Kazakistan'da LGBT hakları

Kazakistan'da LGBT hakları
Kazakistan'da LGBT hakları
	Kazakistan
Statü	1998'den beri yasal
Cinsiyet ifadesi	Transseksüel insanların cinsiyet değiştirmek için izni aldıktan sonra ameliyat, tıbbi muayeneler, hormon tedavisi ve sterilizasyonu yapılır
Askerlik	Yok
Ayrımcılık karşıtı yasa	Yok
Birlikteliklerin; tanınması	Eşcinsel birlikteliğin tanınması yok
Evlat edinme	Yok

Kazakistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (LGBT) hakları sınırlıdır. Kazakistan'daki LGBT kişiler, LGBT üyesi olmayanların yaşamadığı yasal durumlar, sosyal zorluklar ve ayrımcılıkla karşı karşıyadırlar. Hem erkek hem de kadınların eşcinsel ilişkileri Kazakistan'da yasaldır, ancak aynı cinsiyetten çiftler ve aynı cinsiyetten çiftler tarafından yönetilen aileler için yasal korumalar geçerli değildir.^[1]

Eşcinsel cinsel aktivitenin yasallığı[değiştir | kaynağı değiştir]

1998'den beri Kazakistan'da hem erkek hem de kadınlar için eşcinsel seks yasaldır.^[1] Rıza yaşı 16'dır.

1997'den önce, Kazakistan Ceza Kanunu'nun 104. maddesince "oğlancılık" suç sayılıyordu. Bu mevzuatı, eski Sovyetler Birliği'nden, sadece erkekler arasındaki anal ilişkiyi özellikle suç olarak nitelendiren 121. madde izledi.^[2]

Cinsiyet kimliği ve ifadesi[değiştir | kaynağı değiştir]

2003'ten bu yana trans bireylerin Kazakistan'daki resmi kimlik belgelerindeki yasal cinsiyetlerini değiştirmelerine izin verilmiştir. Cinsiyetini değiştirmek isteyen insanlar, birkaç tıbbi test ve 30 günlük psikiyatrik değerlendirme içeren bir "cinsiyet kimliği bozukluğu" tanısı almak zorunda kalır. 2011 yılında yeni mevzuatlar oluşturulmuş ve kimlik belgelerinde sadece cinsiyet değiştirme ameliyatı, fiziksel ve psikiyatrik tıbbi muayeneler, hormon tedavisi ve sterilizasyondan sonra değişiklik yapılmasına izin verilmiştir. Ayrıca, 21 yaşın altındaki kişilerin resmi kimlik belgelerinde cinsiyetlerini değiştirmelerine izin verilmez.^[3]^[4]

Askerlik hizmeti[değiştir | kaynağı değiştir]

LGBT bireylerin orduda askerlik hizmeti yapması yasaklanmıştır.^[5]

Konuşma ve ifade özgürlüğü[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Mayıs 2015 tarihinde, Kazakistan Anayasa Konseyi, "geleneksel olmayan cinsel yönelim propagandasını" yasaklayan bir yasa tasarısının anayasaya aykırı olduğunu açıkladı. Konsey belirsiz ifadeleri nedeniyle bunu reddetti. Tasarı, Şubat 2015'te Parlamentonun üst meclisi olan senatodan geçti ve imza için Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e gönderildi. Zaten tasarı alt meclis tarafından da onaylanmıştı.^[6] İnsan Hakları İzleme Örgütü şunları söyledi: "Kazakistan Anayasa Konseyi, bu propaganda tasarısını reddederek ayrımcı mevzuatın kabul edilmesine karşı önemli bir emsal oluşturmuştur."

Eylül 2019'da Yüksek Mahkeme, dönüm noktası olan bir davada, iki kadının izinleri olmadan öpüştüğünü gösteren bir video yayınlayan Facebook kullanıcısından tazminat alacağına karar verdi. Video çok sayıda homofobik ve tehdit içerikli yorum aldı, kullanıcı tarafından video kaldırılmadan bir gün önce 60.000 kez izlendi. İnsan Hakları İzleme Örgütü bu kararı gizlilik hakları için bir kilometre taşı olarak nitelendirdi.^[7]

Kamuoyu[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 2015'te, bir LGBT sosyal ağı olan PlanetRomeo, ilk Gey Mutluluk Endeksi'ni (GHI) yayınladı. 120'den fazla ülkeden eşcinsel erkeklere, toplumun eşcinsellik konusundaki görüşleri hakkında ne hissettikleri, başkaları tarafından nasıl muamele gördükleri ve yaşamlarından ne kadar memnun oldukları sorulmuştur. Kazakistan, GHİ puanı 29 olan Gana'nın hemen üzerinde ve Burkina Faso'nun altında 118. sırada yer aldı.^[8]

Yaşam koşulları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'daki LGBT bireyler, günlük yaşamları boyunca cinsel yönelimleri veya cinsiyet kimlikleri nedeniyle ayrımcılık ve önyargıyla karşı karşıyadır. Sosyal dışlanma, alay hareketi ve şiddet gibi LGBT bireylere yönelik olumsuz tutumların ortaya çıkması, mağdurların fiziksel, psikolojik ve duygusal zarar görmesine neden olmaktadır. Heteroseksüel olmayan cinsel yönelimleri onaylamayan insanların yol açtığı tehlikelerden kaçınmak için, birçok LGBT insanı cinsel yönelimlerini veya cinsiyet kimliklerini hayatlarındaki hemen hemen tüm insanlardan bir sır olarak saklamak zorunda kalır. Çoğunluk, işlerini sürdürmek, patronlardan ve iş arkadaşlarından gelecek düşmanlığı önlemek için cinsel yönelimlerini veya cinsiyet kimliğini işyerindeki insanlardan bile gizlemeyi gerekli görüyor. Homofobik ve transfobik şiddeti polise bildirme girişimleri, kolluk kuvvetleri tarafından sık sık direniş ve hatta düşmanlıkla karşılanmaktadır.^[9]

Chicago Üniversitesi tarafından 2011 yılında yapılan bir uluslararası araştırma, LGBT kabul bir eğiliminin Rusya'da ve diğer bazı eski SSCB cumhuriyetlerinde dünyadaki diğer eğilimlerin tam tersi şekilde yavaşladığını veya tersine döndüğünü gösterdi.^[10]

İstatistik[değiştir | kaynağı değiştir]

Republican Centre for AIDS Prevention and Control ve Kazakistan Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen 2018 araştırmasına göre, Kazakistan'da erkeklerle seks yapan yaklaşık 62.000 erkek vardı; Almatı'da yaklaşık 6.000, Astana'da 3.300 ve Karaganda Eyaletinde 4.900 kişi.^[11] Bununla birlikte, bireylerin dışarı çıkmasını engelleyecek toplumsal homofobi çıkması nedeniyle bu sayının daha yüksek olması bekleniyor.

Özet tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Eşcinsel cinsel aktivite yasal	(1998'den beri)
Eşcinsel birliktelik rıza yaşı (16)	(1998'den beri)
Sadece istihdamda ayrımcılıkla mücadele yasaları
Mal ve hizmet sunumunda ayrımcılıkla mücadele yasaları
Diğer tüm alanlarda ayrımcılıkla mücadele yasaları (dolaylı ayrımcılık, nefret söylemi dahil)
Eşcinsel evlilikler
Eşcinsel çiftlerin tanınması
Eşcinsel çiftler tarafından üvey evlat edinme
Eşcinsel çiftler tarafından ortak evlat edinme
LGBT insanların orduda açıkça hizmet etmesine izin	(2022'den beri)^[12]
Yasal cinsiyet değiştirme hakkı	(2003'ten beri)
Lezbiyenler için tüp bebek yöntemine erişimi
Gey erkek çiftler için ticari taşıyıcı annelik izni
Eşcinsel erkeklerin kan bağışına izin

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Kazakistan'da LGBT ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "State-sponsored Homophobia: A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults" (PDF). 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ "KAZAKHSTAN LAW". 31 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ "Violations by Kazakhstan of the Right of Transgender Persons to Legal Recognition of Gender Identity" (PDF). 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ "Kazakhstan: LGBT Community Living in Fear". 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ "Kazakhstan Says No to Geys in Military". Eurasianet. 13 Haziran 2012. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ Kazakhstan: Anti-Gey Laws Found Unconstitutional^{[ölü/kırık bağlantı]} Human Rights Watch
^ "Kazakhstan Supreme Court Upholds Privacy Rights". Human Rights Watch. 24 Eylül 2019. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ The Gey Happiness Index. The very first worldwide country ranking, based on the input of 115,000 Gey men Planet Romeo
^ "Unacknowledged and Unprotected: Lesbian, Gey, Bisexual and Transgender People in Kazakhstan by Soros Foundation". 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
^ "Cross-national Differences in Attitudes towards Homosexuality by NORC/University of Chicago" (PDF). 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ "KAZAKH OFFICIALS UNDERSTATE NUMBER OF MSM BY MORE THAN 3 TIMES". kok.team. 5 Eylül 2018. 7 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
^ tengrinews.kz (25 Şubat 2022). "В Минобороны ответили на вопрос о сексуальных меньшинствах в армии". Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (Rusça). 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Kok.team". 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020. , LGBT çevrimiçi medya yayını
"OMOO AS AKTIV, LGBT organization from Oskemen". Facebook. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020. Oskemen'den LGBT organizasyonu
"The study of the level of tolerance towards the LGBT community of Kazakhstan 2016". 14 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020. \

[ILGA_2013-1] "State-sponsored Homophobia: A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults" (PDF). 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[2] "KAZAKHSTAN LAW". 31 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[3] "Violations by Kazakhstan of the Right of Transgender Persons to Legal Recognition of Gender Identity" (PDF). 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[4] "Kazakhstan: LGBT Community Living in Fear". 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[5] "Kazakhstan Says No to Geys in Military". Eurasianet. 13 Haziran 2012. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[6] Kazakhstan: Anti-Gey Laws Found Unconstitutional^{[ölü/kırık bağlantı]} Human Rights Watch

[7] "Kazakhstan Supreme Court Upholds Privacy Rights". Human Rights Watch. 24 Eylül 2019. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[8] The Gey Happiness Index. The very first worldwide country ranking, based on the input of 115,000 Gey men Planet Romeo

[9] "Unacknowledged and Unprotected: Lesbian, Gey, Bisexual and Transgender People in Kazakhstan by Soros Foundation". 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.

[10] "Cross-national Differences in Attitudes towards Homosexuality by NORC/University of Chicago" (PDF). 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[11] "KAZAKH OFFICIALS UNDERSTATE NUMBER OF MSM BY MORE THAN 3 TIMES". kok.team. 5 Eylül 2018. 7 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.

[12] tengrinews.kz (25 Şubat 2022). "В Минобороны ответили на вопрос о сексуальных меньшинствах в армии". Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (Rusça). 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

g t d Asya'da LGBT hakları
Egemen devletler	Afganistan Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Bhutan Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Çin Doğu Timor Endonezya Ermenistan Filipinler Güney Kore Gürcistan Hindistan Irak İran İsrail Japonya Kamboçya Katar Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kırgızistan Kuveyt Kuzey Kore Laos Lübnan Maldivler Malezya Mısır Moğolistan Myanmar Nepal Özbekistan Pakistan Rusya Singapur Sri Lanka Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Tayland Türkiye Türkmenistan Umman Ürdün Vietnam Yemen
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Filistin Güney Osetya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tayvan
Bağımlı ve diğer bölgeler	Ağrotur ve Dikelya Britanya Hint Okyanusu Toprakları Christmas Adası Cocos Adaları Hong Kong Makao
Kategori

g t d Avrupa'da LGBT hakları
Egemen devletler	Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester
Bağımlı ve diğer bölgeler	Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard

Kazakistan'da LGBT hakları nedir?, Kazakistan'da LGBT hakları anlamı nedir?, Kazakistan'da LGBT hakları ne demektir?