı önemlidir ve hepsi iyi eğitimli uzmanlardır (Rauchan Orazbaeva, Ramazan Stamgazi gibi).

Modern Müzik Türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakça hip hop[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakça hip hop ve rap ülkede Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra ortaya çıktı. Hip-hop, şarkılarda Rusça kullanılması nedeniyle Kazakistan'da kolayca gelişti. Şarkılarda Rusça kullanılması Kazak rapçilerin Rusça konuşulan diğer ülkelerde popülerlik kazanmasını kolaylaştırdı.^[2] Tristar gibi Kazak gruplar MTV Russia'da yer almaya başladı.^[3] Hip-hop, tartışmasız Kazakistan'daki -özellikle gençler arasında- en popüler modern müzik türüdür.^[4][5] 2013'te Amerikalı rapçi Kanye West, Başkan Nursultan Nazarbayev tarafından torununun düğününde performans sergilemesi için özel olarak davet edildi.^[6]

R'n'b[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel pop müziğe ek olarak, hip-hop ve r'n'b Kazakistan'da hızla gelişti. Ghetto Dogs, Metis's, Not Everything Is Said ve the group 101 gibi grupların çalışmalarında cevap buldu.^[7]

2010'larda Kazak hip-hop'u Q-pop müzik türünün gelişmesini sağlamıştır.^[8] Tanınmış Kazak rapçiler Jah Khalib, Natan ve Scriptonite'dir.^[2]

Kazak rock[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazak rock, Kazakistan'da yapılan bir rock müzik türüdür. Hem Kazakça hem de Rusça şarkı sözleriyle bu müzik türü yapılabilir.^[9] Rock müzik, The Beatles grubunun popüler olduğu 1960'lardan bu yana Kazakistan'da popülerdir.^[10][11] Sovyet döneminde Kazakistan hem Amerikan rock müziğinden hem de Rus rock müziğinden etkilenmiştir.^[10] Tanınmış Kazak rock grupları Adaptatsiya, Ulytau ve Urker'dir.

Q-pop[değiştir | kaynağı değiştir]

Q-pop veya Kazaq pop, Kazakistan'ın nispeten yeni bir müzik türüdür. Terim ilk olarak 2015 yılında ortaya çıkmıştır. Kazakistanlı eğlence şirketi Juz Entertainment, 2015 yılında çıkış yapan erkek grubu Ninety One ile türün öncüsü olarak kabul edilmiştir.^[4][12] Ziruza, Mad Men, DNA, Alba ve CrystalZ gibi sanatçılar da türe katkıda bulunmaktadır.

Ödüllü Kazak şarkıcı Dimash Kudaibergen,^[13][14][15] pop müziğini klasik müzik ve geleneksel Kazak halk müziği unsurlarıyla harmanlamaktadır.^[16][17][18]

Toi[değiştir | kaynağı değiştir]

Toi (Той), genellikle düğünlerde ve bayramlarda çalınan, akılda kalıcı ritimli, kolay dinlenen halk müziğini ifade eder.^[4] Bu tür Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan'da da popülerdir.^[19] Tanınmış Kazak toi şarkıcıları Qairat Nurtas, Abdijappar Alqoja, Madina Saduakasova ve Jazira Baiyrbekova'dır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sovyet Ulusal Kültüründe Folklor - "Kazak Ulusal Müziği" Oluşması Süreci (1920-1942)8 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Slav Araştırma Merkezi, Hokkaido Üniversitesi.)
• National Geographic Dünya Müziği: Kazakistan
• Kazakistan'ın Müziğine giriş