Koordinatlar: 37°34′N, 36°55′E

Kahramanmaraş Maraş
Şehir
Şehrin Kahramanmaraş Kalesi'nden bir görünümü (Ağustos 2022)
Sloganlar: "Maraş Bize Mezar Olmadan, Düşmana Gülzar Olamaz!"
Kahramanmaraş'ın Türkiye'deki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Kahramanmaraş
İdare
• Belediye Başkanı	Fırat Görgel (AK Parti)
Rakım	568 m
Nüfus
• Toplam	1,177,436
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAS)
Posta kodu	46xxx
Alan kodu	344
Resmî site Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi

Kahramanmaraş, halk arasındaki kısa adıyla Maraş (Yunanca: Γερμανίκεια, Ermenice: Մարաշ Maraş, Kürtçe: Mereş), Türkiye'nin Kahramanmaraş ilinin merkezi olan şehirdir. Maraş Muhaberesi sırasında işgale direnişi nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 05 Nisan 1925 tarihinde şehre İstiklâl Madalyası verilmiştir. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973 tarihinde Türk Kurtuluş Savaşı'nın başarı ile sonuçlanmasında dolayı adı Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.

Geç Hitit şehri olan Gurgum'un bulunduğu yerde kurulmuştur. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen birçok Hitit anıtı bulunmuştur.^[1]

Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Maraş halkı için, "kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der.^[2] Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beğdili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen yirmi dört Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.

2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir olmuştur. Dövme Dondurması, tarhanası ve biberi şehrin önemli tescilli gıdalarıdır.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken Demir Çağ ve Geç Hititler döneminde başkent olarak kullanılmış, Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar içinse Markas olarak bilinen bir antik kent'idi.^[3][4][5] MÖ 711 yılında Asurlular tarafından fethedilmiş ve adı resmî olarak Markas'a değiştirilmiş. Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndan önceki adı Maraş'tır. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra bütün kent İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla 07 Şubat 1973 Tarihinde "Kahraman" unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor Türk Futbol Takımı'nın ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Tekir Vadisi ve Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. 2009 yılında Kahramanmaraş merkezde yapılan kazılar esnasında da milattan sonra 300-400 yıllarına ait olan Germanicia Antik Kenti'ne dair birtakım mozaikler bulunmuş ve üzerlerinde çalışmalara başlanmıştır.^[6]

Asur yazıtlarında adı "Markasi" veya "Markas" olarak geçen şehir, bir Geç Hitit devleti olan Gurgum Krallığı'nın başkenti oldu.^[7][8] MÖ 711 yılında Asurlular tarafından Gurgum Krallığı ilhak edilince, Markas vilayet merkezi yapıldı.^[9] Daha sonra Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hakim olmuşlardır.

11. yüzyılın sonlarında Anadolu'ya kesin olarak yerleşen Türklerin egemenliğinde kaldı. 1243'te Moğol işgaline uğrayan Maraş, II. Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadiroğulları'nın oldu. 12 Haziran 1515 tarihinde Turnadağ Muharebesi ile Osmanlı egemenliğine geçen Maraş, 1515-1919 yılları arasında Osmanlı egemenliğinde kaldı. Mütareke Döneminde önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi.

Maraş'a Türk Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973'ten itibaren Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.

Türk Kurtuluş Savaşı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş'ın Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki yeri özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması maddelerinde daha detaylı olarak anlatılmaktadır.

Kahramanmaraş Savunması[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaş'ında mağlup olmasının ardından Maraş önce Britanya İmparatorluğu tarafından işgâl edilmiştir. Daha sonra Britanya İmparatorluğu ile Fransa arasında yapılan anlaşma uyarınca İngilizler şehri Fransızlara bırakmışlardır.

Fransızların şehrin kalesindeki Türk Bayrağını indirmeleri, suçsuz kişileri öldürmeleri, Maraş ileri gelenlerini tutuklamaları tepkileri artırmış, 28 Kasım 1919 Cuma günü Ulu Camii imamı Rıdvan Hoca'nın "Kalesinde bayrağı dalgalanmayan ülkede cuma namazı kılınmaz" sözü ile Fransızlara karşı ayaklanan halk kurtuluş savaşını başlatmıştır. Maraş'lılar topluca Kaleye hücum ederek, indirilen Bayrağı yeniden Kale burçlarına diker ve Cuma namazı orada eda edilir. Bayrak olayının ardından şehir adım adım savaşa sürüklenir. Sütçü imam'ın ilk kurşunu sıkmasıyla halk ayaklanmaya başladı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Aslanbey Başkanlığında kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, her mahallede kurularak faaliyete geçer. 20. ve 3. Kolordudan subayların gelişi ve Mustafa Kemal`in Ankara`dan yayınladığı bildiriler neticesinde Maraş Halkı 11 Şubat 1920`de mücadeleye başladı. 72 gün süren mücadele sonunda Fransızlar yenilgiye uğratılır ve şehir Fransızlardan temizlenir.^[10] Maraş, kurtuluş savaşında kurtulan ilk şehirlerden birisidir. Bu nedenle önce istiklal madalyası ile ödüllendirilerek, dünyada istiklal madalyası alan ilk şehir olmuş^[11] daha sonra ise Kahraman unvanını almıştır.

Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Kahramanmaraş'ta sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.^[12]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2012 yılında Kahramanmaraş büyükşehir statüsü kazanıp ilin tamamı büyükşehir sınırlarına girmiştir ve merkez ilçe Dulkadiroğlu ve Onikişubat ilçelerine ayrılmıştır.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	18,7	22,4	29,2	36,0	38,0	42,0	45,2	44,4	41,3	37,2	28,9	24,0	45,2.
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	9,2	10,9	15,8	21,1	26,7	31,8	35,5	35,9	32,4	25,9	17,6	11,1	22,8
Ortalama sıcaklık (°C)	4,9	6,4	10,6	15,4	20,3	25,2	28,3	28,5	25,2	19,0	11,7	6,7	16,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	1,3	2,2	5,7	9,8	14,1	18,8	22,1	22,1	18,3	12,8	6,9	3,1	11,4
En düşük sıcaklık (°C)	−9	−9,6	−7,6	−1,8	5,0	10,3	15,6	15,7	8,6	0,0	−5,6	−7,6	−9,6
Ortalama yağış (mm)	129,1	114,4	98,2	74,4	41,1	6,6	1,1	0,9	8,9	47,5	83,5	126,4	732,1
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[33]

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş'ın 10 tane kardeş şehri bulunmaktadır.^[34]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Domuztepe
• 
  Kahramanmaraş Ulu Camii
• 
  Kahramanmaraş şehir merkezi
• 
  Trabzon Caddesi
• 
  Göksun Çayı
• 
  Göksun Çayı'nın üzerinde bir köprü
• 
  Sütçü İmam Türbesi
• 
  Kahramanmaraş Kapalı Çarşısı
• 
  Kahramanmaraş Necip Fazıl Kültür Merkezi
• 
  Yunus Emre Mahalesi
• 
  Tarihi bir ev
• 
  Teras Mekanından Şehrin Gece Görünüşü
• 
  Mimarsinan Mahallesi
• 
  Tarihi Belediye Binası

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Maraş Savunması
• Maraş dövme dondurması
• Eshab-ı Kehf
• Kahramanmaraş Kalesi
• Kahramanmaraş Olayları
• "Dünyanın en saçma binası"
• Afşin Koçovası Sarımsağı
• 1114 Maraş depremi
• 2023 Kahramanmaraş depremleri

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden Kahramanmaraş hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikikaynak'ta belgeler

• Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi