Kazakistan, göçebe pastoral ekonomisine dayanan ve iyi ifade edilmiş bir kültüre sahiptir. Kazakistan'da İslam, 7-12. yüzyıllarda tanındı. Koyun dışında birçok geleneksel yemek Kazak kültüründe sembolik değerini günümüzde de korumaktadır. Kazak kültürü büyük ölçüde Türklerin göçebe yaşam tarzından etkilenmiştir. Ayrıca göçebe bir halk olan İskitlerden de güçlü bir şekilde etkilenmiş gözükmektedir.^[1]

Hayvancılık, Kazakların geleneksel yaşam tarzının merkezinde yer aldığından, göçebe uygulamalarının ve geleneklerinin çoğu bir şekilde hayvancılıkla ilgilidir. Kazakların geleneksel evi, çeşitli kalınlıklarda keçe ile kaplanmış esnek bir Söğüt ağacından oluşan bir çadır olan Yurttur. Açık üstü, merkezi ocaktan çıkan dumanın dışarı çıkmasına izin verir; sıcaklık ve hava akımı, açıklığın boyutunu artıran veya azaltan bir kanatla kontrol edilebilir. Düzgün inşa edilmiş bir yurt yazın soğutulup kışın ısıtılabilir ve bir saatten daha kısa sürede sökülüp kurulabilir. Yurtların içi ritüel bir öneme sahiptir; sağ taraf genellikle erkeklere, sol taraf ise kadınlara ayrılmıştır. Yurtlar ayrıca restoranlarda ve diğer kamu binalarında dekoratif bir motif olarak sıklıkla kullanılmaktadır.

Modern Etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bugünkü Kazakistan, Sovyet sonrası dönemde gelişen modern bir kültürdür. Geleneksel Kazak yaşam tarzı, Batı toplumlarının yanı sıra Kazakistan'ın komşuları olan Rusya ve Çin'den gelen etkilerle harmanlanmıştır.

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'ın en büyük dini İslam, ardından Rus Ortodoks Hristiyanlığı gelmektedir. Gelenek olarak Kazaklar Sünni ve Ruslar ise Rus Ortodoks'tur. Nüfusun yaklaşık %70'i Müslümandır.^[2] Diğer dini gruplar arasında Yahudilik, Bahâîlik, Hare Krishna, Budizm ve İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi bulunmaktadır.^[3]

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel Kazak mutfağı, kuzu ve at etinin yanı sıra çeşitli sütlü ürünleri içermektedir. Yüzlerce yıldır Kazaklar, yağlı kuyruklu koyun, çift hörgüçlü deve ve at yetiştiren ve ulaşım, giyim ve yiyecek için bu hayvanlara güvenen çobanlardı.Pişirme teknikleri ve ana malzemeler, ülkenin göçebe yaşam tarzından güçlü bir şekilde etkilenmiştir. Örneğin, çoğu pişirme tekniği, gıdanın uzun süreli korunmasına yöneliktir. Etin uzun süre dayanması için tuzlama ve kurutma konusunda büyük bir uygulama vardır ve göçebe bir yaşam tarzında tasarruf etmek daha kolay olduğu için ekşi süt tercih ediliyor.

Haşlanmış at veya kuzu etinden oluşan bir yemek olan beşbarmak, Kazakların en sevilen yemeğidir. beşbarmak genellikle haşlanmış makarna ve shorpa adı verilen et suyu ile yenir. Geleneksel olarak kese denilen Kazak kaselerinde servis edilir. Diğer popüler et yemekleri arasında kazy, sucuk, kuyrdak, zhal ve zhaya gibi çeşitli at lezzetleri bulunmaktadır.

Pilav, sebzelerle (havuç, soğan ve/veya sarımsak) ve et parçalarıyla en yaygın Kazak pirinç yemeğidir. Ulusal içecekler kımız (fermente kısrak sütü) ve çaydır.

Dil[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor.

Resmi dil, Nogaylar ve Karakalpaklar ile yakından ilişkili bir Türk dillerinden olan Kazakça'dır. Yaygın olarak konuşulan bir diğer dil ise Rusça'dır. Ancak Kazakistan'ın kurucu cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in bahsettiği dil politikası, ülkenin gelecekteki gelişimi için önemli bir faktör olarak üç dilliliği (Kazakça, Rusça ve İngilizce) önermektedir.^[4][5]

Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor.

Abay Kunanbayoğlu, büyük bir Kazak şairi, besteci ve filozoftur.

Sanat[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazak zanaatkârlar her yıl "Sheber" yarışmasına katılıyor. Yarışma, 2006 yılında Kazak zanaatkârlarının ürünlerinin yurt içinde ve yurt dışında rekabet gücünü artırmak için başlatılan "El sanatlarının geliştirilmesi ve Kazakistan'da halk sanatları ve zanaatlarının yeniden canlandırılması" programının bir parçasıdır. Bu program Kazakistan Esnaf Birliği, “Chevron”, Orta Asya Avrasya Vakfı, Kazak Kültür ve Enformasyon Bakanlığı ve Almatı'daki UNESCO Kümelenme Ofisi tarafından yürütülmektedir.^[6]

Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 2006'da hükûmet, Kazakistan hükûmetinin ulusun yeni yarattığı tarihi konu alan "Göçebe" adlı multimilyon dolarlık bir filmin dağıtımını finanse ettiğini duyurdu. Film 2003'te çekilmeye başladı ve birçok geliştirme sorunuyla boğuştu, sonunda 2006'da vizyona çıktı. O zamandan beri "Mongol", "Tulpan", "Kelin" gibi filmler yayınlandı. Üç film de En İyi Yabancı Diller Filmi Akademi Ödülü'ne başvurdu. Tulpan filmi, 2008 Cannes Film Festivali'nde Belirli Bir Bakış Ödülü'nü kazandı.

Müzik[değiştir | kaynağı değiştir]

Ebedi Bozkırın Büyülü Şarkıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ebedi Bozkırın Sihirli Şarkıları, Amerika Birleşik Devletleri'nde Kazakistan Kültür Günleri kutlamaları için Carnegie Hall ve The Kennedy Center'da gerçekleşen bir dizi konserlerdir. Konserlerde Kazak halk müziği ve Batı klasik başyapıtlarının yanı sıra Kazak Ulusal Kurmangazi Halk Çalgıları Orkestrası, Kazak Ulusal Baykadamov Korosu ve bir grup Kazak solisti tarafından icra edilen Amerikan şarkıları yer alıyor.

Kurmangazi Kazak Ulusal Konservatuarı Senfoni Orkestrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurmangazi Kazak Ulusal Konservatuvarı Senfoni Orkestrası 1947'de kuruldu. Orkestranın ilk lideri Profesör K. Babayev'di. Orkestranın Haydn, Mozart, Beethoven, Schubert, Brahms, Lizst, Saint-Saens, Bizet, Ravel, Frank, Mahler, Orf, Tchaikovsky, Rachmaninoff, Musorgsky, Shostakovich ve daha pek çoğunu kapsayan geniş bir repertuvarı vardır.^[7]

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'da, beden eğitimi ve müfredat dışı faaliyetlere büyük bir ilgi oluşmuştur. Halter, buz hokeyi ve boksta uluslararası başarılar elde etmiştir. Kazakistan, 2004 Yaz Olimpiyatları'nda sekiz madalya kazanmıştır.

Futbol, Kazakistan'daki en popüler spordur. Kazakistan Futbol Federasyonu (FFK) sporun ulusal yönetim organıdır. FFK erkek, kadın ve futsal milli takımlarını organize eder. Kazakistan Süper Ligi, ülkedeki spor için en üst düzey yarışmadır.

Bisiklet, Kazakistan'ın en başarılı sporudur. Avrupa pistinde yarışan pek çok profesyonel bisikletçi Kazakistan'dan gelmektedir.

Ruhani Zhangyru[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Nisan 2017'de yayınlanan “Geleceğe Yönelik Kurs: Kazakistan'ın Kimliğinin Modernizasyonu” başlıklı açılış makalesinde Kazakistan'ın manevi modernizasyonunu başlatmak için tasarlanmış altı özel projenin ana hatlarını çizdi.

• Kazak dilinin Latin alfabesine ve Yeni İnsani Bilgiye adım adım geçişi
• Kazakça 100 Yeni Ders Kitabı
• Tugan Zher
• Kazakistan'ın Kutsal Coğrafyası
• Küresel Dünyada Modern Kazak Kültürü
• Kazakistan'ın 100 Yeni Yüzü.^[8]

Program aynı zamanda çağdaş Kazak edebiyatı ve şiirinin Birleşmiş Milletler'in altı dile çevirisini de içeriyor. Antoloji'nin resmi sunumu Nisan 2019'da Almatı'da gerçekleşti.^[9]

İngilizceye tercüme edilen Antoloji'nin sunumu 25 Eylül 2019'da Londra'daki Britanya Kütüphanesi'nde yapıldı. Cambridge University Press, İngiliz edebi çeviri uzmanlarıyla birlikte Kazak edebiyatı koleksiyonlarını İngilizce olarak tercüme etti ve yayınladı.^[10]

Programın önemli bir parçası, Cumhurbaşkanı Nazarbayev tarafından kaleme alınan "Büyük Bozkır’ın Yedi Özelliği"dir.^[11] Makale Büyük Bozkır'ın yedi yönünü anlatıyor: binicilik kültürü, büyük bozkırların antik metalurjisi, hayvan stili, Altın elbiseli adam, Türk dünyasının beşiği, Büyük İpek Yolu ve elma ve laleler diyarı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kazakistan tarihi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Kazakistan kültürü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

•   Bu madde Kongre Kütüphanesi kamu malı materyali içermektedir.  - Kazakhstan 12 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bruce Privratsky, Muslim Turkistan, pages 76–77