Karayüzler (Rusçası: Чёрная сотня, черносотенцы), 20. yüzyılın başlarında Rus İmparatorluğu'nda faaliyet göstermiş Çarlık rejimi yanlısı ve gelişmekte olan sosyalist devrimci harekete karşı örgütlenmiş bir hareketti. Özellikle devrimcilere karşı uyguladığı şiddet, aşırı milliyetçilik ve Yahudi karşıtlığıyla öne çıkmış, çok sayıda pogrom gerçekleştirmiştir.

Öncülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Karayüzlerin öncülleri olarak Sankt-Peterburg’da kurulmuş olan Kutsal Tugay (Rusçası: Священнaя дружинa) ve Rus Meclisi (Rusçası: Русское собрание) örgütleri sayılabilir. 1900 yılına gelindiğinde iki örgütün içinde de muhafazakâr aydınlar, devlet yetkilileri, kilise mensupları ve büyük toprak sahipleri bulunuyordu. 1905 Devrimi sırasında ve sonrasında irili ufaklı çok sayıda Karayüz örgütü kurulmuştur. Bunlardan bazıları aşağıda sıralanmıştır:

• Rus Halkları Birliği (Союз русского народа) St.Petersburg
• Rusların Birliği (Союз русских людей) St.Petersburg
• Rus Monarşi Partisi (Русская монархическая партия) St.Petersburg
• Devrime Karşı Savaş Derneği (Общество активной борьбы с революцией) Moskova
• İki Başlı Beyaz Kartal (Белый двуглавый орёл) Odessa

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Örgütün üyeleri toplumun değişik sınıflarından gelmekteydi. Büyük toprak sahipleri, kilise mensupları, büyük ve küçük burjuvazi, tüccarlar, zanatkarlar, işçiler ve aşağı tabaka olarak adlandırılan kişilerden oluşuyordu. Karayüzlerin eylemleri bir merkezden yönetilmekteydi. Çarlık rejimi bu eylemleri destekliyor ve maddi yardımlarda bulunuyordu. Karayüzler Çara, kiliseye ve vatanlarına bağlılıklarıyla övünürlerdi. Farklı örgütlerin farklı programları olsa da ortak düşman Rusya İmparatorluğunda görülen ve yükselmekte olan devrimci sosyalist hareketti. Örgüt özellikle kilisede yapılan propagandayla, okullarda verilen derslerde ve Çarlık yanlısı eylemlerde öne çıkartılırdı. Propagandanın önemli bir bileşeni de Yahudi karşıtlığı idi ve bu yüzden Yahudilere karşı çok sayıda pogrom olarak adlandırılan katliam ve yağma eylemi yapılmıştır. Ayrıca devrimci liderlere karşı suikast eylemleri de gerçekleştirilmiştir.

Popülerlik ve güç[değiştir | kaynağı değiştir]

Karayüzler çok sayıda basılı yayın organına sahipti. Bayrak (Znamya), Rus Bayrağı (Russkoye Znamya) ve Pochayev Gazetesi (Pochayevsky listok), Zemschina, Zil (Kolokol), Gökgürültüsü (Groza), Veche bunlardan bazılarıdır. Çok sayıda sağ basın organı da örgüt yanlısı haber de yapmaktaydı. Hareketin liderleri arasında Alexander Dubrovin, Vladimir Purishkevich, Nikolai Markov, Pavel Bulatzel, Ivan Vostorgov, A. I. Trischatiy, Sergei Trufanov ve M. K. Shakhovskoy sayılabilir.

Şiddet eylemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Örgütün yaptığı genel yağma ve katliam eylemlerinin yanı sıra bazılarına karşı düzenlediği suikastler bilinmektedir. Kadetler üyesi iki Duma delegesi Grigori Borisovich Iollos (Poltava vekili) ve Mikhail Herzenstein Karayüzler üyeleri tarafından suikast sonucu öldürülmüştür. Cinayetlerden sonra Karayüzlere ait Rus Bayrağı (Russkoye Znamya) gazetesi cinayetleri açıkça üstlenmiş ve bu vekillerin vatansever Ruslar tarafından öldürüldüğünü açıklamıştır.

Ukrayna sorunu[değiştir | kaynağı değiştir]

Karayüzler, Ukrayna’nın otonom olmasına karşı da eylemler düzenlemiş, imparatorluk topraklarının bölünmesi olarak algıladıkları kültürel hakların ve Ukraynaca dilinin resmî olarak tanınmasına karşı çıkmışlardır.

Beyaz Hareket içinde[değiştir | kaynağı değiştir]

Karayüzler tarafından düzenlenen kongreler imparatorluk çapında birbirinden görece bağımsız olarak hareket eden örgütleri bir araya getirmek ve eylemlerini koordine etme amacıyla toplanıyordu. 1906 yılında kongrede üst yönetim kurulu görevinde bir yapı oluşturulduysa da uzun soluklu olmayacaktı. 1907 yılından sonra örgüt gerilemeye ve güç kaybetmeye başladı. 1917 yılında meydana gelen Şubat Devriminden sonra resmî olarak var olan Karayüzler örgütleri kapatılmıştır. Ekim Devriminin ardından Bolşeviklerin iktidarı almasına karşı başlayan Rusya İç Savaşı sırasında Beyaz Hareket içinde yer alan örgüt savaştan sonra dağılacaktır. Yurt dışına kaçan bazı temsilcileri Beyaz Hareketi eleştirecek ve monarşiye sahip çıkmamakla suçlayacaktır.

Popüler edebiyata etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Jack London, 1908 yılında yazdığı Demir Ökçe adlı eserinde ABD’de kurgusal olarak iktidara gelen bir faşist yönetimin sadece kendisine bağlı olan ve işçi toplantılarını basan Karayüzler adlı örgütünden bahseder.

Konuyla ilgili yazılan eser[değiştir | kaynağı değiştir]

• Laqueur, Walter. Black Hundred: The Rise Of The Russian Extreme Right (1993)