Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. (Haziran 2016)

Kazakistan'ın geniş toprakları 2,700,000 km²'yi bulmaktadır. Kazakistan'da nüfus yoğunluğu düşük olup, sanayi ve tarım merkezleri yayılmıştır ve dünya pazarlarına uzaktır.

Demiryolları[değiştir | kaynağı değiştir]

Demiryolları, tüm yük ve yolcu trafiğinin %68'ini ülkenin %57'sinden fazlasına sağlamaktadır. 15,333 kilometre (9,527 mi) demiryolu, endüstriyel hatlar hariç, ortak taşıma amacıyla kullanılmaktadır.^[1] Kazakistan'daki tüm demiryolu hatları 1.520 mm (²⁷⁄₃₂ in) inşa edilmiştir ve 4000 km'si elektriklidir (2012).

Kazakistan Temir Zholy (KTZ) ulusal demiryolu şirketidir. KTZ, Kazakistan'ın demiryolu altyapısının geliştirilmesinde Fransız lokomotif üreticisi Alstom ile işbirliği yapmaktadır. Alstom'un 600'den fazla çalışanı ve KTZ ve Kazakistan'daki yan kuruluşu ile iki ortak girişimi bulunmaktadır.^[2] Alstom, Temmuz 2017'de Kazakistan'da ilk lokomotif onarım merkezini açtı. Bu merkez Orta Asya ve Kafkasya'daki tek onarım merkezidir.^[3]

Kazakistan raylı sistemi Sovyet döneminde tasarlandığından Sovyet planlamasının ihtiyaçları temel alınarak, Sovyetler arası sınırlar göz ardı edilerek demiryolu güzergahları tasarlanmıştır. Bu, Oral'dan Aktobe'ye giden yolun kısa bir süre Rus topraklarından geçmesi gibi anormalliklere neden olur. Bu aynı zamanda rotaların günümüz Kazakistan'ının ihtiyaçlarına uygun olmayabileceği anlamına da gelmektedir.^[4] 

Kazakistan'ın gelişmiş demiryolu sistemi, Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan uluslararası ve bölgesel ticareti desteklemektedir. 2019'da Kazakistan üzerinden mal geçişi %23 artarak 664.000 konteynere ulaşmıştır.^[5]

Komşu ülkelerle demiryolu bağlantıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Rusya - aynı hat açıklığı (eski Sovyetler Birliği demiryolu sistemi)
• Çin - demiryolu sistemi 1.520 mm (²⁷⁄₃₂ in)/1.435 mm (¹⁄₂ in);
  • Druzhba, KZ - Alashankou, CN'deki sınır istasyonu, Türkistan-Sibirya Demiryolu ile Kuzey Sincan Demiryolu arasında bağlantı (bunlarda elektrifikasyon yok). Khorgas yakınlarındaki Altınkol tren istasyonundan Urumçi'ye doğru Jinghe-Yining-Khorgos Demiryoluna başka bir bağlantı var.
• Kırgızistan - aynı hat açıklığı (eski Sovyetler Birliği demiryolu sistemi)
• Özbekistan - aynı hat açıklığı (eski Sovyetler Birliği demiryolu sistemi)
• Türkmenistan - aynı hat açıklığı (eski Sovyetler Birliği demiryolu sistemi)
• Hazar Denizi - sistem 1.520 mm (²⁷⁄₃₂ in)

2015 yılına kadar Kazakistan'da ulaşım geliştirme stratejisi 1.600 kilometre (990 mi) yeni elektrikli ve 2.700 kilometre (1.700 mi) elektriksiz mevcut tren yollarından inşa etmektir.^{[kaynak belirtilmeli]}

2006 yılında, Çin'den Avrupa'ya standart hatlı bir demiryolu bağlantısı önerildi.^[6]

2008'de Zhetigen'den Çin sınırındaki Horgos'a BOOT hattı yapıldı ^[7] Hat, Shaquanzi yakınlarındaki mevcut demiryolundan ayrılacaktır.^[8]

Haritalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• BM Haritası 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kabartma web haritası

Hızlı ulaşım ve tramvay sistemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Almatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin eski başkenti ve en büyük şehri olan Almatı'da 8,5 kilometrelik küçük bir metro sistemi mevcuttur. İkinci ve üçüncü metro hatları ise gelecekte planlanmaktadır. İkinci hat, Alatau ve Zhibek Zholy istasyonlarında birinci hat ile entegre olacaktır.^[9]

İnşaat üç aşamaya ayrılmıştır. İlk aşama 2,7 km uzunluğundaki hatta iki istasyonun eklenmesiydi.^[10] Bu hat 2015'te açıldı.

1937'den 2015'e kadar işleyen 10 hattan oluşan bir tramvay sistemi vardı ^[11]

Astana[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkent Astana'da bir metro sistemi inşa edilmektedir.

Metro hattının yapılması uzun sürdü ve 2013 yılında bir noktada projeden vazgeçildi ^[12] ancak projenin devam etmesi için 7 Mayıs 2015'te tekrar anlaşma imzalandı.^[13]

Öskemen[değiştir | kaynağı değiştir]

Öskemen'de 2018 yılına kadar tramvay sistemi işletildi ^[14] 1959 ve 1978 yılları arasında açılan tramvay, Oskemen/Ust-Kamenogorsk'ta popüler bir ulaşım şekliydi. Zirvedeyken altı rotası vardı ancak sonunda operasyonda dört rotası kaldı. 50 çalışan tramvay vagonu filosuna sahiptir.^[15]

Pavlodar[değiştir | kaynağı değiştir]

Pavlodar'da 1965 yılında hizmete giren bir 86 kilometre (53 mi) uzunluğunda tramvay ağı vardır (2012 (2012) itibarıyla). Ağın 20 normal ve üç özel rotası vardır. Ağ, yerel toplu taşıma pazarında %60'lık bir paya sahiptir. 115 tramvaylık filosu değiştirilecektir. 2012'de şehir 100 yeni tramvay satın almayı planladığını duyurdu.^[16]

Temirtau[değiştir | kaynağı değiştir]

Temirtau'da iki tramvay hattı vardır.^[17]

Karayolları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan 96,000 kilometre (59,652 mi) üzerinde bir karayolu ağına sahiptir. Ancak çoğunda modernizasyon ve onarım ihtiyacı mevcuttur. Bununla birlikte, Euroroute ağının en doğu bölümünü içeren Avrupa E40 yolunun doğu ucunu içermesi öemlidir.

• Toplam: 189,000 kilometre (117,439 mi) (2002) ^[18]
• Kaplamalı: 108,100 kilometre (67,170 mi) (2002)
• Asfaltsız: 80,900 kilometre (50,269 mi) (2002)

CIA Factbook'ta Kazakistan'ın toplam 93,612 kilometre (58,168 mi) karayolu ağına sahip olduğu belirtilmektedir. 84,100 kilometre (52,257 mi) kaplamalı ve 9,512 kilometre (5,910 mi) asfaltsız yol mevcuttur (2008).^[1]

(2017 (2017) itibarıyla), 3.845.301 kayıtlı araba mevcuttur.^[19][20]

Kazakistan'dan toplamı 23,000 kilometre (14,292 mi) olmak üzere beş uluslararası rota geçmektedir. Bu karayolları:

• M-36 Karayolu: Almatı – Nur-Sultan – Kostanay (Çelyabinsk'e devam eder)
• Almatı – Petropavl'dan Omsk'a^{[netleştirme gerekli]}
• M-38 Karayolu: Almatı - Semey - Pavlodar (Omsk'a devam eder)
• M-39 Karayolu: Almatı - Çimkent (Taşkent'e devam eder)
• M-32 Karayolu: Çimkent - Aktöbe - Oral (Samara'ya devam eder)

Otoyollar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'daki otoyol ağı, esasen uzun mesafelerde daha geniş yollar gerektirmeyen ülkedeki düşük nüfus yoğunluğu nedeniyle oldukça az gelişmiştir. Toplamda 490 km otoyol mevcuttur. Aşağıdakiler, Kazakistan'daki mevcut çok şeritli, çift taşıma otoyollarıdır:

• A1 - Nur-Sultan'dan Shchuchinsk'e. Ayrıca Kokshetau'ya giden iki şeritli A1 otoyolu olarak devam ediyor. Otoyol uzunluğu: 250 kilometre (160 mi)
• A2 - Almatı'dan Uzynagash'ı geçen bir noktaya kadar. Ayrıca Çimkent'e giden iki şeritli A2 otoyolu olarak devam ediyor. Otoyol uzunluğu: 58 kilometre (36 mi)
• A2 - Diğer dört şeritli kısım, Çimkent'ten Özbekistan sınırındaki Zhibek Zholy'ye kadar uzanır. Uzunluk: 100 kilometre (62 mi)
• A3 - Almatı'dan Kapshagay'a kadar. Ayrıca iki şeritli A3 otoyolu olarak Öskemen'e kadar devam etmektedir. Otoyol uzunluğu: 82 kilometre (51 mi)

Boru hatları[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılı itibarıyla Kazakistan'daki boru hatları şunlardan oluşmaktadır:^[1]

• Kondens: 658 kilometre (409 mi)
• Doğalgaz: 12.317 kilometre (7.653 mi)
• Petrol: 11.201 kilometre (6.960 mi)
• Rafine ürünler: 1.095 kilometre (680 mi)
• Su: 1.465 kilometre (910 mi)

Limanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hazar Denizi[değiştir | kaynağı değiştir]

• Aqtau (Shevchenko) - tren yolu 1.524 mm ()
• Atyrau (Gur'yev) - tren yolu 1.524 mm ()

Nehirlerde[değiştir | kaynağı değiştir]

• Öskemen (Ust-Kamenogorsk)
• Pavlodar
• Semey (Semipalatinsk)

Deniz ticareti[değiştir | kaynağı değiştir]

Ticaret denizinde (2017 (2017) itibarıyla) toplam 119 gemi bulunmaktadır. Dört genel kargo gemisi, on petrol tankeri ve 105 diğer gemiden oluşur.^[21]

Havaalanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'da toplam 97 havalimanı bulunmaktadır. (2012) ^[1] Ancak 2001 yılında toplam 449 havalimanına sahip olduğu söylenmiştir.^[18]

Havaalanları - asfalt pistli[değiştir | kaynağı değiştir]

toplam: 64 ^[1]

• 3,047 metre (10,00 ft) : 10
• 2,438-3,047 metre (8,00-10,00 ft) : 25
• 1,524-2,437 metre (5,00-8,00 ft) : 16
• 914-1,523 metre (2.998,69-5,00 ft) : 5
• 914 metre (2.999 ft) : 8 (2012)

Havaalanları - asfaltsız pistlerle[değiştir | kaynağı değiştir]

toplam: 33 ^[1]

• 3,047 metre (10,00 ft) : 5
• 2,438-3,047 metre (8,00-10,00 ft) : 7
• 1,524-2,437 metre (5,00-8,00 ft) : 3
• 914-1,523 metre (2.998,69-5,00 ft) : 5
• 914 metre (2.999 ft) : 13 (2012)

Açık Gökyüzü rejimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'ın 11 havalimanı, daha fazla yabancı havayolu şirketinin ve daha fazla uçuşun Kazak havalimanlarında faaliyet göstermesine izin veren açık hava rejiminin bir parçasıdır. Nur-Sultan, Almatı, Çimkent, Aktau, Karaganda, Ust-Kamenogorsk, Pavlodar, Kökşetau, Taraz, Petropavlovsk ve Semey havalimanlarını bu şekildedir.^[22]

Helikopter pistleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam: 3 (2012) ^[1]

Hava Yolları[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Komisyonu, Air Astana dışındaki tüm Kazak havayollarını 2009 yılında kara listeye aldı. O zamandan beri Kazakistan, hava güvenliği gözetimini modernize etmek ve yenilemek için sürekli olarak önlemler aldı. Böylece, 2016 yılında Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı, Kazak havayolları ve Sivil Havacılık Komitesi tarafından uluslararası standartlara “yeterli uygunluk kanıtı” göstererek tüm Kazak havayollarını kara listesinden çıkardı.^[23]

Aralık 2021'de Kazakistan'ın havacılık emniyet sicilinin dünya ortalamasının %15 üzerinde gerçekleşerek %84'e yükseldiği açıklandı. Bu istatistikler, ICAO Eşgüdümlü Doğrulama Misyonu tarafından yürütülen bir denetimden rapor edilmiştir.^[24]

• Air Astana - Air Astana (Эйр Астана), merkezi Kazakistan'ın Almatı kentinde bulunan Kazakistan Cumhuriyeti'nin ana havayolu şirketidir. Ana merkezi olan Almatı Uluslararası Havalimanı'ndan ve 2 ikincil merkezi olan Astana Uluslararası Havalimanı ve Atırav Havalimanı'ndan 56 güzergahta tarifeli yurt içi ve yurt dışı hizmetleri yürütmektedir. Kazakistan'ın devlet varlık fonu Samruk-Kazyna (%51) ve BAE Systems PLC (%49) arasındaki bir ortak girişimdir.
• FlyArystan - Air Astana'nın düşük maliyetli yan kuruluşu
• SCAT Havayolları
• Sunday Airlines - SCAT Airlines'ın charter yan kuruluşu
• Kazak Air
• Caspiy
• Kaz TransAir
• Sigma Havayolları
• Sunkar Air

Yeni İpek Yolu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan, Çin'den Orta Asya üzerinden Avrupa'ya mal sevkiyatını önemli ölçüde hızlandırması ve maliyetini düşürmesi beklenen bir altyapı projesi olan Yeni İpek Yolu girişiminde aktif olarak yer almaktadır.^[25]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kazakistan ve Güney Kore otobüs montajı için ortak girişim kuracak 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Air Astana'nın web sitesi 10 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İngilizce Kazakistan Demiryolları web sitesi 4 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Almatı havaalanı detayları
• İngilizce Astana Havaalanı için resmi web sitesi 28 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İngilizce Astana Havaalanı için resmi olmayan web sitesi 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  Bu madde The World Factbook kamu malı materyali içermektedir. Kaynağa bu web sayfasından ulaşabilirsiniz.